Xəbərlər
Mario Molina (1943 - 2020)
Apr 03, 2023 | 11:00 / Maraqlı məlumatlar
Oxunub 498 dəfə

Mario Molina ozon təbəqəsinin dağılması prosesinin aşkar edilməsində əsas rol oynamışdır. 1973-cü ildə o, professor Frank Şervud Roulandın laboratoriyasına postdoktorant  kimi isə götürülüb. Burada o, radioaktiv proseslər nəticəsində çox yüksək enerjiyə malik olan atomların kimyəvi xassələrinin öyrənilməsini əhatə edən “isti atom” kimyasına diqqət yetirmişdir. Onlar atmosfer çirkləndiriciləri ilə çoxsaylı eksperimentlər aparılıb və müəyyən etmişlər ki, xlorflorkarbon qazları ozon qatının dağılmasının  əsas səbəblərindən biridir. Bu qazlar stratosferə qalxdıqca, ultrabənövşəyi şüalar onları tərkib elementlərinə  Xlor,  Ftor  və Karbona parçalayır. Sonra hər bir xlor atomu 100.000-ə qədər ozon molekulunu məhv edir, bundan sonra o, fəaliyyətsiz olur. Onlar atmosferdə 150 ​​ilə qədər qala bilir  və ozon təbəqəsini məhv edirlər. 1995-ci ildə Molina kimyaçı  Sherwood Rowland  və Paul Crutzen ilə birlikdə ozonun parçalanması ilə bağlı işlərinə görə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görüldü. Onların kəşfləri 19-cu əsrin sonlarında freon qazlarının geniş istifadəsini məhdudlaşdırmaq üçün beynəlxalq hərəkatın yaranmasına səbəb oldu. Bu milli miqyasda məhdudiyyətlər sayəsində ozonun  səviyyəsi 1990-cı illərin sonlarına doğru sabitləşməyə başladı və 2000-ci illərin ortalarında bərpa olunmağa başladı. NASA-nın məlumatına görə, ozon dəliyi 2075-ci ildə 1980-ci ilin  səviyyəsinə  çatacaq.

new-science.ru

 

JURNALLAR
Faydalı linklər