Nağıyev Murtuza Fətulla oğlu 1908-ci il mayın 5-də Cənubi Azər­bay­ca­nın Sərab şəhərin­də anadan olub. O, 1940-cı ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru, 1944-cü ildə kimya üzrə elmlər dok­toru elmi dərəcəsi, 1945-ci ildə professor elmi adı alıb. 1952-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın həqiqi üz­vü seçilib. 1945-1946-cı illərdə Azərbaycan SSR EA Neft İnstitutunda şöbə mü­diri, 1945-1956-cı il­lərdə həmin ins­titutun direktoru və şöbə müdiri, 1959-1962 ci illərdə Azərbaycan EA Neft Kimya Pro­ses­ləri İnstitutu­nun direktoru, 1965-1975-ci illərdə isə Azər­baycan SSR EA Kimya Tex­nolo­gi­yasının Nəzəri Prob­­lemləri İnstitu­tu­nun yaradıcısı və direk­toru ol­ub. 1956-1957-ci illərdə Azər­baycan SSR Elm­lər Aka­demiya­sının Fizika-tex­nika böl­mə­­sinin akademik-katibi, 1957-1959-cu illərdə birinci vitse-prezidenti, 1959-1962-ci illərdə Kimya Elmləri böl­mə­sinin aka­demik-katibi, 1962-1967-ci illərdə isə Azər­baycan EA-nın aka­demik-katibi olub. M.Nağı­yevin el­mi fəaliyyəti­nin əsas istiqaməti neft kimyası və tex­nologiyası, kimyəvi reaksiyaların kine­tikası və termodinamikası idi. M.Nağıvev dünyada kimya və kimya texnologiyasında yeni bir elmi istiqamət kimi qə­bul olunmuş resirkul­yasiya prosesləri nəzəriy­yə­si­nin yaradı­cısıdır. Bu nəzəriyyə kimya-texnologiya proseslərinin və eləcə də Kim­­ya Tex­no­lo­giyası Kom­bi­nat­la­rının (KTK) ən effektli yolla in­ten­sivləş­di­ril­məsinə im­kan yaradıb. Re­sir­kul­ya­si­ya nəzəriyyəsindən istifadə edilmə­dən KTK-ları, hətta ayrıca reak­torları belə layi­hə­ləşdirilməsi qey­ri-mümkündür. M.Na­­­ğı­yevin qlobal optimallaş­dırma anla­yışı, mürək­kəb KTK-nın optimal­laşdırılmasına sis­temli yanaşma olmaqla, kimyə­vi proseslərin mo­del­ləşdirilməsinə ilkin təkan verib. Onun bu sahədə prio­ritetliyi bütün dünyada qəbul olun­ub. M.Nağı­yev tərəfindən kimyəvi reaktorların potensial im­kan­larının təyini; realizə olunan təc­rübi pro­seslərin opti­mal­laş­dı­rıl­ması; re­sir­kul­yasiya sistemləri üçün katali­za­torun seçilməsi və təd­qi­qi; əks-əlaqəli sis­tem­lərin həyata keçi­rilməsi ilə təcrü­bi proseslərin təd­qiqi; mak­­simum sə­mə­rəliliklə işləyən kim­ya kompleks­lərinin işlənib ha­zır­lan­ması kimi nəzəri məsə­lələr həll olun­ub. M.Nağı­yev tə­rə­­findən əsası qoyulmuş superopti­mallıq prinsipi kimyəvi proses­lərin təd­qi­qinə kimyanın klassik ən­ənə­lərindən fərqli olan yeni yanaşma olub, kimyəvi reaktorların yüksək məh­sul­dar­lıqla işləməsinə və tullantıların azal­masına imkan yaradır. M.Nağıyev 300 elmi əsərin, 12 müəlliflik şəhadətnaməsinin və 30 funda­­mental mo­no­qrafiyanın müəl­lifidir. Onun rəhbərliyi ilə 3 elmlər dok­toru və 30 fəlsəfə doktoru yetişdirilib. M.Nağıyev görkəm­li ictimai xadim kimi Azərbaycan Ali Sovetinin 4, 5 və 6-cı çağı­rışlarının deputatı olub. “Əmək­dar Elm Xa­dimi” və Sosialist Əməyi Qəhrə­manı adlarına layiq gö­rü­l­üb. O, həmçinin “Lenin”, “Qır­mızı Əmək Bayrağı” ordenləri və bir sıra me­dallarla, Azərbaycan SSR Ali Sove­tinin “Fəxri Fər­manı” ilə təltif olunub.