Sen 28, 2023 | 10:00 / Maraqlı məlumatlar
Rusiyada ilk dəfə olaraq Lobaçevski Universitetinin kimyaçıları İQ diapazona yaxın lazerlər üçün ftorapatit strukturlu şəffaf keramika istehsal ediblər. Belə bir lazerlə hava tullantıları buludunu nişan alıb "vurulması" bizə atmosferdəki zərərli maddələrin konsentrasiyasını təyin etməyə imkan verəcəkdir. Tibbdə bu cür qurğular cərrahiyyə və kosmetologiyada minimal invaziv əməliyyatlar üçün geniş istifadə olunur. Onların impulsları yandırmır, ancaq kəsikdə dərini buxarlandırır(qurudur). Bundan əlavə, yaxın infraqırmızı diapazonlu lazer qurğuları lazer sistemlərini doldurmaq üçün istifadə edilə bilər.
“Flüorapatit (Ca5(PO4)3F) sümük toxumasının analoqudur. Kimyəvi birləşmələrin bu sinfində kristal qəfəsin düyünlərindəki elementləri dəyişmək mümkündür, kalsiumu stronsiumla, fosfat ionlarını arsenatlarla əvəz etmək olar. Materialın tərkibinin dəyişdirilməsi lazer generasiyasının dalğa uzunluğunu konkret tapşırıq üçün tənzimləyir”.
Müasir lazerlərin əksəriyyəti şüşə və ya monokristallar üzərində işləyir. Dünyada "keramika" lazerlərin kommersiya istehsalı hələ mövcud deyil, qurğular ABŞ, Çin və Yaponiya alimləri tərəfindən fəal şəkildə işlənib hazırlanır. Keramikanın polikristal strukturu istehsal texnologiyalarını sadələşdirir, xərcləri azaldır və eyni zamanda lazer sistemlərinin etibarlılığını artırır.
Bununla belə, flüorapatit əsaslı keramikanın şəffaf olması və ötürülən işığı səpələməməsi üçün onun dənələrinin ölçüsünü 100-200 nm ilə məhdudlaşdırmaq lazımdır. İsti presləmə texnologiyasından istifadə edərək, NNDU-nın kimyaçıları yeni nəsil lazer mühiti üçün əsas ola biləcək polikristallar yaratmışlar.
Aktiv lazer mühiti yaratmaq üçün (matrisa) və lüminessensiya yaradan əlavə lazımdır. Alimlər sıx, optik cəhətdən şəffaf stronsium flüorapatit istehsal etmək texnikasını mənimsəmiş və lazer materiallarını 2-3 mikron diapazonunda şüalanma yaradan aktiv holmium və erbium ionları ilə sintez etməyi planlaşdırmışlar. Tədqiqatın son nəticəsi, əldə edilən nanokeramikadan istifadə edərək lazer qurğusu yaratmaqdır.
Tədqiqatın nəticələri 2023-cü ildə İnorganics jurnalında dərc olunub.
