Rus alimləri qeyri-üzvi və polietilen mulça üçün əvəz edici tapıblar – bitgi gövdəsi ətrafında torpağı örtən material təbəqəsi. O,torpaqda nəmi saxlamaq üçün lazımdır. Yeni poliefir əsaslı materiallar ultrabənövşəyi radiasiyaya məruz qaldıqda parçalanır və bitkilər üçün təhlükəsizdir. Polietilen mulçanın yeni bioloji parçalana bilən materiallarla əvəz edilməsi mikroplastik çirklənməni azaldacaq. Alimlər tədqiqatın nəticələrini oktyabrın 19-21-də Velikiy Novqorodda keçirilən “Polimer elmində mikroplastika” adlı Birinci Ümumrusiya konfransında təqdim ediblər.

Plastik məhsulların əksəriyyəti ətraf mühitə insan fəaliyyəti nəticəsində daxil olur. Təəssüf ki, təkrar emal texnologiyalarının məhdudiyyətləri və onların uzun xidmət müddətinə görə ətraf mühitə tökülən böyük plastik parçaları mexaniki aşınma, ultrabənövşəyi şüalanma və temperaturun təsiri ilə parçalanır. Nəticədə, "mikroplastiklər" adlanan ölçüsü 5 mm-dən az olan daha kiçik plastik parçalar  yaranır.

Mövcud tədqiqatlar bir çox su ekosistemlərində mikroplastiklərin mövcudluğunu ortaya çıxarıb. Bundan əlavə, mikroplastiklər insan və heyvanların, eləcə də bitkilərin toxumalarında da aşkar edilmişdir. Mikroplastiklər suda olan  orqanizmlərinə kompleks zəhərli təsirlərinə görə bütün dünyanın diqqətini cəlb edir. Xüsusilə, onlar iltihaba səbəb olur, maddələr mübadiləsini pozur, insanın böyüməsinə maneə törədir və bir çox başqa problemlər yaradır. Bu problemlər alimləri kənd təsərrüfatı kimi təbiətlə bilavasitə bağlı olan sahədə ekoloji yükü azaltmaq barədə düşünməyə vadar edib. Bitki yetişdirərkən, mulçulama üsulu tez-tez istifadə olunur. Bu üsulda mütəxəssislər bitkilərin ətrafındakı torpağı müxtəlif üzvi və qeyri-üzvi materiallarla örtürlər. Qeyri-üzvi mulça bioloji parçalana bilməz və məhsul yığımı mövsümünün sonunda  kənar edilməlidir. Bununla belə, polietilen mulçanın böyük bir hissəsi tarlalarda qalır və tədricən mikroplastiklərə çevrilir.

Hal-hazırda elm adamları yeni bioloji parçalana bilən polimer mulça materialları hazırlayırlar, hətta parçalandıqda belə, biotik və abiotik amillərin təsiri altında parçalanmağa davam edirlər. Mövcud polimer çeşidinə polilaktid, polikaprolakton, polihidroksibutirat və polietilen mulçanı əvəz edə bilən digər bioloji parçalana bilən polimerlər daxildir. G.B. Plexanov adına Rusiya İqtisad Universitetinin və N.M. Emanuel adına Biokimyəvi Fizika İnstitutunun tədqiqatçıları bu birləşmələr əsasında təbəqəli materiallarının xassələrini öyrənməyə qərar verdilər. 28 gün ərzində torpaqda mulçalanmış materialları sınaqdan keçirdikdən sonra alimlər yuxarıda göstərilən polimerlərə əsaslanan kompozit materialların effektiv şəkildə bioloji parçalana biləcəyini müəyyən etdilər.

Kənd təsərrüfatı sektorunda istifadəyə yararlı təhlükəsiz materialların əldə edilməsi bizə plastik polimerlərdən imtina etməyə və təbiətdə mikroplastik yığılması problemini qismən də olsa həll etməyə imkan verəcək.

Material Rusiya Təhsil və Elm Nazirliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Elm və Texnologiyanın Populyarlaşdırılması” federal layihəsi çərçivəsində hazırlanmışdır.

https://indicator.ru/chemistry-and-materials/grantmon-biorazlagaemye-polimery-reshat-problemu-mikroplastika-30-10-2023.htm