Xəbərlər
Dərmanlar, boyalar və pestisidləri istehsal etmək üçün ucuz və ekoloji cəhətdən təmiz bir üsul tapıldı.
Yan 06, 2023 | 10:20 / Maraqlı məlumatlar
Oxunub 586 dəfə

Rusiya alimləri aminlərin (ammiak törəmələri) sintezi  zamanı zərərli maddələr ayrılmayan və bahalı katalizatorlar tələb etməyən yeni üsul təklif ediblər. İstifadə olunan reduksiya agenti - reaksiya zamanı elektronlarını verən reagent - ucuz kimyəvi sənayesi tullantılarından hazırlanır ; müəlliflərin bu yanaşması həm də kənd təsərrüfatı üçün gübrə kimi faydalı olan fosfatları yan  məhsul kimi əldə etməyə imkan verir. Aminlər bir çox dərmanların, boyaların və pestisidlərin tərkibində olduğu üçün bu kəşf onların maya dəyərini azaltmağa kömək edəcək.

Aminlərin (ammonyak törəmələrinin) sintezi müasir kimyada əsas reaksiyalardan biridir. Bu birləşmələr kimya sənayesinin bütün əsas sahələrində istifadə olunur: gübrə, dərman, boya və lak istehsalında. Amin əldə etmək üçün hidrogenləşmə reaksiyasını aparmaq, yəni başlanğıc maddəyə hidrogen atomlarının birləşdirmək lazımdır. Bunu müxtəlif yollarla etmək olar, lakin onların heç biri mükəmməl deyil.

Aminləri əldə etmək üçün ən çox yayılmış reduksiyaedicilər (elektron verənlər) hələ də borhidridlərdir.  (NaBH4 törəmələri) lakin onların  mənfi cəhətləri var: onlar bahalıdır və ətraf mühitə zərərli olan çoxlu tullantılar əmələ gətirir və buna görə də onların düzgün istifadə edilməsi mühümdür.

Məhz buna görə də, rus alimləri bir sıra təcrübələr apararaq NaH2PO2 H2O-nun (natrium hipofosfit) müxtəlif təbiətli aminlərin geniş spektrinin sintezində effektiv reduksiyaedici olduğunu göstərdilər.O, zəhərli deyil, ucuzdur, böyük miqdarda mövcuddur və ona katalizator tələb edilmir. Maraqlıdır ki, hipofosfitlər sarı fosfor şlamından hazırlanır ki, bu da öz növbəsində fosfor turşusunun sintezində əlavə məhsul kimi alınır və buna görə də hipofosfitlərin  maya dəyəri aşağı düşür.  Beləliklə, müəlliflərin metodu kimyəvi istehsal tullantılarının səmərəli emalına kömək edir.

Aminlərin sintezinə təklif  edilən yanaşma və ekoloji cəhətdən təmiz, eyni zamanda effektivdir  və dərman  istehsalının maya dəyərini azaltmaqı  mümkün edir.

Rusiya Elm Fondunun qrantı ilə dəstəklənən tədqiqatın nəticələri Organic Letters jurnalında dərc olunub.

JURNALLAR
Faydalı linklər