Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşlarından k.e.d. Zenfira Ağayeva, k.e.d. Aybəniz Qaşqay, e.i. Sevinc Bayramova və k.e.i. Xuraman İlyasovanın “Ecological assessment of biosphere safety” adlı monoqrafiyası Rumıniyanın Petroşani şəhərində çap olunmuşdur.

Təqdim olunan “Ecological assessment of biosphere safety” adlı monoqrafiyada  bir sıra sənaye sahələrinin bərk sənaye tullantılarının mənfi təsiri məsələləri işıqlandırılır və ümumiləşdirilir. Qeyd olunur ki, insan fəaliyyəti nəticəsində biosferin strukturu, yer səthinin atmosferi, relyefi, canlı aləmi və s. kəskin şəkildə dəyişib. Ətraf mühitə antropogen təsirin baş verməsinin tarixi faktları təhlil edilir. Neft və neft emalı kimi ekosferin çirklənməsinin əsas mənbələri göstərilir (əlvan metallurgiya müəssisələri və bir sıra başqa sənaye sahələri). Qeyd olunur ki, təbii sərvətlərdən qeyri-rasional istifadə flora və faunanın dəyişməsinə, bir çox bitki və heyvan növlərinin məhvinə, bəzən isə tamamilə yoxa çıxmasına, ətraf mühitdəki arzuolunmaz qida maddələrinə kənd təsərrüfatı bitki və heyvanlarının yoluxucu və parazitar xəstəliklərinin patogenlərinin və zərərvericilərinin yayılmasına, mikrobioloji çirklənməyə və s. səbəb olur. Göstərilir ki, metallurgiya sənayesi ətraf mühiti çirkləndirən əsas sahələrdən biridir və bütün sənayenin ümumi emissiyalarının təxminən 40%-ni təşkil edir. Bir sıra dağ-mədən yataqlarının nümunəsindən istifadə edərək, dəmir filizi emalı zamanı mineral tullantılarda iqtisadi qiymətli metalların turşu ilə yuyulması qanunauyğunluğunun müəyyənləşdirilməsinin məqsədəuyğunluğu məsələləri işıqlandırılır. Belə qənaətə gəlinir ki, ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısını almaq üçün bir sıra tədbirlərin həyata keçirilməsi zəruridir.

Zenfira Agayeva, Aybeniz Kashkay, Sevinj Bayramova, Khuraman İlyasova “Ecological assessment of biosphere safety” Universitas nəşr., Petroşani, 2023, 277p.