Hesabatlar

 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun

2022-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 

H E S A B A T

(direktorluq hesabatı) 

Hal-hazırda İnstitutda 29 elmi-tədqiqat laboratoriya və 5 elmi yardımçı şöbə fəaliyyət göstərir.

Elmi-tədqiqat işləri 3 elmi istiqamət (3 problem) üzrə aparılıb, 8 mövzunun, 35 işi üzrə  69  mərhələsi yerinə yetirilmişdir. Elmi-yardımçı şöbələrdə 7 mərhələni əhatə edən 5 elmi iş aparılıb.

 

 

Qeyri-üzvi  kİmya

 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

Problem: Azərbaycan mineral xammalının kompleks emal texnologiyasının işlənilməsi və yüksək texnologiyalar üçün unikal xassəli yeni qeyri-üzvi materialların alınması.

Bu problem üzrə (3 mövzu, 14 iş, 27 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

– Azərbaycanın Acınohur qum daşları, Lənkəran və Astara sahil qum səpintilərindən alınan titanmaqnetit konsentratlarının  qeyri maqnit fraksiyasının qeyri-səlis məntiq yanaşma vasitəsi ilə emalı şəraiti müəyyən edilmiş,  modelləşdirilmiş və realllaşdırılmışdır. Titanmaqnetit konsentratlarından çıxarılan titan dioksiddən istifadə etməıklə Li4Ti5O12, Li1.92Ti1.04O3.04, Li2TiO3, Li2.12Ti0.94O2.92, Li4TiO4 litium titanatları sintez olunmuş, termodinamiki parametrləri və termodinamiki  davamlılığı təyin edilmişdir. Bu birləşmələrin 20-3000C temperatur intervalında litium ion batareyalarında anod materialı kimi istifadə olunması təklif olunur.

   

– Alüminium və nadir elementlərin istehsal bazasını artıran yeni “Alunit şlamı – kaolinit texnologiyası” işlənib hazırlanmışdır. Mövcud texnoloji proseslərdən fərqli olaraq, gillərin dəmirdən təmizlənməsi emalın ilkin mərhələsində aparılır. Alınan alüminiumlu məhsulun alunitin emal məhlullarına əlavə edilməsi tövsiyə olunur.

– Molibdenin(VI) orto-karboksibenzol azopirokatexin (o-KbAP) ilə eyniliqandlı və səthi aktiv maddə - bis dördlü ammonium duzu ilə müxtəlifliqandlı kompleksi, Stibium(V)-in halogenid asidokomplekslərinin etoksiakridinin azotörəmələri ilə ion assosiatı alınmış və tədqiq edilmişdir. Hər iki elementin müxtəlif nümünələrdə (qida maddələrində, sənaye tullantılarında, xəlitələrdə) təyininin fotometrik, ekstraksiyalı-fotometrik və ekstraksiyalı atom-absorbsiya üsulları işlənmişdir.

Asetilhidrazin və fenilqlioksal turşusu əsasında hidrazon tipli yeni üzvi liqandsintez edilmişdir. Sintez edilmiş liqandın quruluşu və xassələri İQ, UB və nüvə maqnit rezonansı spektroskopiyası vasitəsilə tədqiq edilmişdir. Həmin liqandın Sm, Pr, La, Gd, Eu və V-la kompleksləri alınmışdır.

 

– La-Ni-Ce və La-Ni-Co üçlü sistemləri trianqulyasiya edilmiş, kvazibinar politermik kəsiklər aşkar edilmiş, ərintilərin sintez şəraiti müəyyən edilmişdir.

– Ag2S-In2S3-FeS və PbS- In2S3-FeS kvazi üçlü sistemləri politermik kəsiklər üzrə tədqiq edilərək, faza tarazlıqlarının mənzərəsi tam aşkar edilmiş və likvidus səthlərinin proyeksiyaları qurulmuşdur.

– Cu8SiX6-Ag8SiX6 (X-S,Se) sistemlərində superion, maqnit və  topoloji izolyator xassəli materialların alınması tədqiq edilib.

– As2S3-Cu2Cr4Te7,Sb2Se3-Cr2Se3 və Sb2S3-Cr3Te4 sistemlərində faza tarazlıqlarını tədqiq etməklə, enerji çeviriciləri üçün yararlı, optik və maqnitooptik xassəli funksional materialların sintezi və fiziki-kimyəvi xassələri öyrənilib.

– Yeni maqnetik topoloji izolyator (MTİ) materiallarının alınması məqsədilə MnTe-Sb2Te3-Bi2Te3 sistemində qarşılıqlı təsir xarakteri müəyyən edilmişdir. Sistemdə teradimitəbənzər laylı quruluşlu üçlü birləşmələr əsasında Sb®Bi əvəzləməli geniş bərk məhlul sahələri aşkar olunmuşdur. Alınmış yeni dəyişən tərkibli fazalar MTİ materialların maqnit və topoloji izolyator xassələrini optimallaşdırmaq üçün geniş imkanlar açır.

Yeni dəyişən tərkibli qarışıq ion–elektron keçirici fazaların alınması məqsədilə Ag-Si-Sn-X (X-S, Se, Te) dördkomponentli sistemlərinin Ag2X-Ag8SiX6-Ag8SnX6 qatılıq müstəviləri üzrə faza tarazlıqları mənzərələri əldə edilmişdir. Göstərilmişdir ki, bu sistemlərin Ag8SiX6-Ag8SnX6 kəsikləri ilkin üçlü birləşmələrin yüksəktemperaturlu kubik modifikasiyaları arasında fasiləsiz bərk məhlul sıralarının, aşağıtemperaturlu modifikasiyaları əsasında isə geniş bərk məhlul sahələrinin əmələ gəlməsilə xarakterizə olunurlar. Bu nəticələr arqirodit ailəsi fazalarının funksional xassələrinin optimallaşdırılması üçün istifadə oluna bilər.

 

– 3CuO· B2O3 – ZnO sistemin ərintilərinə Er2O3 aşqarı daxil etdikdə onlarda diffuz etmə qabiliyyəti azalır. Bu səbəbdən həmin tərkiblərin müqavimətləri yüksək, dielektrik nüfuzluğu isə nisbətən az olur.

3CuO· B2O3 - [(ZnO)1-x·( Er2O3)x] sistemində ağır metal atomlarından olan Er və daha mütəhərrik bor və oksigenin olması nümunələrin mürəkkəb quruluşda alınmasına səbəb olur.

 

– Termodiffuziya üsulu ilə  Ст-3 və RCD-32 poladları üzərində xromun, titanın fərdi və qarışıq karbidlərindən ibarət 30-40 mkm qalınlığında və bərkliyi 2-3 Gpa (gigopaskal) olan örtüklər alınmışdır ki, onların da korroziyaya və yeyilməyə qarşı davamlı olmaları müvafiq ölçmələr vasitəsilə müəyyən edilmişdir.

 

– Mono- və dikarbon turşuları ilə yeni asiloil hidrazonlar və onların keçid metal kompleks birləşmələri alınmışdir. Bu komplekslərin kristallik və molekulyar quruşları öyrənilmişdir.Göstərilmişdir ki, sintez olunmuş ligandlar və kompleks birləşmələr bakterisid, funqisid xassələrə malikdirlər və döş, ag ciyər və bağırsaq xərcəng zülallarına  qarşı aktivdirlər. Ferromagnit xassələrə malik olan nano ölçülü  Mn, Fe, Co, Bi və Ln nitratların hidrotermal usulla metal oksid birləşmələri alinmışdır. Göstərilmişdir ki, elektrod kimi istifadə olunan LiCoO2 iki usulla alina bilər: ya litium nitratın reaksiya qarışığına birbaşa daxil edilməsi və ya kobalt nitratın hidrotermal reduksiya məhsuluna litium ionlarının daxil edilməsi yolu ilə.

–  Me6Fc/Me6Fc+ və Me8Fc/Me8Fc+ redoks sistemlər 1-butil-3-metilimidazolium tetra­flüor­borat (BMIM+BF4) ion mayesində müqayisə elektrodu kimi perspektivli sistemlərdir  və praktikada uğurla istifadə oluna bilərlər.

– Cu(II), Ni(II), Co(II) N,N'-hidrazin diasetil turşusunun salisil aldehidi iləhidrazonun yeni kompleksləri sintez edilmişdir. Göstərilmişdir ki, N,N'-hidrazin diasetil turşusunun salisil aldehid ilə hidrazonun törəmələri Cu (II), Co (II), Ni (II) metallarının ionları ilə ikinüvəli komplekslər əmələ gətirir. Bu kompleks birləşmələrin strukturu və fiziki-kimyəvi xassələri  İQ və UB spektroskopiya  və termoqravimetrik analiz metodları ilə  öyrənilmişdir.

– İlk dəfə olaraq elementar qəfəsin parametrləri a= 7,5955Å, b=9,5927Å, c=17,6055Å, v=1204,74Å3 olan kobaltın p-nitrotereftal turşusu və  piridinlə reaksiyasından alınmış ion tipli kompleks əsasında yüksək sorbsiya qabiliyyətinə malik polimer material sintez olunmuşdur. Bu materialın dərman preparatlarının təmizlənməsində istifadəsi nəzərdə tutulur.

Co(II)-nın piromellit turşusu ilə reaksiyası nəticəsində alınmış ion tipli supramolekulyar kompleksin daxili sferasında heksaakvaion [Co2(H2O)12]4+, xarici sferasında isə piromellit turşusunun [C6H2(COO)4]4- anionu və iki su molekulu yerləşir

Samarium və qadolinium tereftal turşusu ilə reaksiyası nəticəsində alınmış supramolekulyar birləşmələr müvafiq olaraq Sm2[ C6H4(COO)2]3 (H2O)6 və Gd2[C6H4(COO)2]3(H2O)6 kimyəvi düsturlarına malikdir və izostrukturdur.

Misin nitrotereftal və dinitrotereftal turşuları ilə alınmış supramolekulyar komplekslərin kristal quruluşları müvafiq olaraq bir qədər təhrif olunmuş oktaedr (Cu NTA) və kvadrat piramidadır (CuDNTA).

kimyəvi-kinetika və kataliz, fiziki kimya

 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem: Kimya və neft kimya sənayeləri üçün yeni və daha səmərəli katalitik sistemlərin yaradılması

 

Bu problem üzrə (3 mövzu, ­­14 iş, 28 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

–  Smart biomimetik material (dəmirporfirin) və Pb, Ag əsasında peroksidaz tipli biomimetik sensorlar (TphPFe3+/Al2O3/Pb və TphPFe3+/Al2O3/Ag) işlənib hazırlanmışdır. Biomimetik sensorların aktivliyi C2H5OH-in su məhlulunda son dərəcə kiçik qatılıqlarında 10-6 və H2O2-in 10-8 həssaslıq həddində aşkarlanması təsdiq edilmişdir. Biomimetik sensorlar oksidləşdirici və ya onun intermediatlarının təsiri altında uzun müddət aktivliyini saxlayır.

 

–  Koherent-sinxronlaşdırılmış reaksiyalar prinsipi əsasında tsikloheksanın biomimetik oksidləşməsi prosesi üçün yeni metodla tərtib olunmuş kinetik model eksperimental nəticələri minimal xəta ilə adekvat ifadə edir və bu kinetik metodu istənilən mürəkkəb qoşulmuş reaksiyalara tətbiq etmək olar.

 

– Yeni Co- və Mn- tərkibli karbon nanoboruları sintez olunmuş, identifikasiyası və keyfiyyət tərkibi bir neçə analiz metodları (SEM, TEM, EDX) ilə təsdiq olunmuşdur.

Katalizator iştirakı olmadan aparılmış təcrübələrdə aerob oksidləşmə reaksiyasının sürətinin temperaturla düz asılılığı müəyyən olundu ki, bu da Vant-Hoff qanununa uyğundur.

Göstərilmişdir ki, Co-Fe@MWNT parafin-naften fraksiyasının aerob oksidləşmə proseslərini aktiv şəkildə kataliz edir. Katalitik aktivliyin adekvat ölçülməsi üçün metodik prosedurların çox sadələşdirildiyi, hidroperoksidlərin termal olaraq, zəif parçalandığı və oksigenin udulmasının kinetikasının davam edən kimyəvi proseslərə və potensial katalizatorların fəaliyyətinə ən uyğun olduğu 800C temperatur seçilmişdir.

Neft karbohidrogenlərinin Fe@MWNT və Co-Fe@MWNT katalizatorlarının iştirakı ilə aerob oksidləşməsi reaksiyasının sxemi təklif edilmişdir. Sxem, reaksiyanın avtokatalitik inkişafı ilə hidroperoksidlərin katalitik parçalanmasını nəzərdə tutur.

Karbon nanoborular sementin bərkiməsi zamanı kalsium hidrosilikatların yaranması üçün kristallaşma mərkəzləri rolunu oynayır və adi nəzarət nümunəsi ilə müqayisədə yüksək sıxlığa malik strukturun formalaşmasını təmin edərək, sementin sıxılmada möhkəmlik həddini əsaslı surətdə artırır.

 

– Metanın oksidləşdirici çevrilmə reaksiyası üçün altı marşrut təklif olunmuşdur. Bu marşrutların doğruluğu kinetik dəlillər əsasında isbat olunmuşdur. Marşrutların gedişindən müəyyən olunmuşdur ki, metanın oksidləşdirici çevrilmə reaksiyasını propilenin alınma istiqamətinə yönəltmək olar.

 

Karbohidrogenlər və onların xlorlu analoqlarının oksidləşmə proseselərində polikondensləşmə məhsulları ilə dezaktivləşmiş və ənənəvi üsullarla (O2, H2O və s. 500-6000C, 10-12 saat) regenerasiyası mümkün olmayan katalizatorların yeni üsulla CO+O2  qarışığı tətbiq etməklə (400-4500C,  1-2 saat müddətində) reaktivləşməsi həyata keçirilmişdir.

 

– Karbon monooksidin karbon dioksidə aşağı temperaturlu (110-1800C)  konversiyasi üçün keçid metalların oksidləri əsasında  iki və üç komponentli katalizatorlar sintez olunub. Katalizatorlar aşağı enerji sərfi, qısa sintez vaxtı, reaksiyanın kimyəvi enerjisindən istifadə etmək kimi üstünlüklərə malik olan zol-gel yanma metodu ilə sintez olunub.

Zol-gel yanma metodu ilə katalizatorların daşıyıcı üzərində bir mərhələli sintez metodikası  işlənmışdir. İki komponentli  (Cu-Mn=2:1)-Al2O3 katalizatorun iştirakında karbon monooksidin karbon dioksidə 100%-li konversiyasэ 110-1200C temperaturda baş verir.

 

– Polimer karbon nitridlər əsasında effektiv katalizator və universal sorbent funksiyaları daşıyan yeni maqnetik kompozitlər yaradılmışdır. Yeni kompozitlərin fenilasetileni stirola 91-93% selektivliklə katalitik hidrogenləşdirmə xassəsi və sulu məhlullardan fosfat anionlarının 93-94% selektivliklə sorbsiya etmə effektivliyi müəyyən edilmişdir.

 

– Müvafiq tsiklopentadienil komplekslərinin üzvi fazadan bərk səth üzərinə çökdürülməsi yolu ilə nanoölçülü Mn, Fe, Co oksidlər saxlayan bentonit və mordenit əsaslı katalizatorlar sintez edilmiş, onların katalitik xassələrinin aktiv komponentlərin hissəciklərinin ölçüsündən asılılığı və katalizatorda paylanmasından asılılığı müəyyən edilmişdir. Göstərilmişdir ki, promotor kimi qələvi metalların katalizatora daxil edilməsi CO2-nin C2+ karbohidrogenlərə, kobaltın daxil edilməsi isə metana hidrogenləşməsinə səbəb olur.

 

Poli-N-vinilpirrolidon  əsasında yeni enterosorbentlər alınmış,  onların iştirakı ilə sorbsiya prosesinə in vitro müxtəlif parametrlərin təsiri  öyrənilmiş və mədə-bağırsaq traktında rast gəlinən ağır Cu2+, Ni2+, Co2+ ionlarına qarşı yüksək sorbsiya xüsusiyyətlərinə malik olmaları göstərilmişdir.

 

–  Üçlü Co-Mo-P və Ni-Co-P ərintiləri qələvi qlisin məhlulundan qalvanostatik usul ilə çökdürülmüş və rentgen-faza analizi ilə təsdiqlənmişdir.

Ni və Pt elektrodları üzərində binar Mo- Se təbəqələrinin birgə çökmə prosesi öyrənilib. Müəyyən edilmişdir ki, tsiklik polyarlaşma əyrisində -0.4 – (-0.65) V potensial qiymətlərində müşahidə olunan pik MoSe2 kimyəvi birləşməsinə aiddir.

Tartrat əlavəli etilenqlikol elektrolitindən sürmə və kükürdün ayrı – ayrılıqda və birgə elektrokimyəvi çökmə prosesi Ni və Pt elektrodları səthində öyrənilmişdir. Nəticələr göstərir ki, sulfit ionunun tam elektroreduksiyası (–0.2)–(–0.35) V potensial aralığında iki mərhələdə baş verir, əmələ gələn S2- ionlarının elektrolitdəki Sb3+ ionları ilə birləşməsi nəticəsində Sb2S3 nazik təbəqələrinin çökməsi baş verir.

Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi

 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

Problem:  Texnoloji proseslərin modelləşdirilməsi və optimallaşdırılması

Bu problem üzrə (2 mövzu, 7 iş, 14 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılarına diqqət yetirmək olar:

 

–  Asfalten, qatran və parafin tərkibli ağır neft emulsiyalarının reoloji xassələrini nəzərə alaraq nizamsız strukturların  əmələ gəlməsi və dağılması, su damlalarının koalessensiyası, deformasiya  və parçalanması, ağır neft mühitində qravitasiya sahəsində çökməsi və emulsiyanın ayrılması üçün hesablama modelləri işlənib hazırlanmışdır.

 

–  Nanoelektronika və spintronika üçün perspektiv olan laylı quruluşlu 2D materialların, o cümlədən  qrafenin xassələrinin kompüter modelləşdirilməsi aparılmışdır. Kompüter hesablamaları sıxlıq funksional nəzəriyyəsi çərçivəsində lokal elektron spin sıxlığını yaxınlaşmasında mübadilə-korrelyasiya funksiyalarından istifadə etməklə aparılmışdır.

–  Pirolizin yüngül qətran nümunələrindən benzol və onun metil-etil–izopropil törəmələrini ayırdıqdan sonra qalan kub qalıqları əsasında ГОСТ 5631-79 uyğun olaraq korroziyaya davamlı lak-boya örtükləri hazırlanıb və sınaqdan çıxarılıb.

–  Sinir-paralitik xüsusiyyətlərə malik olan zəhərli maddə -  “Soman”  qazını - zərərsizləşdirmək üçün 2 nömrəli bsch deqazasiya məhlulunun istifadəsində ayrılmaz tərkib hissəsi olan monoetanolaminin  utilizasiyası və təkrar emalı həyata keçirilmişdir.

Yararsız dixloraminlərin utilizasiyası nəticəsində üzvi sintezdə istifadə olunan monoxloramin və antiseptik və dezinfeksiyaedici xüsusiyyətlərə malik benzolsulfamid kimi kimyəvi reagentlər təcrid olunub.

 

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının, habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat

 

“Azərbaycan Respublikasının 2022-2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”na aid tədbirlər planı

 

–  Hidrogen energetikası üçün hidrogeni akkumulyasiya edən materialların, günəş enerjisinin çevirici kimi yeni nəsil elektrodların alınması;

–  Bir karbonlu birləşmələrin monomerlərə və digər qiymətli maddələrə çevrilməsi üçün yeni katalitik sistemlərin işlənilməsi;

–  Filizlərdən və onların emal tullantılarından sənaye əhəmiyyətli komponentlərin çıxarılması üçün innovativ texnologiyaların işlənilməsi, filiz xammalı emalının termodinamiki  modelləşdirilməsi;

–  Azərbaycan Respublikasında olan hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması, mühafizənin təşkili məqsədilə orada baş verən fiziki-kimyəvi proseslərin öyrənilməsi və alınmış nəticələr əsasında onların mühafizə üsullarının seçilməsi.

 

“Azərbaycan Respublikasında 2023-cü ilin “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı” haqqında

 

İnstitutun əməkdaşları tərəfindən Ulu öndərin irsinə həsr olunmuş elmi əsərlərin nəşri, elmi konfransın və gənc alimlərin müsabiqəsinin keçirilməsi nəzərdə tutulub.

 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 noyabr 2022-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair Dövlət Proqramı”

 

Ərazidə olan:

– Polimetal filizlərdən – xrom, mis, civə, sink, qurğuşun və s. metalların ayrılma üsullarının işlənilməsi.

– Hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziya vəziyyətinin tədqiqi və mühafizə üsullarının seçilməsi üçün tədqiqat işləri aparılması.

 

“Azərbaycan Respublikasında biznes mühitinin əlverişliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 13 iyul tarixli 2199 nömrəli Sərəncamının həyata keçirilməsi üzrə İnstitutda görülən işlər haqqında qısa məlumat

 

–  AR “Azərenerji” ASC və akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu arasında Şəmkir və Yenikənd SES-lərin hidrotexniki qurğularında olan metal avadanlıqların atmosfer və su mühitində korroziya davamlığının tədqiqi üçün elmi-tədqiqat işləri aparılır.

–  Geologiya və Geofizika, Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutları arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən “Yerli xammal (vulkan palçığı, yanar şist), məişət və sənaye tullantıları əsasında kompleks gübrə Saatlı rayonunun pambıq bitkisi sahələrində istifadə edilib.

–   “Daşkəsən Zəylik Alunit Mədəni”ndə alunit filizindən alunit konsentratının alınması və emalı istiqamətində alunit konsentratını emal etməklə onun tərkibindən alüminium oksid gübrələr və digər yararlı məhsulların çıxarılması üçün iqtisadi cəhətdən səmərəli, ekoloji baxımdan təhlükəsiz texnologiya işlənilir.

–   İnstitutda qurulmuş laboratoriya qurğusunda çox divarlı karbon nanoborularının sintezi aparılmışdır. Belə perspektiv materiallar yeni kimyəvi proseslər  üçün katalizatorların, polimer  stabilizatorların, sement beton modifikatorlarının və s. alınmasında istifadəsi nəzərdə tutulur.

 

1.2.  Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsində alınmış mühüm nəticələr

 

Problem:  Azərbaycanın mineral xammalının kompleks emal texnologiyasının işlənilməsi və yüksək texnologiyalar üçün unikal xassəli yeni qeyri-üzvi materialların alınması.

 

–   Azərbaycanın Acınohur qum daşları, Lənkəran və Astara sahil qum səpintilərindən alınan titanmaqnetit konsentratlarının  qeyri maqnit fraksiyasının qeyri-səlis məntiq yanaşma vasitəsi ilə emalı şəraiti müəyyən edilmiş,  modelləşdirilmiş və realllaşdırılmışdır. Titanmaqnetit konsentratlarından çıxarılan titan dioksiddən istifadə etməıklə Li4Ti5O12, Li1.92Ti1.04O3.04, Li2TiO3, Li2.12Ti0.94O2.92, Li4TiO4 litium titanatları sintez olunmuş, termodinamiki parametrləri və termodinamiki  davamlılığı təyin edilmişdir. Bu birləşmələrin 20-3000C temperatur intervalında litium ion batareyalarında anod materialı kimi istifadə olunması təklif olunur.

 

İcraçılar:  k.e.d.,prof. Asif Məmmədov, e.i.Ülviyyə Şərifova

 

 –  Alüminium və nadir elementlərin istehsal bazasını artıran yeni “Alunit şlamı – kaolinit texnologiyası” işlənib hazırlanmışdır. Mövcud texnoloji proseslərdən fərqli olaraq, gillərin dəmirdən təmizlənməsi emalın ilkin mərhələsində aparılır. Alınan alüminiumlu məhsulun alunitin emal məhlullarına əlavə edilməsi tövsiyyə olunur.

 

İcraçılar:  k.e.d.,prof. Arif Heydərov, k.ü.f.d.,b.e.i. Aybəniz Quliyeva, k.e.i. Gülnar Alışanlı

 

–  Termodiffuziya üsulu ilə  Ст-3 və RCD-32 poladları üzərində xromun, titanın fərdi və qarışıq karbidlərindən ibarət 30-40 mkm qalınlığında və bərkliyi 2-3 Gpa (gigopaskal) olan örtüklər alınmışdır ki, onların da korroziyaya və yeyilməyə qarşı davamlı olmaları müvafiq ölçmələr vasitəsilə müəyyən edilmişdir.

 

İcraçılar:  k.ü.f.d. Hilal Tahirli, k.ü.f.d.,ap.e.i. Səadət Məmmədova

 

Problem:   Kimya və neft kimya sənayeləri üçün yeni və daha səmərəli katalitik sistemlərin yaradılması.

 

– Smart biomimetik material (dəmirporfirin) və Pb, Ag əsasında peroksidaz tipli biomimetik sensorlar (TphPFe3+/Al2O3/Pb və TphPFe3+/Al2O3/Ag) işlənib hazırlanmışdır. Biomimetik sensorların aktivliyi C2H5OH-in su məhlulunda son dərəcə kiçik qatılıqlarında 10-6 və H2O2-in 10-8 həssaslıq həddində aşkarlanması təsdiq edilmişdir. Biomimetik sensorlar oksidləşdirici və ya onun intermediatlarının təsiri altında uzun müddət aktivliyini saxlayır.

 

İcraçılar:  akademik Tofiq Nağıyev, k.e.d. Nəhməd Əli-zadə, k.ü.f.d.,ap.e.i. Nuranə Məlikova

 

–  Polimer karbon nitridlər əsasında effektiv katalizator və universal sorbent funksiyaları daşıyan yeni maqnetik kompozitlər yaradılmışdır. Yeni kompozitlərin fenilasetileni stirola 91-93% selektivliklə katalitik hidrogenləşdirmə xassəsi və sulu məhlullardan fosfat anionlarının 93-94% selektivliklə sorbsiya etmə effektivliyi müəyyən edilmişdir.

 

İcraçılar:  akademik Dilqəm Tağıyev, k.e.d.,prof. Vaqif Əhmədov, k.ü.f.d.,ap.e.i. Natalya  Melnikova,  k.ü.f.d., ap.e.i. H .Nurullayev

 

– Karbohidrogenlər və onların xlorlu analoqlarının oksidləşmə proseselərində polikondensləşmə məhsulları ilə dezaktivləşmiş və ənənəvi üsullarla (O2, H2O və s. 500-6000C, 10-12 saat) regenerasiyası mümkün olmayan katalizatorların yeni üsulla CO+O2  qarışığı tətbiq etməklə (400-4500C,  1-2 saat müddətində) reaktivləşməsi həyata keçirilmişdir.

 

İcraçılar:  k.e.d.,prof.Arif Əfəndi, k.ü.f.d.,ap.e.i. İradə Məlikova, k.ü.f.d.,b.e.i.  Natəvan Aykan, k.ü.f.d.,ap.e.i. Ədilə Əliyeva, k.ü.f.d.,ap.e.i.Elmir Babayev

 

–  Müvafiq tsiklopentadienil komplekslərinin üzvi fazadan bərk səth üzərinə çökdürülməsi yolu ilə nanoölçülü Mn, Fe, Co oksidlər saxlayan bentonit və mordenit əsaslı katalizatorlar sintez edilmiş, onların katalitik xassələrinin aktiv komponentlərin hissəciklərinin ölçüsündən asılılığı və katalizatorda paylanmasından asılılığı müəyyən edilmişdir. Göstərilmişdir ki, promotor kimi qələvi metalların katalizatora daxil edilməsi CO2-nin C2+ karbohidrogenlərə, kobaltın daxil edilməsi isə metana hidrogenləşməsinə səbəb olur.

 

İcraçılar:  akademik Dilqəm Tağıyev,k.e.d.,prof. Etibar İsmayılov, k.ü.f.d.,ap.e.i. Aygün Rüstəmova, k.ü.f.d.,ap.e.i. Tamella Abbasova, k.ü.f.d.,b.e.i. Zülfiyyə

Məmmədova, e.i. Afət Sərdarlı

–   Koherent-sinxronlaşdırılmış reaksiyalar prinsipi əsasında tsikloheksanın biomimetik oksidləşməsi prosesi üçün yeni metodla tərtib olunmuş kinetik model eksperimental nəticələri minimal xəta ilə adekvat ifadə edir və bu kinetik metodu istənilən mürəkkəb qoşulmuş reaksiyalara tətbiq etmək olar.

 

İcraçılar:  akademik Tofiq Nağıyev, k.ü.f.d. Lətifə Həsənova, k.ü.f.d.,b.e.i. Ulduz Məmmədova, e.i. Səriyyə Ağaməmmədova

 

–       Poli-N-vinilpirrolidon  əsasında yeni enterosorbentlər alınmış,  onların iştirakı ilə sorbsiya prosesinə in vitro müxtəlif parametrlərin təsiri  öyrənilmiş və mədə-bağırsaq traktında rast gəlinən ağır Cu2+, Ni2+, Co2+ ionlarına qarşı yüksək sorbsiya xüsusiyyətlərinə malik olmaları göstərilmişdir.

 

İcraçılar: akademik Dilqəm Tağıyev, k.e.d. Nizami Zeynalov, k.ü.f.d.,ap.e.i. Sevda Fətullayeva,  k.e.i. Çiçək Seyidova

 

Problem:  Texnoloji proseslərin modelləşdirilməsi və optimallaşdırılması

 

–  Asfalten, qatran və parafin tərkibli ağır neft emulsiyalarının reoloji xassələrini nəzərə alaraq nizamsız strukturların  əmələ gəlməsi və dağılması, su damlalarının koalessensiyası, deformasiya  və parçalanması, ağır neft mühitində qravitasiya sahəsində çökməsi və emulsiyanın ayrılması üçün hesablama modelləri işlənib hazırlanmışdır.

 

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Qüdrət Kəlbəliyev, t.ü.f.d., ap.e.i. Manaf Manafov,  t.ü.f.d.,ap.e.i. Qoşqar Əliyev, e.i. Vəfa Kərimli

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər

 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Bolqarıstan Elmlər Akademiyası, Rusiya Elmi Mərkəzi “Kurçatov İnstitutu”, Gürcüstan Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və Elektrokimya İnstitutu, Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Tomsk Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Universiteti, Belarusiya  Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universitetinin  kimya  kafedrası,  Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu,  Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “Azdövsutəslayihə” H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi  və  s. qeyd etmək olar.

İnstitut alimləri Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə əməkdaşlıq edirlər.

 

 

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak

2022-ci ildə  YERİNƏ YETİRİLƏN QRANT LAYİHƏLƏRİ

Avropa Komissiyasının Horizon 2020 proqramı üzrə

  • Norveçin Sintef AS,
  • Belçikanın Gent Universiteti, Total Research & Technology Feluy mərkəzi,
  • Fransanın Milli Tədqiqatlar “Centre National de la Recherche Scientifique” (CNRS), Arkema France SA, Ayming, Axelone
  • İngiltərənin Johnson Matthey PLC
  • Niderlandın Process Design Center BV
  • Almaniyanın Linde AG şirkətinin tədqiqat mərkəzləri ilə tərəfdaş olduğu “Perspektiv materiallar və nanotexnologiyalar” istiqaməti və “Karbohid­ro­genlərin katalitik çevrilməsi” mövzusu üzrə “Metanın oksidləşdirici konversiyası və propilenə hidroformilləşməsi” (814557 №-li C123 qrant müqaviləsi) layihəsinin icrası davam etdirilmişdir.

Layihə üzrə İnstituta 304,062 min avro məbləğində vəsait ayrılmışdır.

Layihə rəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev

 

SOCAR-ın Elm Fondunun qrant layihəsi müsabiqəsi

(SOCAR-ın Elm Fondunun İdarə Heyətinin 5 yanvar 2022-ci il tarixli qərarı ilə)

1.Asfalten-qətran tərkibli neft emulsiyalarının ayrılma proseslərinin təhlili və riyazi model­ləşdirilməsi. Layihə rəhbəri: k.e.d., prof. Qüdrət Kəlbəliyev- 65 000 AZN

 

2.Neft yataqlarının neftveriminin artırılması üçün yeni bitki mənşəli kitrə-biopolimer “nan­omayelərin” yaradılması. Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d., dos. Ülviyyə Məmmədova -  65 000 AZN

 

3.Neft sənayesi avadanlıqlarında tətbiq etmək üçün Mo-S əsasında yüksək temperaturda sürtünməyə davamlı nazik təbəqələrin elektrokimyəvi üsulla alınması və xassələrinin tədqiqi. Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d., dos. Vüsalə Məcidzadə - 50 000 AZN

 

2020-ci ildə qalib olmuş və hal-hazırda davam edən qrant layihələri

    AR Prezidenti yanında EİF “Elm-Təhsil-Sənaye” məqsədli qrant layihəsi

Sintetik naften turşularının yüksək çıxım və selektivliklə qeyri-zəncirvari reaksiya ilə alınması üçün karbon nanokatalizatorların işlənilməsi və tətbiqi. Layihə rəhbəri: AMEA-nın müxbir üzvü,k.e.d., prof. Eldar Zeynalov- 289 000 AZN

 

 

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi

 

2021/2022-ci  tədris  ilində  “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz” və “Yüksək molekullu birləşmələr kimyası” ixtisaslaşmaları  üzrə  7  tələbə magistratura təhsil proqramını başa vurmuş və yekun dövlət attestasiyasından müvəffəqiyyətlə keçmişlər. Onlardan 6 nəfər fərqlənmə  diplomuna layiq görül­müşdür (Ağayeva Aytən Əliağa qızı, Həsənova Vüsalə Ağamusa qızı, Əliyeva Nəzakət Adil  qızı, Mustafayeva Afət Nəbi qızı, Zeynalova Aygün Oruc qızı, Rəcəbli Aytac Rahib qızı).

2020/2022-ci tədris ili üzrə İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz” və “Kompozisiya materialları kimyası” ixtisaslaşmaları  üzrə 9  bakalavr  qəbul  olmuşdur. Tələbələr  I kursi  müvəffəqiyyətlə başa vurmuşlar. Hal-hazırda  II kursun  III  semestrində  təhsil  alırlar.

2022/2023-cü tədris ilində  DİM-nin  09/Q  saylı  12.09.2022-ci  il  tarixli əmri və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının  Prezidentinin 20.09.2022-ci il tarixli  483 №li sərəncamı ilə İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz” və “Fiziki kimya” ixtisaslaşmaları  üzrə 9  bakalavr  qəbul  olmuşdur.

15.09.2022-ci  il tarixindən İnstitutun magistraturasında 4 ixtisaslaşma  üzrə  18 tələbə təhsil alır.

 

 

1.6. Nəşriyyat  fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt  Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr, elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

Hesabat ilində institut əməkdaşları tərəfindən yüksək impakt faktorlu xarici jurnallarda məqalələr dərc olunmuşdur: ACS NANO, Journal of Alloys and Compounds, Journal of Physics D: Applied Physics, Journal of Physics and Chemistry of Solids, Journal of Mole­cular Structure, Acta Chimica Slovenica, Russian Chemical Bulletin, Russian Journal of Inorganic Chemistry, Tech­nical Physics Letters, Russian Metallurgy,Chemical Prob­lems, Processes of Petrochemistry and Oil Refining,Chemistry & Chemical Techno­logy,Izvestiya Vysshikh Uchebnykh Zavedenii, Khimiya i Khimicheskaya Tekhnologiya, Journal of Materials Science and Chemical Enginering, NPJ Quantum Materials, Journal of European Ceramic Society, Scientific Reports, APL Materials, Electrochemical Science and Engineering, Physics of the Solid State, Журнал Координационная химия, Cellulose chemistry and technology, Inorganic Materials, Digest Journal of Nano­materials and Biostructures, Semiconductors, Химия и технология воды, Glass Physics and Chemistry, Advances in Intelligent Systems and Computing, Theoretical Foundation of Chemical Engineering, Mechanics of Solids, Techniques and Applications, Journalof Chemical Society Pakistan, London Journals Press, Actual problems of Chemical Engineering.

Ümumiyyətlə bu il 178 məqalə, o cümlədən xaricdə 104, respublikada 74 məqalə çap olun­muşdur. Cari il ərzində 49 məqalə Web of Science,  63 məqalə  SCOPUS, 39 məqalə РИНЦ bazasına daxil olan impakt faktorlu jurnallarda və 27 məqalə di­gər jurnallarda dərc olunmuşdur.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1,2, 3,4 nömrələri çap olunmuşdur. 2020-ci ildən  Azərbaycan Kimya Jurnalı,  2022-ci ilin sentyabr ayından isə  “Chemical Problems” jurnalı SCOPUS bazasına daxildirlər. 2022-ci ildə institut  əməkdaşları respublikada və bir sıra xarici ölkələrdə keçirilmiş kon­franslarda məruzələrlə çıxış etmiş, 139 tezis çap olun­muş­dur.  

 

Hesabat ilində 6  monoqrafiya, 2 monoqrafiyanın hər birində – 1 fəsil, 3 dərslik, 1 kitab və 1 biblioqrafik vəsait nəşr edilmişdir:

 

– Г.И. Келбалиев, Д.Б. Тагиев, С.Р. Расулов. Реология не-Ньютоновских нефтей. Москва, 2022, 600 с.

– Я.И.Джафаров, М.Б.Бабанлы. Халькогениды таллия-сурьмы (висмута) и твердые растворы на их основе. Баку, 2022, 320с.

– Zeynalov E.B., Tağıyev D.B, Nağıyev Ya.M., Hüseynov E.R., Nəzərov F.B., Hüsey­nov A.B. “Dizel yanacağının və onun aromatiksizləşdirilmiş və parafinsizləşdirilmiş fraksiyalarının maddə tərkibi”. Bakı: "Füyuzat" Nəşriyyatı. 2022. 208 s.

– B.A.İsmayılova, A.C.Əfəndi, D.B.Tağıyev. "Alifatik dikarbon turşuları və mürəkkəb efirləri. "Elm nəşriyyatı”. 2022. 189 s.

– Sevinc Məmmədova. “ Nüvə yanacağı materialları olan aktinoidlər sırasından bəzi d-elementlərin naften turşuları ilə maye fazalı ekstraksiyası”. Bakı. 2022. 202 s.

– Егана Гахраманова.  Диоксид серы и красный шлам. Проблемы и перспективы использования. Баку, Элм, 2022, 191с.

– G.I.Kelbaliev, D.B.Tagiyev, M.R.Manafov. Crude Oil - Emerging Downstream Proces­sing Technologies, Rheology of heavy oils, IntechOpen publisher, 2022, 288 p. (monoqrafiyada 1 fəsil)

– G.I. Kelbaliyev, S.R.Rasulov, D.B.Tagiyev. Applied problems of Rheology of struc­tured non-Newtonian oil. In Book: Advanced Rheology and Its Applications. London, IntechOpen publisher, 2022. 600c. (monoqrafiyada 1 fəsil)

– Ə.Ə.Məcidov, D.B.Tağıyev. “Kimyada fiziki metodların tədqiqi”. Bakı. Elm. 2022. s.189.

– Aббасов Миргейдар Гасан оглы. «Применение инфракрасной спектроскопии к органическим и неорганическим соединениям». Москва. 2022. с.464

– Abbasov Mirheydər. “İnfraqırmızı spektroskopiyanın üzvi və qeyri-üzvi birləşmələrə tətbiqi”. Bakı. “Ləman”. 2022. 482 s.

– Dilqəm Tağıyev, Asif Məmmədov. Duyğularımız və Kimya. Bakı, Elm, 2022, 190 s.

– Qüdrət Kəlbəliyev. Biblioqrafik göstərici. Bakı. "ELM". 2022. 143 s.

 

2022-ci ildə Web of Science (Clarivate Analytics), SCOPUS  və digər məlumat bazalarına  daxil  olan məqalələr

 

Web of Science (Clarivate Analytics) məlumat bazasına

daxil olan jurnallarda çap olunan məqalələr

 

 

1. Garnica M., Otrokov M.M., Casado Aguilar P., I.I.Klimovskikh, D.Estyunin, Z.S.Ali­ev, I.R.Amiraslanov, N.A.Abdullayev, V.N.Zverev, M.B.Babanly, N.T.Mamedov, A.M. Shi­kin, A.Arnau, A.L.Vázquez de Parga,  E.V.Chulkov and R.Miranda. Native point defects and their implications for the Dirac point gap at MnBi2Te4(0001). npj Quantum Materials, 2022, v.7, article 7.  CA-8,913(Q1)

2. Longo T.J., Shumovskyi N.A., Asadov S.M., Buldryev S.V., Anisimov M.A. Structure factor of a phase separating binary mixture with natural and forceful interconversion of species. Journal of Non-Crystalline Solids:X. 2022. vol. 13. 10082. Ошибка! Недопустимый объект гиперссылки.. CA-6,4(Q1)

3. Ahmadov E.J., Orujlu E.N., Babanly D.M., Mammadov D.A., Alizade E.H., Mamedova I.A., Abdullayev N.A., Mamedov N.T., Babanly M.B. Phase equilibria of the Sb2Te3+ +2BiI3↔Bi2Te3+2SbI3 reciprocal system: synthesis and characterization of the cation-substituted Bi1-xSbxTeI solid solutions.  Journal Alloys and Compounds, 2022, 929, 167388. CA-6,371(Q1)

4. Abdullayeva S.H., EminovSh.O., Jalilova Kh.D., Musayeva  N.N., GuliyevJ.A.,Aliyev  A.Sh., Majidzade V.A., Mammadova G.H. Synthesis of anodic TiO2 nanotubes on Indi­um Tin Oxide coated glass electrodes. International Journal of Energy Research, 2022, Spesial issue, 8 p.https://doi.org/10.1002/er.8667CA-5.164(Q1)

5. Eminov Sh.O.Tagiyev D.B.,  Aliyev A.Sh., Jalilova  Kh.D., Guliyev  J.A., Rajabli A.A., Ma­me­­dova  G.H., Majidzade V.A. Integration of supercapa citor with solar cell based on NiO2 and CdS nanopillars embedded in porous anodic alumina templates.International Journal of Energy Research, 2022, Spesial issue, 8 p.Ошибка! Недопустимый объект гиперссылки. CA-5.164(Q1)

6. Sh.Tapdiqov, D.Tagiyev, N.Zeynalov, S.Safaraliyeva, S.Fatullayeva, M.Raucci, A.Hum­metov, M.Mustafayev, R.Jafarova, Kh.Shirinova. Cumulative release kinetics of levothyroxine-Na pentahydrate from chitosan/arabinogalactane based pH sensitive hydrogel and it's toxicology. Reactive and Functional Polymers, 2022, vol. 178,  pp.1-11. CA-4,966(Q1)

7. Orudzhev, F.F., Alikhanov N.M.-R., Ramazanov S.M., Sobola D.S., Murtazali R.K., Ismailov E.H., Gasimov R.D., Aliev A.Sh., Ţălu Ş. Morphotropic. Phase Boundary En­han­ced Photocatalysis in Sm Doped BiFeO3Molecules. 2022, 27, 7029. https://doi. org/10.3390/molecules27207029. CA-4.927 (Q1)

8. Hasanova G.S., Aghazade A.I., Babanly D.M., Imamaliyeva S.Z.,  Yusibov Y.A., Ba­ban­ly M.B. Experimental study of the phase relations and thermodynamic properties of Bi-Se system.  Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, 2022, vol. 147, pp.6403–6414. CA-4,755(Q2)

9. Abdulrahman A. Al-Rabiah , Ismail Boz , Vagif M. Akhmedov, Mohamed Mokhtar M. Mostafa 4 and Abdulaziz A. Bagabas, Highly Selective Gas-Phase Catalytic Hydroge­nation of Acetone to Isopropyl Alcohol.Catalysts.  2022, 12, 1251. https://doi.org/10. 3390/catal12101251.CA- 4.501(Q2)

10.. Hesenova S.S., Yolcuyeva E. A., Aliyeva Q.M., Muhammad S., Muhammad A., Mov­su­mov E. M., Shahzad K. M., Muhammad N. T., Saifeldin M. S. Synthesis, characteriza­tion, crystal structures, supramolecular assembly of copper complexes derivated from nitro­terephthalic acid along with hirshfeld surfase analysis.  Journal of Molecular Struc­ture.  В печати. CA-3.196 (Q2)

11. S.Fatullayeva, D.Tagiyev, N.Zeynalov, S.Mammadova, E.Aliyeva. Recent advances of chitosan-based polymers in biomedical applications and environmental protection. Journal of Polymer Research. 2022, vol. 29, issue 7,  pp.1-19. CA-3,097(Q2)

12. Majidzade V.A., Javadova S.P.,  Aliyev G.S.,  Aliyev A.Sh.,  Tagiyev D.B. Electrodepo­si­tion of Sb–Se Thin Films from Organic Electrolyte. Chemistry Africa. 2022, in print https://doi.org/10.1007/s42250-022-00480-8. CA-2.3(Q3)

13. Orujlu E.N., Aliev Z.S., Babanly M.B. The phase diagram of the MnTe–SnTe–Sb2Te3 ternary system and synthesis of the iso- and aliovalent cation-substituted solid solu­tions CALPHAD: Computer Coupling of Phase Diagrams and Thermochemistry. 2022, vol.76, p.102398. CA-2.004(Q2)

14. Huseynov A.B.,  Mammadova  S.A., Zeynalov E.B., Israfilov A.O., Abdullayeva S.H. Syn­the­sis of MWCNTs from xylenes for fabrication of highly electrically conductive and gas-sensitive polymer composites. Fullerenes, Nanotubes and Carbon nano­struc­tures. 2022, pp.1-12. CA-1.899(Q3)

15. S.N.Osmanova, G.R. Azimova, S.M. Zulfugarova, E.H. Ismailov, D.B.Taghiyev and J.W.Thybaut Surface structure and phase composition MnOx-Na2WO4/SiO2 catalyst  for  oxidative conversion of methane. Reaction Kinetics, Mechanisms and Catalysis. 2022. Çapda. CA- 1.843 (Q3)

16. Gulshan Nahmatova, Latifa Gasanova, Olga Vodyankina, Eldar Dakhnavi, Tofik Nagiev. Coherently synchronized reaction of methane oxidation by green oxidizing agent-hydrogen peroxide over the biomimetic catalyst-iron pentafluorotetra­phenyl­porphyrin deposited on alumina. Reaction Kinetics, Mechanisms and Catalysis. DOI:10.10 07/s11144-022-02300-z. CA-1.843 (Q3)

17. V. M. Akhmedov, N. E. Melnikova, Vs.Ahmadov, D. Tagıyev, Tuning selectivity in the gas  phase hydrogenation of phenylacetylene over the platinum—mesoporous carbon nitride composites.  Russian Chemical  Bulletin. (Int. Ed.).2022. vol. 71, No. 2, pp. 276-282. CA- 1,704 (Q3)

18. F.M.Mammadov, N.N.Niftiyev, Ya.J.Jafarov, D.M.Babanly, İ.B.Bakhtiyarly, M.B. Ba­banly. Physicochemical Analysis of the MnTe-Ga2Te3- In2Te3 System and AC Electrical Conductivity of MnGaInTe4. Russian Journal of İnorganic Chemistry. 2022, vol.67, No10, pp.1623-1633. CA-1.667 (Q3)

19. A.A. Heydarov, L.T.Tagiyeva. Separation of aluminium from gallium and vanadium in a sulfate medium by partial neutralization. Russian Journal of İnorganic Chemistry 2022, No2, pp. 67,183–187. CA- 1,667 (Q3)

20. Seidzade A.E., Orujlu E.N., Babanly D.M., Imamaliyeva S.Z., Babanly M. B.Solid-Phase Equilibria in the SnTe–Sb2Te3–Te System and the Thermodynamic Properties of the Tin–Antimony Tellurides. Russian Journal of Inorganic Chemistry. 2022, vol. 67, No. 5, pp. 683–690. CA-1.667 (Q3)

21. Mashadieva L.F., Alieva Z. M., Mirzoeva R.Dzh., Yusibov Yu. A., Shevel’kov A. V., and M.B.Babanly. Phase Equilibria in the Cu2Se–GeSe2–SnSe2 System. Russian Journal of Inorganic Chemistry. 2022, vol. 67, No. 5, pp. 670–682.CA-1.667 (Q3)

22. Алиев И.И., Исмаилова С.Ш., Бабанлы К.Н.,Мехтиева С.Т. Физико-химическoе и ренгенографическoе исследование сплавы системы As2Te3-Cr2Тe3.ЖурналНеорганической химии. 2022. Т. 67. № 4. с. 497-501.CA- 1.667 (Q3)

23. Ismailov E.H., Taghiyev, D.B., Zulfugarova, S.M.  Osmanova S.N. Azimova G.R., J.W. hybaut. Phase Composition and Catalytic Properties of MnNaW/SiO2 Oxide System in Oxidative Conversion of MethaneTheoretical  and Experimental Chemistry.2022, vol. 58, No. 1, pp. 61-69.https://doi.org/10.1007/s11237-022-09723-8 .СА-1,39(Q3)

24. Asadov S.M., Anisimov M.A., Kelbaliev K.I., Lukichev V.F. Modeling of Colloidal Crystallization of Cadmium Selenide.  Colloid Journal. 2022. vol. 84. No. 1. pp. 1-12. https://doi.org/10.1134/S1061933X22010021. CA-1,119(Q3)

25. Alakbarova T.M., Orujlu E.N., Babanly D.M., Imamaliyeva S.Z., Babanly M.B.  Solid-phase equilibria in the GeBi2Te4-Bi2Te3-Te system and thermodynamic properties of compounds of the GeTe·mBi2Te3 homologous series. Physics and chemistry of solid state. 2022, vol. 23, No.1, pp. 25-33. CA-1.011(Q4)

26. Усубалиев Б.Т., Муншиева М.К., Мамедова С.Р., Алиева Ф.Б., Мовсумов Э.М. Супра­­молекулярные соединения лантана и неодима с фталевой кислотой. Журнал  Неорганические материалы. № 10. В печати. CA-0.907 (Q3)

27. Asadov S.M., Mustafaeva S.N., Kelbaliev K.I. Effect of ionizing radiation parameters on the properties of AgGaS2 single crystals. Inorganic materials. 2022. vol. 58. No. 2.  pp. 111-116. https://doi.org/10.1134/ S0020168522020029.  CA-0,907(Q3)

28. Gulu Abbasova,  Ajdar Medjidov. One-pot Synthesis of a New Hydroxamic Acid and its Complexes with. Metals. Letters in organic chemistry. DOI:10.2174/1570178619666 220111121743. CA-0.867 (Q4)

29. Asadov M.M., Mustafaeva S.N., Guseinova S.S., Lukichev V.F., Tagiev D.B. Modeling structural and energy characteristics of atoms in a GaS2D-crystal with point defects. Physics of the Solid State. 2022. vol. 64. No1. pp. 44-57. https://doi.org/10.21883/ FTT.2022.01.51830.182. CA- 0.848 (Q3)

30. Асадов M.M., Маммадова С.О., Гусейнова С.C., Мустафаева С.Н., Лукичев В.Ф. Ab initio расчет зонной структуры и свойств модификаций соединения Ti3Sb, допированного литием. Физика твердого тела. 2022. T. 64. №11. c.1615-1630. https://doi.org/10.21883/FTT.2022.11.53312.395.CA- 0.848 (Q3)

31. Mustafaeva S.N., Asadov M.M., Guseinova S.S., Hasanov N.Z., Lukichev V.F. Ab initio calculations of electronic properties, frequency dispersion of dielectric coefficients and the edge of the optical absorption of TlInS2 single crystals. Physics of the Solid State. 2022. vol. 64. No 6. pp. 601-611. CA- 0.848 (Q3)

32. Asadov M.M., Mustafaeva S.N., Guseinova S.S., Lukichev V.F. Ab initio calculations of electronic properties and charge transfer in Zn1-xCuxO with wurtzite structure. Physics of the Solid State. 2022. vol. 64. No 5. pp. 528-539. CA- 0.848 (Q3)

33. Mustafaeva S.N., Asadov M.M., Guseinova S.S., Dzhabarov A.I., Lukichev V.F.Electronic, dielectric properties and charge transfer in a TlGaS2:Nd3+ single crystal at direct and alternating current. Physics of the Solid State. 2022. vol. 64. No 4. pp. 432-439. CA- 0.848 (Q3)

34. Н.Н.Нифтиев, А.О.Дашдемиров, Ф.М.Мамедов, Р.М.Мамедов.Оптичес­кие свой­ства монокристаллов FeGaInS4 при лазерном возбуждении. Journal of Applied Spectroscopy. 2022, Т.89, № 6, c.895-898.  CA-0,816(Q4)

35. A.M.Aliev, A.R.Safarov, F.V.Aliev, G.A.Ali-zade, M.G.Alieva. Kinetic analysis of the oxidative conversion of methane to 1,4-Butanediol on a modified zeolite catalyst. Rus­sian Journal of Physical Chemistry A. 2022, vol. 96, No.11, pp.2335–2343. CA-0,791 (Q4)

36. Asadov M.M., Mustafaeva S.N., Ahmedova N.A. Phase equilibria in the quasibinary Li2O∙2B2O3–Yb2O3∙B2O3 system, assessment of stability, and conductivity of solid solutions based on Li2O∙2B2O3Russian Journal of Physical Chemistry A. 2022. vol. 96. No. 3. pp. 508-514. https://doi.org/10.1134/S0036024422030050.

CA-0.791(Q4)

37. Asadov S.M. Thermodynamics and Crystallization Kinetics of Solid Solutions GaSx Se1–x (x =0-1). Russian Journal of Physical Chemistry A. 2022. vol. 96. No.2.

рр. 259-266. https://doi.org/10.1134/S0036024422020029.CA-  0.791(Q4)

38. D.B.Tagiyev, O.Yu.Golubeva, S.A.Mamadova, U.A.Mamedova, N.A.Zeynalov, Yu.A. Alikina and E.Yu.Brazovkskaya. Comparative study of the Chemical Properties of natu­ral bentonite clay of the  Dash-Salakhli deposite synthetic montomorillonite. Glass physics and chemistry. 2022, pp.140-150. CA-0.685(Q3)

39. Z.A.Dzhabbarova, G.I. Alyshanly, A.Kh.Osmanova, A.A. Geidarov. Vanadium(V) Ad­sorp­tion from Aluminate Solutions by an Fe–AC Nanocomposite. Russian metallurgy. 2022, No3. pp.211-216. CA-0,535 (Q3)

40. Z.A.Dzhabbarova, G.I. Alyshanly, A.Kh.Osmanova, A.A. Geidarov. On the problem of the thermal decomopisition of  VOSO4∙3H2O. Russian metallurgy. 2022, No 5, pp.17-22. CA-0,535 (Q3)

41. A.A.Heydarov, A.K.Osmanova, G.I. Alyshanly, Z.A. Jabbarova. Study of phase trans­for­mations during aging of aluminum hydroxide precipitated by hydrogen peroxide. Russian Metallurgy. 2022, No11. pp. CA-0,535 (Q3)

42. Aliyev F.R., Orujlu E.N., Babanly D.M. Synthesis and study of a new mixed-layered com­pound GeBi3Te4 belonging to the nBi2–mGeBi2Te4 homologous series. Bulletin of the University of Karaganda-Chemistry. 2022, 105(1), pp.92-98. https://doi.org/10. 31489/2022Ch1/92-98 .Web of Science

43. G.I. Alyshanly. Precipitation of aluminium hydroxide by hydrogen peroxide from natrium aluminate solutions. Chemistry for Sustainable Development. 2022. No 4, pp.2-8. Web of Science

44. Рзаев Р.М., Алиев И.И., Гашимов Х.М., Ахмедова Дж.А. Синтез и исследование физико-химических свойств  сплавов системы As2S3-Tl2Te3. Journal of Engine­ering and Applied Sciences. 2022,  vol. 2, No. 2,  pp.45-50. Web of Science

45. S.M. Zulfugarova, G.R., Azimova,  Z.F.Aleskerova,  E.H. Ismailov,Yu.N. Litvishkov and D.B. Tagiyev.  Microwave Sol-Gel Synthesis Of Co, Ni, Cu, Mn Ferrites And The Investigation Of Their Activity In The Oxidation Reaction Of Carbon Monoxide. Current Microwave Chemistry. 2022, vol.9. DOI:10.2174/2213335609666220303105233Web of Science

46.E.N.Orujlu, A.E.Seidzade, A.N.Mammadov, D.B.Tagiev, M.B.Babanly. Deter­mina­tion of the Boundaries of Solid Solutions in the MnTe-Sb2Te3 and SnTe-Sb2Te3 Systems.11th Inter. Conf. on Theory and Application of Soft Computing,  Computing with Words and Perceptions and Artificial intelligence - ICSCCW-2021. In. Lecture Notes in Networks and Systems. / R. A. Aliev et al. (Eds.). vol. 362. P.513-521. Springer Nature Switzerland AG. 2022. /https://doi.org/10.1007/978-3-030-92127-9. Web of Science

47. Vusal M. Ahmadov, Polymeric carbon nitride supported Pt catalysts for selective  hydrogenation of phenylacetylene in liquid phase,  Processes of petrochemistry and oil-refining. vol. 23, No. 1, 2022,  pp.148-154. Web of Science

48. A.F.Isazade. A short overview on oxidation of n-alkanes on various catalysts and C-H bond activation. Processes of petrochemistry and oil-refining. 2022, vol.23. No 1, pp.99-105. Web of Science

49. Shahab A.Nas­sery, Zenfira R. Agayeva, Leyla A. Abdullayeva, Saadat K. Behbudo­va. The use of clay minerals modified by nanoclay in the refining of oils. Processesof petrochemistry and oil-refining. 2022, vol. 23, No. 1, pp.111-119. Web of science

50. Naghiyev Ya.M. “Synthesis and application of  halogen substituted N- maleimides” Processes of petrochemistry and oil-refining. 2022, vol.23, No2, pp.13-35 Web of Science. 

 

SCOPUS

 

51.A.A.Medjidov, S.Z.Ismayilova, S.A.Agaeva, G.M.Ganzayeva, S.N.Qasimova. Pro­per­ties Of Polymers Based On Aromatic Diamines. Azerbaijan Chemical Journal. 2022 No 3, pp.21-44. SCOPUS-0,135 (Q4)

52.Abıshova N.R., Gurbanova U.M., Huseynova R.G., Aliyev A.Sh. Electrodeposition of cobalt from alkaline glycine electrolyte. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No 2,  pp.113-120. SCOPUS-0,135(Q4)

53. I.A.Talibli, G.M.Samedzade, J.М. Alieva, A.N.Mammadov, R.G.Gamidov, A.M. Gasi­mova, G.V.Shadlinskaya. Sludge-free production of pure alumina from rocks containing iron oxides and silica. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No1,. pp. 68-72. doi.org/ 10.32737/0005-2531-2022-1-68-72. SCOPUS-0,135(Q4)

54. A.M.Aliyev, F.V.Aliyev, A.R.Safarov, M.Y.Abbasov, T.I.Guseynova, R.A.Ahmadov, R. Yu.Agayeva. Catalytic oxidative conversion of lower olefins and paraffins over zeolites modified with different metal cations. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No1, pp.13-21. SCOPUS-0,135(Q4)

55. T.I.Huseynova. A study of reaction oxidative conversion of propylene to acrolein over clinoptilolite modified with 1.0 wt % Ni2+. Azerbaijan Chemical Journal. No1, 2022, pp.64-67. SCOPUS-0,135(Q4)

56. S.Q.Əfəndiyeva, S.T.Cəfərova, Y.B.Qəhrəmanova, N.İ.Abbasova, L.M.Qu­rba­nova. Comparative leaching of Filizchay ore and pyrrhotinized products obtained from it in the presence Fe2(SO4)3 and FeCl3. Azerbaijan Chemical Journal. 2022. No 1. pp.60-63. SCOPUS-0,135(Q4)

57. Э.Ш.Мамедов, Д.С.Велиева, Т.Н.Кулибекова, И.Р.Рушиназ, З.С.Сафаралиева, С.Д.Дадашева   Селеноланы и эфиры селенистой кислоты. Азербайджанский хи­ми­ческий журнал. 2022, No 4, c.95-101. SCOPUS-0,135(Q4)

58.    N.Z.Ibrahimova, A.Sh.Aliyev, D.B.Tagiyev, G.M.Jafarov,  I.U.Lyatifov. Electro­che­mi­­cal study of sym. polymethylferrocene/sym. Polymethyl­ferrici­nium  (MenFc/MenFc+) (n = 6, 8, 10) redox systems in organic solutions.   Azərbaycan Kimya Jurnalı, 2022, No 4 pp. 8-14. SCOPUS-0,135(Q4)

59. Ильяслы Т.М., Гасанова Д.Т., Алиев И.И. Phase equilibrium and glass formation in the AsS-ErS system.  Azerbaijan Chemical Journal 2022, No 2. pp.87-92SCOPUS-0,135(Q4)

60. F.T.Mahmudov, M.A.Rəhimli, Z.A.Cabbarova, Ş.Z.Əfəndiyeva,  S.A.Əliyeva, S.M. Sol­ta­nova, T.N.Əsgərova, A.S.Hümbətova, S.A.Məmmədova. Ektraction  of ions some transition elements and  their ammonia  compleks  from  solutions on  Na-clinoptylolite and  Na-mordenite. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No2, pp.34-39.SCOPUS-0,135(Q4)

61. U.V.Mammadova, I.T.Nagieva, L.M.Gasanova, T.M.Nagiev. Kinetics of coherent-syn­chro­nized peroxidase oxidation of ethyl alcohol to acetaldehyde on heterogenenized biomimetic catalysts. Azerbaijan Chemical Journal. 2022. No 3,  pp.12-20.SCOPUS-0,135(Q4)

62. E.N.Ismayilova, L.F.Mashadiyeva, I.B.Bakhiyarly, M.B.Babanly. Phase equilibria in the Cu2Se-SnSe-Sb2Se3 . Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No.1 pp.73-82.SCOPUS-0,135(Q4)

63. A.M.Pashajanov, T.M.Ismailov, N.İ.İsmayilov, M.M.Agamaliyeva, Sh.M. Bayramov, Z.A. Mamedova.Extraction and atomic-absorption determination of tungsten (VI) with 2-hydroxy-5-t-butylphenol-4¢-nitroazobenzene. Azerbaijan Chemical journal. 2022, No4,pp.109-113,  SCOPUS-0,135(Q4)

64. M.M.Agamaliyeva, A.M.Pashajanov, T.M.İsmayilov, N.İ.İsmayilov, G.O.Hasanova. Ami­no­­­metylation of dihydroxyacetophenones. Azerbaijan Chemical journal, 2022. No3, pp.81-86.SCOPUS-0,135(Q4)

65. M.R.Manafov; F.R.Shikhieva; K.I.Matiyev; V.I.Karimli. Study of the effect of asphalt­ene-resinous compounds on the separation of oil emulsions. Azerbaijan Chemical Journal.  2022, No 2, pp18-27. SCOPUS-0,135(Q4)

66. G.R.Azimova. Study of low-temperature oxidation of carbon monooxide on Cu-Mn-Fe catalytic oxide systems obtained by the sol-gel combustion method. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No. 2,  pp. 93-99. SCOPUS-0,135(Q4)

67. Aliyev I.I., İlyaslı T.M., Khudiyeva A.G., Gashimov Kh.M. Synthesis and investigation of photo- and electrical  properties of glassy  OF THE As3Se3-NdSe system. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No 3. pp.105-109. SCOPUS-0,135(Q4)

68. F.M.Sadigov, G.N.Haciyev, Sh.D.Aliyeva, I.Q.Mamedova, G.H.Hasanzadeh, E.T. Meli­kova, N.S.Sadigova. Research of catalytic processing of light pyrolysis resin-by-product of ethylene production. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No4, pp.83-88,  SCOPUS-0,135 (Q4)

69. F.M.Sadixov, N.A.Imanova. Adsorption study of acetone on the sorbents based on mont­morillonite Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No3, pp.99-104.SCOPUS-0,135(Q4)

70.Usubaliev B.T, Tagiev D. B, Aliyeva G. M., Munshieva M.K., Rakhmanova S. Y., Azi­zo­­va A.N., Mammadova N. A., Mansurova K. A., Aliyeva F. B., Mammadova S.R. Co­or­dination  polymer of strontium (II) based on phthalic acid and pyrazine adduct. Azerbaijan chemical journal. 2022, No3. pp. 57-62. SCOPUS-0,135(Q4)

71. Isazade A.F., Mammadova U.A., Asadov M.M., Zeynalov N.A., Tagiev D.B., Mamma­dova S.A. Effect of the composıtıon of a manganese-contaınıng polymer catalyst on the kınetıcs of the oxıdatıon reactıon of n-heptane wıth molecular oxygen. Azerbaıjan Chemıcal Journal. 2022. No1. pp. 41-50.  doi.org/10.32737/0005-2531-2022-1-41-50 SCOPUS-0,135(Q4)

72.  Isazade A.F., Mammadova U.A., Asadov M.M., Zeynalov N.A., Tagiev D.B. Oxıdatıon of n-octane ın the presence of manganese-polymer catalyst and selectıon of the approprıate kınetıc model. Azerbaıjan Chemıcal Journal. 2022. No3. pp. 6-11. doi. org/10.32737/0005-2531-2022-3-6-11. SCOPUS-0,135(Q4)

73. S.F.Safaraliyeva, A.F.Hummetov, Sh.Z.Tapdiqov, S.S.Fatullayeva, M.Raucci, D.B.­Tagi­yev, N.A.Zeynalov. Immobilization of levothyroxine in quaternized N,N′-diethyl N-methyl chitosan hydrogel and chemical nature of the interaction. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No1, pp.6-12 SCOPUS-0,135(Q4)

74. R.H.Suleymanova, N.А.Zeynalov, L.N.Qulubayova, А.R.Guliyeva,  K.J.Hasanova. A study of the kinetics and mechanism of liquid-phase Oxidation of ethylbenzene in the presence of cobalt-based Polymer catalysts with active centers tuned to Hydrocarbon substrates.  Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No2, pp.6-10.SCOPUS-0,135(Q4)

75. Gojayeva  I.M., Babanly  V.I., Aghazade A.I., Orujlu E.N. Experimental reinvestigation of the PbTe–Bi2Te3 pseudo-binary system. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No2, pp.47-53. SCOPUS-0,135(Q4)

76. R.H.Suleymanova, N.А.Zeynalov, L.N.Qulubayova, А.R.Guliyeva, U.A.Mammadova, E.H.Babayev. Metal-polymer catalysts in the reaction of benzene hydrogenation. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No3, pp.93-98.SCOPUS-0,135(Q4)

77. Seyidzade А.E., Aghayeva A.A., Orujlu E.N., Imamaliyeva S.Z. Thermodynamic pro­per­ties of solid solutions based on Sb2Te3 in the SnTe-Sb2Te3 system. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No1, pp.83-88. SCOPUS-0,135(Q4)

78. Aghazade A.I. Phase relations and characterization of solid solutions in the SnBi2Te4 -PbBi2Te4 and SnBi4Te7–PbBi4Te7 systems. Azerbaijan Chemical Journal. 2022. No3 pp.75-80. SCOPUS-0,135(Q4)

79. Ashirov.G.M. Phase equilibria in the Ag8SiTe6–Ag8GeTe6 system. Azerbaijan Chemi­cal Journal. 2022, No1, pp. 89-93. SCOPUS-0,135(Q4)

80. Z.R.Agayeva, S.S.Bayramova, H.I.Rafiyeva, Y.B.Gahramanova. The use of alumino­silicate clays as sorbents in the purification of media from heavy metal ions. Azer­baijan chemical journal. 2022, No2, рр.100-106. SCOPUS-0,135(Q4)

81. E.E.Jabarov.  Radioactivity of clay minerals of the oil-bearing apsheron peninsula. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No1, рр.51-54. SCOPUS-0,135(Q4)

82.X.Ilyasova. Investigation of the ion exchange equilibrium of heavy metal ions CO2+ and CD2+ on the natural and synthetic sorbents. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No4, рр. 122-127, SCOPUS-0,135(Q4)

83. A.Muradova .«Microwave radiation stimulated reaction of acylation of Diethyl-Amine with m-toluic acid in the presence of Zn-B-P/Al2O3/Al catalyst. Azerbaijan Chemical Journal, 2022. No 3, pp.110-116. SCOPUS-0,135(Q4)

84. Ismayılova G. H.,Gahramanova Sh. I., Taghiyev D.B .,Azizov I.V “Influence of iron oxi­de nanoparticles and complexes of biogenic metals with organic acids on physiological and biochemical characteristics of wheat seedlings. Azərbaycan kimya jurnalı. 2022, No4,  pp.53-59, SCOPUS-0,135(Q4)

85. Мalikova N.N., Ali-zadeh N.I.,Nagiev T.M. Biomimetic sensor based on Ag- electro­de. Azerbaijan Chemical Journal, 2022. No1. р. 29-33. SCOPUS-0,135 (Q4)

86. A.I.Karimov. Optimal design of the oxidative dehydrogenation of methylcyclohexane into methylcyclohexadiene on a modified zeolite catalyst. Azerbaijan Chemical Jour­nal. 2022, No1 (20), pp. 48-58. SCOPUS-0,135(Q4)

87. N.A.Mustafayeva. Fe-containing carbon nanotubes as catalysts in the aerobic oxidation reactions of decalin and tetradecane. dehydrogenation of methylcyclohexane into methylcyclohexadiene on a modified zeolite catalyst. Azerbaijan Chemical Journal. 2022, No2,  pp. 87-98. SCOPUS-0,135(Q4)

88. U.M.Gurbanova, R.G.Huseynova, N.R.Abishova, E.F.Ismaylova Orudjeva, M.T.Ab­ba­sov, Ya.A.Nuriyev, A.Sh.Aliyev, D.B.Tagiyev. Investigation of electrocatalytic activity of Ni–Mo thin films for water electrolysis. Azerbaijan Chemical Journal, 2022, No4, pp.27-32. SCOPUS-0,135(Q4)

89. X.Ş.Hajiahmedzade, E.T.Bagirova, I.V.Ahmedova. Principal technological scheme of obtaining composition materials from modification of polyisobutyle with polyar mono­mers with the participation of fridel–crafts catalysts. Azerbaijan Chemical Journal.  2022, No4, pp.48-52SCOPUS-0,135(Q4)

90.Asadov M.M., Mustafaeva S.N., Guseinova S.S., Lukichev V.F. DFT electronic struc­ture simulation and adsorption of germanium in ordered graphene with a vacancy. Russian Microelectronics. 2022. vol. 51. No. 2. pp. 83-96. Ошибка! Недопустимый объект гиперссылки.1,0

91. Asadov M.M., Mammadova S.O., Guseinova S.S., Mustafaeva S.N., Lukichev V.F. Ab initio modeling of gold adsorption by the surface of defect graphene. Russian Micro­electronics. 2022. vol. 51. No. 6. pp.384-396. https://doi.org/10.1134/S1063739­72­270 0159. SCOPUS-1,0

92. Asadov S.M., Mustafaeva S.N., Guseinov D.T., Kelbaliev K.I., Lukichev V.F. Depen­dence of the X-ray sensitivity of AgGaS2 single crystals on faces (001) and (100) on dose and hardness of radiation. Russian Microelectronics. 2022. vol. 51. No. 3.рр. 117–125. https://doi.org/10.1134/S1063739722030027. SCOPUS-1,0

93. A.M.Aliyev, A.R.Safarov, G.A.Ali-zadeh, F.V.Aliyev. Study of the kinetics and mecha­nism of the oxidative conversion of ethyl alcohol to acetic acid over the modified natural zeolite catalyst clinoptilolite. Bulgarian Chemical Communications. 2022, vo.154, Issue 2,  pp.164-171. SCOPUS-0,9(Q4)

94. Нифтиев Н.Н.,  Мамедов Ф.М.,  Мурадов М.Б. Электропроводность монокристал­лов MnIn2Se4 в переменном электрическом поле. РАН. Applied Physics, 2022, No2, c.24-27. SCOPUS-0,4                                                        

95. G.I.Alyshanly, A.A.Geidarov, A.N.Mammadov, S.K.Kalantarova. Modelling of the prec­ipitation process of aluminium hydroxide from alumınate solutıons based on fuzzy logic theory. Chemical Problems. 2022, No 2. pp. 183-190. SCOPUS-0,1        

96. S.M.Zulfugarova, G.R.Azimova, Z.F.Aleskerova,  R.J.Qasimov, M.A.Bayramov, E.H.Is­ma­i­lov, D.B. Tagiyev. Effect of preparation method of iron-, copper- containing oxide catalysts on their activity in the reaction of oxidation of carbon monoxide to carbon dioxide.  Chemical Problems. 2022,  No.1, pp. 82-94. SCOPUS-0.1        

97. A.A.Ibrahimov, A.A.Heydarov, R.M.Vakilova, R.Y.Badalova. Express analysis method of alunite ore. Chemical Problems. 2022,  No. 3 (20). P. 249-255. SCOPUS-0.1    

98. S.Safaraliyeva, D.Tagiyev, N.Zeynalov, Sh.Tapdiqov, S.Fatullayeva, Maria Raucci. Research into sorption process of levothyroxine with alkylsubstituted chitosan Schiff-based hydrogel. Chemical Problems, 2022, No 1 (20), p.18-27. SCOPUS-0.1

99. N.A.Zeynalov, U.A.Mammadova, A.F.Isazade, N.T.Shikhverdiyeva, Ch.M.Seidova,  H.F.Aslanova,  N.T.Rahimli,  K.J.Hasanova,  E.H.Babayev. Synthesis and study of the structure of pd and mn nanoparticles in the presence of polyvinylpyrrolidone. Chemical Problems, 2022, No2(20), pp.145-153. SCOPUS-0.1

100. Mammadli P.R., Gasimov V.A., Babanly D.M. Phase relations in the Cu3SbS4-Sb2S3- system. Chemical Problems 2022, No 1(20), pp. 40-48. SCOPUS-0,1

101. Mammadli P.R., Gasimov V.A., Mashadiyeva L.F., Babanly D.M. Phase relations in the CuSbS2-Sb2S3-Sb system. New Materials, Compounds and Applications, vol.6, No.1, 2022, pp.37-43. SCOPUS

102. Malikova N.N., Ali-zadeh N.I.,Nagiev T.M. TPhPFe3+/Al2O3//Al .Biomimetic  Sen­sor of Catalase and Peroxidase Type. World Journal of Applied Chemistry.  2022. 7(2). pp.48-53. SCOPUS

103. Aliyev F.R., Babanly D.M., Amiraslanov I.R., Mammadov A.N., Tagiyev D.B. Layered High-Entropy Alloys Based on Antimony and Bismuth Chalcogenides. Nova Science Publishers Properties and Uses of Antimony. 2022, pp.95-112. Ошибка! Недопустимый объект гиперссылки.10.52 305/BMLN5323. SCOPUS

104. Sh.S.Abdullaeva,  I.B.Bakhtiyarly,  R.J.Kurbanova,  Z.M.Mukhtarova. The quasi-bi­nary Cu3In5S9 – FeIn2S4 section. Condenced Matter and Interphases, 2022, 24(1), pp.182-186. SCOPUS

105.F.M.Mammadov, S.Z.İmamaliyeva, Ya.I.Jafarova, İ.Bakhtiyarly, M.B.Babanly. Pha­se equilibria in the MnTe-MnGa2Te4-MnIn2Te4 system. Condensed Matter and Inter­phase. 2022, 24 (3), pp.335-344. SCOPUS

106.Келбалиев Г.И., Расулов С.Р., Тагиев Д.Б. “Моделирование процессов гидрав­ли­­ческой диффузии и фильтрации нефти в пористом пласте”. Инже­нерно-Физический Журнал. 2022, №2, vol 95, c.508. SCOPUS

107.Mashadiyeva L.F., Babanly D.M., Poladova A.N., Yusibov Y.A., Babanly M.B. Liqui­dus surface and phase relations in the Cu-Sb-S system. Properties and Uses of Antimony–Editor: David J. Jenkins. Nova Science Publishers, 2022, pp.45-72 SCOPUS

108.Aghazade A.I., Orijlu E.N., Imamaliyeva S.Z., Mamedov A.N., Babanly M.B. New topo­­­logical insulator phases of variable compositions in the PbTe-Sb2Te3-Bi2Te3 system. Properties and Uses of Antimony. 2022,SCOPUS

109.Orujlu E.N., Jafarov Y.I., Ahkmadov E.I., Babanly M.B. Thermodynamic properties of mag­­netic topological phases in the Mn-Sb-Te system. Properties and Uses of Antimony – Editor: David J. Jenkins. Nova Science Publishers. 2022, pp.112-128 SCOPUS

110.Alakbarova T.M., Meyer H-J., Orujlu E.N., Babanly M.B. A refined phase diagram of the GeTe-Bi2Te3 system. Condensed Matter and Interphases. 2022, vol. 24, No. 1, pp.11-18. SCOPUS

111.Bayramova U.R., Poladova A.N., Mashadiyeva L.F., Babanly M.B. Calorimetric deter­mination of phasetransitions of Ag8ВX6 (B=Ge, Sn; X=S,Se) compounds. Con­den­sed Matter and Interphases. 2022, vol.24, No 2,  pp.187-195. SCOPUS

 

РИНЦ və digər impakt faktorlu jurnallarda çap olunan məqalələr

 

112.Меджидзаде В.А., Алиев Г.С., Джавадова С.П., Алиев А.Ш., Дадашова С.Д., Таги­ев Д.Б. Математическое моделирование  и  оптимизация  процесса  формиро­ва­ния функциональных  тонких  пленок  MoSe2. ЖурналМатематическое модели­ро­вание, 2022, T. 34, № 6, с.111-119. РИНЦ-0,932

113.Г.С. Алиев, Х.М. Рустамли, Х.Ш. Гаджиахмедзаде. «Расчет кинетических и диф­фу­зи­онных коэффициентов процесса адсорбции пав в нефтеносных пористых породах». ЖурналМатематическое  моделирование. 2022, T. 34, №11, с.35-47. РИНЦ-0,932

114.Асадов С.M., Мустафаева С.Н., Лукичев В.Ф., Келбалиев К.И. Концентра­ционные зависимости переноса заряда и кинетика Монте-Карло моделирования роста 2D моно- и нанокристаллов халькогенидов галлия.  Микроэлектроника. 2022. T. 51. № 1. c. 48-59. https://doi.org/10.31857/S054 41269 2106003X. РИНЦ-0,758

115.Э.А.Гулиева, А.А.Меджидов, П.А.Фатуллаева, Р.Дж.Касумов, М.А.Байра­мов, Ф. Ф.Джалаладдинов. “Комплексы Cu(II),Ni(II),Cо(II) и Ag(I)  металлов с 1,4-бис(3-фе­нил триазенил) бензолом”. Вестн. Моск. ун-та. Сер. 2. Химия. 2022. T 63, № 4, с. 294-304.РИНЦ- 0.672.

116.С.А.Агамамедова, И.Т.Нагиева, Л.М.Гасанова, Т.М.Нагиев. «Механизм и кине­тика монооксидирования циклогексана пероксидом водорода на нано­структури­рованном биомиметическом катализаторе per-FTPhPFe3+OH/Al2O3». Химия в интересах устойчивого развития.В печати. РИНЦ - 0,505.

117.Мурадова П. О микроволновой интенсификации парофазных гетерогенно-ката­ли­тических реакций.  Нефтегазохимия. 2022,  №3,  с. 62-67. РИНЦ- 0,437

118.,Исмаилов Э.Г., Тагиев Д.Б., Османова С.Н., Азимова Г.Р., Зульфугарова С.M., Са­ды­гов Н.М.,  Абдуллаев M.И., Тибаут Й.В. Влияние температуры и про­дол­­­жи­­тельности реакции окислительной конденсации метана на строение поверх­ности и магнитные свойства катализатора MnNaW/SiO2. Бутлеровские сооб­щения.  2022. Т.72. №10. РИНЦ-0,3964

119.Гасымова Л.Х., Османова С.Н., Исмаилов Э Г. Влияние ультразвука на спек­тры динамического рассеяния света и каталитическую активность железо-, цирко­ний­содержащих оксидных систем в реакции гидроксилирования бензола перок­сидом вод.орода. Бутлеровские сообщения.  2022. Т.70. №6. c.41-47. ROI: jbc-01/22-70-6-41. РИНЦ-0,3964

120.Тагиева Ш.Ф., Алиева Н.М., Османова С.Н., Исмаилов Э.Г. Фазовый состав, маг­­­нитные и каталитические свойства алюмосиликатов SİRAL, модифици­ро­ванных Co и Pd, в реакции гидрирования диоксида углеродаБутлеров­ские сообщения. 2022.Т.69. №1. c.73-79. DOI:10.37952/ROI-jbc-01/22-69-1-73. РИНЦ-0,3964

121.Н.И.Исмаилов, А.М.Пашаджанов, С.Н.Османова, М.В.Мамедова. Ассоциаты бром­­­­­тел­лурита с азозамещенными этоксиакридинами в фотометрическом ана­лизе.  Бутлеровские сообщения, 2022, №6, T. 71, с. 22-25. РИНЦ-0,3964

122.Р.М.Агаева, Ш.Г.Мамедов, Д.С.Аждарова, В.М.Рагимова, О.М.Алиев.  Синтез и изучение свойств синтетических аналогов минерала наффилдита с участием редкоземельных элементов. Журнал Конденсированные среды и меж­фаз­ные границы. 2022, Т.24,№1, с.3-10. РИНЦ-0,286

123.Гулиева Э.А., Гахраманова Ш.И., Джалаладдинов Ф.Ф., Аскерова Т.Я.,Мамедова М.В., Ахмедова З.С., Гахраманов Т.О. Синтез и исследование антирадиационнoй активности комплексов переходных металлов с салицилово-резорциновым спир­том.  «Башкирский химический журнал». 2022. Т. 29. №2. с.74-77. РИНЦ: 0,238

124.М.Я.Аббасов. Активность катализатора на основе природного клиноп­тилолита при селективном окислительном дегидрировании циклопентана и метилцикло­пентана. Нефтепереработка и нефтехимия. Научно-технические дости­же­ния и передовой опыт. Москва. 2022, №2, с.13-15.РИНЦ: 0,132

125.Пашаева Ф.К., Аббасова Т.А., Сардарлы А.М., Мурадханов Р.М., Агаева С.Ч. Син­­­­тез производных Рt(II) и Pd(II) с биоактивными лигандами” International scien­­ti­fic journal,Volqoqrad, ISSN 2308-4804. İnter­nati­onal scientific journal “Sciens  and  world”   2 2022. №6 (106), c.12-18.Global-0.324

126.Рустамова Дж.Т., Эфенди А.Дж., Меликова И.Г.,  Айкан Т.Ф., Азизова А.Н., Али­ева Н.Р., Кулиева Ф.А., Фараджев Г.М., Салахлы  А.М. Применение природных моди­­­фицированных форм цеолитов для создания катализаторов превр­а­щен­ных метиловым спиртом. Журнал Наука и Мир. 2022, №10(110), с.78-81 Global-0.324

127.M.A.Рагимли, Ф.Т.Махмудов, З.А.Джаббарова, В.Х.Алиева, Ш.З.Эфендиева, Х.А .Ильясова, С.М.Солтанова, Т.Н.Аскерова. Исследование  сорбции  катионов  цветных-металлов  аминированными  ццеолитами. İnter­nati­onal scientific jour­nal “Sciens  and  World”,   2022, №2, pp. 20-27.Global-0.324

128.Гаджиева К.И., Ализаде Й.Э., Нуриев Н.Ф., Айкан Н.Ф., Алиева Н.Р. Иссле­до­вание некоторых  физико-химических свойств электролитических слоев сплаве Sb–Te. İnter­nati­onal scientific journal “Sciens  and  World”, 2022, №5(105),  с.22–25.Global-0.324

129.Guliyeva E.A., Gahramanova Sh.I, Jalaladdinov F.F., Asgerova T.Y., Mamedova M. V., Akhmedova Z.S., Safarli A.N, Sharifova S.K. Synthesis, characterization, and stu­dy of biological applications of mixed Co(II) and Ni(II) complexes with acetamide and amino acids. Eastern European Scientific Journal, 2022,  pp.14-19.  İF-Cosmos-4,464

130.Hasanguliyeva N., Shakunova N., Litvishkov Yu. Microwave assisted hydrothermal synthesis of nanosized Co-Mn-oxide catalysts and their initiating activity in liquid-phase oxidation of alkyl aromatic hydrocarbons.  Sciences of Europe.  2022, No. 9, pp.7-13. İF- COSMOS  - 3.637

131.Bananyarli S., Ismayilov Sh., Khalilova L,Study of heat and electrophysical pro­perties of system alloys Bi2O3 B2O3 - Nd2O3. Danish Scientific Journal. 2022, No64,  pp.11-15. İF- COSMOS - 3.556

132.Bagirov H., Babanli M., Mammadov U. Hidroponic fodder production in oil-conta­minated areas of the Absheron peninsula. The Scientific Heritage. 2022, No 91, № 100, pp. 1041-07.İF- COSMOS- 3.336

133.Алиев И.И.,  Алиев О. М., Магаммадрагимова  Р. C., Аждарова Д. С.,  Максу­дова T. Ф. Cинтез и рентгенографическое исследование  сплавов разреза As2 Se3 - In3As2S3Se3. Hungary. The scientific heritage, 2022. №. 83. c.3-7. İF-COSMOS-3.336

134.N.F.Aykan, A.C.Əfəndi,  İ.H.Məlikova, E.M.Babayev, C.T.Rüstəmova, N.R.Əliyeva. Alkid qətranlarinin istehsali zamani alinan tullanti sularinin təmizlənməsi.Azərbaycan  Mühəndislər İnstitutunun Elmi xəbərlər jurnalı,  2022, №2, s. SJIF- 8.434

135.Rüstəmova J.T., Əfəndi A.J., Abdullayeva F.Ə., Yunisova F.Ə., İsmayılova T.A., Nəbi­­­yeva M.F., Məmmədov S.İ. Seolitlərin fiziki-kimyəvi xassələrinin adsorbsiya qabiliyyətinə təsiri. Nature and Science. International scientific journal. 2022, Volume: 4 Issue: 9, pp. 19-24; DOI: https://doi.org/10.36719/2707-1146/24/19-24IF- 1.642

136.Алиев Г.С., Алиев Э.Ф., Ахмедова И.В., Гулиева Г.А., Ибрагимова Л.А. Физико-хи­­­ми­­­ческие методы исследования нефтяного шлама. Евразийский Союз Уче­ных. Серия: биологические и химические науки. 2022, № 4 (97), T.1, с.6-9. РИНЦ

137.G.I.Kelbaliyev; S.R.Rasulov; M.R.Manafov; F.R.Shikhieva. “Sedimentation of parti­cles in NON-NEWTONIAN oil” . EquipmentandTechnologiesforOilandGasCom­plex. 2022, No2 (128), pp.45-51.РИНЦ

138.Меликова И.Г., Айкан Н.Ф., Эфенди А.Дж., Бабаев Э.М., Фараджев Г.М., Юну­со­ва Ф.А., Набиева М.Ф. Кинетические закономерности реакции катали­ти­ческого окисления ароматических хлоруглеводородов.  Бутлеровские чтения, 2022. Т. 2: ISSN 2587-8913. c.103 –106. РИНЦ

139.АлиевИ.И.., ГамидоваШ.А., Сулейманова M.Г., КахрамановШ.T., Ахмедова Дж. А. Характер химического взаимодействия и стеклоообразования  в системe As2Se3-TlS. Научный журн. Архивариус. 2022, Т: 7, №:9(63),  c.18-22. РИНЦ

140.Nagieva I.T., Ali-zadeh N.I.,Nagiev T.M. Gas-phase Oxidation of Piperidine by “Gre­en Oxidants” H2O2 and N2O. European Journal of Applied Sciences.  2022. vol.10. №3. pp. 201-208. Google.

141.Kurbanova N.I., Mirzoeva N.A., Ishenko N.Y., Zeynalov E.B. Obtaining  and studying the properties of composites based on high pressure polyethylene with cobaltcon­taining  nanofillers. Plasticheskie  massy. 2022, 1(11-12), pp.43-45. Google

142.A.Muradova. Effect of Microwave Radiation on the Development of a Porous Alu­minum Carrier of the Active Mass of Catalysts in Heterogeneous Catalytic Reactions. Catalysis research, 2022, vol.2, issue 3. doi:10.21926/cr.2203030. Google Scholar

143.Мамедов Ш.Г., Исмаилова Р.А., Мамедов А.Н., Алиев С.Г., Абдуллаева Г.Н., Гур­­банова А.Г. Квазибинарный разрез Ag8SnS6–Ag3SbS3Вестник  Томского  Госу­­дар­ственного  Университета, Химия. 2022, No.27, c.6-19.  İF-Chemical Abs­tracts Service.

144.Aliev I.I., Ragimova V.M.,  Rizaev R.M., Gashimov Kh.M.,  Shakhbazov M.G., Tagiev S.I.  Synthesis and investigation of phase formation and glass formation in the As2S3-T12Se3 system. Norwegian Journal of development of the International Science. 2022, No 80, рр.3-9. İF-COSMOS

145.Ismailova S. Investigation of the character of interaction in the system As2Se3 – Cu2Cr4Te7 and the properties of the obtained phases. Norwegian Journal of develop­pment of the International Science. 2022,  No 82. рр.11-15. İF-COSMOS

146.Magammedragimova R. Phase equilibrium in the system InS2Se4 - In6As4S3Se9 and properties of the forming phases. Norwegian Journal of development of the Inter­national Science. 2022, No 82, рр.15-18. İF-COSMOS

147.Aliev I.I., Ahmedova C.A., Rzaev R.M., Gashimov Kh.M. Phase formation in the As2Se3-Tl2S3 system and the physico- chemical properties of the obtained phases.  Norwegian Journal of development of the International Science. 2022, No 83.  рр.11-15. İF-COSMOS

148.Aliev I.I. , Ragimova V.M., Ahmedova C.A., Shakhbazov M.G., Gashimov Kh.M. Ис­сдедо­ване химические взаимодействия и   стеклообразования в системе as2se3- TlТе. Norwegian Journal of development of the International Science. 2022.  № 88. рр. 3-10. İF-COSMOS

149.Mursakulov N.N., Abdulzade N.N., Nuriyeva S.G., Aliуev I.I. Physico-chemical inves­tigation of alloys of theСu2SnSe3-ZnSe system. Norwegian Journal of develop­ment of the International Science. 2022. No 87. рр. 12-17. İF-COSMOS

150. Алиев И.И., Мамедов Э.И., Юсубов Ф.В., Масиева Л.Ф.,.Шахбазов М.Г Фазо­обра­­­зование и свойства полученных фаз в системе Sb2S3-Cr3Te4 .Sciences of Europe. 2022, 103,  рр.153-158 İF-COSMOS- 3.637

 

       

PATENT İŞİ

 

Hesabat ilində İnstitutun 8 ixtiraya dair iddia ərizəsi Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyi Patent və Əmtəə Nişanlarının Ekspertizası Mərkəzinə  gön­də­rilmişdir və İnstitutun əməkdaşları Azərbaycan Respublikasının 8 patentini  almışlar.

 

Carı ildə laboratoriyaların əməkdaşları tərəfindən verilmiş 8 iddia ərizəsinin hamısına ilkin ekspertizanın müsbət rəyi verilmişdir.

                                                                               

 

İDDİA ƏRİZƏLƏRİ

Cədvəl 1

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

İddia ərizəsinin №-si və ilkinlik tarixi

 

1

 

20

 

«Alüminat məhlullarından qallium və vanadiumun çıxarılması»

 

A.Ə.Heydərov

A.X.Osmanova G.İ.Alışanlı Z.Ə.Cabbarova S.X.Kələntərova

 

a 2022  0048

31.03.2022

 

2

 

17

 

«Renium əsasında nanotəbəqəli örtüyün alınma üsulu»

 

D.B.Tağıyev E.Ə.Salahova P.Ə.Kələntərova Ə.F.Heybətova

Ə.C.Məhərrəmova R.E.Hüseynova N.N.Xankişiyeva İ.İ.Cabbarova   

 

 

a 2022 0049

31.03.2022

 

 

3

 

19

 

«Alunit filizinin turşu ilə emal üsulu»

 

R.H.Həmidov A.N.Məmmədov  

 

a 2022 0064

15.04.2022

 

4

 

20

 

«Kaolin gilindən alüminium sulfatın alınma üsulu»

 

A.Ə.Heydərov Ə.A.İbrahimov N.İ.Abbasova G.İ.Alışanlı A.A.Quliyeva S.X.Kələntərova

 

a 2022 0075

28.04.2022

 

5

 

28

 

«Sintetik yağ- naften neft turşularının alın ma üsulu»

E.B. Zeynalov

D.B. Tağıyev

Y.M. Nağıyev

M.İ. Nadiri

F.B. Nəzərov

A.B. Hüseynov E.R.Hüseynov M.Y. Məhərrəmova N.A. Mustafayeva N.M.Şahnəzərova A.F.Nəbizadə

 

a 2022 0100

03.06.2022

 

 

6

 

29

 

«Naftalinin alınması üsulu»

F.M.Sadıqov Q.N.Hacıyev Ş.D.Əliyeva G.H.Həsən-zadə E.T.Məlikova İ.H.Məmmədova N.S.Sadıqova

 

a 2022 0115

23.06.2022

 

 

7

 

28

 

«Neft mənşəli sintetik  karbon turşularının alınması üsulu»

E.B.Zeynalov

D.B.Tağıyev

A.B.Hüseynov F.B.Nəzərov E.R.Hüseynov

 

a 2022 0162

23.09.2022

 

 

8

 

19,

23

 

«Alunit filizinin elektrokimyəvi emal üsulu»

R.H.HəmidovH.M.Tahirli D.B.Tağıyev A.N.Məmmədov

 

a 2022 0161

23.09.2022

 

 

2022-ci ildə alınan patentlərin müəllifləri aşağıdakı qeyd olunan laboratoriyaların əməkdaşlarıdır. (Cədvəl 2)

 

1. Lab. № 28  –  1 patent  (Lab. rəh.  E.B.Zeynalov)

2. Lab. № 18  –  1 patent  (Lab. rəh.  N.İ.Əli-zadə)

3. Lab. № 11 –   1 patent  (Lab. rəh. Ə.Ə.Məcidov)

4. Lab. № 13  –  1 patent  (Lab. rəh. Ə.A.Əfəndi)

5. Lab. № 3   –   1 patent  (Lab. rəh. A.Ş.Əliyev)

6. Lab. № 19  –  1 patent  (Lab. rəh. A.N.Məmmədov)

7. Lab. № 20  –  1 patent  (Lab. rəh. A.Ə.Heydərov)

8. Lab. № 12  –  1 patent  (Lab. rəh. L.M.Həsənova)

 

Beləliklə institutun 28 nəfər əməkdaşı 2022-ci ildə alınmış 8 patentin müəllifidir. Qeyd olunan ixtiralar üzrə iddiaçı və patent sahibi akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutudur. 

 

2022-ci ildə  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən alınmış patentlər

Cədvəl 2

 

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

Patentin №-si və Dövlət reyestrində qeydiyyat tarixi

 

1

 

28

 

“Dekalin hidroperoksidin alınma üsulu”

 

E.B.Zeynalov

M.İ.Nadiri

Y.M.Nağıyev

L.İ.Əhmədova

Ə.B.Hüseynov

N.Ə.Abdurəhmanova

 

İ 2022 0028

21.04.2022

 

 

 

2

 

 

18

 

«2,2-dipiridil 3,3-dimetil və 3,3-etilendipiridinin alınması üsulu»

 

T.M.Nağıyev

N.İ.Əli-zadə

İ.T.Nağıyeva

E.S.Bəhrəmov

 

 

İ 2022 0029

21.04.2022

 

 

3

 

 

 

13

 

«Xlorkarbohidro­genlərin oksidləşməsi prosesində dezaktivləşmiş oksid katalizatorlarının  regenerasiyası üsulu»

 

D.B.Tağıyev A.C.Əfəndi N.F.Aykan İ.H.Məlikova E.M.Babayev A.M.Əliyeva

L.G.Məhərrəmova

 

İ 2022 0030

21.04.2022

 

 

4

 

 

 

11

 

 

«LiCoO2 və Li2CoMn3O8 nanoölçülü tozlarının alınması  üsulu»

 

Ə.Ə.Məcidov

A.A.Məmmədova

 

İ 2022 0031

21.04.2022

 

 

 

5

 

19

 

«Alunit filizinin emal üsulu»

R.H.Həmidov

Ə.A.İbrahimov E.A.Teymurova A.İ.Ağayev  

 

 

İ 2022 0050

04.08.2022

 

 

6

 

3

 

«Yarımkeçirici xassəli Sb2S3 nazik təbəqələrinin çökdürülmə üsulu»

 

V.A.Məcidzadə

A.Ş.Əliyev

D.B.Tağıyev

 

 

İ 2022 0051

04.08.2022

 

 

7

 

20

 

«Natrium alüminat məhlulundan silisiumun dərin təmizlənməsi üsulu»

A.Ə.Heydərov D.B.Tağıyev G.İ.Alışanlı L.T.Tağıyeva A.A.Quliyeva

 

İ 2022 0059

27.09.2022

 

 

8

 

12

 

«Metanolun alınması üsulu»

T.M.Nağıyev L.M.Həsənova G.Ç.Nəhmətova

 

İ 2022 0060

27.09.2022

 

İNSTİTUTUN  2022-ci İLDƏ TƏTBİQ  OLUNAN İŞLƏRİ

 

– Şəmkir və Yenikənd SES-lərdə aparılan sistematik elmi-tədqiqat işləri nəticəsində adı çəkilən SES-lərin hidrotexniki qurğularının (HQ) su mühitində korroziya sürətləri təyin olunmuş, SES-lərin su hövzələrinin kimyəvi və bakterioloji tərkibi müəyyənləşdirilmişdir. Məlum olmuşdur ki, hər iki SES-in sularında sulfat reduksiyaedici bakteriyalar mövcuddur ki, onların həyat fəaliyyəti HQ-ların avadanlıqları üçün real təhlükə yaradır. Aparılmış elmi-tədqiqat işlərinin əsasında qeyd olunan HQ-ların korroziyaya qarşı katod mühafizəsi üsulu təklif edilmiş (katod cərəyanının sıxlığı İk=(3¸4)×10-5 A/sm2 ) və onların istismar müddəti müəyyənləşdirilmişdir.

 

–  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya, Geologiya və Geofizika, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutları arasında imzalanmış müqaviləyə görə yerli xammal (vulkan palçığı, yanar şist), məişət və sənaye tullantıları əsasında   alınan üzvi kompleks gübrə Saatlı rayonunun pambıq sahələrində  tətbiq edilmişdir. Tədqiqat zamanı məlum olmuşdur ki, gübrənin istifadəsində 1 (bir) hektardan 3500 kq pambıq, məlum gübrənin istifadəsindən isə 1 (bir) hektardan 2800 kq pambıq alınmışdır. Belə ki, bitkinin boyu 115 sm, qozaların sayı 21 ədəd olduğu halda üzvi-mineral kompleks gübrə tətbiq ediləndə bitkinin boyu 130 sm, qozaların sayı isə 32 ədəd olmuşdur.

 

– Bəzi d- və f- elementlərinin tereftal turşusu ilə əmələ gətirdikləri nanoquruluşlu kompozitlərin neftin reoloji xassələrinə təsiri araşdırılmışdır. Bu tədqiqat işləri “Balaxanıneft” NQÇİ-nin nefthasiledici quyusundan və “Siyəzənneft” NQÇİ-nin “Ata-çay” neft yığım məntəqəsindən götürülmüş neft nümunələri üzərində aparılmışdır. Belə ki, tədqiqatlar nəticəsində kinematik neftin özlülüyün ~65-70%, qətranın miqdarı isə 50% aşağı düşdüyü müəyyən edilmişdir.

 

 

1.7.  Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat

 

– “Qeyri-üzvi funksional materiallar” şöbəsinin müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı  70 illik yubileyi münasibətilə AMEA-nın RH “Fəxri Fərmanı”;

– İnstitutun elmi katibi, kimya elmlər doktoru Mina Munşiyeva “Elm günü” AMEA-nın RH “Fəxri Fərmanı”;

– Gənc Alimlər Şurasının sədri, k.ü.f.d. Elmir Babayev “Gənclər günü” münasibətilə AR Gənclər və İdman Nazirliyinin “İlin gənci” mükafatı;

– “Funksional qeyri-üzvi maddələrin termodinamikası” laboratoriyasının b.e.i., k.ü.f.d. Elnur Oruclu “Gənclər günü” münasibətilə KQÜKİ “Fəxri Fərmanı”;

– “Keçid metallarının metal-üzvi birləşmələri” laboratoriyasının b.e.i., k.ü.f.d. Nigar İbrahimova “Gənclər günü” münasibətilə AMEA-nın RH “Fəxri Fərmanı” və KQÜKİ “Fəxri Fərmanı” ilə təltif olunmuşlar.

 

1.8.  Beynəlxalq əlaqələr haqqında məlumat

 

İnstitut 2022-ci il ərzində  Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, İcveç, Hollandiya, Danimarka, Türkiyə, Bolqarstan və s. ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri və Universitetləri ilə elmi əməkdaşlıq davam etmişdir.

İnstitutda 2015-ci ildə açılmış iki beynəlxalq laboratoriya, İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmişdir.

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katalizator kimi tətbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olunmuşdur.

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçılar  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azərbaycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir. 

Bundan əlavə xaricdə yaşayan bir sıra kimyaçı həmvətənlərimiz (Camal Musayev, Faiq  Musayev, Nazim Muradov (ABŞ), Hacalı Nəcəfoğlu və Vəli Qasımov (Türkiyə), Hüseynqulu Sadıqov, Aftandil Mehdiyev və Eldar Dəhnəvi (Rusiya)) İnstitutun əməkdaşları ilə birgə tədqiqatlar aparmağa hazır olduqlarını bildiriblər. İnstitutun sabiq əməkdaşları AMEA-nın müxbir üzvü Yuriy Litvişkov (Almaniya) və k.e.d. Sadiq Quliyev (Türkiyə) İnstitutla yaxından əməkdaşlıq edirlər.

 

Hesabat ilində institutun əməkdaşlarının ezamiyyətləri haqqında

 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezıdentinin 19.07.2018-ci il tarixli   494  №li  sərəncamına  əsasən   İnstitutun  fəlsəfə  doktoru  hazırlığı  üzrə  əyani doktorantı Aysel İmran qızı Məmmədova Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və Macarıstan İnsan Resursları Nazirliyi arasında “2018-2020-ci illər üzrə İş Proqramı”na əsaslanan “Stipendium  Hungaricum” təqaüd proqramının müsabiqəsində  iştirak etmiş  və  müsa­bi­qə­nin  qaliblərindən  biri  olmuşdur. 27 avqust  2018-ci il tarixindən  4 il  müddətinə  Maca­rıstanın  Budapeşt  Texnologiya və  Ekonomika  Universitetinə  ezam  edildiyinə görə  A.İ.Məm­­mədovaya akademik məzuniyyət  verilmişdir.   Ezamiyyət vaxtının bitdiyinə baxmayaraq, ilkin müzakirədən keçmiş və yekun dissertasiya işinin müdafiəsinə görə ezamiyyəti uzadılmışdır.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezıdentinin 20.09.2021-ci il tarixli   411  №li  sərəncamına  əsasən   İnstitutun  fəlsəfə  doktoru  hazırlığı  üzrə  əyani doktorantı Aynurə Ramiz qızı Rzayeva AMEA və Monpelye Universiteti arasında imzalanmış əməkdaşlıq sazişi çərçivəsində birgə doktorantura üzrə təqaüd proqramının qalibi olmuş və həmin proqram çərçivəsində Fransanın Monpelye Universitetinin Aqro polimer mühəndisliyi və yeni texnologiyalar birgə tədqiqat birliyi laboratoriyasında tədqiqat aparmaq üçün rəsmi dəvət məktubu almışdır. Bununla əlaqədar, doktorant A.R.Rzayeva 2021-ci ilin sentyabr ayından 24 ay (01.09.2021 – 01.09.2023 il) müddətinə Fransanın Monpelye Universitetinə ezam edilmişdir.

2022-ci ildə İnstitutun bir sıra  əməkdaşları –

  1. "Biomimetik  katalizatorlar  üçün  üzvi liqandların  sintezi" (28№-li) laboratoriya­sının ap.e.i. Yaqub Nağıyev 24.02.2022-ci il tarixdən 5 gün  müddətinə “Elmin İnkişaf Fon­du”nun təsis etdiyi  layihənin müza­kirə­si  üçün  Rusiya  Fedirasiyasının Kazan  şəhərinə (Kazan  Elmi Təd­qiqat Texniki  Universiteti);
  2. "Qeyri -üzvi  sintetik  sorbentlər" laboratoriyasının  (5 №-li)  aparıcı  elmi  işçisi Zarema Cabbarova  25.04.2022-ci il tarixdən 5 (beş) gün  müddətində apardığı  tədqiqat  işi  ilə əlaqədar 2022-ci  il  üçün   təsdiq  olunmus   iş planına uyğun olaraq  Saatlı  rayonunun  Azad­kənd kəndinə  Muğan - Salyan  bölgəsində üzvi- mineral komplekslərin hazırlanması və təcrübə  sahələrində  səpinin  aparılması məqsədilə  Saatlı  rayonuna;
  3. 23 №-li  laboratoriyanın  müdiri  Hilal Tahirli,  aparıcı  elmi işçisi Süleyman Verdiyev  və  Standartlaşdırma  və metrologiya  şöbəsinin  müdiri Sadiq İbrahimov 28.04.2022 - ci  il tarixdən  3 gün  müddətinə  Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  10  fevral  2022-  ci  il  tarixli  3143  nömrəli  Sərəncamı  ilə  təsdiq  edilmiş  investisiya  üçün  1441 bəndin­də qeyd olunan "Hidroqovşaqların  texniki  təhlükəsizliyinin  qiymətləndirilməsi  məqsədilə  və  əməkdaşların  qiymətləndirmə  prosesinə cəlb edilməsi üçün AMEA-ya  müvafiq  vəsaitin  ayrılması"  qərarına uyğun olaraq nəzərdə tutulan elmi-tədqiqat  işlərini  həyata keçir­mək  məqsədilə  Şəmkir  rayonuna;
  4. 23 №-li  laboratoriyanın  müdiri Hilal Tahirli  və  aparıcı  elmi işçisi Süleyman Verdi­yev 10.05.2022 - ci  il tarixdən  2 gün  müddətinə  Şəmkir  rayonuna;
  5. "Nanokarbon  katalizatorları  iştirakında  hidrogen  peroksidlə  oksidləşmə" laboratori­ya­sı­nın  (28 №-li ) müdiri Eldar Zeynalov 16.05.2022-ci il tarixdən  10  gün  müddətinə El­min İnkişafı Fondunun "Elm -Təhsil-Səna­ye" məqsədli   qrant  müsabiqəsi  çərçivəsində (EİF/MQM/ETS-2020-1(35)) qalib olmuş layi­hənin  rəhbəri  kimi Almaniy­anın Berlin şə­hərində yerləşən Berlin Tex­n­iki Uni­ver­sitetinə;
  6. 23 №-li  laboratoriyanın  müdiri  Hilal Tahirli    və  aparıcı  elmi işçisi  Süleyman Ver­di­yev  20.05.2022-ci  il  tarixdən  2 gün  müddətinə Şəmkir  rayonu ərazisində yerlə­şən Şəm­kirçay  SES -na; 
  7. 23 №-li  laboratoriyanın  müdiri  Hilal Tahirli, aparıcı  elmi işçisi  Süleyman Verdi­yev  və Standartlaşdırma  və  metrologiya  şöbəsinin  müdiri  Sadiq İbrahimov  31.05.2022 -ci il tarixdən 2 gün müddətinə Şəmkir  rayonu  ərazisində  yerləşən  Şəmkirçay  su  anbarına  və  Şəmkir  SES -na;
  8. "Ekoloji kataliz"  laboratoriyasının  (13 №-li) aparıcı  elmi  işçisi  Elmir Babayev 15.06. 2022-ci  il tarixdən 4 gün  müddətinə  “MDB  alimlərinin  IV  forumunda“  iştrak etmək üçün  Qırğızıstanın  paytaxtı  Bişkek şəhərinə;
  9. "Funksional  materialların  komponentlərinin  sintezi" laboratoriyasının  (21№-li)  müdiri İmir Əliyev 29.06.2022-ci  il tarixdən  6 gün  müddətinə Gəncə Döv­lət Univer­site­tində Ye­kun  Dövlət  Attestasiyasında  iştirak etmək üçün  Gəncə  şəhərinə;
  10.  "Molekulyar  maqnetiklər   və   keçiriciklər" laboratoriyasının  (11№-li)  aparıcı elmi işçi­si  Sevinc Osmanova 11.07.2022-ci  il tarixdən  7 gün  müddətinə "YOURHETCAT-2022" forumunda  iştrak   etmək  üçün  Macarıstanın  Szeged  şəhərinə ;
  11.  İnstitutun   baş  direktoru   akademik  Dilqəm  Tağıyev  Monteneqro  Respublikasının Budva  şəhərində  keçiriləcək  İCAFS  2022  (15th  İnternational  Conference on  Application  of Fuzzy  Systems)  konfransında  məruzə ilə çıxış  etmək  üçün 26.08.2022-ci il tarixdən 7 (yeddi) gün müddətinə Monteneqro  Respublikasının  Budva   şəhərinə;
  12.  23 №-li  laboratoriyanın  müdiri  Hilal Tahirli  və aparıcı elmi işçisi Süleyman Ver­di­­­yev 05.09.2022-ci  il tarixdən  4 gün  müddətinə  Şəmkir  rayonu ərazisində yerlə­şən Şəm­kirçay su  anbarı  və Şəmkirçay  SES -ə;
  13.  Metal-üzvi  birləşmələr  əsasında  nanokatalizatorlar" (2№-li)  laboratoriyasının müdi­ri Etibar İsmayılov 12.09.2022-ci il tarixdən 5 gün müddətində Avropa İttifaqının C123 layihəsi  (2019-2023-cü  illər) üzrə son 6 ayda görülmüş elmi-tədqiqat  işlərinin növ­bə­ti hesabatının  verilməsi  ilə  əlaqə dar  keçiriləcək  seminarda  iştrak  etmək üç­ün Almani­yanın  Pullach  şəhərinə;
  14.  “Ekoloji  kataliz"  laboratoriyasının (13№-li) aparıcı  elmi  işçisi  Elmir Babayev (AMEA -nın  Gənc  alim və  mütəxəssislər  şurasının  sədri) 26.09.2022-ci  il  tarixdən  4 gün müd­dətinə  Rusiya  Federasiyasının  Moskva   şəhərində  keçiriləcək   Beynəlxalq   Elmlər Akademiyaları  Assosiasiyasinin  35-ci   iclasında  iştrakı  etməsi   üçün Rusiyanın Mos­kva  şəhərinə;
  15. "Nanoelektrokimya  və  elektrokataliz "(3№-li) laboratoriyasının  müdiri  Akif Əliyev 26.09.2022-ci il tarixdən 6 gün  müddətinə  Türkiyə Cümhuriyyətinin  tanınmış kimya labo ratoriyalarına  sahib  olan "TETRA  Teknolojik Sistemlər" A.Ş. şirkətinin  dəvətinə  uyğun olaraq Türkiyənin  İstanbul şəhərinə;
  16.  23 №-li  laboratoriyanın  müdiri  Hilal Tahirli    və  aparıcı  elmi işçisi Süleyman Verdi­yev   29.09.2022-ci il tarixdən 2 gün müddətinə Şəmkir  rayonu ərzində yerləşən  Şəmkir­çay  su  anbarı  və Şəmkirçay SES -ə ;
  17.  "Qeyri -üzvi  sintetik  sorbentlər" laboratoriyasının  (5 №-li) aparıcı  elmi  işçisi  Zarema Cabbarova 10.10.2022-ci  il  tarixdən  5 (beş) gün müddətində "Yerli xammal əsasında hazırlanmış  üzvi  mineral  komplekslərinin  balans  hesablamaları  əsasında   mineral  gübrələrlə   birlikdə  tətbiqinin  aqrosenozlara   təsiri mövzusu"  üzrə  kompleks  aparılan   işin planına  uyğun  olaraq  Saatlı  rayonunun  Azadkənd   bələdiyyəsi   ərazisində  tədqiqat  sahəsində  məhsulun  yığılması  və  hesabatın  aparılması  məqsədi  ilə Saatlı  rayonuna;
  18.  "Molekulyar   maqnetiklər  və  keçiriciklər" (11№-li)  laboratoriyasının  ap.e.i.  Sevinc Os­­ma­nova 11.10.2022-ci il  tarixdən 6 gün  müddətinə Belçikanın Blankenberq şəhə­rin­də  keçirilən  beynəlxalq  “CRF- chem CYS“ simpoziumda  məruzə  ilə  çıxış  etmək üçün Belçikanın Blankenberq  şəhərinə;
  19.  "Dəmir  və  titan tərkibli  filiz  xammalının   emalı" (19№-li) laboratoriyasının  ap.e.i. Afə­ri­də Qasımova 30.10.2022-ci il tarixdən 4 gün müddətinə Türkiyənin Antalya şəhərin­də keçiriləcək  “IV  Beynəlxalq  Ətraf  Mühit Kimyası“ konqresində  iştrak  etmək  üçün Türkiyənin  Antalya şəhərinə;
  20.  “Metal klatrat birləşmələr” (26 №-li)  laboratoriyasının  ap.e.i. Əliyeva Qüdrət 12.12.2022-ci il tarixdən 7 gün müddətinə İnstitutda sintez olunan bir sıra kompleks birləşmələrin monokristallarının quruluşlarının tədqiqi və onların lüminisensiya xassələrinin araşdırılması məqsədilə və Ankara şəhəri Orta Doğu Texniki Universitetinin dəvəti ilə Türkiyə Respublikasının Ankara şəhərinə;
  21. "Nanostrukturlaşdırılmış  metal  polimer  katalizatorları" ( 9№-li ) laborato-riyasının    kiçik  elmi  işçiləri   Seyidova   Çiçək  və   Aslanova   Həcər 22.12.2022-ci  il  tarixdən  7 gün  müddətinə Türkiyə Respublikasının İstanbul Universitetinin Analitik Kimya Kafedrasının professoru Zeynəp Aydoğmuşun dəvəti ilə  Türkiyə   Respublikasının  İstanbul  şəhərinə  ezam  edilmişlər.

 

1.9. Elmi kadrların hazırlanması

 

İnstitutun doktorantura və dissertanturasına 2022-ci ildə 6 nəfər, doktorantura  yolu ilə (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 1, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 5), dissertan­tura yolu ilə (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 3, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 4), nəfər qəbul  olmuşdur.

Hesabat  ilində  52 doktorant  və  dissertant  müxtəlif  ixtisaslardan öz dissertasiya işləri üzrə elmi-tədqiqat işləri aparırlar. İnstitutun doktoranturasında  fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 15 nəfər əyani təhsil  alır, 

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                 -6

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                   -1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                          -3

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                       -3

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası        -2

 

Elmlər doktoru hazırlığı üzrə 8 nəfər büdcə hesabına təhsil alır,

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                  -5     

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                    -2     

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                           -1

 

İnstitutun dissertanturasında  elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  18 nəfər   dissertasiya işi üzrə çalışır:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                    -6

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                      -6     

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası           -1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                             -2

2301.01-“Analitik kimya” ixtisası                                            -1

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                          -2

 

Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  11 nəfər:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                   -4

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -3     

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                            -2

2304.01-“ Makromolekullar kimyası” ixtisası                         -2

ELMİ-TƏŞKİLATİ  FƏALİYYƏT

 

a) Elmi Şuranın fəaliyyəti:

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman və Sərən­camlarının icrası haqqında, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin sərəncamları və qərarları, Ali Attestasiya Komissiyasının və başqa yerli və xarici elmi təşkilatların məktubları və s. müzakirə olunmuş və onlara cavablar verilmişdir. İlin sonunda struktur bölmələrin 2022-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati hesabatları aparılmış, “direktorluq hesabatı” təsdiq edilmiş və elmi işlərdə əldə edilən mühüm nəticələr müzakirə edilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında elmi əməkdaşlıqla bağlı yeni müqavilələr müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir, həmçinin 2022-ci ilə qədər bağlanılmış və fəaliyyətdə olan müqavilələr əsasında aparılan elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə baxılmışdır. Bu müqavilələr əsasında birgə aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirilməsi, elmi işlərin effektivliyinin artırılması və alınan nəticələrin mühüm olması müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir.

Hesabat dövründə Elmi Şuranın 13 iclası keçirilmiş və bu iclaslarda 2022-ci il üçün struktur bölmələrin işçi proqramları, 2022-ci ildə keçiriləcək elmi-tədqiqat işlərinin planı, İnstitutun doktorantura, dissertantura və magistraturasında təhsil alanların at­tes­tasiyasının nəticələri, 2022-ci ildə qəbul olunanların fərdi iş planları, Elmi Şuranın 2022-ci il üçün təqvim planı, Şuraya təqdim olunmuş monoqrafiyaların çapa tövsiyəsi və s. məsələlər müzakirə olunmuşdur.

Elmi Şura iclaslarında əməkdaşların baş elmi işçi, aparıcı elmi işçi, böyük elmi işçi,  elmi işçi və kiçik elmi işçi vakant vəzifələrini  tutmaq üçün keçirilən müsabiqənin nəticələri müzakirə edilərək təsdiq  olunub.

Elmi Şuranın iclaslarında əməkdaşlara professor (k.e.d. E.Ə.Salahova), dosent (k.ü.f.d., S.R.Məmmədova, k.ü.f.d. Y.B.Qəhrəmanova) elmi adlarının verilməsi müzakirə olunub və bu barədə  Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası qarşısında vəsatət qaldırılmışdır.

28 fevral 2022 il tarixli Elmi Şura iclasında 01-11 fevral 2022 ildə keçirilmiş İnstitutun əməkdaşlarının attestasiyasının nəticələri təsdiq olunub:

I.   Attestasiyadan keçməli olan əməkdaşların sayı – 270

II.  Tutduğu vəzifəyə uyğun gələn əməkdaşların sayı – 238

III. Tutduğu vəzifəyə uyğun gəlməyən əməkdaşlar (attestasiyaya təqdim edilmiş materiallar,  sorğu-sual və əmək funksiyasının yerinə yetirilməsinin vəziyyəti əsasında) – 32

III.1.Əmək müqavilələrinə xitam verilməsi tövsiyyə olunanlar – 21

III.2. Vəzifəsinin aşağı salınması tövsiyyə olunan əməkdaşlar – 7

III.3. Tutduğu vəzifənin dərəcəsinin aşağı salınması tövsiyyə olunan əməkdaşlar – 4

IV.     Elmi fəaliyyəyinin lazımı səviyyəyə  çatdırılması üçün xəbərdarlıq edilə əməkdaşlar – 9

V. Tutduğu vəzifənin yüksəldilməsi tövsiyyə olunan əməkdaşlar – 8

 

b) Elmi seminarların işi:

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Dissertasiya Şurasının nəzdində 2303.01- “Qeyri-üzvi kimya”, 2316.01- “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasları üzrə Elmi Seminar fəaliyyət göstərir. “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə elmi seminarın tərkibi 7 nəfərdən (3 elmlər doktoru, 4 fəlsəfə doktoru), “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə 7 nəfərdən (4 elmlər doktoru, 3 fəlsəfə doktoru) ibarətdir. Hesabat ilində “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə elmi seminarda 2 (1 nəfər elmlər doktoru üzrə, 1 nəfər fəlsəfə doktoru üzrə) dissertasiya işləri,  “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə elmi seminarda 4 (1 nəfər elmlər doktoru üzrə, 3 nəfər fəlsəfə doktoru üzrə) dissertasiya işləri müzakirə olunmuşdır.

 

c) Dissertasiya Şurasının işi:

İnstitutun nəzdindəki ED 1.15 qeydiyyat nömrəli Dissertasiya Şurasında 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya“, 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasları üzrə Dissertasiya Şurası fəaliy­yət göstərir. Hesabat ilində Dissertasiya Şurasında 11 nəfər, o cümlədən  9 nəfər  kimya üzrə fəlsəfə doktoru və2 nəfər elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir.

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri

 

 

2021

2022

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi (AZN)

 

4195337.00

 

5361169.00

Orta aylıq əmək haqqı

483.00

587

o cümlədən

- elmi işçilər

 

560.00

 

657.00

Büdcədən əlavə vəsaitin həcmi (AZN)

 

115000.00

 

15000.00

İnvestisiya fondundan ayrılan vəsait (AZN)

5011 169.00

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət

 

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda pul mükafatları verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir.

 

 

4.1. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi

 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 28 iyul tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının bir sıra elmi müəssisələri, o cümlədən akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu keçirilmişdir.

 

 

4.2. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması

 

İnstitututda ümumilikdə 97 gənc fəaliyyət göstərir. Onlardan 68 nəfərini akademik heyət təşkil edir. Qalanları doktorant, magistrant, dissertant və digər vəzifələrdə çalışan­lardır.

Qrant layihələrdə iştirak

Hesabat ilində 10 layihədə 18 qrant iştirakçısı təmsil olunmuşdur. Onlardan 1-i beynəlxalq, 9-u yerli qrant layihəsidir. Gənclərimizdən Günel Əzimova beynəlxalq layihə olan Horizon-2020 layihəsinin icraçılarından biridir.

Patent, İxtira və Monoqrafiya

Ümumilikdə hesabat ilində gənclərin iştirakı ilə 8 patent hazırlanıb, onlardan ikisi çap olunmuş, 6-na isə müsbət rəy alınmışdır. Gənc alimlərin 130 elmi əsəri dərc olunub. Onlardan 21-i yerli, 56-sı beynəlxalq tezis, 29-u yerli, 24-ü beynəlxalq jurnallarda çap olunan  məqalə­lərdir.

Yerli və Beynəlxalq tədbirlərdə iştirak

2022-ci ildə gənclərimiz müxtəlif tədbir və konfranslarda iştirak etmişlər. Gənclərimizdən k.ü.f.d Elmir Babayev Bakı Dövlət Universitetində Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 99-cu ildönümünə həsr olunmuş Respublika konfransında plenar məruzə ilə, 2-ci kurs magis­trantı Aygün Səfərli Bakı Dövlət Universitetində Akademik Rəfiqə Əliyevanın anadan olmasının 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfransda məruzə ilə, həmçinin

Sevinc Cavadova Türki­yə­nin Ağrı vilayətində keçirilən kon­frans­da onlayn məruzə ilə, Günel Əzimova AMEA-nın Gəncə bölmə­sində keçi­rilən Respublika konfran­sın­da məruzə ilə çıxış etmişlər. 

Eyni zamanda gənc alimlərimizin müxtəlif ölkələrdə beynəlxalq sferada çıxışıları olmuşdur. İnstitutumuzun aparıcı elmi işçisi Elmir Babayev Bişkek, Moskva, Minsk, Nijni-Nov­qorod şəhərlərində beynəlxalq forumda iştirak etmiş, ölkəmizi layiqincə təmsil etmişdir. Gənc alimlər müxtəlif təlimlərdə iştirak etmiş və sertifikatlara layiq görülmüşlər.

Gənclərin təşkilatçılığı və iştirakı ilə baş tutan tədbirlər

Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının təşkilatçılığı ilə gənc alimləri bir sıra vətənpər­vərlik ruhunda olan tədbirlərin keçirilməsində iştirak etmişlər.

(“Xocalı Soyqırımı”, 20 Yanvar, 26 İyun-“Silahlı Qüvvələr Günü”, 27 sentyabr-“Anım Gü­nü”,  8 noyabr-“Qələbə Günü”, H.Əliyevin anadan olmasının 99-cu ildönümünə həsr olun­muş tədbir və s.).

Mədəniyyət günləri

Bu məqsədlə institutun gəncləri Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi, H.Z.Tağıyevin ev muzeyi, Qobustan Tarixi Muzeyi, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyat muzeyində olmuş və Azərbaycan Atabəylər dövləti sərgisində iştirak etmiş, milli-mədəni, tarixi irsimiz və dəyərlərimiz ilə yaxından tanış olmuşlar.

Vebinarlar

İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası və Azərbaycan Kimya Cəmiyyətinin təşkilatçılığı ilə bir sıra vebinar və seminarlar keçirilmişdir. Onlardan “Sənayedə İnnovativ Kimya Texnologiyaları”, “Nanokimya və İnsan orqanizmində nanohissəciklərin müasir üsul­larla təyini” vebinarlarını, “Elektron Paramaqnit Rezonans Spektroskopiyası” adlı sem­inarı misal göstərmək olar. Vebinarlarda xaricdə yaşayan və elmdə öz sözünü demiş alimlərimiz gənclərə elm yolunda öz töhfələrini vermiş, öz bilik, bacarıqlarını gənclərlə bölüşmüş və qoyulan mövzu ətrafında geniş müzakirələr aparmışlar.

Elmin kütləviləşdirilməsi

İnstitutun gənclərinin tərəfdaşlığı ilə Evrika litseyində “Kimya elminin tarixi və inkişafı” mövzusunda kimya gecəsi təşkil edilmişdir.

Açıq qapı günləri

Xətai rayon 249 nömrəli məktəbin şagirdləri institutun laboratoriyalarında maraqlı təcrübələrlə tanış olmuş, təcrübələrin aparılmasında yaxından iştirak etmişlər. Həmçinin, Bakı Dövlət Universitetinin 4-cü kurs tələbələri institutun gənc alimlərinin rəhbərliyi ilə istehsalat təcrübələri keçmişlər.

Sosial layihələr

1 iyun “Uşaqların Müdafiəsi Günü” münasibətilə Uşaq sığınacağı-Reinteqrasiya Mərkəzin­də və 2 Saylı uşaq evində yerləşdirilmiş kimsəsiz və valideyn himayəsindən məhrum olan uşaq­larla elmi yaradıcı görüş keçirmişlər.

Maarifləndirmə

Gənc alimlər Səttar Bəhlulzadə adına Xarici Dillər Təmayüllü Gimnaziyada məktəblilər üçün “Zərərli Vərdişlərlə Mübarizə”yə həsr olunmuş maarifləndirici görüş keçirmişlər, zərərli vərdişlərin insan orqanizminə təsirindən, həmçinin ətrafda olan insanlara vurduğu ziyandan, eyni zamanda onun yaratdığı psixoloji təsirdən danışmışlar.

Asudə vaxtın səmərəli təşkili

Gənclər və İdman Nazirliyi, Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə Lənkəran, Qusar və Mingəçevirdə gənclərin asudə vaxtının səmərəli təşkilini təmin etmək  məqsədilə yay düşərgələri keçirilmiş və hər birində institutun gəncləri aktiv iştirak etmiş, sertifikata layiq görülmüşlər.

Həvəsləndirmə və mükafatlar

2022-ci il dekabrın 9-da Elmi Şuranın iclasında “Şuşa İli”nə həsr olunmuş Gənc Alim və Tədqiqatçıların müsabiqəsində yüksək nəticə göstərdiklərinə görə e.i. G.Əzimova və k.ü.f.d. E.Oruclu sertifikatlarla təltif olunmuşlar.

4.3. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə

 

Wikipediya qlobal informasiya  resursunda Azərbaycanın görkəmli kimyaçı alimlərinin həyat və yaradıcılıqları haqqında məlumatlar yerləşdirilmişdir. Azərbaycan tarixinin həqiqətlərinə həsr olunmuş tədbirlər keçirilir və onlar haqqında məlumatlar institutun internet səhifəsinə mütəmadi olaraq daxil edilir.

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş material elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri: İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə və Süleymanova Aytən.

 

 

4.5. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi

 

“Fiziki-kimyəvi analiz” şöbəsi

 

                   Şöbə müdiri: k.ü.f.d., b.e.i. Vaqif Qasımov

 

 Şöbənin nəzdində aşağıdakı qruplar fəaliyyət göstərir:

-  Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

-  Spektral analiz qrupu

-  Elektron mikroskopiyası qrupu

Şöbənin tədqiqatlarэnэn əsas istiqaməti müxtəlif sinif  təbii və süni birləşmələrin rentgeno­qrafik, termiki, spektral, elektron mikroskopiya və element analizlərinin aparılmasından ibarətdir. Şöbə bu tədqiqatların aparılması üçün müasir cihazlarla təmin olunmuşdur.

 

Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

  1. Rentgenfaza analizi                - 452 nümunə
  2. Termiki analiz                        - 186 nümunə

 

Spektral analiz qrupu

  1. ЭQ spektr                              - 194 nümunə
  2. UB spektr                              - 112 nümunə

 

 

 

 

4.6. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması

 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1,2,3,4 nömrələri çap olunmuşdur. Hazırda Kimya Prob­lemləri və Azərbaycan Kimya Jurnalları SCOPUS bazasına daxil olublar.  

Jurnalların redaksiya heyətinə bir sıra görkəmli xarici alimlər daxil edilib.

Azerbaijan chemical journal

Dr. Alexander Malyshev (Germany)

Dr.sci.chem. Andrey Shevelkov (Russia)

Prof. Antonia Stoyanova (Bulgaria)

Prof.dr. Bahattin Yalçın (Turkey)

Prof. Evgueni Tchoulkov (Spain)

Prof. Jan Andersson (Germany)

Prof. Jean –Claude Tedenac (France)

Dr.sci.chem. Leonid Kustov (Russia)

Emeritus prof.dr. Norman Allen (United Kingdom)

Corresponding member of RAS Sergey Varfolomeyev (Russia)

Academician RAS Valentin Parmon (Russia)

Corresp.member of RAS Vladimir Likholobov (Russia)

Prof. Vladimir Vishnyakov (United Kingdom)

 

Chemical Problems

N.Veziroglu (USA)

F.Kadirgan (Turkey)

V.N.Fateyev (Russia)

T.A.Marsagishvili (Georgia)

G.Tatishvili (Georgia)

F.A.Rashwan (Egypt)

G.Ya.Kolbasov (Ukraine)

S.A.Solovyov (Ukraine)

M.P.Yunusov (Uzbekistan)

E.Slavcheva (Bulgaria)

V.Miskovic-Stankovic (Serbia)

K.Bouzek (Czech)

B.A.Trofimov (Russia)

P.Taslimi (Turkiye)

T.N.Vorobyova (Belarus)

 

İcraçı direktor                                          AMEA-nın müxbir üzvü

                                                                    Məhəmməd  Babanlı

 

 

AZƏRBAYCAN MİLLİ  ELMLƏR  AKADEMİYASININ akad. M.NAĞIYEV adına 

KATALİZ VƏ QEYRİ-üzvi KİMYA  İNSTİTUTUNUN 2021-ci il üzrə 

H  E  S  A  B  A  T  I 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun

2021-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 

H E S A B A T

(direktorluq hesabatı) 

 

Hal-hazırda İnstitutda 30 elmi-tədqiqat laboratoriya və 5 elmi yardımçı şöbə fəaliyyət göstərir.

Elmi-tədqiqat işləri 3 elmi istiqamət (3 problem) üzrə aparılıb, 8 mövzunun, 34 işi üzrə  58  mərhələsi yerinə yetirilmişdir. Elmi-yardımçı şöbələrdə 9 mərhələni əhatə edən 5 elmi iş aparılıb.  

Qeyrİ-üzvİ  kİmya 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem: Azərbaycan mineral xammalının kompleks emal texnologiyasının işlənilməsi və yüksək texnologiyalar üçün unikal xassəli yeni qeyri-üzvi materialların alınması. 

Bu problem üzrə (3 mövzu, 14 iş, 26 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

– Alüminium sulfat, dəmir (II) sulfat və  dəmir (III) sulfat duzları qarışığının15-30% H2S və 85 – 70%H2 qaz qarışığı ilə reaksiyasından Al2O3 alınması Gibbs sərbəst enerjisinin temperatur asılılığına əsasən prosesin optimal temperatur intervalının 470÷5900C olduğu müəyyən edilmişdir. Reduksiya məhsulu SO2 qazının stasionar olaraq mühitdən çıxarıldıqda alüminium sulfatın 98%-nin alüminium oksidə çevrildiyi müəyyən olunmuşdur.

Dehidratlaşmış Zəylik alunit filizinin (KNa)2SO4·Al2(SO4)3·2Al2O3 ardıcıl olaraq 0.5 mol %-li NaOH və 5%-li ammonyak məhlulu ilə işlənməsindən bərk Al(OH)3 ·2Al2O3 və qarışıqsız NH4)2SO4 məhlulu ayrılır.

Titanmaqnetit konsentratının emalı nəticəsində alınan titandioksidin litium-karbonatla qarşılıqlı təsirindənLi4Ti5O12, Li1.92Ti1.04O3.04, Li2TiO3, Li2.12Ti0.94O2.92, Li4TiO4 birləşmələri alınmışdır. Bu birləşmələrin Elektrik Hərəkət Qüvvəsi üsulu əmələgəlmə Gibbs enerjisi, entalpiyası və entropiyası təyin edilmiş qiymətlərin əsasında litium-ion batareyalarının anodları üçün perspektiv materallar olan  Li4Ti5O12, Li2TiO3, Li4TiO4 birləşmələrin stabil fazalar olduğu müəyyən edilmişdir.

Titanmaqnetit konsentratlarının titanın flüorid turşusu ilə emalından alınan K2TiF6  birləşməsinin üzvi reduksiyaedici – kalium formiatla və kalium- oksalatla reduksiyasından titanın 98%-ə qədər miqdarının ayrıldığı müəyyən edilmişdir. 

– Kasıb alüminat məhlullarından H2O2 ilə alüminium hidroksidin çökməsinə təsir edən amillər (hidrogen peroksidin və qələvinin qatılıqları, hidrogen peroksidin və alüminat məhlullarının həcm nisbətləri, temperatur, vaxt, kaustik modul) araşdırılmışdır. Tapılmış optimal şəraitdə (hidrogen peroksidin başlanğıc qatılığı >15%; temperatur = 20-400C, Vməh=15:20, qələvinin qatılığı (Na2O-ə görə 42.33 q/l)) alüminat məhlulundakı alüminiumun ~95%-inin çökdürülməsinə nail olunmuşdur. Alüminiumdan ayrılmış qələvi məhlulunu alunitin yeni partiyasının həll edilməsi üçün dövrəyə qaytarılması nəzərdə tutulur. Hidrogen peroksidlə otaq temperaturunda natrium alüminat məhlullarından alınan çöküntünün rentgenfaza analizi nümunənin amorf alüminium hidroksid, 800C-də 48 saat alınan çöküntünün dəmlənməsindən sonra isə nümunənin gibbsit və bayerit fazalarından ibarət olmasını təsdiqlədi. 

– Qalayın orto-karboksibenzol azopirokatexin (o-KbAP) ilə eyniliqandlı və səthi aktiv maddə setilpiridinlə müxtəlifliqandlı kompleksi, bismut (III)-ün halogenid asidokomplekslərinin etoksiakridinin azotörəmələri ilə ion assosiatı alınmış və tədqiq edilmişdir. Hər iki elementin müxtəlif nümünələrdə (qida maddələrində, sənaye tullantılarında, xəlitələrdə) təyininin fotometrik, ekstraksiyalı-fotometrik və ekstraksiyalı atom-absorbsiya üsulları işlənmişdir.  

– Yayma vallarının işlək hissəsi üçün keçid metalları ilə legirlənmiş yeni çuqun sintez edilmişdir. Termiki işlənmədən sonra tədqiq olunan qatılıq intervalında (2,7÷3,5 kütlə%C) əridilmiş çuqunu soyutduqda subsolidusda martenisit, sementit, karbon (qrafit) və α-ferritin (izləri) çökür. Legirləyici kimi tərkibə daxil olan keçid metallarının müəyyən edilən miqdarı çuqunun burulmaya, yeyilməyə və istismar zamanı sınmaya qarşı dözümlüyüyünü artırır. 

– Sb2S3-Cr2Te2 (Cu, Cr, Te4, CuCr4Te7) sistemlərində maqnit və fotohəssas materiallar almaq məqsədilə fiziki-kimyəvi analiz metodları vasitəsilə kimyəvi qarşılıqlı təsir edilmiş və onların faza diaqramları qurulmuşdur. Müəyyən edilmişdir ki, ilk iki sistem kvazibinardır, sonuncu isə CuCr4Te7 birləşməsinin inkonqruent əriməsi səbəbindən qeyri-kvazibinardır. Tədqiq edilən sistemlərdə ilkin birləşmələr əsasında məhdud bərk məhlul sahələri və Cr2Sb2S3Te3 tərkibli birləşmənin əmələ gəlməsi göstərilmişdir. Cr2Sb2S3Te3 birləşməsi 6100C-də M + Cr2Te3 ↔ Cr2Sb2S3Te3 peritektik reaksiya üzrə əmələ gəlir. 

MnTe×mBV2Te3 (BV-Bi, Sb) homoloji sıralarına aid laylı birləşmələrin yeni nümayəndələri sintez edilmiş, monokristallar halında alınmış və xarakterizə edilmişlər. Alınmış kristal nümunələri tədqiq edilmiş və müəyyən olunmuşdur ki, bu materialların magnit, elektron və topoloji izolyator xassələri m əmsaılnın qiymətindən kəskin asılıdır. Bu, onlar əsasında topoloji kvant hesablamaları, həmçinin antiferromagnit və 2D spintronika üçün yeni effektiv funksional Van-der-Vaals heterostrukturları yaratmağa geniş imkanlar açır. 

– Bi2O3-B2O3·-GeO2 (Ln2O3) sistemindəki nümunələrdə keçiricilik mexanizminin yaranması xaotik həyəcanlanmış klaster mərkəzlərinin dissosasiyası hesabına baş verir. Nümunələrdə klaster mərkəzlərinin dissosasiyası nəticəsində keçiricilik əhəmiyyətli dərəcədə artır. Keçiricilik deşiklərdə müəyyən edilir və onların hərəkətliliyi temperaturun artması ilə azalır. (2Bi2O3·B2O3)1-x – (2Bi2O3·3GeO2)x sistemindən alınmış ərintilər nizamsız quruluşlu klaster mərkəzləri əsasında kristallaşır. Tərkiblərin elektrik keçiriciliyi klasterlər arası fononlu və sıçrayışlı keçidlər hesabına baş verdiyi ehtimal olunur. Lantanoid oksidləri ərintilərdə bir növ anion vakansiya mərkəzlərini zəiflədir və qismən nizamlılıq yaradır. Bu isə tərkiblərin keçiriciliyini məhdudlaşdırır. 

– Gəmiqayırmada geniş istifadə olunan azkarbonlu (0,11%) РСД 32 poladı üzərində termodiffuziya üsulu ilə 900 və 9500C temperaturda korroziyaya və eroziyaya davamlı karbid örtükləri formalaşdırılmışdır. РСД 32 poladı üzərində əmələ gətirilən karbid örtüyünün RFA rengenoqramması çəkilmiş və SEM spektroskopiyasının köməyi ilə səth təbəqələrinin kimyəvi tərkibi analiz edilmişdir. Məlum olmuşdur ki, polad üzərində formalaşdırılmış örtük əsas etibarilə xromun karbidlərindən və az miqdarda dəmirin və digər elementlərrin karbidlərindən ibarətdir.

– Taxtakörpü SES-in su anbarının hidrotexniki qurğularının istismarı şəraitində aparılan korroziya sınaqları başa çatdırılmış, onun su anbarındakı suyunun kimyəvi analizi aparılmışdır. Bir il müddətində suda və su anbarının atmosferində aparılan korroziya sınaqları nəticəsındə məlum olmuşdur ki, poladın korroziya sürəti suyun temperaturdan asılı olub mövsümi xarakter daşıyır, yəni yaz yay aylarında nisbətən yüksək, payız-qış aylarında isə nisbətən kiçik sürətlə korroziyaya uğrayır (0,04q/m2.saat). Atmosfer şəraitində isə polad kiçik sürətlə korroziyaya uğrayır (0,006 q/m2.saat). SES-lərdə geniş istifadə olunan misin, latunun, alüminiumun dinamik şəraitdə aparılan laboratoriya sınaqları nəticəsində məlum olmuşdur ki, mis və latun qeyd olunan sularda çox kiçik, (0,001-0,002) alüminium isə daha yüksək sürətlə korroziyaya uğrayırlar (0,03 q/m2.saat). 

– p- fenilendiamin  törəmələri əsasında laylarla əhatə edilən nazik təbəqələrin alınmasi üzrə tədqiqatlar aparılmişdir (100-500 nm). Sintez olunmuş p-fenilendiaminin törəmələrinin üzvi işıq diodları kimi sınaqdan keçirilməsi üçün qurğu yığılmışdır. Mn, Fe, Co, Ni, Bi, La - nitratlarının hidrotermal reduksiyası ilə yüksək dispersli metal/metal oksid əsaslı nanostrukturlu kompozitlər sintez və xassələri tədqiq edilmişdir.

Сu[H2sahzNO3H2O] kompleksinin kristalları, Cu (II) nitratın metanol-etanol mühitində ligandla reaksiyası ilə əldə edilmişdir. Rentgenstruktur analizinə yararlı kristallar metanol məhlulundan yenidən kristallaşdırma yolu ilə əldə edilmişdir. 

– Heterogen fazada MenFс/Men+ (n = 6,8,10) redoks sistemlə­rin­də baş verən elektron mübadilə reaksiyası diffuziya ilə məhdudlaşmışbirelektronlu dönən prosesdir və redoks cütlərin hər biri IUPAC-ın müqayisə elektrod­una qoyulan yeddi təlabata tam cavab verir.

Ferrosen və ferrisiniumun diffuziya əmsalının qiymətlərinin bir-birinə yaxın olması Nernst tənliyinə uyğun olaraq bu redoks sistemləri çox asan əldə olunan yarımdalğa potensialı (E1/2) ilə səciyyələndirməyə imkan verir.

MenFc/MenFc+ (n=6,8,10) redoks-sistemləri müxtəlif təbiətli üzvi həlledici­lər­də müqayisə elektrodu kimi, hazırda tətbiq edilən ferrosen-ferrisinium sistemin­dən daha perspektivli sistemlərdir və praktikada onunəvəzinə uğurla istifadə oluna bilərlər. 

– Mn(II) və Zn(II)-nin salisil-rezorsin spirti və salisil turşusu ilə neytral mühitdə kompleksləri [MnL2(H2O)2]H2O, [MnL2 Cl2], [ZnL2SO4] sintez edilmişdir. Alınan komplekslərin tərkibi və quruluşu kimyəvi, rentgen – faza, İQ- spektral və termoqravimetrik analiz üsulları ilə öyrənilmişdir. Termoqravimetrik və rentgen-faza analizlərinin məlumatlarına əsasən, termiki parçalanma prosesinin üç mərhələdə baş verdiyi və nəticədə son məhsulun metal oksid olduğu müəyyən edilmişdir. 

– Pirazin adduktu ilə o-ftal turşusunun stronsium kompleksi əsasında supramolekul sintez olunub.

Yeni sintez olunmuş lantanın və neodiumun o-ftal turşusu ilə komplekslər eyni kimyəvi formula Me2[C6H4(COO)2]37H2O malik olmasına baxmayaraq, müxtəlif quruluşludurlar və onların termiki destruksiyası fərqli sxemlərlə baş verir. 

 

kİmyəvİ-kİnetİka və katalİz, fİzİkİ kİmya 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem: Kimya və neft kimya sənayeləri üçün yeni və daha səmərəli katalitik sistemlərin yaradılması 

Bu problem üzrə (3 mövzu, ­­14 iş, 24 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

– Açıq silindrik formada 2-22 nm diametrli mezoməsaməli alüminium oksid üzərinə monomolekulyar adsorbsiya olunmuş 16-18 nm ölçülü penta-FTPhPFe(III) aktiv kompleksindən ibarət penta-FTPhPFe(III)/Al2O3 biomimetik nanokatalizator   metanın hidrogen peroksidlə birbaşa metanola çevrilməsi prosesində yüksək aktivlik (konv.28%, metanol 19,2%), selektivlik (69%) və davamlılıq göstərmişdir. 

– Smart biomimetik material və Ag əsasında işlənib hazırlanmış biomimetik sensor uzunmüddətli stabilliyi, yüksək həssaslığı, oksidləşdiriciyə qarşı davamlı, təkrar istifadəsi ilə və  H2O2-in çox aşağı (izi) qatılığını (10-8küt.%) su məhlulunda təyin etməyə imkan verir. 

– Qlisinin manqan kompleksi [NH2CH2COO]2Mn∙2H2O karbohidrogen (kumolun) oksidləş­mə­sinin model reaksiyasında aktiv əlavə kimi sınaqdan keçirilmişdir. Bu kompleksin əhəmiyyətli katalitik aktivliyə malik olduğu və kontrol nümu­nəsi ilə müqayisədə reaksiyanı 10 qat sürətləndirdiyi aşkar edilmişdir.

[NH2CH2COO]2Mn∙2H2O tərkibində dəmir atomları və birləşmələri olan çoxdivarlı karbon nanoborucuqlarından [Fe@MWCNT] istifadə edərkən əlavə olmayan ən güclü sürətlənmə effekti müşahidə edilir, yəni oksidləşmə reaksiyasının sürəti 7 dəfə artır və 373 sm3 О2 / dəq-ə çatır. Kumolun kontrol nümunəsi ilə müqayisədə reaksiya sürəti 75 dəfə artır. 

– Metal-tərkibli çoxlaylı karbon nanoboruların Me@(ÇLKNB) qaz xammalından sintezinə, alkilaromatik karbohidrogenlərin oksidləşmə proseslərinə aid ədəbiyyat materialları toplanmış, təhlil edilmişdir. Yeni, aerob oksidləşmə proseslərində yüksək selektivliyə və seçiciliyə malik dəmir saxlayan çoxlaylı karbon nanoboruları işlənib hazırlanmışdır Fe@(ÇLKNB= CVD-4 – Fe-9,8% və CVD-5 Fe= 22,8% ). Göstərilmişdir ki, bu katalizatorlar universaldır və hər bir homoloji sıradan olan karbohidrogenin oksidləşmə prosesində yüksək effektivlik nümayiş etdirir. Nisbətən aşağı temperaturlarda (60, 80, 100°C)  yalnız kumolun aerob oksidləşmə prosesi baş verir.Qeyd olunan temperaturda dekalin və tetradekan oksidləşmir. Sintez olunmuş (Fe@ÇLKNB=CVD-5- Fe=22.8%) katalizator nümunəsi dekalinin və tetradekanın aerob oksidləşmə prosesində 140°C-də ən optimal katalitik aktivliyə malikdir. Qeyri katalitik və katalitik proseslərin nəticələrənin müqayisəsi zamanı müəyyən olundu ki, alınan  hidroperoksidin  mıxtəlif yollarla – zəncirvari, monomolekylyar və molekulyar məhsulları əmələ gətirməklə - parçalanması haqda yekun nəticəyə gəlmək olar. Bu nəticə qarışıq karbohidrogenlərin maye fazada aerob oksidləşmə proseslərinin təsvirində  yenidir və bu vaxta qədər ədəbiyyatda əks olunmayıb.  

– Ədəbiyyat materiallarının analizi və alınmış təcrübi nəticələr əsasında silikat modulu 10.8 olan və 8.0 çək.% Mn2+, 7.0 çək.% Li+  və 8.0 çək.% Ni2+ kationları ilə modifikasiya olunmuş təbii klinoptilolit seoliti üzərində metanın 1,4-butandiola oksidləşdirici çevrilməsi reaksiyasının ehtimal olunan mərhələli mexanizmi təklif olunmuş və prosesin nəzəri əsaslandırılmış kinetik modeli tərtib olunmuşdur. Kinetik modelin parametrlərinin ədədi qiymətləri təyin edilmişdir. 

– Nəzəri əsaslandırılmış kinetik modellər əsasında xlorkarbohidrogenlərin katalitik oksidləşmə prosesləri üçün optimal reaktor tipi seçilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, xloretilenlərin selektiv oksidləşməsi prosesini “qaynar” katalizator laylı reaktorlarda, dərin oksidləşmə proseslərini isə “tərpənməz” laylı reaktorlarda ideal sıxışdırma modeli tərtib etməklə həyata keçirmək məqsədəuyğundur. 

– Məlum NaWMn/SiO2 katalizatorunu müxtəlif metodlarla – mərhələli çökdürmə, birgə çökdürmə, hopdutma, sitrat (limon duzundan istifadə), templat (yəni səthi-aktiv maddələrdən istifadə etməklə) aparılıb. Misal üçün 0.8Na-3.2W-2Mn/SiO2 katalizatorun sintezində səthi-aktiv maddə kimi STAB (setil trimetil ammonium bromid C19H42BrN) istifadə olunub, SiO2 isə tetraetoksisilandan (TEOS) alınıb. 

– Zol-gel-yanma metodu ilə Cu-Mn-Fe kompozitlərinin sintezi üçün prekursor kimi  Fe(NO3)3 • 9H2O, Cu(NO3)2 • 3H2O, Mn(NO3)2 və limon turşusu istifadə edilmişdir. Alınan katalizatorlar alümogel (bağlayıcı) ilə qarışdırılır, qranullar halına salınır, havada qurudulur və  sonra quruducu şkafda və mufel sobada müvafiq olaraq 1350C və 5000C temperaturlarda termiki emal olunur.CO-nun oksidləşməsi CO:hava=1:3(5) nisbəti və 6000-12000 saat-1 həcmi sürətlə axınlı reaktorda aparılmışdır. Məhsulların analizi LXM xromatoqrafında, CaA və poropak Q sorbentləri olan iki kolonkada edilmişdir. Metalların müxtəlif  molyar nisbətlərində Cu:Mn:Fe = 1:1: 1; 2:1:1; 1:2:1; 1:1:2   katalizator nümunələri hazırlanmışdır.Rentgen faza analizinin nəticələri göstərir ki, sintez olunan katalizatorlar mürəkkəb faza tərkibinə malikdirlər. Manqan və dəmirin ikili oksidləri (Mn3O4 və Fe3O4) ilə yanaşı, manqanın  Mn0.98Fe2.02O4, misin CuFe2O4 ferritləri, mis manqanit CuMn2O4 və manqan ilə əvəz edilmiş mis ferritləri (Cu0.5Mn0.5Fe2O4; Cu1.2Mn1,8O4; Mn0,43Fe2,57O4 ) əmələ gəlir.        

– Sintez olunan g-C3N4 / Х (Х= KOH və ya NaOH) tərkibli üzvi mənşəli heterogen kompozit katalizatorlar  iştirakı ilə asetilenin hidrogenləşməsi reaksiyası çox yumşaq şəraitdə (20-500C), hətda çox aşağı temperaturda (-5 ÷ -200C) baş verir. Hidrogenləşmə prosesində asetilenin konversiyası 81-91%, etilenə görə selektivlik 83-90% və etanın çıxımı 10-15% təşkil edir. Beləliklə, mezopor morfologiyalı polimer karbon nitrid asetilenin etilenə selektiv hidrogenləşmə prosesini daha sadə və effektiv texnologiya üzrə otaq temperaturunda reallaşmasını təmin edir.

Melamin, karbamid, disiandiamid və sianur turşusu kimi azot tərkibli müxtəlif üzvi maddələr əsasında sintez olunmuş polimer karbon nitrid nümunələrinin ağır metal ionlarını sorbsiya etmə effektivliyi sınaqdan keçirilmişdir. Təcrübələr göstərir ki, karbamid əsasında sintez olunmuş mezopor morfologiyalı polimer karbon nitrid müxtəlif metal ionlarına görə müxtəlif sorbsiya effektivliyi nümayiş etdirir. 

– Xitozanın modifikantları əsasında yeni enterosorbentlər sintez olunmuş və onların kobalt(II), mis(II), nikel(II) ionlarının sulu məhlullarından sorbsiya xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Xitozanın modifikantlarının bu ionların az miqdarlarına qarşı yüksək sorbsiya qabiliyyətinə malik olmaları müəyyən edilmişdir. 

– Göstərilmişdir ki, Al2O3 oksid əsaslı nümunələrin mikro- və mezoporlu- ğunu Al2O3-ün təbəqələrarası strukturuna müxtəlif tərkibli üzvi "strukturlaş- dırıcıları" (çaxır və limon turşuları, setiltrimetilammonium bromid, trietanolamin) daxil etməklə tənzimləmək olur.

Münasib tekstur parametrlərə malik Al2O3 əsaslı katalizatorların hazırlanmasında istifadə olunmuş bu üzvi “struktur əmələ gətirən agentlər” reagentlər C3, Calkanların oksidləşdirici dehidrogenləşməsi reaksiya- sında  katalitik xassələrini idarə etməyə imkan verir.

FeOx/Al2O3 tərkibli nümunələri müəyyən temperatur, oksidləşdirici və reduksiyaedici rejimlərdə işləməklə tərkibində ölçüləri 5-15  nm intervalında olan superparamaqnit/ferromaqnit xassəli Fe3O4 zərrəcikləri olan və karbon dioksidin C2+ karbohidrogenləırə konversiyası reaksiyasında yüksək aktivlik göstərən oksid əsaslı katalizatorlar almaq olur. 

– Kombinə edilmiş yolla nazik təbəqəli Fe2O3/TiO2 və FeSx/TiO2 heterosistemləri yaradılmış və onların fotoelektrokimyəvi xassələri tədqiq edilmişdir. Göstərilmişdir ki, Fe2O3/TiO2 FeSx/TiO2 nazik təbəqəşəkilli heterosistemləri fotokatalitik  xassələrinə malikdir və onlar fotoelektroliz prosesində model elektrod kimi istifadə edilə bilər. 

– Renium, mis və kükürdün birlikdə elektrolitik çökməsinin tədqiqi və onların birgə çökmə prosesinin mexanizmi və kinetikasını daha dərindən öyrənilməsi məqsədi ilə ilk növbədə bu elementlərin həmin elektrolitdən ayrılıqda çökdürülməsi prosesi öyrənilmişdir. Reniumun turş məhlullardan elektrolitik çökməsi üçün əsas elektrolit - sulfat məhlulu hesab edilib və  həmin məhlulda renium perrenat ionları (ReO4-) şəklində olaraq onun reduksiyası  mərhələli gedir. Laboratoriyada aparılan elmi tədqiqat işlərində reniumun platin elektrodü üzərində həm ammonium perrenat, həm də kalium perrenatın sulfat məhlullarından katod polyarizasiya əyriləri çəkilmiş və çökmə prosesinin mexanizmi öyrənilmişdir.

 

Kİmya  texnologİyası və mühəndİslİyİ 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem: Texnoloji proseslərin modelləşdirilməsi və optimallaşdırılması 

Bu problem üzrə (2 mövzu, 6 iş, 8 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakına diqqət yetirmək olar: 

– Qeyri-Nyuton neftlərinə xas olan hidravlik diffuziya tənliyinin analitik həllinə əsaslanaraq, məsaməli mühitlərdə hidravlik diffuziya və keçericilik əmsallarının qiymətləndirilməsi üçün yeni ifadələr alınmış, bu neftlərin məsaməli mühitlərdə hidrodinamik süzülmə prosesi üçün yeni filtrasiya tənliyi təklif olunmuşdur. 

– Nanoelektronika üçün maqnit xassəli yarımkeçirici qrafen nanokristallarının yaranması, onların elektron quruluşu, fiziki və fiziki-kimyəvi xarakteristikaları kvant-kimyəvi metodla modelləşdirilmişdir. Qrafen kristalına vakansiyaların və ya germanium atomunun təsiri nəticəsində kristalın enerji zonasının yenidən qurulması, Fermi səviyyəsinin yerdəyişməsi və qadağan olunmuş zonanın genişlənməsi qeyri-empirik hesablama üsulu ilə təsdiq edilmişdir. 

– Neft karbohidrogenlərinin termik pirolizi prosesində mövcud, istismarda olan qurğunun istehsalat məlumatlarının və bu məlumatlara uyğun texnoloji iş rejiminin dəlillərinin müştərək təhlilini apararaq, istifadə edilən xammalın növü, texnoloji rejimin göstəriciləri, əmələ gələn yan məhsul – PAQ-nın (pirolizin ağır qətranı) keyfiyyət və kəmiyyət tərkibi arasında əlaqəni, onun da əsasında optimal texnoloji iş rejimi müəyyənləşdirilib. Sumqayıtda EP-300 qurğusunda etilen, propilen istehsalı üçün karbohidrogen xammalı pirolizə məruz qalır. Proses nəticəsində yan məhsul kimi 2 növ maye karbohidrogen qarışığı əmələ gəlir: pirolizin yüngül qətranı (PYQ) və PAQ. İlkin araşdırmalar göstərdi ki, EP-300-də alınan PAQ naftalinlə zəngindir. Naftalinin miqdarı birbaşa həm piroliz prosesinin texnoloji rejimindən və həm də piroliz prosesinə verilən karbohidrogen xammalının keyfiyyət tərkibindən asılıdır. 

– Yandırıcı qarışıq BBS (benzol başlığı, solvent) fraksiya distilləsi ilə utilizasiya edilmişdir. Nəticədə doymamış karbohidrogenlər əsasında polimer materialları əldə etmək mümkündür.

Napalm yandırıcı qarışığından kimya sənayesində həlledici kimi istifadə oluna bilən aromatik karbohidrogenlər distillə edilib. 

–  Nadir torpaq elementlərindən olan La və Ce-un üçvalentli ionlarının Na+ və H+ ionları ilə modifikasiya olunmuş klinoptilolitdə sorbsiyasının kinetik və statik parametrləri hesablanmışdır. Elmi ədəbiyyatda o qədər də rast gəlinməyən birvalentli ionların üçvalentli ionlarla əvəz olunması prosesində Nikolski tənliyindən istifadə olunaraq ion-mübadilə sabitləri hesablanmışdır. 

– Alümosilikatlar xüsusi spesifik quruluşa malik olduğu ücün  onlar yüksək kation mubadiləsinə malikdilər. Bu xüsusiyyətlər onların əsasında alınmış sorbentlər məhlullardan ağır metal ionlarının təmizlənməsində istifadə oluna bilər. Apardığımız tədqiqatlar ğöstərir ki, əldə edilmiş sorbentlər, ətraf mühitin zəhərli maddələrdən təmizlənməsində böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər. 

 

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının, habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat 

Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinə dair

elmi tədqiqat işləri ilə bağlı təkliflər 

– Polimetal filizlərdən – xrom, mis, civə, sink, qurğuşun və s. metalların ayrılma üsullarının işlənilməsi.

– Söyüdlü, Ağzabil, Qızılbulaq, Veynəli, Ağ duzdağ yataqlarının qızıl tərkibli süxurlarından çıxarılan qızılın zənginləşdirilməsi.

– Müxtəlif növ tikinti və üzlük daşların,,Çardağlı daş kömürünün, 10 adda mineral suyun səmərəli istifadə üsullarının axtarışı.

– Azərbaycan Respublikasında olan hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziya vəziyyətinin tədqiqi və mühafizə üsullarının seçilməsi üçün tədqiqat işləri aparılır.

 

“Azərbaycan Respublikasında biznes mühitinin əlverişliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 13 iyul tarixli 2199 nömrəli Sərəncamının həyata keçirilməsi üzrə İnstitutda görülən işlər haqqında qısa məlumat

 

– AR “Azərenerji” ASC və AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu arasında Taxtakörpü SES-lərin hidrotexniki qurğularında olan metal avadanlıqların atmosfer və su mühitində korroziya davamlığının tədqiqi üçün elmi-tədqiqat işlərinin aparılır.

– AR ərazisində yararsız raket yanacaqlarının zərərsizləşdirilməsi, prosesdən qalan tullantıların daşınması, basdırılması və melanjla təmasda olan avadanlıqların və digər maddi vasitələrin müvafiq qaydada utilizasiyası xidmətləri göstərilir.

– AMEA-nın Geologiya və Geofizika, Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutları arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən “Yerli xammal (vulkan palçığı, yanar şist), məişət və sənaye tullantıları əsasında kompleks gübrə Saatlı rayonunun pambıq bitkisi sahələrində istifadə edilib.

– “Daşkəsən Zəylik Alunit Mədəni”ndə alunit filizindən alunit konsentratının alınması və emalı istiqamətində alunit konsentratını emal etməklə onun tərkibindən alüminium oksid gübrələr və digər yararlı məhsulların çıxarılması üçün iqtisadi cəhətdən səmərəli, ekoloji baxımdan təhlükəsiz texnologiya işlənilir.

– İnstitutda yeni qurulmuş laboratoriya qurğusunda çox divarlı karbon nanoborularının sintezi aparılmışdır. Belə perspektiv materiallar yeni kimyəvi proseslər üçün katalizatorların, polimer stabilizatorların, sement modifikator-larının və s. alınmasında istifadəsi nəzərdə tutulur.

– Yayma vallarının işlək hissəsi üçün keçid metalları ilə legirlənmiş yeni çuqun sintez edilmişdir. Legirləyici kimi tərkibə daxil olan keçid metallarının müəyyən edilən miqdarı çuqunun burulmaya, yeyilməyə və istismar zamanı sınmaya qarşı dözümlüyüyünü artırır.

 

“Azərbaycan Respublikasında informasiya cəmiyyətinin inkişafına dair Milli Strategiyanın həyata keçirilməsi haqqında Dövlət Proqramı” 

– Wikipedia qlobal informasiya resursunda Azərbaycanın görkəmli kimyaçı alimlərinin həyat və yaradıcılıqları haqqında məlumatlar yerləşdirilmişdir. Cari ildə kimyanın müxtəlif sahələrinə aid məqalələr Wikipediada yerləşdirilməsi üçün göndərilmişdir. Science.az-da olan İnstitutun səhifəsində yerləşdirilməsi üçün AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutuna 2021-ci ildə alimlərimizin əldə etdikləri nailiyyətlər, nüfuzlu jurnallarda çap olunan məqalələrin siyahısı, mühüm nəticələr və s. göndərilmişdir. Həmçinin (1A, 1B, 6, 7, 8 (A, B)) formaları hər ilin sonunda yenilənərək 3 dildə (azərbaycan, rus, ingilis) elektron variantda həmin İnstituta göndərilmişdir.

– İnstitutun saytında (www.kqkiamea.az), mütəmadi olaraq, İnstitutun əməkdaşlarının əldə etdikləri  nailiyyətlər (patentlərin, mə­qa­lələrin və tezislərin siyahısı) yerləşdirilir. Cari ildə İnstitutun alimlərinin nəşr etdirdiyi kitablar, dərsliklər və monoqrafiyalar haqqında məlumatlar da saytda öz əksini tapır. Əldə olunan mühüm nəticələr və xaricdə nəşr olunan yüksək impakt faktorlu məqalələr  haqqında məlu­matlar www.science.az ,  eləcə də AZƏRTAC və digər KİV-nə yerləşdiril­mək üçün göndərilmişdir.

– İnstitutda nəşr olunan Kimya Problemləri və Azərbaycan Kimya Jurnallarının elektron versiyası (saytı) İnstitutun www.kqki.amea.az saytında yerləşdirilmişdir və mütəmadi olaraq yeniləşdirilir.

Magistrantlara mühazirə və seminar məşğələləri Zoom platformasından istifadə etməklə onlayn rejimdə keçirilmişdir. 

1.2.  Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsində alınmış mühüm nəticələr 

Problem: Azərbaycanın mineral xammalının kompleks emal texnologiyasının işlənilməsi və yüksək texnologiyalar üçün unikal xassəli yeni qeyri-üzvi materialların alınması. 

– MnTe×mBV2Te3 (BV-Bi, Sb) homoloji sıralarına aid laylı birləşmələrin yeni nümayəndələri sintez edilmiş, monokristallar halında alınmış və xarakterizə edilmişlər. Alınmış kristal nümunələri tədqiq edilmiş və müəyyən olunmuşdur ki, bu materialların magnit, elektron və topoloji izolyator xassələri m əmsaılnın qiymətindən kəskin asılıdır. Bu, onlar əsasında topoloji kvant hesablamaları, həmçinin antiferromagnit və 2D spintronika üçün yeni effektiv funksional Van-der-Vaals heterostrukturları yaratmağa geniş imkanlar açır. 

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı, kiçik elmi işçi Elnur Oruclu f.ü.e.d, prof. İmaməddin Əmiraslanov (AMEA, Fizika İnstitutu), k.ü.f.d., dos. Ziya Əliyev (Azərbaycan Dövlət  Neft və Sənaye Universiteti) 

1.Orujlu E.N., Aliev Z.S., Amiraslanov I.R., Babanly M.B. Phase Equilibria of the MnTe-Sb2Te3 System and Synthesis of No­vel Ternary Layered Com­pound – MnSb4Te7. //Physics and Chemistry of Solid State, 2021, v.22, №1, p.39

2. Shikin A.M., Estyunin D.A., Zaitsev N.L., Glazkova D., Klimovskikh I.I., Filnov S.O., Rybkin A.G., Schwier E.F., Kumar S., Kimura A., Mamedov N., Aliev Z., Babanly M.B., Kokh K., Tereshchenko O.E., Otrokov M.M., Chulkov E.V., Zvezdin K.A., Zvezdin A.K.. Sample-dependent Dirac-point gap in MnBi2Te4  and its response to applied surface charge: A combined photoemission and ab initio study //Physical Review B, 2021, v.104, p. 115168. 

Problem: Kimya və neft kimya sənayeləri üçün yeni və daha səmərəli katalitik sistemlərin yaradılması. 

– Metanın qaz fazada hidrogen peroksid ilə birbaşa metanola (19,2%) və onun dimetil efirinə dehidratlaşması (8,2%) ilə gedən (ümumi selektivliyi 90%-ə yaxın) oksidləşməsi üçün nanostrukturlu bifunksional biomimetik katalizator penta-FTPhPFe(III)/Al2O3 sintez edilmişdir. 

İcraçılar: akademik Tofiq Nağıyev, k.ü.f.d. Lətifə Həsənova, e.i. Gülşən Nəhmətova 

– T.Nağıyev, L.Həsənova, G.Nəhmətova. “Metanolun alınması üsulu” a 2021 0006 nömrəli iddia sənədinə 15.09.2021 tarixində (protokol №29) ixtira qərarı alınıb. 

– Nəzəri əsaslandırılmış kinetik modellər əsasında xlorkarbohidrogenlərin katalitik oksidləşmə prosesləri üçün optimal reaktor tipi seçilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, xloretilenlərin selektiv oksidləşməsi prosesini “qaynar” katalizator laylı reaktorlarda, dərin oksidləşmə proseslərini isə “tərpənməz” laylı reaktorlarda ideal sıxışdırma modeli tərtib etməklə həyata keçirmək məqsədəuyğundur.

İcraçılar: k.e.d.,prof. Arif Əfəndi, k.ü.f.d. İradə Məlikova, k.ü.f.d. Elmir Babayev 

1.Malikova I.G., Efendi A.J., Babayev E.M., Salakhli A.M., Musazade K.Sh., Azizova A.N., Faradjev G.M.  Catalytic oxidation of dichlormetane and tetrachlorethylene over noble metal catalysts. //Journal of Chemistry and Technologies (Web of Science), 2021, V. 29, Issue 1-2, p. 108-118. DOI: 10. 15421/082110. 

– Xitozanın modifikantları əsasında yeni enterosorbentlər sintez olunmuş  və onların kobalt(II), mis(II), nikel(II) ionlarının sulu məhlullarından sorbsiya xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Xitozanın modifikantlarının bu ionların az miqdarlarına qarşı yüksək sorbsiya qabiliyyətinə malik olmaları müəyyən edilmişdir.

İcraçılar: akademik Dilqəm Tağıyev, k.e.d.,prof. Nizami Zeynalov, k.ü.f.d.,dos. Sevda Fətullayeva 

1.S.Fətullayeva, D.Tağıyev, N.Zeynalov. A review on enterosorbents and their application in clinical practice: Removal of toxic metals/ Colloid and Interface Science Communications/ https://doi.org/10.1016/j/colcom.2021.100545. 2021, v. 45, Article 100545, p. 1-11. Impact Factor = 4,914. 

– Kombinə edilmiş yolla nazik təbəqəli Fe2O3/TiO2 və FeSx/TiO2 heterosistemləri yaradılmış və onların fotoelektrokimyəvi xassələri tədqiq edilmişdir. Göstərilmişdir ki, Fe2O3/TiO2 FeSx/TiO2 nazik təbəqəşəkilli heterosistemləri fotokatalitik xassələrinə malikdir və onlar fotoelektroliz prosesində model elektrod kimi istifadə edilə bilər.

İcraçılar: akademik Dilqəm Tağıyev, k.e.d.,prof. Akif Əliyev, k.ü.f.d.,dos. Vüsalə Məcidzadə 

1.V.A.Majidzade, A.Sh.Aliyev, M.Elrouby, D.M.Babanly, D.B.Tagiyev. Electrodeposition and Growth of iron from an Ethylene Glycol Solution, Acta Chimica Slovenica, 2021, V. 68, № 1, p. 185-192. Web of Science IF – 1.263. Scopus IF-2.0. 

Problem Texnoloji proseslərin modelləşdirilməsi və optimallaşdırılması 

– Qeyri-Nyuton neftlərinə xas olan hidravlik diffuziya tənliyinin analitik həllinə əsaslanaraq, məsaməli mühitlərdə hidravlik diffuziya və keçericilik əmsallarının qiymətləndirilməsi üçün yeni ifadələr alınmış, bu neftlərin məsaməli mühitlərdə hidrodinamik süzülmə prosesi üçün yeni filtrasiya tənliyi təklif olunmuşdur.

İşraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Qüdrət Kəlbəliyev, t.ü.f.d.,dos. Manaf Manaflı, k.ü.f.d.Qoşqar Əliyev 

1.G.I. Kelbaliyev, D.B.Tagiyev, M.R.Manafov. Rheology of Structured Oil Emulsion, In book: Nano-and Micro-Encapsulation-Techniques and Applications. London: Intech Op­en (Web of Science),Chapter 7. 2021, pp.201-236. DOI: 10.5772/intechopen.927 70 

– Nanoelektronika üçün maqnit xassəli yarımkeçirici qrafen nanokristallarının yaranması, onların elektron quruluşu, fiziki və fiziki-kimyəvi xarakteristikaları kvant-kimyəvi metodla modelləşdirilmişdir. Qrafen kristalına vakansiyaların və ya germanium atomunun təsiri nəticəsində kristalın enerji zonasının yenidən qurulması, Fermi səviyyəsinin yerdəyişməsi və qadağan olunmuş zonanın genişlənməsi qeyri-empirik hesablama üsulu ilə təsdiq edilmişdir. 

İcraçılar: k.ü.e.d.,prof. Mirsəlim Əsədov, f.ü.e.d. Solmaz Mustafaeva – AMEA-nın Fizika İnstitutu 

1.M.M.Asadov, S.N.Mustafaeva, S.S.Guseinova, V.F.Lukichev, D.B.Tagiev. Ab Initio modeling of the effect of the position and properties of ordered vacancies on the magnetic state of a graphene monolayer // Physics of the Solid State. 2021. V. 63. No 5. P. 797-806. https://doi.org/10.1134/S1063783421050036.

 

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Bolqarıstan Elmlər Akademiyası, Rusiya Elmi Mərkəzi “Kurçatov İnstitutu”, Gürcüstan Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və Elektrokimya İnstitutu, Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Rusiya EA-nın İ.B.Qrebenşikov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunun “Nanoölçülü sistemlərin fiziki kimyası” laboratoriyası, Tomsk Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Universiteti, Belarusiya  Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universitetinin  kimya  kafedrası,  Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu,  Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “Azdövsutəslayihə” H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi,  “Baku Steel Company” MMC  və s. qeyd etmək olar.

İnstitut alimləri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və onun nəzdində olan “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə birgə əməkdaşlıq edirlər.

Bundan əlavə 2021-ci il ərzində  Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, İcveç, Hollandiya, Danimarka, Türkiyə, Bolqarstan və s. ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri və Universitetləri ilə elmi əməkdaşlıq davam etmişdir.

İnstitutda 2015-ci ildə açılmış iki beynəlxalq laboratoriya, İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmişdir.

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katalizator kimi tətbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olunmuşdur.

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçılar  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azərbaycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir.  

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak

2021-ci ildə qalib olan qrant layihələri

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun “Elm-Təhsil-Sənaye” məqsədli qrant müsabiqəsi

-Sintetik naften turşularının yüksək çıxım və selektivliklə qeyri-zəncirvari reaksiya ilə alınması üçün karbon nanokatalizatorların işlənilməsi və tətbiqi (Layihənin rəhbəri: k.e.d., prof. Eldar Zeynalov-289 000 AZN)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun Elmi-Tədqiqat layihələri üzrə əsas qrant müsabiqəsi

- n-alkanların metal-polimer katalizatorları iştirakında oksidləşməsi (Layihənin rəhbəri: k.e.d. Nizami Zeynalov- 50 000 AZN)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun Gənc Alim və Tədqiqatçıların 5-ci qrant müsabiqəsi

– Xitozan və onun modifikantları əsasında nanoölçülü daşıyıcıların sintezi və onların qalxanabənzər vəzin müalicəsində uzunmüddətli terapevtik tətbiqi (Lahiyənin rəhbəri: k.ü.f.d. Sara Cəbiyeva-30 000 AZN)

– Manqanın və dəmir fəsiləsi elementlərinin mürəkkəb xalkogenidləri əsasında maqnit xassəli topoloji izolyator fazalarının axtarışı və sintezi (Lahiyənin rəhbəri: Oruclu Elnur-35 000 AZN)

 

2021-ci ildə davam edən  qrant layihələri 

1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant müsa­biqəsi 

1.“Misin mürəkkəb xalkogenidləri ortatemperaturlu termoelektrik materialları kimi: sintezdən və faza tarazlıqlarından "tərkibquruluş-xassə" əlaqəsinə doğru” (AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı 175 000 AZN, 24 ay, Bakı Dövlət Universiteti, M.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti, AMEA-nın Fizika İnstitutu ilə birgə)

2.“Nanoelektronikada tətbiq üçün tərkibində III qrup xalkogenidləri saxlayan bərk məhlullar, qrafen və ifrat nazik silisium təbəqələri əsasında alınmış 2D sistemlərdə defekt əmələgəlmənin mexanizmi və kvant halları” (Layihə iştirakçısı: Mirsəlim Əsədov (AMEA-nın KQüKİ)– 75 000 AZN,  24 ay, AMEA Fizika İnstitutu, REA Fizika-Texnologiya İnstitutu ilə birgə)

3.FeChx-TiO2-MoSx hibrid katodlarının elektrokimyəvi və fotoelek­trokimyəvi tədqiqi (kimya üzrə elmlər doktoru Akif Əliyev – 2 000 AZN, 36 ay, Bolqarıstan Respublikası Elektro-kimya və Energetik Sistemlər İnstitutu ilə birgə)

 

“Elm-Təhsil İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi 

1. Yüksək texnologiyalar üçün yeni topoloji izolyatorların və Raşba yarımkeçiricilərinin alınması, kimyəvi dizaynı və tədqiqi (ADNSU ilə)– 80 000 AZN. Layihə rəhbəri: b.e.i. Samirə İmaməliyeva

2. İnnovativ metallurgiya texnologiyası əsasında yayma isteh­salatında yüksək xassələrə malik bimetallik valın işlənməsi (AzTU ilə) – 60 000 AZN. Layihə həmrəhbəri: prof . İxtiyar Bəxtiyarlı

3. İnterkalyasiya olunmuş laylı quruluşlu birləşmələr və polimerlər əsasında hazırlanmış yeni hibrid nanokompozitlərin sorbsiya və katalitik xassələrinin tədqiqi (BDU ilə) – 80 000 AZN Layihə həmrəhbəri: a.e.i. Natalya Melnikova

4. Triazapentadien əsaslı komplekslərin sintezi və katalizdə tətbiqi imkanları (BDU ilə) – 55 000 AZN. Layihə həmrəhbəri: Fidail Cəlaləddinov 

5. Avropa Komissiyasının Horizon 2020 proqramı üzrə davam edən

“Perspektiv materiallar və nanotexnologiyalar” istiqaməti və “Karbohid­ro­genlərin katalitik çevrilməsi” mövzusu üzrə “Metanın oksidləşdirici konversiyası və propilenə hidroformilləşməsi” (814557 №-li C123 qrant müqaviləsi) layihəsi müsabiqədə qalib gəlmişdir.

Layihə üzrə İnstituta 304,062 min avro məbləğində vəsait ayrılmışdır.

Qrant rəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev

  

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi 

2019/2020-ci  tədris  ilində  İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”, “Fiziki-kimya”, “Yüksək molekullu birləşmələr  kimyası”, “Kompozisiya materialları kimyası” “Neft-kimya  proseslərinin  riyazi  modelləşdirilməsi”  ixtisaslaşması  üzrə  10 tələbə magistra təhsil proqramını başa vurmuş və yekun dövlət attestasiyasından müvəffəqiyyətlə  keçmişlər. Onlardan  8 nəfər fərqlənmə  diplomu  almışdır  (Əliyev Emin Fərid oğlu, Balacayeva (Poladova) Albina Nəcəf qızı, Ganzayeva Gülbəniz Mahir qızı, Şıxverdiyeva Nigar Tağı qızı, Aslanova Həcər Fikrət qızı, Seyidova Çiçək Mirməhəmməd qızı, Musazadə Könül Şirvan qızı, Kərimli Pərvin İlqar qızı, Əsədzadə Günay Şəmil qızı, Salahova Aytac Mübariz qızı ).

2020/2021-ci tədris ilində İnstitutun magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”,“Fiziki-kimya”,“Yüksək molekullu birləşmələr kimyası” ixtisaslaşmaları üzrə 7 bakalavr qəbul olmuşdur. Magistrlar I kursu  müvəffəqiyyətlə başa vuraraq yüksək təqaüdə layiq görülmüşlər. Hal-hazırda II kursun III semestrində təhsil alırlar.

2021/2022-ci tədris ilində Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezidentinin 30.09.2021-ci il tarixli 431 №-li sərəncamı ilə İnstitutun magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz” və “Kompozisiya materialları kimyası” ixtisaslaşmaları üzrə 9  bakalavr qəbul  olmuşdur.

30.09.2021-ci il tarixində İnstitutun magistraturasında 5 ixtisaslaşma üzrə 16 tələbə təhsil alır. 

1.6. Nəşriyyat fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr, elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

Hesabat ilində institut əməkdaşları tərəfindən yüksək impakt faktorlu xarici jurnallarda məqalələr dərc olunmuşdur: ACS NANO, Journal of Alloys and Compounds, Journal of Physics D: Applied Physics, Journal of Physics and Chemistry of Solids, Journal of Mole­cular Structure, Acta Chimica Slovenica, Russian Chemical Bulletin, Russian Journal of Inorganic Chemistry, Tech­nical Physics Letters, Russian Metallurgy,Chemical Prob­lems, Processes of Petrochemistry and Oil Refining,Chemistry & Chemical Techno­logy,Izvestiya Vysshikh Uchebnykh Zavedenii, Khimiya i Khimicheskaya Tekhnologiya, Journal of Materials Science and Chemical Enginering, NPJ Quantum Materials, Journal of European Ceramic Society, Scientific Reports, APL Materials, Electrochemical Science and Engineering, Physics of the Solid State, Журнал Координационная химия, Cellulose chemistry and technology, Inorganic Materials, Digest Journal of Nano­materials and Biostructures, Semiconductors, Химия и технология воды, Glass Physics and Chemistry, Advances in Intelligent Systems and Computing, Theoretical Foundation of Chemical Engineering, Mechanics of Solids, Techniques and Applications, Journalof Chemical SocietyPakistan, London Journals Press, Actual problems of Chemical Engineering.

Ümumiyyətlə bu il 161 məqalə, o cümlədən xaricdə 96, respublikada 65 məqalə çap olun­muşdur. Cari il ərzində 57 məqalə Web of Science,  42 məqalə  SCOPUS, 26 məqalə isə di­gər bazalara daxil olan impakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuşdur.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1,2, 3,4 nömrələri çap olunmuşdur. 2020-ci ildən  Azərbaycan Kimya Jurnalı,  2021-ci ilin sentyabr ayından isə  “Chemical Problems” jurnalı SCOPUS (3,4 sayları) bazasına daxildirlər. 2021-ci ildə institut  əməkdaşları respublikada və bir sıra xarici ölkələrdə keçirilmiş kon­franslarda məruzələrlə çıxış etmiş, 149 tezis (onlardan  103- ü xaricdə) çap olun­muş­dur.  

Cari ilin noyabr ayının 23-də  İnstitutun baş direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev AMEA-nın Elmi İnnovasiyalar və Alternativ Enerji Texnologiyaları üzrə Elmi Şurasının iclasında hidrogen energetikası ilə bağlı müzakirələr aparılıb. “Hidrogen energetikası, reallıqlar və inkişaf perspektivləri” mövzusunda məruzə ilə çıxış edib. Akademik ölkəmizdə “yaşıl energetika”, tullantısız texnologiyaların istifadəsi və təmiz ətraf mühit probleminin 2021-ci il fevral ayının 2-də elan edilmiş milli prioritetlərin tərkib hissəsinə salındığını diqqətə çatdırıb və qeyd edib ki,  hidrogen energetikasına diqqətin son illərdə artmasını iqlimin qorunması üçün 12 dekabr 2015-ci ildə qəbul edilmiş Paris razılaşmasının tələblərini reallaşdırmaq və qlobal temperatur artımını 2%-dən aşağı salmaq, karbonsuz enerji daşıyıcılarına, ilk növbədə hidrogenə keçidi təmin etmək, digər tərəfdən isə xarici ölkələrdən karbohidrogen asılılığını azaltmaq məqsədini daşıyır. Akademik çıxışında, o cümlədən hidrogen energetikasının inkişafında həlledici problemlərə, onun termokimyəvi, elektrolitik və fotolitik alınma üsullarına, saxlanması və nəqli üçün böyük miqyaslı infrastrukturun yaradılmasına və s. məsələlərə toxunub.

Qeyd olunan məruzə 10.12.2021-ci ildə Elm qəzetinin 44-cü nömrəsində və  sciense.az saytında geniş məqalə şəklində verilmişdir.

İnstitutun baş direktoru, akademik Dilqəm Tağıyevin “Elmin inkişafı bizi hara aparır? Tərəqqinin sonu varmı?” elmi-populyar  məqaləsi Elm və Həyat jurnalının 2021-ci il 3-ü  nömrəsində çap olunmuşdur. Məqalə elmin sürətli inkişafı fonunda cəmiyyət  hara- işıqlı gələcəyə yoxsa iflasa doğru gedir?  kimi adi görünən, lakin heç də sadə olmayan bəzi məsələlərin analizinə həsr olunmuşdur. Məqalədə akademik qeyd edir ki, elmin gələcəyi haqqında onu demək olar ki, elm heç vaxt axıra qədər oxunmuş kitab olmayıb və hər bir problemin həlli daha gözlənilməz problemlər yaradır. Mahiyyətcə elm bilməməzlikdən biliyə doğru qaçışdır, elmi idrakın sərhədlərini görmək mümkün deyil, biz yaxınlaşdıqca o daha da uzaqlaşır, insan beyni və şüurun imkanları, idrakın hüdudları sərhədsizdir, gələçək özü qeyri-müəyyən anlayış olduğundan, əvvəlcədən dəqiq proqnoz da vermək ciddi sayıla bilməz.

Hesabat ilində 5  monoqrafiya nəşr edilmişdir: 

  1. Abbasov Mirheydər Həsən oğlu. İnfraqirmizi spektroskopiyanin üzvi və qeyri-üzvi birləşmələrə tətbiqi. 2021, Baki, “Ləman nəşriyyat poliqrafiya”. 474 s.
  2. S.M.Məmmədova. Müasir farmokokimyada  polimer reaktorlar. Bakı, 2021, 196s.
  3. Tofik M.Nagiev. Conjugated reactions in chemistry and biology in the context of modern ideas. Generis Publishing. 2021. P.165
  4. А.А.Меджидов, Д.Б.Тагиев. Физические методы в химии. 2021, Баку, «Элм», 195с.
  5. Э.А.Салахова «Получение тонких полупроводниковых покрытий на основе халькогенидов рения». 2021, Баку, Элм, 256с.

 

2021-ci ildə Web of Science (Clarivate Analytics), SCOPUS  və digər məlumat bazalarına daxil olan məqalələr 

Web of Science (Clarivate Analytics) məlumat bazasına

daxil olan jurnallarda çap olunan məqalələr 

1.Sh.Z.Tapdiqov. The bonding nature of the chemical interaction between trypsin and chitosan based carriers in immobilization process depend on entrapped method: A review. International Journal of Biological Macromolecules, 2021, V.183, pp. 1676-1696, DOI:10.1016/j.ijbiomac.2021.05.059. CA -6,953(Q1)

2.Shikin A.M., Estyunin D.A., Zaitsev N.L., Glazkova D.Klimovskikh I.I., Filnov S.O., Ryb­kin A.G., Schwier E.F., Kumar S., Kimura A., Mamedov N., Aliev Z.S., Babanly M.B., Kokh K., Tereshchenko O.E., Otrokov M.M., Chulkov E.V., Zvezdin K.A., Zvez­din A.K. Sample-dependent Dirac-point gap in MnBi2Te4  and its res­pon­se to applied surface charge: A combined photo­emis­sion and ab initio study. Physical Review B, V.104., pp.115-168. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.104.115168.СА-5,8 (Q1)

3.Sevda Fatullayeva, Dilgam Tagiyev, Nizami Zeynalov. A review on enterosorbents and  their application in clinical practice: Removal of toxic metals. Colloid and Interface Science Communications. https://doi.org/10.1016/j.colcom.2021.100545, 2021, V.45, Article 100545, pp.1-11. CA- 4,914(Q1)

4.Hasanova G.S., Aghazade A.I., Babanly D.M., Imamaliyeva S.Z., Yusibov Y.A., Ba­banly M.B.Experimental study of the phase relations and thermo­dy­namic pro­perties of Bi-Se system. Thermal analysis and calo­ri­metry. https://doi.org/10. 1007/s 10973-021-10975-0. CA-4,626(Q2)

5.Imamaddin R.Amiraslanov, Kamala K.Azizova, Zakir A.Jahangirli, Sajara A.Nabieva,  Faik M.Mammadov, Yegana R.Aliyeva, Mahire Kh.Aliyeva, Ziya S.Aliev. Synthesis and characterization of new indium gallium selenides of the InSe-GaSe system. Journal of Solid State Chemistry V.304, 2021, 122569, CA-3,498(Q2)

6.Sh.Z.Tapdiqov. Electrostatic and Hydrogen Bond Immobilization of Trypsine onto pH-Sensitive N-Vinylpyrro-lidone and 4-Vinylpyridine Ra-dical co-Grafted Chitosan Based on Hydrogel. Macromolecular Research, 2021, V.29,  pp.120-128. DOI 10.1007/s 13233-021-9015-6. CA-2,7(Q2)

7.Imamaliyeva S.Z., Babanly D.M.,Qasymov V.A., Babanly M.B. Solid-phase Relati­on­ships in the Tl2Te-Tl2Te3-TlTbTe2 .System and Thermo­dy­namic Properties of Thal­lium–Terbium Tellurides. JOM, V. 73, №5. pp.1503-1510. https://doi.org/ 10.1007/s11 837-021-04623-z. CA-2,471(Q1),

8.Mashadiyeva  L.F., Mammadli P.R., Babanly D.M., Ashirov G.M., Shevelkov A.V., Yu­si­­bov Y.A. Solid-phase equilibrium in the Cu-Sb-S ternary system and ther­mody­namic properties of ter­nary phases. JOM, V. 73, №5. pp.1522-1530. https://doi.org /10.100 7/s 11837-021-04624-y. CA-2,471(Q1)

9.Hasanova G.S., Aghazade A.I., Imamaliyeva S.Z., Yusibov Y.A., Babanly M.B. Ref­i -nement of the Phase Diagram of the Bi-Te System and the Thermodynamic Pro­per­ties of Lower Bismuth Tellu­ri­des. JOM, V. 73, №5., pp.1511-1521 https://doi.org/10.10 07/s 11837-021-04621-1. CA-2,471(Q1)

10.Mansura Huseynova, Vaqif Farzaliyev, Ajdar Medjidov, Mahizar Aliyeva, Mücahit Özdemir, Parham Taslimi , Yunus Zorlu, Bahattin Yalçın, Onur Şahin.Synthesis, Bio­logical and Theoretical Properties of Crystal Zinc Complex wi- thThiosemicarbazone of Glyoxylic Acid. Journal of Molecular Structure. doi.org/10.1016/j.molstruc. 2021. 131470 CA-2,463(Q3)

11.V.A. Majidzade, A.Sh. Aliyev, M. Elrouby, D.M. Babanly, D.B. Tagiyev. Electro­depo­sition and Growth of Iron from an Ethylene Glycol Solution. Acta Chimica Slovenica,2021, V. 68, № 1, pp.185-192, http://dx.doi.org/10.17344/acsi.2020.6308. CA- 1,6(Q3)

12.Seidzade A.E., Orujlu E.N., Doert T. An Updated Phase Diagram of the SnTe-Sb2Te3 System and the Crystal Structure of the New Compound SnSb4Te7. Journal  Phase Equilibria and Diffusion, V.42. pp.373-378, https://doi.org/10.1007/s11669-021-00888-8. CA-1,468(Q3)

13.Alakbarova T.M. Hans-Jürgen Meyer , Orujlu E.N., Amiraslanov I.R.,Babanly M.B. Pha­se equilibria of the GeTe−Bi2Te3 quasi-binary sys­tem in the range 0–50 mol% Bi2Te3. Phase transitions, V. 94, №5. pp.366-375 https://doi.org/10.1080/0141 1594. 2021.937 625. CA-1,452(Q3)

14.Imamaliyeva S.Z., Babanly D.M., Qasymov V.A., Babanly M.B. New thallium dys­pro­sium tel­lu­ri­des and phase equilibria in the Tl2Te-Tl5Te3-Tl4DyTe3 system. Russin Journal of Inogranic che­mistry, V. 66, № 4, pp.558-568. https://doi.org/10.1134/S0 036023 621040124, CA-1,33(Q3)

15. E.N.IsmailovaL.F.MashadievaD.M.BabanlyA.V.Shevelkov & M.B.Ba­banly.Diag­ram of Solid-Phase Equilibria in the SnSe–Sb2Se3–Se. System and Thermodynamic Properties of Tin Antimony Selenides. Russian Journal of Inorganic Chemistry , 2021, v. 66, pp.96–103, CA-1,33(Q3)

16. F. M. Mammadov, D. M. Babanly, I. R. Amiraslanov, D. B. Tagiev, M. B. Babanly. FeS–Ga2S3–In2S3 System. Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2021, Vol. 66, No. 10, pp.1533–154, CA-1,33(Q3)

17.Ahmadova E.J., Aliev Z.S., Babanly D.M., Imamaliyeva S.Z., Gasymov V.A., Babanly M.B. The Quasi-Ternary System Bi2S3–Bi2Te3–BiI3. Russian Journal of Inorganic Chemistry, V. 66, № 4. Pp.538-549 https://doi.org/10.1134/ S0036023621040021. -CA-1,33(Q3)

18.Abdullayev N.A., Aliguliyeva Kh.V.,Zverevd V.N., Alieva Z.S.,Amiraslanova I.R., Ba­banly M.B.,Jahangirli Z.A.,Aliyeva Ye.N., Akhmedova Kh.N.,Mammadova T.G.,Otrokov M.M.,Shikini A.M.,Mamedova N.T.,Chulkov E.V. The Charge Transport Mecha­nism in a New Magnetic Topo­lo­gi­cal Insulator MnBi0.5 Sb1.5Te4. Physics of the Solid State, V. 63, №8, https://doi.org/10.1134/S106378 3421080023/. CA-1,3(Q3)

19. E.J.Efendi, L.Magerramova, A.Aliyeva, L.Kojarova, E.Babayev. Feature of catalysis on bimetallic alloys Zr üith V, Mo and Fe in the reaction of methanol oxidation. Turkish Journal of chemistry. 45(4): pp.1070-1085.DOİ:10.3906/kim-2010-9. CA-1,239(Q3)

20.V.M.Akhmedov, N. E. Melnikova, A.Z.Babayeva,G.G.Nurullayev, Vs. M. Akhmedov, D. B. Tagiyev. Platinum nanocomposites with mesoporous carbon nitride: synthesis and evaluation of the hydrogenation activity. Russian Chemical Bulletin. 2021, 70, No.4, pp. 677-684. CA-1,222(Q3)

21.S.P. Javadova, V.A. Majidzade, A.Sh. Aliyev, A.N. Azizova, D.B. Tagiyev. Electro­depo­sition of Bi-Se thin films involving ethylene glycol based electrolytes. Journal Electrochemical Science and Engineering, 2021, 11(1). pp. 51-58. https://doi.org/ 10.5599/ jese.914, CA-1,15(Q3)

22.U.M. Gurbanova, D.M. Babanly, R.G. Huseynova, D.B. Tagiyev. Study of electro­chemical deposition of Ni-Mo thin films from alkaline electrolytes. Journal Electro­chemical Science and Engineering, 2021, 11(1). pp.39-49. https://doi.org/10.55 99/ jese.912,CA-1,15 (Q3)

23.E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, P.E.Kalantarova, R.E.Huseynova, İ İ.Cabbarova. Effects of different factors on electrochemical obtaining of Re-Te-Сu alloys. Journal Electrochemical Science and Engineering. 11(2), 2021, pp.107-114. DOI:10.5599/ jese.895. CA-1,15(Q3)

24.Nigar Z. Ibrahimova, Gazanfar M. Jafarov, Dilgam B. Tagiyev, Iltifat U. Lyatifov. Elec­tro­­chemical rever­sibility of Me6Fc/Me6Fc+PF6 and Me8Fc/Me8Fc+PF6 redox sys­tems in acetonitrile. Journal of Electrochemical Science and Engine­ering. İSSN-1847-9286, 2021, 2021, v.11, (4), pp.221-225, http://dx. doi.org/ 10.55 99/jese.1032. CA-1,15(Q3)

25. Asadov M.M., Mustafaeva S.N., Guseinova S.S., Lukichev V.F., V.F., Tagiev D.B. Ab in­itio modeling of the location and properties of ordered vacancies on the magnetic state of a graphene monolayer. Рhysics of the Solid State. 2021. V. 63. № 5. pp. 680–689. https://doi/org/10.21883/ FTT.2021.05.50822.268.CA-0,895(Q3)

26.S.F. Jafarova, V.A. Majidzade, I. Kasimogli, Sh.O. Eminov, A.Sh. Aliyev, A.N. Azizo­va, D.B. Tagiyev. Electrical and photo electrochemical pro perties of thin MoS2 films produced by electrodeposition. İnorganic Materials, V. 57(4), 2021, pp.331-336. https://doi.org/10.11 34/S0020168521040 105, CA- 0,864(Q3)

27.E.J. Ahmadov, D. M. Babanly, S. Z. Imamaliyeva, D. B. Tagiev and M. B. Babanly. Ther­modynamic Properties of the Chalcogenide Phases in the Bi–Te–S System. V. 57, No. 3, 2021, рр.227-233, İnorganic Materials, CA-0,864(Q3)

28.S.I.AbasovS.B.AgayevaD.B.TaghiyevM.T.MamedovaR.R.ZarbaliyevA.A.Isken­de­rovaA. A.ImanovaE.S.Isayeva & F.M.Nasirova. Effect of Gaseous Alkanes on Conversion of Straight-Run Naphtha in the Presence of Со(Ni) (ZSM-5,MOR,Al2O3) /SO42–/ZrO2 Composite Catalysts. Russian Journal of Applied Chemistry. 2021, v. 94, İSSUE 7, pp.959-968. CA-0,850 (Q3)

29.S.P. Javadova, V.A. Majidzade, A.Sh. Aliyev, D.B. Tagiyev. Effect of major factors on the composition of thin Bi2Se3 films.Russian Journal of Applied Chemistry, 2021, V. 94, Issue 1, pp. 38-42. https://doi.org/10.1134/S1070427221010067, CA-0,850(Q3)

30.Ismailov, E.H., Abbasov Y.A., Osmanova, S.N. et al. Oxidative Addition of C–H Acids to bis(1,5-cyclooctadiene) Ni(0)Ni(COD)2 Complex.Theoretical and Experi­mental Chemistry. 56, pp.412-416 (2021). org/10.1007/s11237-021-09670-wş.

      СА-0,827 (Q3)

31.Tagiev D.B., Mammadova U.A., Asadov M.M., Isazade A.F., Zeynalov N.A.,  Badalova O.T., Bagirov S.T. Catalytic oxidation of n-hexane on immobilized manganes. Journal of Chemical Technology and Metallurgy. 2021. Vol. 56.N5. pp. 979-987. https://doi. uctm.edu/journal/contents. Sofia. CA-0,806(Q3)

32.Eldar Zeynalov, Asgar Huseynov, Elchin Huseynov, Nazilya Salmanova,Yaqub Nagiyev, Narmin Abdurakhmanova. Impact of as-prepared and purified  multi-walled carbon nanotubes on the liquid-phase aerobic oxidation of hydrocarbons. Chemistry & Chemical Technology” and will be publishedin V.15, no.4, 2021. pp.479-485. CA-0,775(Q3)

33.Sh.Z.Tapdiqov. Encapsulation and In Vitro Controlled Release of Doxycycline in Tem­perature-Sensitive Hydrogel Composed of Polyethyleneglycol-Polypeptide (L-Alanine-co-L-Aspartate). Journal of Biomimetics, Biomaterials and Biomedical Engine­ering, 2021, Vol. 49,  pp.119-129. doi:10.4028/www.scientific.net/JBBBE. 49.119. CA-0,70(Q4)

34.Imamaliyeva S.Z., Mehdiyeva I.F.,  Qasymov V.A., Babanly D.M. ,Taghiyev D.B., Babanly M.B. Solid-Phase Equilibria and Ther­mo­dynamic Properties of Phases in the Tm–Te System. Russian Journal of Physical Chemistry A, V. 95, №4. pp. 926-932, https://doi.org/10.1134/ S0036024421050149, CA-0,691(Q4)

35.Asadov M.M., Ramazanova E.E., Aliyev E.N. Solubility, Diffusion of Components, and Equilibrium in СО2–Ethane–Heavy Oil and СО2–Propane–Heavy Oil Systems. Russian Journal of Physical Chemistry A. 2021. Vol. 95. No 5. pp.868–874. Ошибка! Недопустимый объект гиперссылки..  CA-0,691(Q4)

36.Hasanova  G.S., Aghazade A.I., Babanly D.M.,  Tagiev D.B.,Yusibov Yu.A., Baban­ly M.B. Thermodynamic Properties of Bis­muth Selenides. Russian Journal of Physical Chemistry A. V.95. pp.920-925 https://doi.org/10.1134/S0036 0244210 50137. CA-0,691(Q4)

37.L.M.Gasanova. Mental-Computing Based Investi­ga­tion of  Kinetic and Mechanisms of  Homo­geneous Gas-Phase Oxi­da­tion of Methane by Hydrogen Peroxide. Advances in Intelligent Systems and Compu­ting. 2021. V. 1323. pp.377-384. https://doi/org/ 10. 1007/ 978-3-030-68004-649. CA-0,626

38.Vusala Asim Majidzade, Akif Shikhan Aliyev. Electrodeposition of Ni3Bi2Se2 Thin Semiconductor Films. Iranian Journal of Chemistry and Chemical Engineering, 2021, V. 40, Issue 4, serial Number 108, pp.1023-1029. 10.30492/IJCCE.2020.43334. CA-0,604(Q3)

39.Гейдаров A.A., Алышанлы Г.И., Джаббарова З.А. Исследование кинетических за­ко­номерностей удаления кремнезема из щелочного раствора алюмината натрия. // Russian Metallurgy(Metally). V.2021 № 11, рр.1413-1418. CA-0,58(Q3)

40.Sona Кulieva, Rejhan Agaeva, Asif Mamedov.Investigation of the interaction and composition of vapor in Bi: X(S,Se,Te):Br=1:1:1 systems.High Temperatures-High Pressures. V. 50, N. 3. pp.233-241. (2021). СА-0,571 (Q4)

41. I.I.Aliyev, C.A.Ahmedova, N.N.Mirsakulova, N.N.Abdulzade, I.I.Abbasov, A.L.Bakhtiya­rov, Kh.M.Gasimov. Investigation of the glass formation region and optical properties of the phases obtained in the As2S3-CdSe. Fundamental Materials. 2021, 28, No4,   pp.701-708. СА-0,41 (Q4)

42.Меликова И.Г., Эфенди А.Д., Бабаев Э.М., Салахлы А.М., Мусазаде К.Ш., Ази­зо­ва А.Н., Фараджев Г.М. Каталитическое окисление дихлорметана и тетрахлор­этилена на катализаторах из благородных металлов. Journal of chemistry and technologies, Vol.29, issue 1-2, 2021, pp.108-116,DOI: https://doi.org/10.15421/082 110. CA-0,357(Q3)

43.Э.А.Салахова, Д.Б.Тагиев, M.A.Рамазанов, З.A.Агамалиев,K.Ф.Ибрагимова. Элек­трохимическое получение нанопокрытий в системе Re-Сu-Se и их морфоло­гия.  Журнал Химия и химическая технология.Т.64, №2, 2021, с.34-40.DOI:Ошибка! Недопустимый объект гиперссылки.. Web of Science

44.Asadov S.M. Modeling of nonlinear processes of nucleation and growth of GaSxSe1–x (0 ≤ х ≤ 1) solid solutions. Bulletin of the University of Karaganda. Chemistry. 2021. Vol.102. No.2. pp.31-42. Karaganda. https://doi.org/ 10.31489/2021Ch2/31-42. Web of Science

45.Yagub M. Nagiyev. N–Substituted imides of Dichloromaleic asid as a catalyct for liquid-phase aerobic oxidation of isopropylbenzene. Processes of petrochemistri and oil refining, 2021, V.22, №1, рр.90-100. Web of Science

46.Salmanova N.I., Agahuseynova M.M.,Zeynalov E.B. echnicagrade  of fullerenes as a feasibleconstituent of polymeric stabilizers packages. Processe  of Petrochem­istry   and Oil Refining, 2021. V.22 No.2, рр.234-241. Web of Science

47.S.Z.Imamaliyeva, G.I.Alekberzade, A.N.Mamedov, D.B.Tagiev, M.B.Babanly. Mo­de­ling the Phase Diagram of the Tl9SmTe6-Tl4PbTe3-Tl9BiTe6 System. 14th International Conference on Theory and Application of Fuzzy Systems and Soft Computing – ICAFS-2020. In: Intelligent Systems and Computing. / R. A. Aliev et al. (Eds.):, Jan 5, 2021. V.1306. pp.480-489. Web of science

48.G.I. Kelbaliyev, D.B. Tagiyev,  M.R.Manafov. Rheology of Structured Oil Emulsion. Nano- and Micro-Encapsulation - Techniques and Applications. Capter 7. 2021. рр.201-236, Web of Science

49.Келбалиев Г. И., Салаватов Т. Ш., Расулов С. Р., Мамедова Е. Реология струк­турированных неньютоновских нефтей при газлифтном  способе добычи. Ин-же­нерно-физи­ческий журнал. 2021, т.94. №1, с.152-160. Web of Science

50.Машадиева Л.Ф., Бабанлы Д. М., Юсибов Ю.А.,Тагиев Д. Б.,БабанлыМ.Б. Tермо­ди­намическое иссле­до­ва­­ние системы Ag-Sb-Se мето­дом ЭДС с твер­дым элек­тро­литом Ag4RbI5. Электрохимия, V. 57, № 3. pp.162-170 https://doi.org/10.1134/ S1023193521030083. Web of Science

51.İmamaliyeva S.Z.,Mekhdiyeva  I.F.,Jafarov Y.I., Babanly M.B. Thermodynamic study of the thal­lium-thulium tellurides by EMF method. Bulletin of the Karaganda Uni­ver­sity. "Chemistry" series, V. 21, № 3.vhttps://doi.org/10.31489/2021Ch2/43-52.Web of Science

52.Orujlu E.N., Aliev Z.S., Amiraslanov I.R.,Babanly M.B. Phase Equilibria of the MnTe-Sb2Te3 System and Synthesis of No­vel Ternary Layered Com­pound–MnSb4Te7. Physics and Chemistry of Solid State, V. 22, №1. pp.3944 https.//doi.orq/10. 5330/ pcss.22.1.39-44. Web of Science

53.Imamaliyeva S.Z. Thermodynamic properties of the GdTe3 compound. Physics and Chemistry of Solid State, V.22, №3. pp.420-425. https://doi.org/10.15330/pcss.22. 3.420-425. Web of Science

54.Melikova İ.H., Efendi A.J., Babayev E.M., Farajev G.M., Musazade K.Sh., Salahli A.M., Maqerramova L.G. Вестник Карагандинского Унив., серия химия, 2021, №2, (102). c.69-76, Караганда. Doi.org/10.31489/2021Ch2/69-76. Web of Science.

55. Aliyev I.I., Mamedov E.I., Yusubov F.V. and Masieva L.F. Preparation of Composite materials  in the system Sb2Se3-Cu2Cr4Te7. Novel Research in Science. ISSN: 2688-836X, 9(5),  doi.org/10.31031/NRS.2021.09.000722 . Web of Science

56.Sh.M.Bayramov, M.M.Pashadzhanov, M.M.Agamalieva, G.G.Abbasova, Z.A.Ma­me­dova. //Synthesis of different ligand complex mo (vi) with stilbazo and cetylpyridinium chloride. Journal Of Materials Science and Chemical Engineering, 2021, V.9, №12, pp.24-30, Web of Science

57.Kelbaliev G.I. and Manafov M.R. Modeling the Wax Deposition Process  and Diffusion Kinetics of Wax Crystallization. Research & Development in Mate­rial  Science, 2021, V.15, N2, рр.1667-1672. Web of Science

 

SCOPUS

 

58.Asadov S.M. Simulation of Nucleation of Multiple Component 2D GaSxSe1–x Using an Evolutionary Equation. Russian Microelectronics. 2021. V. 50. No. 4.pp.264–277.  https://doi.org/10.1134/S1063739721030021.  SCOPUS-0,9

59. S. M. Asadova, S. N. Mustafaevab , V. F. Lukichevc, and K. I. Kelbalieva . Concen­tra­tion Dependences of Charge Transfer and the Kinetics of Monte Carlo Modeling of the Growth of 2D Monoand Nanocrystals of Gallium Chalcogenides. Russian Microelectronics, 2021, ISSN 1063-7397,Vol. 50, No. 6, pp. 452–462.SCOPUS-0,9

60.İmamaliyeva S.Z., Alakbarzade G.I., Babanly D.M. ,Bulanova M.V.,Gasymov V.A., Babanly M.B. Phase relations in the Tl2Te-TlBiТe2-TlTbTe2 system. Condensed Matter and Inter­pha­ses, V.23, №1, pp.32-40. https://doi.org /10.17308/ kcmf.20 21. 23/3438.

61.E.J.Ahmadov, A.N.Mammadov, S.A.Guliyeva, M.B.Babanly. Modeling of phase diag­ram of the system BiI3-Bi2S3-Bi2Te3. //New Materials, Compounds and Applications. V.5, No.1, 2021, pp. 5-11.

62.S.Z. Imamaliyeva, A.N. Mamedov, M.B. Babanly. Modeling the phase diagram of the Tl9GdTe6-Tl4PbTe3-Tl9BiTe6 system. //New Materials, Compounds and Appli­ca­tions. V.5, No.2, 2021, pp.79-86 .

63.E.N. Ismayilova, A.N. Baladzhayeva, L.F. Mashadiyeva. Phase Equilibria Along The     Cu3SbSe4-GeSe2 Section of the Cu-Ge-Sb-Se System. // New Materials Com­poun­ds and Appli­cations. Vol.5, No.1, 2021, pp.52-58

64.I.B.Bakhtiyarly,  R.J.Kurbanova,  Sh.S.Abdullaeva,  Z.M.Mukharova, F.M.Mam­ma­do­va. Liquidus Surface of the Quasi-ternary System Cu2S-In2S3-FeS. Condensed Matter and Interphases. 2021, 23(1), pp.16-24. doi.org/10. 7308/kcmf.2021.23/00 00.

65.Orujlu E.N. , Aliev Z.S., Jafarov Y.I.,Ahmadov E.I. Babanly M.B. hermodynamic study of the Manganese Tellurides by the Electromotive Force Method. Condensed Matter and Interphases.  2021, V.23, №2, pp.278-281. https://doi.org/10.17308/ kcmf.20 21.23/3438

66.Faik M. Mammadov.  New version of the phase diagram of the MnTe- Ga2Te3 system. New Materials, Compounds and Applications. V.5, No.2, 2021, pp.116-121

67. А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, Э.Ф.Алиев. Математическое описание окислительного дегидрирования изопропанола в ацетон.  Азербайджанский Химический Журнал. 2021, №1, с. 6-10.

68. V.A. Majidzade, G.S. Aliyev, A.Sh. Aliyev, R.H. Huseynova, Z.M. Mammadova. Mathe­matical modeling and optimization of the electrodeposition process of antimony-selenium system. Azerbaijan Chemical Journal, 2021, № 1, pp.30-36.

69. Jafarova S.T.  Synthesis, characteristic and activity of nanosized Cu–Me (Me–Co, Zn, Ni) oxide systems in CO oxidation in the presence of H2.// Azerbaijan Chemical Journal. 2021. № 1, 48-54.

70. Ya. M. Nagiyev. Fungicidal properties of  N-(p-Carboxyphenyl)imide-2,3- Dichloro­bicyclo [2.2.1] hept -5-ene- 2,3- Dicarbxylic asid. Azerbaijan Chemical Journal. 2021, №1, pp.72-77.  

71. Aliev I.I.,Ismailova S.Sh.,ShakhbazovM.H.  Research chemical interactions in the CuTe-As2Te3 system. Azerbaijan Chemical Journal, 2021, № 1. pp.67-71.

72. S.A.Aghamammadova. Mechanism of  biomimetic oxida­tion of cyclohexane to cyclohexa­no­ne by hydrogen peroxide. Azerbaijan Chemical Journal. №1, 2021.

pp. 61-66

73. Mehdiyeva İ.F. Phase equilibria in the TlTe-Tl9TmTe6 system. Azerbaijan Chemical Journal, № 1, pp. 18-22, https://doi.org/10.32737/0005-2531-2021-1-18-22

74. P.R.Məmmədli.Mis və stibium yodidlərinin fiziki-kimyəvi qarşiliqli təsiri. Azerbaijan Chemical Journal, 2021, №1, s.43-47

75. Heydarov A.A., Kashkai Ch.M., Alyshanly G.I., Jabbarova Z.A. Processing of Zaglik Alu­nite ore by heap and tank leaching. // Azerbaijan Chemical Journal 2021. № 2,pp. 42-49.

76.  Jafarova S.T. Influence of the nature of transition metal on acid-base properties of the surface and activity of catalysts based on natural clinoptilolite in the reaction of biogas conversion to synthesis gas. // Azerbaijan Chemical Journal 2021. № 2, pp.63-68.

77.Orujlu E.N., Mammadov A.N., Babanly M.B. 3D analytical modeling of crys­tal­lization surfaces of the MnTe-SnTe-Sb2Te3 system. Azerbaijan Chemical Journal, №2, pp.94-100,

78. A.İ.Dunyamaliyeva, N.I. Kurbanova,  E.B. Zeynalov. Fullerenecontaining composites based on isotactic polypropylene. Azerbaijan Chemical Journal . 2021, №2, pp.24-28

79. Malikova N.N., Ali-zadeh N.İ.,  Nagiev T.M. Study of catalase activity of biomimetic sensors at different temperatures and amounts of smart material. Azerbaijan Chemical Journal. 2021.№ 2. pp.50-53. DOİ: 10.32737/0005-2531

80. F.M. Mammadov. Refiniment of the phase diagram of the MnTe-In2Te3 system. Azerbaijan Chemical Journal, 2021, № 2. s.37-41.

81. Agayeva Z.R., Mammadova B.G., Naseri Sh.A., Jabbarov E.E., Mammadova S.G., Shabanova Ch.M., Rafiyeva Kh.L., Aliyev E.M. Study of the mutual effect of phosphorus-containing fertilizers and clay minerals of aluminosilicate type on the productivity of agricultural products and the ecological condition of brownbrown soils. Azerbaijan Chemical Journal. 2021. № 2. pp. 54-58.

82. M.R.Manafov, G.S. Aliyev, A.İ. Rustamova, V.İ. Kerimli. Analysis of the current state of researches of the deposition of asphalt-resinous substances, paraffin, and modeling methods. Review part II: wax deposition. // Azerbaijan Chemical Journal, 2021, № 2, pp.13-23, doi.org/10.32737/0005-2531-2021-2-13-23.

83. S.Z.Imamaliyeva, G.I.Alakbarzade, A.N.Mamedov, M.B.Babanly.Modeling the phase diagram of theTl9TbTe6–Tl4PbTe3–Tl9BiTe6system. Azerbaijan Chemical Journal. 2021. No 2. pp. 6–12.

84. N.M.Allazova, T.R.Qurbanova, R.F.Abbasova, M.R.Allazov.Phase equilibrium in the Ga2Se3–CoSe system. Azerbaijan Chemical Journal. 2021. No 2. pp. 59–62.

85.U.M. Gurbanova, Z.S. Safaraliyeva, N.R. Abishova, R.G.Huseynova, D.B.Tagiyev. Mathematical modeling of the electrochemical deposition process of Ni- Mo thin films. Azerbaijan Chemical Journal, 2021, № 3, pp.6-11.

86. Imamaliyeva S.Z. Phase equilibria along the TlTe-TlTmTe2 and Tl2Te3-TlTmTe2 secti­ons of the Tl-Tm-Te system. Azerbaijan Chemical Journal, № 3, pp.54-58,.

87. S.İ.Bənənyarlı, Ş.S.İsmayılov,  R.N.Qasımova, L.Ə.Xəlilova. Thermaphysical pro­per­ties of alloy compositions (2Bi2O3∙B2O3)100-x(2Bi2O3∙3GeO2)x (x=0;10;50). Azer­baijan Chemical Journal, №3, pр. 44-48,

88. Mammadova S.R., Jabbarova Z.A. Extraction of palladium. Azerbaijan Chemical Journal. 2021. No 3. pp. 67–71.

89. Z.A.Shabanova.Oxidative dehydrogenation of butyl alcohols to the corresponding carbonyl compounds over modified zeolites. Azerbaijan Chemical Journal. 2021.No 3. pp. 27–.30

90. A.M.Aliyev, M.Y.Abbasov, M.G.Aliyeva, G.A.Alizade, R.Yu.Agayeva.The kinetics and mechanism of the selective oxidative dehydrogenation reaction of methylcyclopentane. Azerbaijan Chemical Journal. 2021. No 3. pp. 12–20.

91.G.I.Alyshanly. Study of conditions of transition of silicon into aluminate solution during leaching of raw alunite and its removal from this solution. // Azerbaijan Chemical Journal, 2021. № 4, pp.70-76

92. Aydin M. Pashajanov, Sabuhi I. Niftaliyev, Melek M. Agamaliyeva, Shahin M. Bayra­mov, Gulu G.Abbasova, Zumrud A. Mamedova. // Extraction concentrating of  Scan­dium (III) in complex form with 2-Hydroxy-5-T-Butylphenol-4¢-Metoxy-Azobenzene and its determination by atomic-absorption spectrometry, Azerbaijan Chemical Journal, 2021, №4. pp.49-52

93.  N.R. Abishova., G.S.Aliyev, U.M.Gurbanova, S.A.Huseynova, Y.A.Nuriyev. Study of nickel electrodeposition from alkaline glycine electrolytes. Azerbaijan Chemical Journal. 2021, № 4, pp.20-24

94. I.T.Nagieva, N.I.Ali-zadeh, T.М.Nagiev. Coherent synchronization of pyridine dimeri­zation reactions and decomposition of “green oxidants” – H2O2 and N2O. Azerbaijan Chemical Journal. 2021, № 4, pp.6-11

95.N.B.Babanly, M.V.Bulanova, A.N.Mustafaeva, A.N.Mammadov.Determination and modeling of the liquidus surface, vapor pressure and immiscibility boundaries in the Cu–Pb–S system. Azerbaijan Chemical Journal. 2021, № 4, pp.35-42

96.F.R.Aliyev, E.N.Orujlu, D.M.Babanly.Thermodynamic properties of the Sb2Te3 compo­und. Azerbaijan Chemical Journal. 2021, № 4, pp.53-59

97.U.N.Sharifova.Thermodynamic functions of formation of lithium titanates. Azerbaijan Chemical Journal. 2021, № 4, pp.60-66

98.O.M. Aliyev, T.F. Maksudova, D.S. Azhdarova, Sh.G. Mamedov, Sh.A. Gamidova. The Bi2S3 – YbS system. Chemical Problems,  2021, №3 (19), pp-168-172

99.S.M. Mammadova, Ch.M. Seyidova, C.E. Guliyeva, A.R. Racabli, H.F. Aslanova, N.T. Shikhverdiyeva, N.T. Rahimli, N.A. Zeynalov.Obtaining a hydrogel based on chitosan, study its structure and sorbtion ability with levofloxacin antibiotics. Chemical Problems,  2021, №4, 

РИНЦ və digər impakt faktorlu jurnallarda çap olunan məqalələr 

100.A.М.Алиев, М.Г.Алиева, Г.А.Али-заде, У.М.Наджаф-Кулиев, Ф.В.Алиев, Р.А.Ах­медов, М.Я.Аббасов, Т.И.Гусейнова Р.Ю.Агаева. Окислительное дегидри­рование 4-метилциклогексанола в 4-метилциклогексанон на моди­фициро­ванном катио­нами меди и палладия природном клинопти­лолите. Нефтепере­работка и нефте­химия. Научно-технические достижения и передовой опыт. 2021, №1, с.29-31. РИНЦ

101.Исмаилов Намиг Исмаил оглы, Османова Севиндж Насиб кызы, Агамалиева Мелек Мусеиб кызы, Мамедова Мехрибан Вели кызы. // Ассоциаты золота(III) с азозамещенными этоксиакридина. Бутлеровские сообшения, 2021, т.68, №12, с.53-56. РИНЦ

102.Ш.Ф. Тагиева, С.Н. Османова, Э.Г. Исмаилов, А.Д. Кулиев, М.А. Гусейно­ва, Р.Д. Гасы­мов. Фазовый состав, магнитные и каталитические свойства нано­струк­тур­ных  Fe-Ni/γ-Al2О3оксидных систем в реакции метанирования диоксида углерода. Журнал Химическая промышленность сегодня, 2021, №2, с.36-41. РИНЦ

103.E.Sh.Mamedov, D.S.Veliyeva,  T.N.Kulibekova, İ.R.Ruşınaz, Z.S.Safaraliyeva, S.E. Hu­seynova. Synthesis of 6-methylurasil derivatives and their pharmaco­logical activity. Austrian journal of Technical and Natural Sciences.№ 3-4, 2021, march-april, pp.43-50, 2021.РИНЦ

104.E.Sh Mamedov, D.S.Veliyeva,  T.N.Kulibekova, F.M.Aliyeva.Utilization of Poisoning Irritant Chemical Substaces. Austrian journal of Technical and natural Sciences. 2021, № 7-8 july-august,  pp. 44-47.РИНЦ

105.Ш.Ф.Тагиева, С.Н.Османова, Э.Г.Исмаилов, А.Д.Кулиев, М.А.Гусей­но­ва, Р.Д. Га­сы­мов Фазовый состав, магнитные и каталитические свойства нано­структурных  Fe-Ni/γ-Al2О3оксидных систем в реакции метани­рова­ния диоксида углерода. // Журнал Химическая промышлен­ность сегодня. 2021, №2, с.36-41.  РИНЦ

106.Йолчиева У.Д. ,  Джафарова Р.А.,  Османова С.Н. ,  Исмаилов Э.Г. Фото­окис­ле­ниe выделенных из нефти фракций нафтен-парафиновых и ароматических угле­водородов в атмосферных условияхБутлеровские сообщения.  2021. Т.66. №4. c.46-51. ROI: jbc-01/21-66-4-46.  РИНЦ

107.Мамедов Э. И., Алиев И.И., Масиева Л.Ф. Cинтез сплавов системы Sb2Se3-CuCr2Te4 и физико-химические свойства. Евразийский Союз Ученых, 2021. №.4-4(85) . c.48-52. РИНЦ

108.Ильясли Т.M.,  Гасанова Д.Т.,  Алиев И.И.  Синтез и исследова­ние стекло­обра­зо­ва­ния в системе As2S3-ErS. Научный Журнал Архвариус. 2021. Т.7. №  (59). с.28-31.  РИНЦ

109.Алиев И.И., Мамедов Е.И., Юсубов Ф.В., Масиева Л.Ф. Физико-химичес­кое ис­сле­дование системы  Sb2Se3. Научный журнал Архива­риус. 2021. Т:7. №:7(16). с.34-37, РИНЦ

110.Алиев И.И., Исмаилова С.Ш., Гусейнова Ш.А., Ахмедова Дж.А. Фазовые равно­весие в системе As2Te3-Cu2Cr4Te7. Евразийский Союз Ученых, 2021. №1. 6/67. с.14-17.. РИНЦ

111.Асадов С.М., Мустафаева С.Н., Лукичев В.Ф. Моделирование кристал­лизации, кор­реляции свойств от состава и размера частиц в двумерных GaSxSe1–x(0 ≤ х ≤ 1). Микроэлектроника. 2021. T. 50. № 2. с.146–160. РИНЦ

112.Зульфугарова С.М., Алескерова З.Ф., Гусейнова Э.М., Шакунова Н.В., Гасан­гули­ева Н.М., Азимова Г.Р., Литвишков Ю.Н.  Стимулированный мик­роволно­вым из­лу­чением твердофазный синтез ферритов Ni и Co на поверхности Al2O3/Al но­сителя. Нефтепереработка и нефтехимия. №3.  c.27-32. РИНЦ

113.А.М. Кашкай, З.Р. Агаева, С.К. Бехбудова, Э.М. Кязимо­ва а.  Кинетичес­кая модель разложения гидропероксида, катализированного полифенил­суль­фидом. Журнал Химическая Промышленность. 2021, т.97, №6, с.301-305. РИНЦ

114.З.Р.Агаева,  Б.Г.Мамедова, А.М.Кашкай, С.С.Байрамова, Н.Ф.Фархатова.Вос­ста­нов­ление эколого-минералогического сос­тояния загрязненных земель глинис­ты­ми сор­бентами. Журнал Химическая промыш­ленность, №1, 2021, с.33-38. РИНЦ

115.Махмудов Ф.Т., Рагимли М.А., Джаббарова З.А., Эфендиева Ш.З., Алиева В.А., Ас­керова Т.Н., Гаджиев М.А. Хроматографическое разделение пар ионов хадмий-цинк. Science and world, international jurnal. 2021. V. 1. No 4.рр. 22–24. РИНЦ

116.Махмудов Ф.Т., Рагимли М.А., Джаббарова З.А., Эфендиева Ш.З., Алиева В.А., Ас­керова Т.Н., Солтанова С.М., Ильясова Х.А., Гаджиев М.А. Выделение и кон­цен­трирование компонентов неорганической природы из отходов произ­водства. Химическая промышленность. 2021. Т. 98. №1. с. 28–33. РИНЦ

117.Мамедов Е.И., Юсубов Ф.В., Масиева Л.Ф., Алиев И.И., Рагимова В.М. Синтез и физико-химическое исследование    системы Sb2S3-CuCr2Te4 . Евразийский Со­юз Ученых, 2021. т.1, 9/90,  c.30-34. РИНЦ

118.Алиев И.И., Бабанлы К.Н., Ахмедова Дж.А., Мурсакулов Н.Н., Шахбазов М.Г., Га­ши­мов Х.М. Исследование фазаобразования в системе  As2S3-In2Te3 и свой­ст­ва полученных фаз. Евразийский Союз Ученых, 2021.т.1, 9/90,  c.25-29. РИНЦ

119.Исмаилова С.Ш. Исследование разреза Cu3As4Te9–CrAsTe3 квазитройной сис­темы As2Te3-Cr2Te3-CuTe. Евразийский Союз Ученых, 2021. т.1, 10/91,  c.40-43. РИНЦ

120.Гулиева А.А., Тагиева Л.Т. Исследование куцного выщелачивания ценных ком­пе­нентов. // Научный электронный Журнал Академическая Публицистика. 2021, 8/2. с. 7-12. Google Scholer

121.Tagiyeva L.T. Extraction of gallium, vanadium and aluminum from the organic phase by reextraction. // Вестник Науки и Образования,  2021. №14(117). Часть 1. pp.12-17. RIS

122.Tagiyeva L.T. Extraction And Selective Purification of Gallium (III), Vanadium (IV) from Aluminum (III) Contained Acid Sulphate Solutions Using D2EHFA. //  Inter­national Jou­rnal of Innovative Science and Research Technology, 2021. V. 6, I. 8. pp.1305-1309. Google Scholar

123.Shamilov E.N., Abdullayev A.S., Shamilli V.E.,Asgerova T.Y., Gahramanova Sh.İ.,  Ja­la­lad­dinov F.F. Protective properties of the nichel (II) complex with tryptophan. Factors in Experimental Evolution of Orqanisms. Ukraine. pр.191-195.  http:/ /doi. org/10.71 24/FEEO/v29/1430 Google Scholar.

124.Г.И.Келбалиев, Д.Б.Тагиев, С.Р.Расулов. Структурная вязкость неньютон­овских нефтей. Оборудования и технологии для нефтегазового комплекса. 2021, т.122, №2, с.62-68, DOI: 10.33285/1999-6934-2021-2(122)-62-68. РИНЦ

125.Ильяслы Теймур Мамед, Гасанова Дуния Талех, Алиев Имир Ильяс, Ахмедова Джейран Али. Исследование стеклообразование в системе As2S3-Er2S3Евразийский Союз Ученых, Серия медицинские, биологические и хими­чес­кие науки. 2021. Т.11(92),  с.41-44. РИНЦ 

PATENT İŞİ 

Hesabat ilində İnstitutun 5 ixtiraya dair iddia ərizəsi Azərbaycan Respublikasının Əq­li Mülkiyyət Agentliyi Patent və Əmtəə Nişanlarının Ekspertizası Mərkəzinə  gön­də­ril­miş və İnstitutun əməkdaşları Azərbaycan Respublikasının 9  patentini  al­mış­lar.

Carı ildə laboratoriyaların əməkdaşları tərəfindən verilmiş 5 iddia ərizəsinin hamısına ilkin ekspertizanın müsbət rəyi alınmışdir.

 

                                                               İDDİA ƏRİZƏLƏRİ

Cədvəl 1

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

İddia ərizəsinin №-si və ilkinlik tarixi

 

1

 

20

 

«Natrium alüminat məhlulundan silisiumun dərin təmizlənməsi üsulu»

 

A.Ə.Heydərov

D.B.Tağıyev G.İ.Alışanlı L.T.Tağıyeva A.A.Quliyeva

 

a 2021  0005

22.01.2021

 

2

 

12

 

«Metanolun alınması üsulu»

 T.M.Nağıyev L.M.Həsənova G.Ç.Nəhmətova

 

a 2021 0006

22.01.2021

 

3

 

7

«Asetilenin etilenə selektiv hidrogenləşmə prosesi üçün heterogen katalizator»

V.M.Əhmədov H.Q.Nurullayev V.M.Əhmədov D.B.Tağıyev

a 2021 0049

27.05.2021

 

4

 

29

 

«Naftalinin alınması üsulu»

 

F.M.Sadıqov Z.Y.Məhərrəmova Q.N.Hacıyev G.H.Həsən-zadə  

 

a 2021 0069

18.06.2021

 

5

 

10

 

«Alunit filizinin turşu ilə emal üsulu»

 

R.H.Həmidov A.N.Məmmədov  

 

a 2021 0097

17.09.2021

 

 

 

 

 

2021-ci ildə alınan patentlərin müəllifləri aşağıdakı qeyd olunan laboratoriyaların əmək­daşlarıdır. (Cədvəl 2)

1. Lab. № 19  –  3 patent  (Lab. rəh.  A.N.Məmmədov)

2. Lab. № 15  –  2 patent  (Lab. rəh.  A.M.Əliyev)

3. Lab. № 18,12  – 2 patent  (Lab. rəh. N.İ.Əli-zadə, L.M.Həsənova)

4. Lab. № 19, 29,14 – 1 patent (Lab. rəh. A.N.Məmmədov, F.M.Sadıqov, Q.İ.Kəlbəliyev)

5. Lab. № 3    – 1 patent  (Lab. rəh. A.Ş.Əliyev)

 

Beləliklə institutun 27 nəfər əməkdaşı 2021-ci ildə alınmış 9 patentin müəllifidir. Qeyd olunan ixtiralar üzrə iddiaçı və patent sahibi AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnsti­tutudur. 

2021-ci ildə  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən

alınmış patentlər

Cədvəl 2

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

Patentin №-si və Dövlət reyestrində qeydiyyat tarixi

 

1

 

19

 

«Kvars qumunun dəmirdən təmizlənməsi üsulu»

 

R.H.Həmidov  

D.B.Tağıyev

H.M.Tahirli

A.İ.Аğayev

V.Ə.Qasımov

 

İ 2021 0052

09.07.2021

 

 

 

2

 

 

19

 

«CaCl2 və MgCl2 qarışığının ayrılma üsulu»

 

R.H.Həmidov  

H.M.Tahirli

A.İ.Аğayev

 

 

 

 

İ 2021 0053

09.07.2021

 

 

3

 

 

 

15

 

«Metiltsikloheksanonun alınma üsulu» 

 

A.M.Əliyev

M.Q.Əliyeva

Ü.M.Nəcəf-Quliyev

G.Ə.Əli-zadə

Z.A.Şabanova

Ə.Ə.Sarıcanov

F.M.Məmmədov

S.R.Məmmədova

 

 

İ 2021 0054

09.07.2021

 

 

4

 

 

 

12,

18

 

 

«Azot turşularının alınması

 üsulu»  

 

T.M.Nağıyev

N.İ.Əli-zadə

L.M.Həsənova

İ.T.Nağıyeva

N.N.Məlikova

E.S.Bəhrəmov

 

 

 

İ 2021 0055

09.07.2021

 

 

5

 

19

29

14

 

«Tozvari maddələr üçün 

çoxhalqalı boşqabvari 

dənəvərləşdirici»  

 

Q.M.Səməd-zadə

A.N.Məmmədov

F.M.Sadıqov

Q.İ.Kəlbəliyev

G.V.Şadlinskaya

A.M.Qasımova

İ.Ə.Talıblı

F.S.İbrahimova

İ.Q.Şərifova

G.A.Paşazadə

 

 

 

İ 2021 0056

09.07.2021

 

 

6

 

15

 

«Metil- tsiklopentadienin alınma üsulu»

 

A.M.Əliyev

M.Y.Abbasov

N.K.Abbasova

Ü.M.Nəcəf-Quliyev

Z.A.Şabanova

G.Ə.Əlizadə

M.Q.Əliyeva

 

İ 2021 0057

09.07.2021

 

 

7

 

12,

18

 

 

«Azot-1 oksid və azot turşularının qarışığının alınması üsulu»

T.M.Nağıyev, N.İ.Əli-zadə,L.M.Həsənova, İ.T.Nağıyeva, Ç.A.Mustafayeva, N.N.Məlikova,E.S.Bəhrəmov

 

İ 2021 0102

 

 

8

 

19

 

«Alunit filizinin emalı üsulu»

R.H.Həmidov, D.B.Tağıyev, Ə.A.İbrahimov,E.A.Teymurova, A.İ.Ağayev

 

İ 2021 0103

 

 

9

 

3

 

«Termoelektrik xassəli Bi2Se3 nazik təbəqələrinin alınması üsulu»

S.P.Məmmədova

V.A.Məcidzadə

A.Ş.Əliyev

D.B.Tağıyev

 

İ 2021 0104

 

 

İNSTİTUTUN  2021-ci İLDƏ TƏTBİQ  OLUNAN İŞLƏRİ

 

– “Baku Steel Company” MMC-nin və  AMEA-nın akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qey­­ri-üzvi Kimya İnstitutunun “Keçid elementlərinin xalkogenidləri” labora­tori­ya­sının əməkdaşlarinin birgə apardıqları elmi-tədqiqat işi nəticəsində xaricdən gətirilib şirkətin yayma istehsalatında  istifadə olunan valların innovativ metallurgiya texno­logiyası əsasın­da  daxili resurslar hesabına hazırlanarkən işçi hissəsi üçün keçid elementləri ilə  legirlən­miş funksional xassəli çuqun alınmışdır. Həmin çuqunun işti­rakı ilə işlənmiş bimetallik val­la­rın yayma prosesində tətbiqi müəssisəyə böyük iqtisadi səmərə verir. (Akt və iqtisadi səmərənin hesabatı əlavə olunub). 

– AMEA-nın Geologiya və Geofizika, Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutları arasında imzalanmış müqaviləyə görə yerli xammal əsasında hazırlanmış üzvi mineral gübrə Saatlı rayonunda yerləşən pambıq sahəsində tətbiq edilib. 

– AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən yararsız raket yanacaqlarının zərərsizləşdirilməsi, bu prosesdən qalan tullantıların daşınması və utilizasiyası xidmətlərini yerinə yetirir.

 

1.7.  Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat 

“Kimyəvi və ekoloji proseslərin model­ləş­dirilməsi  və texnologiyası” şöbəsinin mü­di­­ri, AMEA-nın müxbir üzvü Qüdrət Kəlbəliyev “75 illik”  yubileyi münasibətilə  AMEA-nın “Fəxri fərmanı” ilə təltif olunmuş­dur.

– “Koherent-sinxronlaşdırılmış oksidləşmə reaksiyaları” şöbəsinin müdiri, akademik Tofiq Nağıyev  “80 illik” yubileyi münasibətilə  Azərbaycan Respublikasında elmin inkişafında böyük xidmətlərinə görə "Şərəf" ordeni” və AMEA”-nın “Fəxri fərmanı” ilə təltif olunmuş­dur. 

1.8. Beynəlxalq əlaqələr haqqında məlumat 

İnstitut 2021-ci il ərzində Almaniya, Fransa, İs­paniya, İtaliya, İsveç, Hollandiya, İsveçrə, Türkiyə, Rusiya, Bolqarıstan və s. ölkə­lərin bir sıra elmi-tədqiqat müəssisələri və universitetləri ilə  elmi əməkdaşlığı davam etdirmişdir. İnstitutda 2015-ci ildə yaradılmış iki– İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İns­titutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labo­ra­­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmiş və əməkdaşlar yüksək İMPAKT FAKTORLU jurnallarda 60-a yaxın birgə elmi məqalə çap etdirmişlər. 

İnstitutun əməkdaşları bir sıra elmi praktik konfranslarda onlayn iştirak etmişlər. 

Hesabat ilində institutun əməkdaşlarının ezamiyyətləri haqqında 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezıdentinin 19.07.2018-ci il tarixli 494 №li  sərəncamına  əsasən İnstitutun fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə əyani doktorantı Aysel İmran qızı Məmmədova Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və Macarıstan İnsan Resursları Nazirliyi arasında “2018-2020-ci illər üzrə İş Proqramı”na əsaslanan “Stipendium Hungaricum” təqaüd proqramının müsabiqəsində iştirak etmiş və müsa­bi­qə­nin qaliblərindən biri olmuşdur. 27 avqust 2018-ci il tarixindən 4 il müddətinə Maca­rıstanın Budapeşt Texnologiya və Ekonomika Universitetinə ezam edildiyinə görə A.İ.Məm­­mədovaya akademik məzuniyyət verilmişdir.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezıdentinin 20.09.2021-ci il tarixli 411 №li sərəncamına əsasən İnstitutun fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə əyani doktorantı Aynurə Ramiz qızı Rzayeva AMEA və Monpelye Universiteti arasında imzalanmış əməkdaşlıq sazişi çərçivəsində birgə doktorantura üzrə təqaüd proqramının qalib olmuş və həmin proqram çərçivəsində Fransanın Monpelye Universitetinin Aqro polimer mühəndisliyi və yeni texnologiyalar birgə tədqiqat birliyi laboratoriyasında tədqiqat aparmaq üçün rəsmi dəvət məktubu almışdır. Bununla əlaqədar, doktorant A.R.Rzayeva 2021-ci ilin sentyabr ayından 24 ay (01.09.2021 – 01.09.2023 il) müddətinə Fransanın Monpelye Universitetinə ezam edilmişdir.

Cabbarova Zarema – Saatlı (Azərbaycan) – 16-21.06.2021, 25-29.10.2021

Tahirli Hilal – Taxtakörpü (Azərbaycan) – 17-21.08.2021

Tahirli Hilal, Verdiyev Süleyman, Əşirli Gəray – Bəhramtəpə su qovşağı və Muğan SES (Azərbaycan) – 29-31.10.2021; 16-18.12.2021 il. 

1.9. Elmi kadrların hazırlanması 

İnstitutun doktorantura və dissertanturasına 2021-ci ildə 12 nəfər, doktorantura yolu  ilə 8 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 2, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 6), dissertantura yolu ilə elmlər doktoru hazırlığı üzrə 4 nəfər  qəbul  olmuşdur.

Hesabat ilində 55 doktorant və dissertant müxtəlif ixtisaslardan öz dissertasiya işləri üzrə elmi tədqiqat işləri aparırlar. İnstitutun doktoranturasında fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 14 nəfər təhsil alır. 

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                             -6

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası               -2

2307.01-  “Fiziki kimya” ixtisası                                     -1

2304.01 - “Makromolekullar kimyası” ixtisası                  -2

3303.01-  “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası  -3

 

Elmlər doktoru hazırlığı üzrə 10 nəfər büdcə hesabına təhsil alır.

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                              -5     

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -2     

2307.01-  “Fiziki kimya” ixtisası                                            -2

3303.01-  “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası      -1

 

İnstitutun dissertanturasında  elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  17 nəfər   dissertasiya işi üzrə çalışır:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                              -5

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -6     

3303.01-  “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası      -1

2307.01-  “Fiziki kimya” ixtisası                                            -2

2301.01-  “Analitik kimya” ixtisası                                                  -1

2304.01 - “Makromolekullar kimyası” ixtisası                        -2

 

Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  14 nəfər:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                              -5

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -5     

2307.01-  “Fiziki kimya” ixtisası                                            -3

3303.01-  “Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası     -1 

ELMİ-TƏŞKİLATİ  FƏALİYYƏT

 

a) Elmi Şuranın fəaliyyəti:

Hesabat dövründə Elmi Şuranın 21 iclası keçirilmiş və bu iclaslarda 2021-ci il üçün struktur bölmələrin işçi proqramları, 2021-ci ildə keçiriləcək elmi-tədqiqat işlərinin planı, İnstitutun doktorantura, dissertantura və magistraturasında təhsil alanların at­tes­tasiyasının nəticələri, 2021-ci ildə qəbul olunanların fərdi iş planları, Elmi Şuranın 2021-ci il üçün təqvim planı, Şuraya təqdim olunmuş monoqrafiyaların çapa tövsiyəsi və İnstitutda işləyən görkəmli alimin (AMEA-nın müxbir üzvü Qüdrət Kəlbəliyev) yubileyinin keçirilməsi haqqında AMEA-nın qarşısında vəsatətlərin qaldırılması və s. məsələlər müzakirə olunmuşdur.

Elmi Şura iclaslarında əməkdaşların aparıcı elmi işçi, böyük elmi işçi,  elmi işçi və kiçik elmi işçi vakant vəzifələrini  tutmaq üçün keçirilən müsabiqənin nəticələri müzakirə edilərək təsdiq  olunub.

Elmi Şuranın iclaslarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman və Sərən­camlarının icrası haqqında, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin sərəncamları və qərarları, Ali Attestasiya Komissiyasının və başqa yerli və xarici elmi təşkilatların məktubları və s. müzakirə olunmuş və onlara cavablar verilmişdir. İlin sonunda struktur bölmələrin 2021-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati hesabatları aparılmış, “direktorluq hesabatı” təsdiq edilmiş və elmi işlərdə əldə edilən mühüm nəticələr müzakirə edilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında elmi əməkdaşlıqla bağlı yeni müqavilələr müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir, həmçinin 2021-ci ilə qədər bağlanılmış və fəaliyyətdə olan müqavilələr əsasında aparılan elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə baxılmışdır. Bu müqavilələr əsasında birgə aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirilməsi, elmi işlərin effektivliyinin artırılması və alınan nəticələrin mühüm olması müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir. 

b) Elmi seminarların işi:

AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Dissertasiya Şurasının nəzdində 2303.01- “Qeyri-üzvi kimya”, 2316.01- “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasları üzrə Elmi Seminar fəaliyyət göstərir. “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə elmi seminarın tərkibi 7 nəfərdən (3 elmlər doktoru, 4 fəlsəfə doktoru), “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə 7 nəfərdən (4 elmlər doktoru, 3 fəlsəfə doktoru) ibarətdir. Hesabat ilində “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə elmi seminarda 15 (2 nəfər elmlər doktoru üzrə, 13 nəfər fəlsəfə doktoru üzrə) dissertasiya işləri,  “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə elmi seminarda 3 nəfər fəlsəfə doktoru üzrə dissertasiya işləri müzakirə olunmuşdır. 

c) Dissertasiya Şurasının işi:

İnstitutun nəzdində 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya“, 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasları üzrə Dissertasiya Şurası fəaliy­yət göstərir. Hesabat ilində Dissertasiya Şurasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru 4 nəfər  vəelmlər doktoru 1 nəfər elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmiş və 2 nəfərin də ilin axırınadək müdafiəsi gözlənilir. Qeyd etmək lazımdır ki, İnstutun əməkdaşlarından 2 nəfər kimya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya işlərini Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun nəzdindəki Dissertasiya Şurasında müdafiə etmişlər.

 

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri

 

 

2020

2021

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi

 

4295313.00

 

4195337.00

Orta aylıq əmək haqqı

501.00

483.00

o cümlədən

- elmi işçilər

 

578.00

 

560.00

Büdcədən əlavə vəsaitin həcmi

 

43219.50

 

115000.00

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət 

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda pul mükafatları verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir. 

4.1. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi 

Cari ildə zəruri normativ-hüquqi sənəd təkmilləşdirilməyib. 

4.2. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması 

2021 ci ildə Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının təşkilatçılığı ilə  2 vebinar keçirilmişdir.

1. “Elmdə müvəffəqiyyətə səbəb olan əsas faktorlar: multidissiplinarlıq, əməkdaşlıq və effektiv ünsiyyət”. Tədbirdə ABŞ, Emori Universiteti “Emerson adına Elmi Hesablamalar Mərkəzi”-nin direktoru professor Camal Musayevin məruzəsi dinlənilmişdir.

2. “Davamlı İnkişaf və Ekologiya”. Vebinarda Almaniyanın “Helmholtz Munich” elmi-tədqiqat mərkəzinin əməkdaşı Dr. Gülçün Abbaszadənin məruzəsi dinlənilmişdir.

2021-ci ildə UFAZ- ın magistrantları ilə görüş keçirilmişdir.

Heydər Əliyevin anım gününə həsr olunmuş “Ulu öndər Heydər Əliyevin gənclik, təhsil və elm ənənələri” mövzusunda tədbir keçirilmişdir.

Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası İnstitutda II Qarabağ müharibəsində Zəfərimizin ildönümü, həmçinin “20 yanvar”, ”Xocalı soyqırımı" kimi respublika əhəmiyyətli tədbirlərin təşkilinə və keçirilməsində fəal iştirak  etmişdir.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezıdentinin 19.07.2018-ci il tarixli   494  №li  sərəncamına  əsasən   İnstitutun  fəlsəfə  doktoru  hazırlığı  üzrə  əyani doktorantı Aysel İmran qızı Məmmədova Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və Macarıstan İnsan Resursları Nazirliyi arasında “2018-2020-ci illər üzrə İş Proqramı”na əsaslanan “Stipendium  Hungaricum” təqaüd proqramının müsabiqəsində  iştirak etmiş  və  müsa­bi­qə­nin  qaliblərindən  biri  olmuşdur. 27 avqust  2018-ci il tarixindən  4 il  müddətinə  Maca­rıstanın  Budapeşt  Texnologiya və  Ekonomika  Universitetinə  ezam  edildiyinə görə  A.İ.Məm­­mədovaya akademik məzuniyyət  verilmişdir. 

4.3. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə 

Wikipediya qlobal informasiya  resursunda Azərbaycanın görkəmli kimyaçı alimlərinin həyat və yaradıcılıqları haqqında məlumatlar yerləşdirilmişdir. Azərbaycan tarixinin həqiqətlərinə həsr olunmuş tədbirlər keçirilir və onlar haqqında məlumatlar institutun internet səhifəsinə mütəmadi olaraq daxil edilir.

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş material elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri: İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə və Süleymanova Aytən. 

 

4.4. Təşkil olunmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi 

Bax 1.7. 

 

4.5. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi 

“Fiziki-kimyəvi analiz”şöbəsi 

 Şöbə müdiri: k.ü.f.d., b.e.i. Vaqif Qasımov

 Şöbənin nəzdində aşağıdakı qruplar fəaliyyət göstərir:

-  Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

-  Spektral analiz qrupu

-  Elektron mikroskopiyası qrupu 

Şöbənin tədqiqatlarının əsas istiqaməti müxtəlif sinif  təbii və süni birləşmələrin rentgeno­qrafik, termiki, spektral, elektron mikroskopiya və element analizlərinin aparılmasından ibarətdir. Şöbə bu tədqiqatların aparılması üçün müasir cihazlarla təmin olunmuşdur. 

Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

  1. Rentgenfaza analizi                 -492 nümunə
  2. Termiki analiz                         - 10 nümunə

 

Spektral analiz qrupu

  1. İQ spektr                                 - 182 nümunə

       UB spektr                                  -   96 nümunə 

 

Elektron mikroskopiya qrupu

Avtomatik rentgen difraktometri                                                               

Derivatoqraf aqırmızı və Ultrabənövşəyi                       

Atom qüvvə mikroskopu spektrometrlər 

Kütlə spektrometrli qaz xromotoqrafı          

İnduktiv birləşmiş plazmalı kütlə spektrometr                       

4.6. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması

 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1,2,3,4 nömrələri çap olunmuşdur. Hazırda Kimya Prob­lemləri və Azərbaycan Kimya Jurnalları SCOPUS bazasına daxil olublar.   

 

İcraçı direktor                                          AMEA-nın müxbir üzvü              Məhəmməd  Babanlı 

 

2020-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 

H E S A B A T

(direktorluq hesabatı) 

 

Cari ildə İnstitut dörd görkəmli alimini itirdiyinə görə onun strukturunda müəyyən dəyişikliklər edilib.

“Mineral xammalın kompleks emalı” şöbəsinin müdiri AMEA-n müxbir üzvü Mübariz Əhmədovun vəfatı ilə əlaqədar onun rəhbərlik etdiyi “Qeyri-filiz mineral xammalın emalı” laboratoriyası həmin şöbənin nəzdindəki “Əlvan metal tərkibli mineral xammalın emalı” laboratoriyası ilə birləşib.

“Sorbsiya prosesləri” şöbəsinin müdiri AMEA-nın müxbir üzvü Əli Nuriyevin vəfatı ilə əlaqədar şöbə ləğv olunub və onun tərkibindəki “Qeyri-üzvi və sintetik sorbentlər” və “Mineral sorbentlər” laboratoriyaları “Kimyəvi və ekoloji proseslərin modelləşdirilməsi və texnologiyası” şöbəsinin tərkibinə daxil edilib.

“Qeyri-üzvi funksional materiallar” şöbəsinin nəzdindəki  “Funksional qeyri-üzvi maddələrin termodinamikası” laboratoriyasının bazasında iki fərqli elmi istiqamətli  “Metal oksidləri əsasında funksional materiallar” və “Funksional qeyri-üzvi maddələrin termodinamikası” laboratoriyaları yaradılıb.

Covid-19 pandemiyasının yaratdığı problemlərə baxmayaraq, İnstitutun əməkdaşları AMEA RH 16 oktyabr 2020 il  436 №-li sərəncamı ilə təsdiq edilmiş karantin rejimi dövründə elmi-tədqiqat işlərini davam ediblər.

Hal-hazırda İnstitutda 30 elmi-tədqiqat laboratoriya və 5 elmi yardımçı şöbə fəaliyyət göstərir.

Elmi-tədqiqat işləri 3 elmi istiqamət (3 problem) üzrə aparılıb, 8 mövzunun, 34 işi üzrə  56  mərhələsi yerinə yetirilmişdir. Elmi-yardımçı şöbələrdə 13 mərhələni əhatə edən 5 elmi iş aparılıb. 

 

Qeyrİ-üzvİ  kİmya

 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi 

Bu problem üzrə (3 mövzu, 14 iş, 24 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

–  İki bölməli qranulyatorda gil tozundan bağlayıcı maye damlacıqlarının təsiri eyni ölçülü qranulların alınması prosesində öyrənilmişdir. Qranulyasiya prosesinin ilkin mərhələlərinin qranulların potensial mexaniki gücünə böyük təsiri olduğu göstərilmişdir. Bir qranulun diametrinin bir damcı möhkəmləndirici məhlulun diametrindən asılılığının riyazi modeli işlənmişdir. Təqdim olunan riyazi model ilə təcrübi nəticələr arasında yaxşı uyğunlaşma müşahidə olunur

Alünit filizinin yeni və səmərəli emalı üsulu işlənmişdir Bu üsul patent kimi təqdim ediımiş və müsbət cavab alınmışdır. Üsulun yeniliyi ondan ibarətdir ki, alunitin emalında dehidratlaşma prosesindən sonra (NH4)2SO4 məhlulunu ayırmaq üçün ammonyak əvəzinə karbamiddən istifadə edilir.

Titanmaqnetit konsentratının titan alınmasına qədər proses başa  çatdırılmış və texnika üçün yararlı titan tozu (98.5 % kütlə pay)  alınmışdır. 

–  Alüminatlı məhluların alüminiuma görə qatılaşması və aluminium hidroksidin qələvi metal sulfat duzlarından ayrılması şəraiti tədqiq edilmişdir. Alunit mineralını qələvidə həll edən zaman həllolmanın tarazlığını reaksiya məhsulları istiqamətinə yönəltmək üçün membran texnologiyası və elektrokimya üsullarından istifadə edərək yeni yanaşma təklif olunur. Yanaşmanın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, reaksiya zamanı məhlula keçən ionları (AlO2- və SO42-) dərhal reaksiya zonasından uzaqlaşdırmaq lazımdır. Bu prinsipi əsas tutaraq, alunit filizini fasiləsiz qələvi məhlulunda həlletməklə elektodializ qurğusunda AlO2- və SO42- ionlarını reaksiya zonasından anod sahəsinə çəkən xüsusi ion nasosu adlanan qurğu təklif olunur. 

– Qurğuşunun orto-karboksibenzol azopirokatexin ilə eyniliqandlı və səthi aktiv maddə setilpiridinlə  müxtəlifliqandlı kompleksi, civə(II)-in halogenid asidokomplekslərinin etoksiakridinin azotörəmələri ilə ion assosiatı alınmış və tədqiq edilmişdir. Hər iki elementin müxtəlif nümünələrdə (qida maddələrində, sənaye tullantılarında, xəlitələrdə) təyininin fotometrik, ekstraksiyalı-fotometrik və ekstraksiyalı atom-absorbsiya üsulları işlənmişdir. 

– Temperatur sensorlarının, tənzimləyicilərin, optiki ötürücülərin hazırlanmasında istifadə oluna biləcək (Ga2S3)1-x(La2S3)x-y(Er2S3)y tərkibli aşağı foton enerjili lüminofor şüşələr sintez edilmiş və xassələri öyrənilmişdir. 

–   As2Se3-CrSe, As2Se3-CuCr2Te4, As2Te3-Cr2Te3 kvaziüçlü sistemlərində faza tarazlıqlarını tədqiq etməklə, onların hal diaqramları qurulmuşdur. As2Se3-CrSe sistemində  CrAs2Se4 və Cr3As4Se9tərkibli birləşmələrin alındığı müəyyən edilmişdir. Rentgenfaza analizinin nəticələrinə əsasən müəyyən edilmişdir ki, CrAs2Se4 və Cr3As4Se9 birləşmələrinin hər ikisi tetraqonal sinqoniyada kristallaşdığı müəyyən edilmiş və onların  qəfəs parametrləri hesablanmışdır.

As2Se3-CuCr2Te4 sistemi faza diaqramı sadə evtektik tipli olub, ilkin komponentlər əsasında məhdud sahədə bərk məlulların alınması ilə xarakterizə olunur.

As2Te3-Cr2Te3 sistemində ilkin komponentlər arasında kimyəvi qarşılıqlı təsir zamanı bir CrAsTe3 tərkibli birləşmənin alındığı müəyyən edilmişdir.

(Sb2Te3)ı-x(GaTe)xbərk məhlullarının (х = 0,01; 0,03; 0,05) elektrik keçiriciliyinin temperatur asılılığı T = 300-573 K aralığında ölçülmüşdür. Sb2Te birləşməsinə 1, 3 və 5 vol % GaTe əlavə etdikdə bərk  məhlul ərintilərinin elektrik keçiriciliyi 300 K temperaturda  uyğun olaraq      σ= 149.103 Om-1.sm-1,σ= 140.103 Om-1.sm-1, 123.103 Om-1.sm-1 olmuşdur. 

–  Ag8GeS6, Ag8GeSe6, Cu8GeS6 və Cu8GeSe birləşmələri sintez və identifikasiya edilmiş, onların polimorf çevrilmə və ərimə termodinamik funksiyaları təyin olunmuşdur.  Müəyyən edilmişdir ki, bütün bu birləşmələrin polimorf çevrilmə entropiyaları anomal yüksək qiymətlərə malikdir və bu, həmin keçidlər zamanı Cu+və  Ag+ kationlarının delokallaşması ilə bağladır.

       Həmin tip birləşmələrdən təşkil olunmuş  Cu8SiSe6-Ag8SiSe6, Ag8SiS6- Ag8SnS6 və Ag8GeSe6- Ag8GeTe6  sistemlərində faza tarazlıqları DTA, RFA və SEM üsulları ilə öyrənilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, birinci sistem kvazistabil, digər ikisi isə kvazibinardır. Hər üç sistemdə ilkin birləşmələrin yüksək temperaturlu kubik modifikasiyaların əsasında fasiləsiz bərk məhlul sıraları aşkar edilmişdir. 

– Nadir torpaq metal oksidləri ilə aşqarlanmış [2Bi2O3·B2O3]90–[2Bi2O3·3GeO2]9,95+[Ln2O3]0,05 (Ln-Dy, Er, Gd) nümunələr sintez edilmiş və elektrofiziki xassələri: elektrik keçiriciliyi, dielektrik nüfuzluğu və dielektrik itkisi öyrənilmişdir.

Nadir torpaq metal oksidləri əlavə edilmiş tərkiblərin elektrik müqavimətlərində ilkin (ana) maddənin elektrik müqaviməti ilə müqayisədə azalma müşahidə olunmuşdur.

Müəyyən olunmuşdur ki, alınmış tərkiblərdə elektrik keçiriciliyi mexanizmi klaster mərkəzlərinin həyəcanlanması zamanı klasterlər arası sıçrayışlı keçidlər hesabına baş verir və Mott qanununa tabedir. Yük daşıyıcılarının (elektronların) çox fononlu səpilməsi hesabına tərkiblərin elektrik keçiriciliyi azalır. 

– 2020-ci ildən başlayaraq Şabran rayonunun Taxtakörpü su anbarındakı hidrotexniki qurğuların korroziya vəziyyətini öyrənmək üçün elmi-tədqiqat işləri başlamışdır. Bu məqsədlə suyun elektrik generatorundan çıxan yerində suya polad nümunələr salınmış və mütəmadi olaraq -1,3,7,10 gündən, daha sonra isə ayda 1 dəfə olaraq, nümunələr sudan çıxarılaraq onların korroziya sürəti ölçülmüşdür. Analoji tədqiqatlar su anbarının atmosfer şəraitində də aparılmışdır. Təbii şəraitdə aparılan tədqiqatlarla yanaşı Taxtakörpü su anbarından götürülmüş nümunələrinin kimyəvi analizi aparılmış, onların pH-ı, elektrik keçiriciliyi ölçülmüşdür. Su nümunələrində SES-lərdə istifadə olunan polad, alüminium, latun və misin korroziya sürətini təyin etmək üçün laboratoriya tədqiqatları aparılmışdır. Məlum olmuşdur ki, qeyd olunan materiallardan ən çox korroziya prosesinə məruz qalan polad və alüminiumdur. Mis və latun tədqiq olunan sularda korroziyaya davamlıdırlar. 

– Hidrotermal sintez metodu ilə (Bi2Se3)m (Bi2)n formullu birləşmələrin alınması üzərində tədqiqatlar gedir. İlkin eksperimental ölçmələrə əsasən Rentgen difraksiyası ölçmələrində Bi2Se3,BiSe, Bi4Se3 , Bi3Se4  fazaları alınmış və tədqiq olunmaqdadır. “LiCoO2 və Li2CoMn3O8 nanoölçülü tozlarının alınması üsulu” adlanan ixtira Azərbaycan Respublikası Əqli Mülkiyyət Agentliyinin tabeliyində olan Patent və Əmtəə Nişanlarının Ekspertizası Mərkəzinə təqdim olunmuş və ilkin ekspertizanın müsbət nəticəsi alınmışdır. Təklif olunan ixtira texnikada geniş istifadə olunan, eləcədə elektrik batareyalarında katod materialları kimi işlədilən müxtəlif yüksək dispersli, nanoölçülü eləcədə şpinel fazalı (fərdi oksidləri, ikili, üçlü və dördlü sistemlər) materialların alınması sahəsinə aiddir.      

Hesabat dövründə Me-nitratların (Me=Mn, Fe, Co, Bi, La) hidrotermal reduksiyası ilə müxtəlif mühitlərdə (etilenqlikol, qarışqa turşusu) nanostrukturlu, maqnit xassəli metal/metal oksid əsaslı maddələr sintez edilmiş, onların element və faza tərkibi, optiki, maqnit, termiki xassələri öyrənilmişdir. 

– MenFc/MenFc+ (n=6,8,10) sistemlərinin asetonitrildə elektron mübadilə reak­siya­sının tsiklik voltamperometrik üsulu ilə tədqiqi sübut edir ki, bu proseslər heterogen sistemdə də dönər prosesdir və MenFc/MenFc+ (n=6,8,10) redoks cütləri İUPAC-ın əsas təlabatına tam cavab verir. 

– Manqan(II) və sink(II)-nin yeni liqandlarla(salisil turşusu və sistein) müxtəlif mühitlərdə[MnL2(H2O)2]2H2O,[ZnL2(H2O)2]2H2O kompleks birləşmələrinin sintez metodikaları işlənib hazırlanmışdır. Tədqiq olunan komplekslərin tərkibini və istilik sabitliyini təyin etmək üçün elementar analiz, rentgen faza, İQ spektral və termoqravimetrik analizləri aparılıb. Araşdırmaların nəticələri göstərdi ki, bütün hallarda komplekslərin termiki parçalanmasının son məhsulu metal oksididir. Beləliklə, işdə istifadə olunan fiziki-kimyəvi üsulların nəticələrinə görə, əldə edilmiş komplekslərin tərkibi və quruluşunun birbaşa ilkin məhsulların nisbətindən asılı olduğu müəyyən edilmişdir. 

– Nadir torpaq elementlərindən lantan və neodimin o-ftal turşusu ilə kompleksləri sintez edilmiş və bir sıra fiziki-kimyəvi analiz üsulları ilə onların tərkibi müəyyən edilmişdir. Göstərilmişdir ki, alınan lantan kompleksin tərkibində su molekulları yoxdur, lakin neodimun kompleksi 7 su molekulu saxlayır. Neodimin o-ftal turşusu ilə kompleksinin sintez prosesi üçün çoxluqlu reqressiya metodikası tətbiq olunmuş, bu proses üçün reqressiya tənliyi qurulmuş və tənliyin əmsalları hesablanmışdır. Müəyyən edilmişdir ki, reqressiya tənliyi statistik əhəmiyyətlidir və reaksiya məhsulunun ümumi dəyişməsinin 95,86% parametrlərinin dəyişməsi hesabına baş verir.

 

Kİmyəvİ-kİnetİka və katalİz, fİzİkİ kİmya 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem   Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması

Bu problem üzrə (3 mövzu, 14 iş, 23 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

– Təbii qaz-metanının metanola birbaşa biomimetik monooksidləşməsi prosesinin eksperimental tədqiqi tam başa çatdırılmış və alınan nəticələr əsasında patent sənədləri hazırlanmışdır.

Bu prosesdə tətbiq edilən sintez olunmuş biomimetik katalizatorların və istifadə olunan daşıyıcıların müasir 3Flex aparatında analizləri aparılmış,  adsorbsiya və desorbsiya izoterm əyrilərinin əsasında məsamələrin ölçülərinə görə səthdə paylanması müəyyən edilmiş və BET metodu ilə aktiv səth sahələri təyin olunmuşdur. 

– Seksiyalı pilot qurğuda molekulyar azotun hidrogen peroksidlə atmosfer təzyiqində katalizator tətbiq etmədən bir mərhələdə koherent-sinxronlaşdırılmış fiksasiyası nəticəsində azotun 5800C-də 50 küt.%-ə yaxın konversiyasında azot-1 oksidi,  nitrat, nitrit və hiponitrit turşuları alınmışdır. 

– Sisteinlə FeCI3.6H2O və CoCI2.6H2O kompleksləri alınmışdır.  Bu komplekslər  işığa və havaya qarşı davamlıdırlar, spirtlərdə və üzvi  həlledicilərdə həll olmurlar, lakin otaq  temperaturunda suda yaxşı həll olunurlar.

İlkin tədqiqatlara görə alınan komplekslər bioloji aktiv maddələr kimi öyrənilmiş və onların fizioloji və bioloji cəhətdən qeyri-toksiklikliyi müəyyən olunmuşdur. Sintez olunmuş komplekslərin diğər bioloji xüsusiyyətlərini müəyyən etmək üçün tədqiqat testləri davam edilir. 

İnstitutda yeni qurulmuş laboratoriya qurğusunda çox divarlı karbon nanoborularının sintezi aparılmışdır. Belə perspektiv materiallar yeni kimyəvi proseslər  üçün katalizatorların, polimer  stabilizatorların, sement modifikatorlarının və s. alınmasında istifadəsi nəzərdə tutulur. 

– Müəyyən edilmişdir ki, toluolun hidrogenin iştirakı ilə benzola və ksilollara disproporsiallaşma reaksiyasında 0.3 çək. % Pd2+ kationları ilə modifikasiya edilmiş sintetik mordenit (SiO2/Al2O3=18) yüksək aktivlik göstərir. Bu katalizatorun iştirakı ilə temperaturun T=300÷4000C və həcmi sürəti v=1.0÷3.1 saat-1 intervalında reaksiyanın kinetika və mexanizmi öyrənilmişdir. Nəticədə reaksiyanın ehtimal olunan mərhələli mexanizmi verilmiş və nəzəri cəhətdən əsaslandırılmış kinetik modeli işlənib hazırlanmışdır. 

– Kimyəvi proseslərinin müxtəlif xarakterli dinamikasını nəzərə almaqla qeyri-stasionar riyazi modellərin və optimal idarə etmə blok sxemlərin yaradılması metodları işlənib hazırlanaraq, krekinq və piroliz qazlarının emalı kompleksinə daxil edilmiş proseslərin optimal idarəetmə rejimlərinin hesablanması ilə təsdiq edilmişdir. 

– ZrMo2, VFe0.2 ərinti katalizator nümunələri  О22- oksidləşmə - reduksiya   prosesinə   məruz qaldıqdan sonra metanolun  dimetoksimetana katalitik çevrilməsi üçün ərinti katalizatorlarının hidridlərinin alınması  formaldehid,  dimetilefir və  dimetoksimetana  oksidləşməsi reaksiyasında yüksək aktivlik və selektivlik nümayiş etdirillər.  О22- oksidləşmə-reduksiya   prosesi nəticəsində  katalizatorun səthində aktiv komponentlərin (Mo, V)  aralıq  oksidləşmə dərəcəsində olması  RFA,  RFES  analizlərinin nəticələri əsasında  müəyyən olunmuşdır. 

Xlorkarbohidrogenin katalitik oksidləşmə proseslərinin seçilmiş aktiv və selektiv katalizatorların üzərində həyata keçirmək məqsədilə ətraf mühitə atılan xlorkarbohidrogenlərin zərərsizləşdirilməsinin texnoloji sxemi işlənib hazırlanmışdır. Nəzərə alsaq ki, bu xlorkarbohidrogenlərin katalitik oksidləşməsindən geniş tətbiq olunan monoxlormalein,  dixlormalein anhidridlərinin alınması ilə yanaşı, onların ətraf mühitə atılmasının qarşısı alınır ki, bu da vacib ekoloji problemin həlli deməkdir. 

– Ferritlərin sintezində mikrodalğalı termiki emalın müddəti onların katalitik xassələrinə təsir edir. Məsələn, oksidlərdən  və zol-gel yanma və əlavə mikrodalğalarla emal yolu ilə alınan Co, Mn və Ni ferritlərin karbon monooksidin konversiyasında katalitik aktivliyi aşağıdır. Bunu onların çox kiçik səthi ilə (0.2-1.5 m2/q) əlaqələndirmək olar. Nəzərə alsaq ki, maqnetit  böyük sürətlə mikrodalğaları udaraq istiliyə çevirir, çox qısa vaxt ərzində  yüksək temperatur artımı ferrit hissəciklərinin aqreqasiyasına səbəb olur. Zol-gel və əlavə mikrodalğalarla emal zamanı da bu proses baş verir. Nümunə kimi mis ferritin sintezini göstərə  bilərik. Karbamidin iştirakı ilə zol-gel yanma metodu ilə  alınan mis ferritin səthi   25.4 m2/q, əlavə mikrodalğalarla emaldan sonra onun səthi 2.1 m2/q olmuşdur. Belə ki, mikrodalğalı yanma metodda zaman faktoru böyük rol oynayır və zol-gel metodda mikrodalğaların enerjisini  müddətli emal üçün deyil, gelin yalnız yanması mərhələsində istifadə etmək lazımdır. 

İlk dəfə olaraq tərkibində metal olmayan polimer karbon  nitrid üzərində asetilenin otaq temperaturunda 87% selektivliklə etilenə katalitik hidrogenləşməsi reaksiyası aşkar olunmuş və prosesin optimal şəraiti müəyyən edilmişdir. 

– Poli-N-vinilpirrolidon əsasında alınmış gümüş nanokatalizatorunun iştirakında benzolun oksidləşmə reaksiyası öyrənilmiş və  göstərilmişdir ki, 400C və atmosfer təzyiqində yeganə məhsul kimi (99.9%) malein anhidridi alınır və katalizator bir neçə tsikldə öz aktivliyini saxlayır. 

– Çən dibi şlamlarının təmizlənməsi üçün ferrosenildimetil karbinol tip birləşməsi əsasında hazırlanmış su/toluol/ferrosenildimetil karbinol məhlulu asfaltenli şlamların  təmizlənməsində effektiv təmizləyici reagent kimi istifadə edilə bilər. 

– Turş məhlullardan aluminiumun anodlaşdırılması yolu ilə məsaməli aluminium oksid təbəqələri hazırlanmışdır. Məsaməli Al2O3 alınması rentgen-faza və SEM analizinin köməyilə təsdiqlənmişdir.

Elektrokimyəvi yolla məsaməli alüminium oksidi üzərində, sitrat elektrolitindən istifadə etməklə mis nanotellərinin çökdürülməsi üçün elektrolitin tərkibi və optimal elektroliz şəraiti seçilmişdir.

Elektrokimyəvi üsulla Mo-Se ərintilərinin nazik təbəqələr şəklində çökdürülməsi üçün  elektrolit tərkibi və optimal elektroliz şəraiti seçilmişdir. Rentgenfaza və SEM analizlərinin köməyilə MoSe2 kimyəvi birləşməsinin nazik təbəqələr şəklində çökməsi təsdiq edilmişdir. 

– Molibdenin turş məhlullardan elektrolitik çökməsi üçün əsas elektrolit – sulfat məhlulu hesab edilir. Molibdenin sulfat məhlulundan elektrolitik çökdürülməsi prosesi potensiostatik və voltamperometrik üsullarla tədqiq edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, bu zaman molibdenit ionunun yüksüzləşməsi ardıcıllıqla gedən bir neçə mərhələdən ibarətdir. Molibdenin sulfat məhlullarından elektrolitik çökməsi prosesinin mexanizminin aydınlaşdırmaqdan ötrü, temperatur – kinetik üsuldan istifadə etməklə katod prosesində polyarizasiyanın təbiəti təyin edilmişdir. Molibdenin sulfat elektrolitindən daha keyfiyyətli nanotəbəqələrinin alınması üçün müxtəlif amillərin: cərəyan sıxlığının, temperaturun, məhlulun pH-nın, molibdenin məhlulda sulfat turşusunun qatılığının, müxtəlif elektrodların təsiri öyrənilmişdir.

 

Kİmya texnologİyası və mühəndisliyi 

Bu istiqamətdə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi 

Bu problem üzrə (2 mövzu, 6 iş, 9 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakına diqqət yetirmək olar: 

– Hidravlik diffuziya və filtrasiya tənliklərinin əsasında neftdəki asfalt -qatran maddələrin və parafinlərin tərkibinin təsirini nəzərə alaraq, qeyri-Nyuton neftin reoloji modelləri hazırlanmış və onların əsasında onun nəqli hesablanmış, məsaməli mühitin fiziki xüsusiyyətləri və əmsalları təyin edilmışdir. Qeyri-Nyuton neftin özlülüyünün sistemdəki quruluş əmələ gətirən asfalt və qətran maddələrin tərkibindən asılılığının modelləri təklif edilmişdir. 

– Dəyişən elektrik sahəsində 5x104-3.5 x107 Hz tezlik diapazonunda elektron şüalanmış laylı TlGaS2 monokristalın dielektrik xassələri və ac-keçiriciliyi öyrənilmişdir.

Aşağı temperaturlarda (80-190K) TlCrS2 kristalında termoelektrik hərəkət qüvvəsi əmsalı hesablanmışdır. 

Abşeron yatağından olan qaz-kondensat sisteminin termodinamiki modelinin təcrübi məlumatlara sazlanması üsulu işlənmiş və hesablama alqoritmi qurulmuşdur. 

 – Pirolizin yüngül qətran-doymamış karbohidrogenlərdən təmizlənib, onun pirolizə verilə biləcək keyfiyyətə çatdırılması sahəsində işlər aparılmışdır. Etilen istehsalı üçün çox əhəmiyyətli olan bu proseslər müxtəlif yollarla aparılmış və müəyyən nəticələr alınmışdır.Kimya sənayesi üçün çox əhəmiyyətli aromatik karbohidrogenlərin seçilən rejimdən asılı olaraq çıxımlarının tənzimlənməsi yolları araşdırılmışdır.Yüngül piroliz qətranının tərkibində olan doymuş-doymamış parafinlərin aromatik və naften karbohidrogenlərinin polimerləşərək lak boya maddələrinə çevrilməsinin tədqiqi işləri davam etdirilib. 

– Sintez edilmiş Mg3(PO4)2∙SiO2∙nH2O; Fe2O3∙ZrO2∙SiO2∙nH2O və SnO2∙ ZrO2∙SiO2∙nH2O tərkibli hər üç sorbentin alınma şəraiti, fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri müəyyənləşdirilmişdir.

Kobalt ionlarına qarşı statik şəraitdə model məhlullardan geniş qatılıq (6,5∙10-4-8,6∙10-3q/l) və temperatur (20-650C) intervalında bu sorbentlərin böyük tutuma malik olması müəyyən edilmişdir. 

– İonmübadilə reaksiyasi ilə Xızi rayonunda yerləşən Qızıl-dərə yataqlarinın bentonit gilinin Na-monokation forması alınıb və onun ağır metal ionlarının (Pb2+, Mn2+, Co2+, Cd2+)  sorbsiya qabiliyyəti tədqiq edilmişdir. Daş Salaxlı bentonit gilinin tərkibində olan geyri-üzvi ka­tionları üzvi kationlarla əvəz olunması ilə sintez edilmiş polivinilpirridin polimer  nanokompoziti əsasında alınmış nanostrukturlaşdırılmış oktadesilaminobentonit polimer nanokompoziti bəzi ağır metalların (Pb2+, Mn2+, Co2+, Cd2+) model məhlullarda sorbsiya prosesinə təsiri müəyyənləşdirilmişdir. Onun kation mübadilə tutumundan, amin duzlarının qatılığından, alkil ra­di­ka­lının ölçüsündən və prosesin rejimi paramentlərindən asıllığı müəyyən edilmişdir. 

– Optimal şəraitdə xlortərkibli zıhırləyici maddələrin xlorpikrinin, xlorasetofenonun, xlorobenzalmalonodinitrilin zərərsizləşdirilməsi öyrənilib.

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının, habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat

 

“Azərbaycan Respublikasında sənayenin inkişafına dair  

2015-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı” üzrə 

– “Daşkəsən Zəylik Alunit Mədəni”ndə alunit filizindən alunit konsentratının alınması və emalı istiqamətində alunit konsentratını emal etməklə onun tərkibindən alüminium oksid gübrələr və digər yararlı məhsulların çıxarılması üçün iqtisadi cəhətdən səmərəli, ekoloji baxımdan təhlükəsiz texnologiya işlənilir.

– Azərbaycan Respublikasında olan hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziya vəziyyətinin tədqiqi və mühafizə üsullarının seçilməsi üçün tədqiqat işləri davam etdirilir.

– Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin “Azəri Kimya” İstehsalat birliyinin Etilen-Polietilen zavodunda etilen istehsalında əmələ gələn ağır qətrandan təmizliyi 98,9% olan naftalinin və bəzi tsiklik birləşmələrin naftalinə çevrilməsi prosesləri işlənib hazırlanmışdır.

– İnstitutda yeni qurulmuş laboratoriya qurğusunda çox divarlı karbon nanoborularının sintezi aparılmışdır. Belə perspektiv materiallar yeni kimyəvi proseslər  üçün katalizatorların, polimer  stabilizatorların, sement modifikatorlarının və s. alınmasında istifadəsi nəzərdə tutulur.  

 

“Azərbaycan Respublikasında biznes mühitinin əlverişliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 13 iyul tarixli 2199 nömrəli Sərəncamının həyata keçirilməsi üzrə İnstitutda görülən işlər haqqında qısa məlumat

 

– Alunitin istehsalı prosesində  yaranmış qırmızı şlam tullantısının təkrar emalı üçün yararlılığı istiqamətində tədqiqat işləri nəticəsində qırmızı şlamın tərkibində olan nadir metalların qatılaşdırılıb çıxarılmasının yeni innovativ üsulu işlənib hazırlanmışdır. 

– Mineral gübrələrin bentonitlə birgə tətbiqi nəticəsində qida elementlərinin itkisinin qarşısının alınması və mənimsənilən formalara çevrilməsi aşkar edilib. 

– Neftçala yod-brom zavodunun tullantı sularından xörək duzunun istehsalı üçün İnstitutda işlənmiş texnologiya laboratoriya və yarınsənaye sınaqlarının ildə 50.000 ton xörək duzunun alınması iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış və xörək duzunun alınmasının tam texnologiyası,  layihə sənədləri və biznes-plan hazırlanıb. 

– Sumqayıtın etilen-polietilen zavodunun etilen istehsalının ağır qətranından təmizliyi 98.9% olan naftalinin və bitum əsaslı lakların alınma prosesinin yeni texnologiyası işlənib hazırlanmışdır.

 

“Azərbaycan Respublikasında informasiya cəmiyyətinin inkişafına dair Milli Strategiyanın həyata keçirilməsi üzrə 2016-2020-ci illərdə Dövlət Proqramı” çərçivəsində tapşırılmış işlərin icrasının təmin edilməsi üçün AMEA üzrə tədbirlər planı

 

– Wikipedia qlobal informasiya resursunda Azərbaycanın görkəmli kimyaçı alimlərinin həyat və yaradıcılıqları haqqında məlumatlar yerləşdirilmişdir. Cari ildə kimyanın müxtəlif sahələrinə aid məqalələr Wikipediada yerləşdirilməsi üçün göndərilmişdir. Science.az-da olan İnstitutun səhifəsində yerləşdirilməsi üçün AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutuna 2020-ci ildə alimlərimizin əldə etdikləri nailiyyətlər, nüfuzlu jurnallarda çap olunan məqalələrin siyahısı, mühüm nəticələr və s. göndərilmişdir. Həmçinin (1A, 1B, 6, 7, 8 (A, B)) formaları hər ilin sonunda yenilənərək 3 dildə (azərbaycan, rus, ingilis) elektron variantda həmin İnstituta göndərilmişdir. 

– İnstitutun saytında (www.kqkiamea.az), mütəmadi olaraq, İnstitutun əməkdaşlarının əldə etdikləri  nailiyyətlər (patentlərin, mə­qa­lələrin və tezislərin siyahısı) yerləşdirilir. Cari ildə İnstitutun alimlərinin nəşr etdirdiyi kitablar, dərsliklər və monoqrafiyalar   haqqında məlumatlar da saytda öz əksini tapır. Əldə olunan mühüm nəticələr və xaricdə nəşr olunan yüksək impakt faktorlu məqalələr  haqqında məlu­matlar www.science.az ,  eləcə də AZƏRTAC və digər KİV-nə yerləşdiril­mək üçün göndərilmişdir.

 

1.2.  Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsində alınmış mühüm nəticələr

 

Problem Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi. 

– Temperatur sensorlarının, tənzimləyicilərin, optiki ötürücülərin hazırlanmasında istifadə oluna biləcək (Ga2S3)1-x(La2S3)x-y(Er2S3)y tərkibli aşağı foton enerjili lüminofor şüşələr sintez edilmiş və xassələri öyrənilmişdir. 

İcraçılar: k.ü.e.d.,prof. İ.B.Bəxtiyarlı, k.ü.f.d. R.Qurbanova, dissertant A.Abdullayeva 

  1. A.S.Abdullayeva, I.B.Bakhtiyarly, R.D.Kurbanova. Physical and Chemical Properties of Glass Composed of (Ga2S3)0,60(La2S3)0,55(Er2S3)0,05 and (Ga2S3)0,60(La2S3)0,27(Er2S3)0,13 //Glass Physics and Chemistry, 2020, v. 46, № 4, p. 298-304. doi.org. 10.1134/ S1087659620040021. 

 

Problem Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması. 

– Seksiyalı pilot qurğuda molekulyar azotun hidrogen peroksidlə atmosfer təzyiqində katalizator tətbiq etmədən bir mərhələdə koherent-sinxronlaşdırılmış fiksasiyası nəticəsində azotun  5800C-də 50 küt.%-ə yaxın konversiyasında azot-1 oksidi,  nitrat, nitrit və hiponitrit turşuları alınmışdır. 

İcraçılar:  akademik T.M.Nağıyev, k.ü.e.d. N.İ.Əli-zadə, k.e.i. E.Bəhrəmov 

  1. Т.М.Нагиев. Сопряженные реакции в  контексте современных идея. Баку, 2020, 208с.
  2. “Azot-1 oksid və azot turşularının alınması üsulu”na a 2019 0026 №-li iddia sənədinə müsbət rəy. 

– İnstitutda yeni qurulmuş laboratoriya qurğusunda çox divarlı karbon nanoborularının sintezi aparılmışdır. Belə perspektiv materiallar yeni kimyəvi proseslər  üçün katalizatorların, polimer  stabilizatorların, sement modifikatorlarının və s. alınmasında istifadəsi nəzərdə tutulur.   

Çox divarlı karbon nanoborularının sintezi üçün laboratoriyada yaradılmış qurğu 

İcraçılar:  akademik D.Tağıyev, AMEA-nın müxbir üzvü E.Zeynalov, k.ü.f.d. 

                  Ə.Hüseynov, k.i.e. N.Abdurəhmanova 

  1. Зейналов Э.Б., Гусейнов А.Б., Магеррамова М.Я., Гулиев И.С. Углеродные наноконструктуры в горных породах: обзор проблемы. Часть 1. Фуллерены. Азербайджанское Нефтяное Хозяйство. 2020, 8. с. 4-13.
  2. Зейналов Э.Б., Гусейнов А.Б., Магеррамова М.Я., Гулиев И.С. Углеродные наноконструктуры в горных породах: обзор проблемы. Часть 2. Графен, углеродные наногрубки, нановолокна. Азербайджанское Нефтяное Хозяйство. 2020, 9. с. 22-31.

 

– Kimyəvi proseslərinin müxtəlif xarakterli dinamikasını nəzərə almaqla qeyri-stasionar riyazi modellərin və optimal idarə etmə blok sxemlərin yaradılması metodları işlənib hazırlanaraq krekinq və piroliz qazlarının emalı kompleksinə daxil edilmiş proseslərin optimal idarəetmə rejimlərinin hesablanması ilə təsdiq edilmişdir.

İcraçılar:  akademik A.Əliyev, baş elmi işçi A.Səfərov,dissertant

                  İ.İ.Osmanova,  ap.e.i.A.Hüseynova 

  1. А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, И.И.Османова, А.М.Гусейнова, И.В.Балаев. Обеспечение стабильности работы этиленового региона химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза за счет учета динамики протекания входящих в него процессов. Теоретические основы химической технологии. Москва, 2020, Том 54, № 5, стр. 531-543. 
  2. A.M.Aliyev, A.R.Safarov, I.V.Balayev, I.I.Osmanova, A.M.Quseynova. Сontrol of propane pyrolysis process in nonstationary conditions. Azerbaijan Chemical Journal. 2020, №1, p. 6-10.

 

– İlk dəfə olaraq tərkibində metal olmayan polimer karbon  nitrid üzərində asetilenin otaq temperaturunda 87% selektivliklə etilenə katalitik hidrogenləşməsi reaksiyası aşkar olunmuş və prosesin optimal şəraiti müəyyən edilmişdir. 

İcraçılar:  akademik D.Tağıyev, k.ü.e.d.,prof. V.Əhmədov, ap.e.i. N.Melnikova, e.i. A.Babayeva, ap.e.i. H.Nurullayev, e.i. V.Əhmədov 

  1. В.М.Ахмедов, Н.Е.Мельникова, А.З.Бабаев, Г.Г.Нуруллаев, Вс.М.Ахмедов, Д.Б.Тагиев. Синтез и исследование нанокомпозитов мезопористого нитрида углерода. Известия РАН, Серия химическая (в печати). 

– Poli-N-vinilpirrolidon əsasında alınmış gümüş nanokatalizatorunun iştirakında benzolun oksidləşmə reaksiyası öyrənilmiş və  göstərilmişdir ki, 400C və atmosfer təzyiqində yeganə məhsul kimi (99.9%) malein anhidridi alınır və katalizator bir neçə tsikldə öz aktivliyini saxlayır.

 

İcraçılar:  k.ü.e.d. N.Zeynalov, k.ü.f.d. Ü.Məmmədova, k.ü.f.d. S.Məmmədova, k.e.i. A.İsazadə 

  1. N.Zeynalov, U.Mammadova, S.Mammadova, A.Isazade. Catalytic oxidation of benzene on the metal polymer catalyst.  //International conference “Chemistry of Organoelement Compounds and Polymers 2019” 18-22 November 2019/ Moscow, Russia. 

Problem   Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi 

– Hidravlik diffuziya və filtrasiya tənliklərinin əsasında neftdəki asfalt -qatran maddələrin və parafinlərin tərkibinin təsirini nəzərə alaraq, qeyri-Nyuton neftin reoloji modelləri hazırlanmış və onların əsasında onun nəqli hesablanmış, məsaməli mühitin fiziki xüsusiyyətləri və əmsalları təyin edilmışdir. Qeyri-Nyuton neftin özlülüyünün sistemdəki quruluş əmələ gətirən asfalt və qətran maddələrin tərkibindən asılılığının modelləri təklif edilmişdir. 

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Q.Kəlbəliyev, t.ü.f.d. M.Manaflı, t.ü.f.d. Q.Əliyev 

  1. G.I.Kelbaliev, D.B.Tagiev, M.R.Manafov. Rheology of structured oil emulsion. In book: Nano-and Micro-Encapsulation Techniques and Applications. London. IntechOpen, 2020.
  2. M.R. Manafov, G.I. Kelbaliev. Analysis  of the modern state of researches on deposition of asphalt-resin substances, paraffin and modeling metods review. //Azerbaijan Chemical Journal.   2020,  2, p. 1-11. 

 

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Bolqarıstan Elmlər Akademiyası, Rusiya Elmi Mərkəzi “Kurçatov İnstitutu”, Gürcüstan Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və Elektrokimya İnstitutu, Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Rusiya EA-nın İ.B.Qrebenşikov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunun “Nanoölçülü sistemlərin fiziki kimyası” laboratoriyası, Tomsk Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Universiteti, Belarusiya  Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universitetinin  kimya  kafedrası,  Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu,  Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “Azdövsutəslayihə” H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi və s. qeyd etmək olar.

İnstitut alimləri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və onun nəzdində olan “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə birgə əməkdaşlıq edirlər.

Bundan əlavə 2020-ci il ərzində  Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, İcveç, Hollandiya, Danimarka, Türkiyə, Norveç və s. ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri və Universitetləri ilə elmi əməkdaşlıq davam etmişdir.

İnstitutda 2015-ci ildə açılmış iki beynəlxalq laboratoriya, İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmişdir.

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katalizator kimi tətbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olunmuşdur.

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçılar  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azərbaycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir.  

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak 

2018-ci ildə udulmuş və hal-hazırda davam edən qrant layihələrinin siyahısı

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun  

1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant müsabiqəsi

– “Misin mürəkkəb xalkogenidləri ortatemperaturlu termoelektrik materialları kimi: sintezdən və faza tarazlıqlarından "tərkibquruluş-xassə" əlaqəsinə doğru” (AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı – 175 000 AZN, 24 ay, Bakı Dövlət Universiteti, M.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti, AMEA-nın Fizika İnstitutu ilə birgə)

– “Nanoelektronikada tətbiq üçün tərkibində III qrup xalkogenidləri saxlayan bərk məhlullar, qrafen və ifrat nazik silisium təbəqələri əsasında alınmış 2D sistemlərdə defekt əmələgəlmənin mexanizmi və kvant halları” (Layihə iştirakçısı: Mirsəlim Əsədov (AMEA-nın KQüKİ)– 75 000 AZN,  24 ay, AMEA Fizika İnstitutu, REA Fizika-Texnologiya İnstitutu ilə birgə) 

 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun 2-ci Azərbaycan-Belarus birgə qrant müsabiqəsi

 

– “Mikroelektronika üçün tərkibində nadir torpaq elementləri saxlayan tallium-bismut telluridləri əsasında yeni maqnit materialların sintezi, tədqiqi və xassələrinin modelləşdirilməsi” (kimya üzrə elmlər doktoru Mirsəlim Əsədov – 60 000 AZN, 24 ay, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Научно-практический центр НАНБ по материаловедению ilə birgə)

 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının “Beynəlxalq Elmi Əməkdaşlıq” Müştərək Elmi Tədqiqat müsabiqəsi 

– “L-tiroksinin xitozanın N-trimetil yodlu törəməsinə enkapsul­laşdırılması və onun uzun müddət nəzarətli ayrılmasının in vivo bioloji tədqiqi” (kimya üzrə elmlər doktoru Nizami Zeynalov – 24 000 AZN, 24 ay, İtaliya Sosial Respublikası Polimerlər, kompozitlər və Biomateriallar İnstitutu ilə birgə)

– FeChx-TiO2-MoSx hibrid katodlarının elektrokimyəvi və fotoelek­trokimyəvi tədqiqi (kimya üzrə elmlər doktoru Akif Əliyev – 2 000 AZN, 36 ay, Bolqarıstan Respublikası Elektro-kimya və Energetik Sistemlər İnstitutu ilə birgə)

 

2019-2023-cü illər ərzində Horizon­­ 2020 proqramı üzrə qalib  qrant  layihəsi 

Avropa Komissiyasının Horizon 2020 proqramı üzrə

  • Norveçin Sintef AS,
  • Belçikanın Gent Universiteti, Total Research & Technology Feluy mərkəzi,
  • Fransanın Milli Tədqiqatlar “Centre National de la Recherche Scientifique” (CNRS), Arkema France SA, Ayming, Axelone,
  • İngiltərənin Johnson Matthey PLC,
  • Niderlandın Process Design Center BV
  • Almaniyanın Linde AG şirkətinin tədqiqat mərkəzləri

ilə tərəfdaş olduğu “Perspektiv materiallar və nanotexnologiyalar” istiqaməti və “Karbohid­ro­genlərin katalitik çevrilməsi” mövzusu üzrə “Metanın oksidləşdirici konversiyası və propilenə hidroformilləşməsi” (814557 №-li C123 qrant müqaviləsi) layihəsi müsa­biqədə qalib gəlmişdir.

Layihə üzrə İnstituta 304,062 min avro məbləğində vəsait ayrılmışdır.

Qrant rəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev  

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fondu tərəfindən

2019-cu ildə maliyyələşdirilmiş və hal-hazırda davam edən qrant layihələr 

 

– Neft avadanlıqlarında parafin, qətran, asfalten və qum hissəciklərinin çökməsinin modelləşdirilməsi və praktik problemlərin həlli – (Layihənin rəhbəri: t.e.d. Qüdrət Kəlbəliyev, 80 000 AZN, 10.09.2019-10.09.2021)

– Azərbaycanın palçıq vulkanları və nanotexnologiya: adamantoidların və karbon nanostrukturlarının təbii sintezi – (Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Mətanət Məhərrəmova, 70 000 AZN, 10.09.2019-10.09.2021) 

 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 2019-2021-ci illər üçün elmi tədqiqat proqramlarının işlənməsi, seçilməsi və maliyyələşdirilməsi məqsədilə keçirilən respublika müsabiqəsində maliyyələşdirilmiş və hal-hazırda davam edən qrant layihələr 

– Günəş enerjisinin çeviricisi kimi yeni nəsil elektrod mate­rial­larının korroziyaya davamlı zəif yaddaş effektli nano­quruluşlu örtüklərin alınması – (Layihənin rəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev, 195 000 AZN, 2020-2022) 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun elan edərək keçirdiyi “Elm-Təhsil İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi (EİF/MQM/Elm-Təhsil-1-2016-1(26)) üzrə maliyyələşdirilmiş və hal-hazırda davam edən qrant layihələr

 

– İnnovativ metallurgiya texnologiya əsasında yayma istehsalatında yüksək xassələrə malik bimetallik valın işlənməsi – (Layihənin həmrəhbəri:  k.e.d., prof. İxtiyar Bəxtiyarlı  (AzTU ilə), 60 000 AZN)

– Yüksək texnologiyalar üçün yeni topoloji izolyatorların və Raşba yarımkeçiricilərinin alınması, kimyəvi dizaynı və tədqiqi – (Layihənin rəhbəri:  k.ü.f.d., b.e.i. Samirə İmaməliyeva (ADNSU ilə), 80 000 AZN)

– Triazapentadien əsaslı komplekslərin sintezi və katalizdə tətbiqi imkanları – (Layihənin həmrəhbəri:  k.ü.f.d. Cəlaləddinov Fidail (BDU ilə), 55 000 AZN)

– Interkalyasiya olunmuş laylı quruluşlu birləşmələr və polimer­lər əsasında hazırlanmış yeni hibrid nanokompozitlə­rin sorbsiya və katalitik xassələrinin tədqiqi – (Layihənin həmrəhbəri:  k.ü.f.d., a.e.i. Natalya Melnikova (BDU ilə), 80 000 AZN) 

 

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi 

2018/2019-cu  tədris  ilində  İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”, “Fiziki-kimya”, “Yüksək molekullu birləşmələr  kimyası”, “Neft-kimya  proseslərinin  riyazi  modelləşdirilməsi”  ixtisaslaşması  üzrə  5 tələbə magistra təhsil proqramını başa vurmuş və yekun dövlət attestasiyasından müvəffəqiyyətlə  keçmişlər. Onlardan  4 nəfər fərqlənmə  diplomu  almışdır  (Həsənov  Gündüz  Faiq oğlu, Abbaslı  Telli Əlizamin  qızı, Abışova  Nuray  Rafiq qızı, Quliyeva Cəmilə  Elşən qızı, Rüstəmli  Xədicə Mübariz  qızı).

2019/2020-ci tədris ilində  İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”,“Fiziki-kimya”,“Yüksək  molekullu  birləşmələr  kimyası”, “Neft-kimya  proseslərinin  riyazi  modelləşdirilməsi” və “Kompozisiya materialları kimyası” ixtisaslaşması  üzrə 10  bakalavr  qəbul  olmuşdur. Magistrlar I kursi  müvəffəqiyyətlə başa vuraraq  yüksək təqaüdə layiq  görülmüşlər. Hal-hazırda  II kursun  III  semestrində  təhsil  alırlar.

2019/2020-ci tədris ilində Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının  Prezidentinin 23.09.2020-ci il tarixli  401 №li sərəncamı ilə İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”,“Fiziki-kimya”,“Yüksək molekullu  birləşmələr  kimyası”, ixtisaslaşması  üzrə 7  bakalavr  qəbul  olmuşdur.

15.09.2020-ci  il tarixində İnstitutun magistraturasında 6 ixtisaslaşma  üzrə  17  tələbə təhsil alır. 

 

1.6. Nəşriyyat  fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt  Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr, elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

Hesabat ilində institut əməkdaşları tərəfindən yüksək impakt faktorlu xarici jurnallarda məqalələr dərc olunmuşdur: ACS NANO, Journal of Alloys and Compounds, Journal of Physics D: Applied Physics, Journal of Physics and Chemistry of Solids, Journal of Mole­cular Structure, Acta Chimica Slovenica, Russian Chemical Bulletin, Russian Journal of Inorganic Chemistry, Tech­nical Physics Letters, Russian Metallurgy,Chemical Prob­lems, Processes of Petrochemistry and Oil Refining,Chemistry & Chemical Techno­logy,Izvestiya Vysshikh Uchebnykh Zavedenii, Khimiya i Khimicheskaya Tekhnologiya, Journal of Materials Science and Chemical Enginering, NPJ Quantum Materials, Journal of European Ceramic Society, Scientific Reports, APL Materials, Electrochemical Science and Engineering, Physics of the Solid State, Журнал Координационная химия, Cellulose chemistry and technology, Inorganic Materials, Digest Journal of Nano­materials and Biostructures, Semiconductors, Химия и технология воды, Glass Physics and Chemistry, Advances in Intelligent Systems and Computing, Theoretical Foundation of Chemical Engineering, Mechanics of Solids, Techniques and Applications, Journalof Chemical SocietyPakistan, London Journals Press, Actual problems of Chemical Engineering

Ümumiyyətlə bu il 135 məqalə, o cümlədən xaricdə 89,  respublikada 46 məqalə çap olun­­­­­­­­muş­­­­dur. Cari il ərzində 64 məqalə  Web of Science,  7 məqalə  SCOPUS və 18 mə­qa­­lə di­gər bazalara daxil olan impakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuşdur.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1,2,3,4 nömrələri çap olunmuşdur. Hazırda Kimya Prob­lemləri jurnalı РИНЦ(RSC), Azərbaycan Kimya Jurnalları isə (РИНЦ) bazasına daxildir. 2020-ci ildə institut  əməkdaşları respublikada və bir sıra xarici ölkələrdə keçirilmiş kon­franslarda məruzələrlə çıxış etmiş, 81 tezis (onlardan 56 xaricdə) çap olunmuşdur.

İnstitutun əməkdaşları- "Metal-üzvi birləşmələr əsasında nanokatalizatorlar" lab. Müdiri k.ü.e.d.,prof. İsmayılov Etibar Hümmət oğlu  Niderlandın Breda şəhərində keçiriləcək iclasda iştirak etmək üçün və Horizon-2019 layihəsi üzrə "PROCESS DESİGN CENTER BV" şitkətinin tədqiqat mərkəzində AMEA KQÜK İnstitutunda sintez olunmuş karalizatorların testininin aparılması məqsədilə, İnstitutun Elmi işlər üzrə direktor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Məhəmməd Babanlı  “Qeyri-üzvi funksional materialların tədqiqi“ sahəsində Kiyev Milli Universiteti ilə birgə aparılan bəzi işlərin nəticələrini və gələcək elmi əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə etmək üçün Ukraynanın Kiyev şəhərində ezamiyyətdə olmuşlar.

 

Hesabat ilində 5 monoqrafiya, 1 dərs vəsaiti  və 1 biblioqrafik göstərici nəşr edilmişdir:

 

-  A.Алиев, Д.Тагиев, Р.Гусейнова, В.Меджидзаде.  Синтез, свойства и применение тон­ких полупроводниковых пленок халькогенидов кадмия. Баку,“Элм”, 2020,  272 с.

-  VladimirVishnyakov, BaghirSuleimanov, AhmadSalmanov, EldarZeynalov. "Primer on enhanced oil recovery". ELSEVIER (Gulf Professional Publising). 2020, pp.211

А.Ягубов,

 

- G.I. Kelbaliev. D.B. Tagiev, M.R. Manafov.  Rheology of structured oil emulsion .İn book: Nano-and Micro-Encapsulation-Techniques and aplications. London: İntechOpen, 2020.

- Д.Тагиев, С.Мамедова. Сорбционные методы очистки природных и сточ­ных вод. Баку, “Элм”, 2020, 246.c.

- D.B.Tağıyev, Ç.H.İsmayılova. Biofiziki  və Bioüzvi kimya. Bakı, “Təbib”, 2020, 354 s.

- Тофик М.Нагиев. Сопряженные реакции в контексте современных идей. Баку, CBS    Poligraphic production. 2020, 207pp.

- Akademik Dilqəm Bəbir oğlu Tağıyevin 70 illiyinə həsr olunmuş Biblioqrafik Göstərici. Bakı, "Elm", 2020, 406 s. 

 

2020-ci ildə Web of Science (Clarivate Analytics), SCOPUS  və digər məlumat bazalarına  daxil  olan məqalələr

 

Web of Science (Clarivate Analytics) məlumat bazasına

daxil olan jurnallarda çap olunan məqalələr

 

İmpakt Faktorlu jurnalların siyahısı

1. M.Nurmamat, K.Okamoto, S.Zhu, T.V.Menshchikova, I.P.Rusinov, V.O.Korostelev, K. Miyamoto, T.Okuda, T.Miyashita, X.Wang, Y.Ishida, K.Sumida, E.F.Schwier, M.Ye, Z.S. Aliev, M.B.Babanly, I.R.Amiraslanov, Evgueni V.Chulkov, K.A.Kokh, O.Tereshchenko, K. Shimada, S.Shin, A.Kimura, Topologically non-trivial phase-change compound GeSb2Te4. // ACS Nano 2020,  14, 7, 9059–9065, https://doi.org/10.1021 /acsnano. 0c04145.  CA-13,700

2. I. I.Klimovskikh, M.M.Otrokov, D.Estyunin, S.V.Eremeev, S.O.Filnov, A.Koroleva, E.Shev­chenko, V.Voroshnin, I.P.Rusinov, M.Blanco-Rey,          M.Hofmann, Z.S.Aliev, M.B.Babanly, I.R.Amiraslanov, N.A.Abdullayev, V.N.Zverev, A.Kimura, O.E.Tereshchenko, K.A.Kokh, L.Petaccia, G.DiSanto, A.Ernst, P.M.Echenique, N.T.Mamedov, A.M.Shikin, E.V.Chul­kov. Tunable 3D/2D magnetism in the (MnBi2Te4)∙(Bi2Te3)m topological insulators family. NPJ Quantum Materials. 5, 2020, 54, DOI:10.1038/s41535-020-00255-9, CA-6.262

3. Ziyafaddin H. Asadov, Gulnara A. Ahmadova, Ravan A. Rahimov, Seyid-Zeynab F. Hashimzade, Yusif Abdullayev, Etibar H. Ismailov, Samira A. Suleymanova, Nahida Z. Asadova, Fedor I. Zubkov, Jochen Autschbach. Aggregation and antimicrobial properties of gemini surfactants with mono- and di-(2-hydroxypropyl)ammonium head-groups: Effect of the spacer length and computational studies. //Journal of Molecular Liquids. 2020, 15 march,V. 302, 112579.https://doi.org/10.1016/j.molliq. 2020.112579, CA-5.065

4. Oleksii Popov, Jozef Vleugels, Eldar Zeynalov,Vladimir Vishnyakov. Reactive hot pressing route for dense ZrB2-SiC and ZrB2-SiC-CNT ultra-high temperature ceramics. Journal of European Ceramic Society, 2020, 40(15), 5012-5019, https://doi.org./10. 1016/jeurceramsoc.2020.07.039, CA-4,495

5.Asadov .M.M. Kuli-zade E.S. Phase equilibria, thermodynamic analysis and electrical properties of the Li2O–Y2O3–B2O3 system. Journal of Alloys and Compoundshttps://doi.org /10.1016/j.jallcom.2020.155632, CA-4,350

6. K. Holtgrewe, S. K. Mahatha, P. M. Sheverdyaeva, P. Moras, R. Flammini, S. Colonna, F. Ronci, M. Papagno, A. Barla, L. Petaccia, Z. S. Aliev, M. B. Babanly, E. V. Chulkov, S. Sanna, C. Hogan, C. Carbone: Topologization of β-antimonene on Bi2Se3 via proximity effects. Scientific Reports. 2020; 10: 14619. CA-3.998

7. D.A.Estyunin, I.I.Klimovskikh, A.M.Shikin, E.F.Schwier, M.M.Otrokov, A.Kimura, S.Kumar, S.O.Filnov, Z.S.Aliev, M.B.Babanly, E.V.Chulkov:  Signatures of temperature driven antiferromagnetic transition in the electronic structure of topological insulator MnBi2Te4APL Mater. 8, 2020 021105,  CA-3.819

8. S.O.Filnov, I.I.Klimovskikh, D.A.Estyunin, A.Fedorov, V.Voroshnin, A.V.Koroleva, E.V. Shevchenko, A.G.Rybkin, Z.S.Aliev, M.B.Babanly, I.R.Amiraslanov, N.T.Mamedov, E.F. Schwier, K.Miyamoto, T.Okuda,  S.Kumar, A.imura, V.M. Misheneva, A.M.Shikin, E. V. Chulkov: Probe-dependent Dirac-point gap in the gadolinium-doped thallium-based topological insulator TlBi0.9Gd0.1Se2Phys. Rev. B, 102, 2020, 085149,CA -3.720

9. A.M.Pashajanov, Sh.M.Bayramov, G.G.Abbasova, M.M.Agamaliyeva, Z.A.Mamedova // Extraction-Atomic-Absorption Determination of Gallium (III) with 2-hydroxy-5-T-butyl­phenol-4’-methoxy-azobenzene. Journal of Materials Science and Chemical Engine­ering, 2020, 8, p. 24-30, CA-3,610

10. Majidzade V.A., Aliyev A.Sh. Guliyev P.H. Babanly D.M. Electrodeposition of the Sb2Se3 thin films on various substrates from the Tartaric electrolyte. Electrochemical Science and Engineering, 2020, 10(1), p.1-9, CA-3.610

11. O.Z.Alekperov, E.Nakhmedov, A.Najafov, O.Samedov, Kh.Nadirova,            V.Gasymov, G.R.Mahmudova. Reversible amorphization and character of conductivity of TlInTe2 crystal at ionicconductivity temperature under ac-electric field. //Journal of Physics D: Applied Physics, 2020, v.53,3,035103,1-10, CA-3,228

12. Mansura huseynova, Vaqif Farzaliyev, Ajdar Medjidov, Mahizar Aliyeva, Parham Taslimi, Onur Sahin, Bahattin Yalзэn.Novel zinc compound with thiosemicarbazone of glyoxylic acid: Synthesis, crystal structure, and bioactivity properties. /Journal of Molekular Structure.  Vol.1200, 2020, 127082, Https://doi.org/10.1016/j. CA-2,190

 

13.Vusala Asim Majidzade, Akif Shikhan Aliyev, Mahmoud Elrouby, Dunya Mahammad Babanly, Dilgam Babir Tagiyev. Electrodeposition and Growth of Iron from an Ethylene Glycol Solution. Acta Chimica Slovenik. 2020, 67, 4, DOI:10.17344/acsi.2020.6308, CA-1.395

14.Mashadiyeva L.F.,  Mansimova S.H., Babanly D.M., Yusibov Y.A., Tagiyev D.B., Ba­banly M.B.Phaseequilibria in the Ag2Te-PbTe-Sb2Te3system and thermodynamic properties of the (2PbTe)1-x(AgSbTe2)x solid solutions. //Acta Chimica Slovenik. 2020, v.67,p.799–811, CA-1.395

15.Машадиева Л.Ф., Мансимова Ш.Г., Бабанлы К.Н., Юсибов Ю.А., Бабанлы М.Б. Термодинамические свойства твердых растворов в системе PbSe-AgSbSe2. Russian Chemical Bulletin, 2020,v.69, pp.660-664, CA-1,062

16.Asadov M.M. Mustafaeva S.N. Guseinova S.S. Lukichev V.F. Ab Initio Calculations of the Electronic Properties and the Transport Phenomena in Graphene Materials.  Physics of the Solid State. 2020. Vol. 62. No. 11.P.2224–2231. https://doi.org/10.1134/ S10637 83420110037,CA -0,986

17. S.N. Mustafaeva, K.M.Guseinova, M.M.Asadov. Current Relaxation in TlGa1-xDyx Se2 (x =0.01, 0.03) Single Crystals. Physics of the Solid State. 2020. Vol. 62. No. 7. P. 1150–1155. https://doi.org/10.1134 /S1063783420070197, CA -0,986

18.Н.З.Ибрагимова, Г.М.Джафаров, Д.Б.Тагиев, И.У.Лятифов. Крис­тал­ли­­чес­кая струк­­­­тура 1,2,4,1¢,2¢,4¢-гексаметил­фер­ро­­цена. //Журнал Координационная химия, 2020, №1, том 46, стр. 56-61. CA -0,973

19. Hasanova G.S., Aghazade A.I., Yusibov Y.A., Babanly M.B. Thermo­dynamic Pro­perties of TheBiTeand Bi8Te9. //Physics Chem. Solid State,2020, V.21, №4, pp. 492-495, CA-0.925

20.Orujlu E.N. Phase equilibria in the SnBi2Te4-MnBi2Te4 system and characterization of the Sn1-xMnxBi2Te4 solid solutions. //Physics Chem. Solid State, 2020, vol. 21, no. 1, pp. 113-116, CA-0,925

21. S.Z.Imamaliyeva, I.F.Mehdiyeva, D.B.Taghiyev, M.B.Babanly. Thermodynamic investigations of the erbium tellurides by EMF method.           // Physics Chem. Solid State, 2020, V.21, №2, pp. 312-318, - CA0.925

22.Imamaliyeva S.Z., Tl4GdTe3 and Tl4DyTe3–Novel Structural Tl5Te3 Analo­gues.// Physics Chem. Solid State,2020, V.21, №3, pp. 492-495,CA-0.925

23. N.N.Niftiev, F.M.Mamedov, M.B.Muradov. AC Electrical Conductivity of MnGaIn Se4 Single Crystals. Technical Physics Letters, 2020, Vol. 46, No.6, pp. 538–540.CA-0,990

24.Shamo ZokhrabTapdıqov. A drug-loaded gel based on graft radical co-polymerization ofN-vinylpyrrolidone and 4-vinylpyridine with chitosan. // Cellulose chemistry and techno­logy.2020. 54 (5-6). 429-438. CA-0,900

25. S.N.Mustafaeva, S.M.Asadov, A.I.Jabbarov. Hopping Thermoelectric Power in TlCrS2. Inorganic Materials, 2020, Vol. 56, No. 4, pp. 333–337.https://doi.org/10.1134/ S0020 168520040093. CA-0,881

26.Y.I.Aliyev, Y.G.Asadov, T.M.Ilyasli, F.M.Mammadov, T.G.Naghiyev, Z.A.Ismayilova, M. N.Mirzayev, and S.H.Jabarov. Structural aspects of thermal properties of AgCuS com­pound. Modern Physics Letters B, 2050066 (7 pages), DOI: 10.1142/S02179849205006 69, 2020, CA-0.866

27.Имамалиева С.З., Мехдиева И.Ф., Бабанлы Д.М., Зломанов В.П., Тагиев Д.Б., Бабанлы М.Б. Твердофазные равновесия в системе Tl2Te–Tl2Te3–TlErTe2 и термо­динами­ческие свойства соединений Tl9ErTe6 и TlErTe2. /Журнал Неорганческой химии, 2020, том 65, № 11, с.1550–1557. CA -0.822

28.Mamedov F.M., Babanly D.M., Amiraslanov I.R., Tagiev D.B., Babanly M.B. Physico­chmical analysis of the FeSe–Ga2Se3–In2Se3system. // Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2020, № 11, pp.1747–1755. CA-0.822

29.Sh.H.Mammadov, A.N.Mammadov, R.C.Kurbanova. Quasi-Binary Section Ag2SnS3 –AgSSbS2 . //Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2020, Vol. 65, No. 2, pp.217–. CA-0,822,

30.V.A.Rzaguliev, A.N.Mamedov, O.Sh.Karimli, Sh.G.Mamedov. Phase equilibrium in the Ag2Se-Cu2SnSe3 and Ag8SnSe6-Cu2SnSe3 systems. // Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2020, /doi.org/10.1007/978-3-030-35249-3_118. CA-0,822,

31.Ш.С.Абдуллаева, Ф.М.Мамедов, И.Б.Бахтиярлы Квазибинарный разрез CuInS2 –FeIn2S4 . Журнал неорганической химии, 2020, том 65, №1 с.98-103. CA-0,822,

32. Алиев И.И., Мамедова Н.А., Садыгов Ф.М., Садыгов Н.М., Меликова И.Г. Иссле­до­вание химического взаимодействия в системе Sb2Te3–InSe и свойства полученных фаз. //Журнал неорганической химии. 2020, том.65, №10. c.1386–1391, CA-0,822

33.M.M.Asadov, S.N.Mustafaeva, D.B.Tagiyev, V.F.Lukichev. Thermo­dynamic and Dielec­tric Properties of As2S3–As2Se3.Russian Journal of Inorganic Chemistry.. 2020. Vol. 65. No.5. P. 733–742.https://doi.org/10.1134/ S0036023620050022, CA-0,822

34.M.M. Asadov, N.A.Akhmedova, S.R.Mamedova, D.B.Tagiev. Phase Equilibria Thermo­dynamic Analysis, and Electrical Properties of Samples in the System Li2O–B2O3–Yb2O3. Russian Journal of Inorganic Chemistry. 2020. Vol.65. No.7. pp.1061-1068. https://doi.org/10.1134/S0036023620070013,  CA-0,822

35.Мамедов Ш.Г., Мамедов А.Н., Курбанова Р.Д.,  Квазибинарныйразрез Ag2SnS3 AgSbS2. Журналнеорганическойхимии, 2020, 65(2), s.218 - 223, CA-0,822,

36.D.Tagiev, U.Mammadova*, A.Isazade, N.Zeynalov, O.Badalova,                    N.Shixverdieva, C.Seidova, H.Aslanova. Immobilization of a quarterized polymer with immobilized transition metal ions. //Digest Journal of Nano­materials and Biostructures, 2020. Vol.15. No.1 .pp.275-280. CA- 0,785

37.N.N.Niftiyev, F.M.Mammadov and M.B.Muradov. AC electrical con­ductivity of FeGaInSe4. Semiconductors, 2020,V.54, No.6, pp.627–629. https://doi.org/10.1134/ S1063782620060123.  CA-0,759

38.Г.И.Келбалиев, Д.Б.Тагиев, О.М.Гюлалов, Ф.И.Шекилиев, В.И.Керимли, Н.А.Ма­гер­рамова.Теоретические и экспериментальные исследования процессов очистки   сточных водсинергетической смесью. //Химия и технология воды, 2020, т.42, № 2, с.178–185. CА-0,720

39.A.S. Abdullaeva, I.B. Bakhtiyarly,  R.D. Kurbanova.  Physical and Chemical Properties of Glass Composed of (Ga2S3)0.60(La2S3)0.35(Er2S3)0.05  and  (Ga2S3)0.60 (La2S3)0.27 (Er2S3)0.13. //Glass Physics and Chemistry. 2020, v. 46, pp.298–304. doi.org/10.1007/ 978-3-030-35249-3_118 .CA-0,720

40.Majidzade V.A., Aliyev A.Sh. The obtaining semiconductor thin films Ni3Bi2Se2. Iranian Journal of Chemistry and Chemical Engineering, 2020, DOİ:10.30492/IJCCE. 2020, 43334, CA-0.600

41.Mammadov A.N., AlverdievI.D., AlievZ.S., Tagiev D.B., Babanly M.B.  Thermodynamic Modeling of the Phase Diagram for Cu2SnS3-Cu2SnSe3 System. In: R. A. Aliev et al. (Eds.):ICSCCW 2019. Advances in Intelligent Systems and Computing,2020, 1095, pp.1–8. //doi.org/10.1007/978-3-030-35249-3_118 .CA-0,570

42.A.I.Yaqubov, Sb.Naseri, Z.R.Agayeva., N.A.Imanova, K.J.Haciyeva, N.H.Gasa­­nova. Study  of quantitative-structure equilibratinq interaction of indexes retention of mono­methyl­alkanes in fossie fuels by multiplelinearreqression and vector. //Theoretical Foundation of Chemical Engineering , 2019,vol.53,№6, pp.1099-1105. CA-0.559

43.Asif Mammadov, Gunel Pashazade, Afarida Gasymova, Ulviya Sharifova. Processing of titanium-magnetite concentrates for the production of iron, titanium dioxide modifications and titanium. //Chemistry&chemical technology, 2020, Vol. 14, No. 2, pp. 227-233. /https://doi.org/ 10.23939 /chcht14.02.CA-0,470

44.Asadov M.M. Boudeghdegh K. Moussaoui I. Roula A. Theoretical considerations on transition metals sulphidesprecipi-tation in alloyed steels. Mechanics of Solids.2020.№ 1. pp. 114–123.  https://doi.org/10.31857 /S0572329920010195, CA-0,420

45. A.A.Geidarov, A.A.Gulieva, L.T.Tagieva, G.I.Alyshanly, V.A.Aliyeva. Kinetic Laws of the Dissolution of Alunite from Alunite Ores with an Alkali Solution.ISSN 0036-0295. Russian Metallurgy, 2020, №9, pp.933-937. DOI:10.1134 S0036029520090050, CA-0,320

46. G.I. Kelbaliyev, D.B. Tagiyev,  M.R.Manafov. Rheology of Structured Oil Emulsion, In book: Nano- and Micro-Encapsulation - Techniques and Applications. London: IntechOpen, 2020, pp.1-38.DOI: 10.5772/intechopen. 92770. Web of Science

47.Perizad A.Fatullayeva, Ajdar A.Medjidov, Idayat M.Mamedov, Pavel V.Dorovatovskiy, Jan. V.Zubavichus, Victor N.Khrustalev, Rayyat Huseyn Ismayilov.The Cycle Destruction during Complex Formation of 4-salicyliden­eamino-3-hydrazino-5-mercapto-1,2,4-triazole with Ni (II) ions. Journalof Chemical Society Pakistan, Vol. 42, No. 05, 2020, Web of Science

48.E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, K.F. Ibragimova, P.E. Kalantarova. Morphology of rhenium-selenium-copper nano-films. London Journals Press. vol. 19, Issue 8, 2020,  pp. 45-49, Web of Science

49.Zeynalov E.B., Huseynov E.R., Salmanova N.I. Effect of nanocarbon  additives on stability of polymer  composites. Izv.Vyssh. Zaved. Khim. Tekhnol. 2020, v.63. N11. pp.4-11. Web of Science

50.Y.M.Nagiyev, Nadiri M.I., Akhmadov I.I., Esedzade G.Sh., Zeynalov E.B.  Aerobic oxidation of cumene catalyzed with n-(2,5-dychlorophenly) dichloromaleymide. Actual problems of Chemical Engineering, december. 2020, Web of Science

51.I.A. Talybly, G.M. Samedzade, L.F.Masayeva, A.N. Mammadov, A.M. Gasimova, G.B. Shadlinskaya. Modeling the process of granulation of dusty-type clay with dipper method on a pelletizing granulator. //Chemical Problems, 2020, no. 1 (18), pp.68-77/ DOI: 10.32737/2221-8688-2020-1-68-77, Web of Science

52.Orujlu E.N., A.E. Seidzade, Z.S. Aliev, M.B.Babanly. Synthesis and crystal structure ofa new 9P–type layered van der Waals compound SnBi4Te4. // Chemical Problems, 2020, 1(18), pp. 40-48, Web of Science

53.Hasanova G.S., Dashdiyeva G.B., Yusibov Y.A., Babanly M.B Thermodynamic proper­ties of the Bi2Te3 and Bi4Te5 compounds. // Chemical Problems, 2020, №2, pp.74-77

54.E.N. Ismailova, IB Bakhtiyarly, MB Babanly. Refinement of the phase diagram of the SnSe-Sb2Se3 system. // Chemical Problems, 2020, №2, pp.

55. BananyarliS.I. , IsmayilovSh.S., GasimovaR.N., KhalilovaL.A., Study of 3Bi2O3·5B2O3-Nd2O3·3B2O3 system and dependence of electrophysical and heat properties of obtained alloys on the composition.  // Chemical Problems, 2020, No.1, pp.106-112. Web of Science

56.Аждарова Д.С., Максудова Т.Ф. , Мамедов Ш.Г., Рагимова В.М., Гусейнова Э.С., Гамидова Ш.А.,  Фазовые равновесия в системе Mn-Bi2Se3. Chemical Problems,   2020,   18(1),   c.113-117, Web of Science

57.Maharramova L.G. Conversion of methanol to formaldehyde and dimethoxymetane on bifunctionalk catalysts. //Chemical Problems, 2020. №1(18), c.97-101, Web of Science

58.Majidzade V.A. Sb2Se3-based solar cells: obtaining and properties. Chemical Problems, 2020, 18(2), pp.181-198, Web of Science

59. S.A. Aghamammadova. Peculiarities of the mechanism of oxidation of cyclohexane by   “green oxidizer” hydrogen peroxide on per-FTPhPFe3+OH /Al2O3.  // Chemical Problems,    2020, №1,(18), Web of Science

60. N.A.Abdurehmanova.Study of catalytic activity of  the modified multi-walled  carbon nanotubes in the aerobic oxidation  ofcumene. Processes of Petrochemistry and Oil Refining, 2020,v.21, No.2, pp.268-275.Web of Science

61. N.Ibrahimova. Features of crystal structures of symmetric polymethylferroc­enes//  Chemical problems. 2020, no. 2 (18), pp.145-150, Web of Science

62.Leylufar I. Aliyeva, Esmira A. Guliyeva, Lala M. Afandiyeva, Akif D. Kuliyev, Ajdar A. Mejidov.  Synthesis and catalytic activity of the complexes of 1,3-diphenyltriazenes of manganese and cobalt in the reaction of oxidation of petroleum hydrocarbons.  Processes of Petrochemistry and Oil Refining, Vol. 21, No. 1, 2020, pp. 26-35, Web of Science

63.S.A. Mammadova, U.A Mammadova, D.B. Tagiyev, N.A. Zeynalov, A.I. Yagubov. Synthesis and physical-chemical study of organobentonite based nanocomposites. / Chemical Problems, 2020. No. 1 (18). pp.55-60, Web of Science

64.S.B.Zeynalov,S.K.Sharifova, E.R.Huseynov, F.A.Abdullayeva,  M.G.Abba­sov, A.K.Sha­ri­­fova. Synthesis and study of complex compounds based on ferric chloride (FeCl3) reactions with amino asids. Chemical Problems. 2020. № 2 (18). pp.229-236. Web of Science

 

SCOPUS

 

65. S.A. Asadov,S.N. Mustafaeva, V.F. Lukichev. Modifying the Dielectric Properties of the TlGaS2 Single Crystal by Electron Irradiation.Russian Microelectronics, 2020, Vol. 49. No. 4. pp. 263–268. https://doi.org/ 10.1134/S1063739720040022. SCOPUS-0,8

66.Asadova M.M. Guseinova S.S. Lukichev V.F. Ab Initio Modeling of the Electronic and Energy Structure and Opening the Band Gap of a 4p- Element-Doped Graphene Monolayer. Russian Microelectronics. 2020. Vol. 49. No.5. pp. 314–323. https://doi.org/10. 1134/S106373 9720050 030. SCOPUS-0,8

67.Asadov S.M. Mustafaeva S.N. Lukichev V.F. Modeling the Crystallization and Correlation of the Properties with the Composition and Particle Size in Two-Dimensional GaSxSe1–x (0 х 1). Russian Microelectronics. 2020. Vol. 49. No.6. pp. 452–465. https://doi.org/10.1134/S1063 739721010042. SCOPUS-0,8

68. Majidzade V.A., Aliyev A.Sh., Tağıyev D.B. Electrochemical deposition of Sb2Se3 thin films semiconductor from tartaric acid solution. Bulgarian Chemical Communications, 2020, V.52 Special IssueE, pp. 62-67,Scopus-0,4

69. Majidzade V.A., Mammadova S.P., Petkucheva E.S., Slavcheva E.P., AliyevA.Sh., Tagiyev D.B.Co-electrodeposition of iron and sulfur in aqueous and non-aqueous electrolytes. Bulgarian Chemical Communications. 2020, V.52 Special Issue E, pp. 73-78,Scopus-0,4

70. Hasanova G.S., AghazadeА.I., Yusibov Y.A., Babanly M.B. Thermodynamic investi­ga­tion of the Bi2Se3-Bi2Te3 system by EMF method. //Condensed  Matter  and  Interphases.  2020, №3, pp.310-319. SCOPUS

71. Imamaliyeva S.Z., Babanly D.M., Zlomanov V.P., Taghiyev D.B., Babanly M.B. Thermodynamic properties of terbium tellurides. //Condensed  Matter  and  Interphases.  2020, № 4, pp. SCOPUS

 

РИНЦ və digər impakt faktorlu jurnallar

 

72.E.Şh.Mammadov., D.S.Valiyeva., T.N.Kulibekova., А.Mammadov., F.Аliyeva., S.E. Hu­sey­nova., Z.S.Sefereliyeva. Developnent of utilization methods and recycling  of  expized toxic chemicals. //Azerbaijan chemical journal  №  2, 2020, рp.48-55.

73.E.S.Mammadova, Z.Ch.Salayeva, N.A.Zeynalov, G.A.Mammadaliyev. Synthesis of methacrylic monomers from methacrylonitrile and polymers on their basis. // Azerbaijan chemical journal, 2020. No 3. pp. 50-55.

74.Р.Агаева, Иманова Н.А., Меликова И.Б.Джаба­ров, Э.Э.Асадова, И.А.Азизова. Очист­ка отработанных масел модифицированными сорбентами смектитовой породы. //Химическая промышленность сегодня. Москва, 2020, №5.

75.З.Р.Агаева ,Н.А.Иманова. И.А.Талыблы,С.К. Бехбутова, Н.Г. Гаса­но­ва. Утили­зация токсичных компонентов отработанных масел сорбентами алюмосиликатной. //Нефтепереработка и нефтехимия, Москва, 2020, №6, с.37-40,

76.Н.А.Иманова,С.Г.Мамедов,.Р.Агаева. Л.М.Мамедова, А.И.Ягубов.Очистка отрабо­тан­ных масел модифицированными сорбентами смектитовой породы. //Химическая промышленность, Сант-Петербург,2020, №3, c.152-158.

77.Агаева З.Р., Иманова Н.А., Талыблы И.А., Бехбудова С.К., Гасанова Н.Г., Кязи­мова Э.М. Утилизация токсичных компонентов отработан­ных масел сорбентами алюмосиликатной природы. //Нефтепере­работка и нефтехимия. 2020, N.6. c.37-40

78.Гурбанов Г.Р., Pзагулуев В.А., Керимли О.Ш., Мамедов Ш.Г., Алиев О.М., Раги­мо­ва В.М.,  Фазовые диаграммы систем Ag2S-Cu2SnS3(Cu4SnS4).  Международ­ный жур­­нал прикладных и фундаментальных исследований,   2020,  2,  c.31-136,

79.Мамедов Ш.Г.  Квазибинарный разрез Ag2SnS3-Sb2S3,   Изв. Сарат. ун-та. Нов. сер. Сер. Химия. Биология. Экология.,   2020,   20 (1),   c.49- 54

80.Э.А.Теймурова, И.Г.МеликоваФазовые превращения и распре­деление серебрa при комплексной переработке высокопиритистого свинцового  концентрата". Химическая промышленность, 2020, №5, с.

81.Алиев И.И., Мамедова Н.А., Мехтиева С.Т., Амирасланов И.Р. исследование взаимодействия в системе InTe-Sb2Te3. Международный журнал прикладных и фунда­ментальных исследований, 2020. № 2. часть 1. c.137-141.

82.Ф.Т.Махмудов, М.А.Рагимли, А.Н.Нуриев, З.А.Джаббарова, Ш.З.Эфен­диева, В.Х.Алиева, Х.А.Ильясова, М.А.Гаджиев. Хромато­графи­ческое разделение пар ионов (кобальт-никель). Science and world. International scientific journal, 2020, №2(78), V.1, pp.8-11.

83.М.А.Рагимли, Ф.Т.Махмудов, В.Х.Алиева, З.А.Джаббарова, Ш.З.Эфендиева, Т.Н. Аскерова, С.М.Солтанова, А.С.Гумбатова. Особенности сорбции и разделения катионов цветных металлов модифицированным  клиноптилолитом  из  водных растворов.  Журн. Химическая промышленность, 2020, № 5.

84.Н.И.Исмаилов, С.Н.Османова, М.М.Агамалиева, А.М.Насибова, Азозамещенные этоксиакридина – реагент для  экстракционно-фотометрического определения индия (III), Бутлеровские сообшения, г.Казань, N6, том 62, 2020, с.85-88

85.Кашкай А.М., Гасангулиева Н.М., Шакунова Н.В.Взаимное  влияние различных функ­циональных групп на антиокислительные свойства аминосульфидов. //Журнал «Нефтепереработка и нефтехимия».2020, №3, с.18-21.

86.Z.R.Agayeva,Mammadova B.G., Kazimova, E.M.Talibli, I.A.Efendiyeva, S.G. Shaba­no­va Ch.M. Bentonit gillərin boz-qonur torpaglarında kənd təsərüfat bitkilərinin boy artımına və ekoloji  durumuna təsirinnin tədqiqi. //Azerbaycan chemical journal, 2020, №1,  pp.82-86

87.Ahmadov E.J. Physico-chemical interaction in the BiSI-BiTeI system. //Azerbaycan chemical journal,  2020, №1, pp. 36-40.

88.Mekhdiyeva I.F. Phase equilibria in the TlTe-Tl9ErTe6 system. // Azerbaycan chemical journal, 2020, №2, pp.74-77

89.Ahmadov E.J. Physico-chemical interaction in the SbTeI−Bi2Te3 system. // Azerbaycan chemical journal,, 2020, №3, pp. 46-49

90.Imamaliyeva S.Z., Alakbarzade G. I., Mamedov A.N., Babanly M.B. Modeling the phase diagrams of the Tl9SmTe6 -Tl4PbTe3 and Tl9SmTe6 -Tl9BiTe6 systems. // Azerbaycan chemical journal,  2020, №4, pp.

91.Aghazade A.İ. Phase equilibria of  the PbBi2Te4 -"PbSb2Te4" section of the PbTe - Bi2Te3- Sb2Te3 system  and some properties of the  solid solutions. // Azerbaycan chemical journal, 2020, №4, pp.

92.F.M. Mammadov. FeS–FeGaInS4–FeIn2S4 system.  //Azerbaijan chemical journal. 2020. No3. pp.29-33.

93.Jafarova S.F. Co-electrodeposition of thin Mo-S films. // Azerbaycan chemical jour­nal, 2020,No 1, pp.16-19

94.Majidzade V.A. Electroreduction of thiosulphate ions from non-aqueous solutions. //Azerbaycan chemical journal, 2020, No 2, pp.61-66

95.Javadova S.P. Electrochemical behavior of bismuth ions in ethylene glycol. Azerbaycan chemical journal, 2020, No 3, pp.11-16

96.Javadova S.P. Electrochemical reduction of selenium ions from organic solution. Azerbaycan chemical journal, 2020, No 4, pp.43-48

97.F.M.Sadiqov,  Z.Y.Meherremova,  Sh.C.Cahandarov,  Q.N.Haciyev,  V.Qasimov, Q.S. Qeh­re­­manov,  E.T. Melikova. Investigation and  retirement of the wastes from superphosphate production. //Azerbaycan chemical journal

98.M.R.Manafov, G.I. Kelbaliev. Analysis  of the modern state of researches on deposition of asphalt-resin substances, paraffin and modeling metods review. // Azerbaycan chemical journal,2020,  2, pp. 1-11.

99. А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, И.И.Османова, А.М.Гусейнова, И.В.Балаев. Обес­пече­ние стабильности работы этиленового региона химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза за счет учета динамики протекания входящих в него процессов. //Теоретические основы химической технологии. Москва, 2020, Том 54, № 5, с. 531-543. 

100.А.М. Алиев, В.Ш. Агаев, Ф.А. Агаев, Г.А. Али-заде, А.Р. Сафаров, Ф.В. Алиев, Р.А. Ахмедов, Р.Ю. Мирзоева. Кинетика и механизм диспропорционирования толуола в бензол и ксилолы с участием водорода на модифицированном цеолитном катализаторе. //Нефтепереработка и нефтехимия. Москва, 2020, №4, с.25-31.

101. A.M.Aliyev, A.R.Safarov, I.V.Balayev, I.I.Osmanova, A.M.Quseynova. Сontrol of propane pyrolysis process in nonstationary conditions. //Azerbaijan Chemical Journal. 2020, №1, pp. 6-10.

102.A.M.Aliyev, A.R.Safarov, I.V.Balayev, I.I.Osmanova, A.M.Quseynova, E.F.Aliyev. Development of a non-stationary mathematical model for the process of polymerization of propylene. //Azerbaijan Chemical Journal. 2020, №4. pp.6-11

103.A.M.Əliyev, M.Y.Abbasov, U.M.Nəcəf-Quliyev, Z.A.Şabanova, G.Ə.Əli-zadə, R.Y. Mirzə­yeva. Metiltsiklopentanın metiltsiklopentadien 1.3-ə modifikasiya olunmuş seolit katalizatorları üzərində oksidləşdirici dehidrogenləşməsi. //Azərbaycan Kimya Jurnalı. 2020, №1, s. 26-31.

104. A.D.Valiyeva, E.H.Ismailov, S.N.Osmanova, R.D.Qasimov, P.A.Nadirov, J.I.MirzaiPhaseComposition, Magnetic and Catalytic Properties of Nanostructured Nickel-Containing NaX Zeolite in the Reaction of Oxidative Conversion of Propanol-1 //Chemical Problems, N 3  (2020) 410-420

105. V.A.Gasymov, G.F.Hasanov. Synthesis and X-Ray diffraction study of Pb4Yb2S7    compound.  /Chemical Problems, 2020, 3(18), 382-387

106. E.B. Zeynalov, E.R. Huseynov, N.I. Salmanova, N.A. Abdurahmanova, Nano-grade titanium dioxide on the nanocarbon carrier as catalyst in aerobic oxidation of alkyl aromatic hydrocarbons.  //ChemicaL Problems, No.3 (18), 2020, pp.351-360.

107. Corrosion-Electrochemical behavior of powder steel 09G2S in sulfuric solutions. H.M.Tahirli, T.I.Shirinov,A.T. Mammadov, M. Ch. Huseynov, D.H. Baxishova. //Chemical Problems, 2020,№3, p. 403-408.

108. E.B. Zeynalov, E.R.Huseynov, N.I.Salmanova, N.A.Abdurahmanova. Nano-grade titanium dioxide on the nanocarbon carrier as catalyst in aerobic oxidation of alkyl aromatic hydrocarbons. //Chemical Problems. 2020. № 3 (18). pp.351-360.

109.S.M.Zulfuqarova, G.R.Azimova, Z.F.Aleskerova, N.V.Sakunova, N.M.Hasankulieva, E.M.Guseinova, Yu.N.Litvishkov. Microwave-stimulated solid-phase synthesis of Ni and Co ferrites on the surface of Al2O3/Al support. Chemical Problems. 2020. № 4

110.Orujlu E.N. Phase relations and characterization of solid solutions in the SnSb2Te4-MnSb2Te4 system. // New Materials, Compounds and Applications, 2020, vol.4, no.1, pp.38-43, IF-Gas

111.Ismayilova E.N., BabanlyD.M.,Zlomanov V.P., Imamaliyeva S.Z. Thermodynamic functions of tin selenides. // New Materials, Compounds and Applications,2020, v.4, №.2,  pp.132-140, IF-Gas

112.Imamaliyeva S.Z., Alakbarzade G.I., Gasymov V.A., Babanly M.B. solid-phase equilibria diagram of the Tl2Te-TlTbTe2-TlSbТe2 system. // New Materials, Compounds and Applications, 2020, v.4, №2, pp.99-107, IF-Gas

 

 

PATENT İŞİ

 

Hesabat ilində İnstitutun 3 ixtiraya dair iddia ərizəsi Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyi Patent və Əmtəə Nişanlarının Ekspertizası Mərkəzinə  göndərilmişdir və İnstitutun əməkdaşları Azərbaycan Respublikasının 11  patentini  almışlar.

 

Carı ildə laboratoriyaların əməkdaşları tərəfindən göndərilən 3 iddia ərizəsindən    3 ilkin ekspertizanın müsbət rəyi alınmışdır.

 

                                              İDDİA ƏRİZƏLƏRİ

Cədvəl 1

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

İddia ərizəsinin

№-si və ilkinlik tarixi

 

1

 

11

 

«LiCoO2 və Li2CoMn3O8 nanoölçülü tozlarının alınması  üsulu»

 

Ə.Ə.Məcidov

A.A.Məmmədova

 

a 2020  0022

18.02.2020

 

2

 

10

 

«Alunit filizinin emal üsulu»

 

 

R.H.Həmidov

Ə.A.İbrahimov

E.A.Teymurova

A.İ.Ağayev

 

a 2020 0087

07.10.2020

 

 

3

 

3

 

«Yarimkeçirici xassəyə malik Sb2S3 nazik təbəqələrinin çökdürülməsi üçün elektrolit»

 

V.A.Məcidzadə

A.Ş.Əliyev

D.B.Tağıyev

 

a 2020 0090

16.10.2020

 

 

 

 

 

2020-ci ildə alınan patentlərin müəllifləri aşağıdakı qeyd olunan laboratoriyaların əməkdaşlarıdır. (Cədvəl 2)

  1. Lab. № 19  –  4 patent  (Lab. rəh.  A.N.Məmmədov)
  2. Lab. № 3    –  2 patent  (Lab. rəh. A.Ş.Əliyev)
  3. Lab. № 29  –  1 patent  (Lab. rəh.  F.M.Sadıqov)
  4. Lab. № 15  –  3 patent  (Lab. rəh.  A.M.Əliyev)
  5. Lab. № 25  –  1 patent  (Lab. rəh.  F.F.Cəlaləddinov)

 

Beləliklə institutun 32 nəfər əməkdaşı 2020-ci ildə alınmış 11 patentin müəllifidir. Qeyd olunan ixtiralar üzrə iddiaçı və patent sahibi AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutudur. 

 

2020-ci ildə  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən alınmış patentlər

Cədvəl 2

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

Patentin №-si və Dövlət reyestrində qeydiyyat tarixi

 

1

 

19

 

«Kaustik dolomitin alınma 

üsulu»

 

R.H.Həmidov  

A.İ.Аğayev

M.M.Əhmədov 

İ.Ə.Talıblı  

S.R.Səlimova 

M.İ. Хəlilova

 

İ 2020 0062

 

 

 

2

 

 

3

 

«Sb2Se3 nazik yarimkeçirici təbəqələrinin alınması üçün elektrolit»

 

V.A.Məcidzadə A.Ş.Əliyev P.H.Quliyev D.B.Tağıyev

 

 

İ 2020 0063

 

 

 

3

 

 

 

29

 

 

«Azulen və onun törəmələrinin qarışığının alınması üsulu»

 

F.M.Sadıqov

Z.Y.Məhərrəmova

Q.N.Hacıyev

N.İ.Heydərli

G.H.Həsən-zadə

D.B.Tağıyev 

 

İ 2020 0064

 

 

4

 

 

 

3

 

 

«Ni-Mo nazik təbəqələrinin alınması üçün elektrolit»

 

Ü.M.Qurbanova R.H.Hüseynova Z.H.Həsənli A.Ş.Əliyev D.B.Tağıyev

 

İ 2020 0065

 

 

5

 

15

 

«Etilen və propilenin

alınma üsulu»

 

A.M.Əliyev  A.R.Səfərov A.M.Quseynova  N.Ə.Alıyev S.R.Hacıyeva

Z.A. Məmmədov 

F.V.Əliyev  

 

İ 2020 0066

 

6

 

 

 

 

 

19

«Dolomitdən magnezium 

birləşməsinin alınma üsulu»

R.H.Həmidov 

M.M. Əhmədov 

İ.Ə. Talıblı

A.İ. Аğayev   

S.R.Səlimova 

M.İ.Хəlilova   

İ 2020 0067

 

 

7

 

15

 

«1.3-Tsiklopentadienin  alınma

 üsulu»  

 

A.M.Əliyev 

M.Y.Abbasov

Ü.M.Nəcəf-Quliyev

Z.A.Şabanova

 

İ 2020 0068

 

 

8

 

19

 

«Ammonyakın ammonium sulfatdan alınmasının elektrokimyəvi  üsulu»

 

R.H.Həmidov 

H.M.Tahirli

D.B.Tağıyev

 

İ 2020 0069

 

 

9

 

25

 

«Biogen metalların duzlarının amin turşuları ilə kompleks birləşmələri buğdanın boy stimullaşdırıcısı kimi»

 

 

D.B.Tağıyev İ.V.Əzizov

S.İ.Qəhrəmanova

F.F.Cəlaləddinov A.S.Abdullayev

T.O.Qəhrəmanov

 

İ 2020 0070

 

 

10

 

15

«Akroleinin  alınma üsulu»

A.M.Əliyev

Ü.M.Nəcəf-Quliyev

Ə.Ə.Sarıcanov T.İ.Hüseynova

V.M.Yarıyev

T.Y.Süleymanov

  

 

İ 2020 0071

 

 

11

 

19

«Alunit filizin­dən alüminium oksidin alınmasının elektrokimyəvi üsulu»

R.H.Həmidov 

H.M.Tahirli

D.B.Tağıyev

 

İ 2020 0072

 

 

 

İNSTİTUTUN  2020-ci İLDƏ TƏTBİQƏ TÖVSİYƏ OLUNAN İŞLƏRİ

 

–        Alunit istehsalı prosesində yaranmış qırmızı şlam tullantısının təkrar emalı üçün aparılan tədqiqatlar nəticəsində onun tərkibində olan nadir metalların qatılaşdırılıb çıxarılmasının yeni innovativ üsulu işlənib hazırlanmışdır.

–        Xörək duzunun alınması üçün Neftçala Yod-Brom Zavodu ilə danışıqlar əsasında prosesin tam texnologiyası və lahiyə sənədləri hazırlanıb.

–        Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin “Azəri Kimya” İstehsalat Birliyinin Etilen-Polietilen zavodunda etilen istehsalında xammaldan asılı olaraq 3-10% ağır piroliz qətranı alınır. Onun tərkibində 30-35% naftalin olur. Ağır qətrandan təmizliyi 98,9% olan naftalinin və ağır qətranda olan bəzi tsiklik birləşmələrində naftalinə çevrilməsi prosesləri işlənib hazırlanmışdır.

–        AMEA-nın Geologiya və Geofizika, Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutları arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən “Yerli xammal (vulkan palçığı, yanar şist), məişət və sənaye tullantıları əsasında kompleks gübrənin hazırlanma texnologiyasının işlənilməsi” mövzusunda elmi-tədqiqat işinin tətbiqi haqqında akt hazırlanıb. Alınan üzvi mineral kompleks gübrə Səlyan rayon Xələc kəndində tətbiq edilib. Tədqiqat zamanı məlum olmuşdur ki, gübrənin istifadəsində 1 (bir) hektardan 3500 kq pambıq, başqa növ gübrənin istifadəsindən isə 1 (bir) hektardan 2800 kq pambıq alınmışdır.

 

Pambıq bitkisinin üzvi kompleks gübrənin istifadə olunmasının iqtisadi səmərəliliyi aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir.

 

 

 

Məhsuldarlıq, s/ha

əlavə məhsul, s/ha

əlavə məhsulun dəyəri, AZN/ha

Xərclər, AZN/ha

Şərti ümumi gəlir, AZN/ha

Şərti xalis gəlir, AZN/ha

1 AZN xərc üçün şərti xalis gəlir

1

Kontrol (NPK)

30

0

0

1100

1950

850

0.8

2

Yeni gübrə (norma ..........kq/ha)

 

37

 

7

 

455

 

690

 

2405

 

1715

 

2.5

3

Yeni gübrə (norma ..........kq/ha)

 

42

 

12

 

780

 

720

 

2730

 

2010

 

2.8

 

 

 

1.7.         Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat

 

10.09.2020-ci ildə Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvi Həbibulla Şahtaxtinskinin 120  illik yubileyi qeyd edilmişdir.

16.10.2020-ci ildə akademik Ağadadaş Əliyevin 80  illik yubileyi keçirilmişdir.

05.11.2020-ci ildə akademik Toğrul Şahtaxtinskinin 95  illik yubileyi qeyd edilmişdir.

 

 

1.8.         Beynəlxalq əlaqələr haqqında məlumat

 

İnstitut 2020-ci il ərzində Almaniya, Fransa, İs­paniya, İtaliya, İsveç, Hollandiya,  İsveçrə, Türkiyə, Rusiya və s. ölkə­lərin bir sıra elmi-tədqiqat müəssisələri və universitetləri ilə  elmi əməkdaşlığı davam etdirmişdir. İnstitutda 2015-ci ildə yaradılmış iki– İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İns­titutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labo­ra­­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmiş və əməkdaşlar yüksək İMPAKT FAKTORLU jurnallarda 60-a yaxın birgə elmi məqalə çap etdirmişlər. 

İnstitutun əməkdaşları bir sıra elmi praktik konfranslarda iştirak etmişlər:

1. Azərbaycan-Cənubi Koreya iqtisadi  əməkdaşlıq üzrə Dövlətləarası komissiyanın iclasında iştirak (akademik D.Tağıyev).

2. UNEC-də elm aylığı münasibətilə keçirilən “Elmi tədqiqatların kommersiyalaşdırılması” mövzusunda konfransda plenar məruzə (akademik D.Tağıyev).

3. Kiyevdə keçirilən Beynəlxalq konfransın onlayn iclasında iştirak (m/ü M.Babanlı, k.ü.f.d. S.İmaməliyeva) (onlayn).

4.  Azərbaycan-Litva Dövlətlərarası komissiyanın üzvü kimi onlayn iclasda iştirak (akademik D.Tağıyev) (onlayn).

5. Respublikada alüminium istehsalı ilə bağlı texnologiyanın yaradılması məqsədilə Beynəlxalq tenderdə iştirak (k.ü.e.d. A.Heydərov).

6. Elmi əməkdaşlıq üzrə Azərbaycan-Belarus işçi qrupunun onlayn iclasında iştirak (onlayn).

 

 

Hesabat ilində institutun bir sıra əməkdaşı xarici ölkələrə ezam edilmişdir

 

1. “Metal-üzvi birləşmələr əsasında nanokatalizatorlar” lab. müdiri k.ü.e.d.,prof. İsmayılov Etibar Hümmət oğlu 10.02.2020-ci il tarixindən 7 gün müddətinə Niderlandın Breda şəhərində keçiriləcək iclasda iştirak etmək üçün və Horizon-2019 layihəsi üzrə "PROCESS DESİGN CENTER BV" şitkətinin tədqiqat mərkəzində AMEA KQÜK İnstitutunda sintez olunmuş karalizatorların testininin aparılması məqsədiilə ezamiyyətdə olmuşdur.

 

2. İnstitutun Elmi işlər üzrə direktor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Məhəmməd Babanlı 26.02.2020-ci il tarixindən 4 gün müddətinə “Qeyri-üzvi funksional materialların tədqiqi“ sahəsində Kiyev Milli Universiteti ilə birgə aparılan bəzi işlərin nəticələrini və gələcək elmi əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə etmək üçün Ukraynanın Kiyev şəhərində ezamiyyətdə olmuşdur.

 

3."Qeyri -üzvi sintetik sorbentlər" lab.  a. e. i. Cabbarova Zarema Ələskər qızı 02.03.2020-ci il tarixindən 3 gün müddətinə laboratoriya şəraitində alınan gübrələrin ayrılmış pambıq sahələrində sınaqdan keçirmək məqsədilə Səlyan, Sabirabad, Kürdəmir rayonlarında ezamiyyətdə olmuşdur.

 

4. Beynəlxalq əlaqələr, qrand layihələri və innovasiya söbəsinin a. e. i. Bağırov Şahin Teymur oğlu 02.03.2020-ci il tarixindən 3 gün müddətinə laboratoriya şəraitində alınan gübrələrin ayrılmış pambıq sahələrində sınaqdan keçirmək məqsədilə Səlyan, Sabirabad, Kürdəmir rayonlarında ezamiyyətdə olmuşdur.

 

5. "Kompozisiya örtük materialları və korroziyadan mühafizə" lab. müdiri Tahirli Hilal Muradxan oğlu 10.03.2020-ci il tarixindən 4 gün müddətinə Taxtakörpü su anbarının metal avadanlıqlarının korroziya vəziyyətini öyrənmək üçün elmi-tədqiqat işlərinə başlamaq və həyata keçirmək məqsədilə Şabran rayonunun Taxtakörpü su anbarında ezamiyyətdə olmuşdur.

 

6. "Kompozisiya örtük materialları və korroziyadan mühafizə" lab. a.e.i. Verdiyev Süleyman 10.03.2020-ci il tarixindən 4 gün müddətinə Taxtakörpü su anbarının metal avadanlıqlarının korroziya vəziyyətini öyrənmək üçün elmi-tədqiqat işlərinə başlamaq və həyata keçirmək məqsədilə Şabran rayonunun Taxtakörpü su anbarında ezamiyyətdə olmuşdur.

 

 

1.9. Elmi kadrların hazırlanması

 

İnstitutun doktorantura və dissertanturasına (2019-cu ilin qəbul planına əsasən) 2020-ci ildə 12 nəfər, doktorantura  yolu  ilə 6 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 2, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 4), dissertantura yolu ilə 6 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 5, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 1)   qəbul  olmuşdur.

      Hesabat  ilində  58 doktorant  və  dissertant  müxtəlif  ixtisaslardan öz dissertasiya işləri  üzrə  elmi tədqiqat işləri aparırlar. İnstitutun  doktoranturasında  fəlsəfə do ktoru hazırlığı üzrə 12 nəfər  təhsil  alır,  onlardan  12 əyani:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                              -7

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -3

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                             -1

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası                  -1

Elmlər doktoru hazırlığı üzrə 10 nəfər büdcə hesabına təhsil alır.

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                              -4     

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -2     

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                         -1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                             -2

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası                  -1

İnstitutun dissertanturasında  elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  15 nəfər   dissertasiya işi üzrə çalışır:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                              -6

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -5     

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası                  -1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                             -1

2301.01-“Analitik kimya” ixtisası                                         -1

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                         -1

Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  21 nəfər:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                              -7

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     -7     

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                         -1     

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                             -4

3303.01-“Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası       -2

 

        

  ELMİ-TƏŞKİLATİ  FƏALİYYƏT

 

a) Elmi Şuranın fəaliyyəti:

        Hesabat dövründə Elmi Şuranın 10 iclası keçirilmiş və bu iclaslarda 2020-ci il üçün struktur bölmələrin işçi proqramları, 2020-ci ildə keçiriləcək elmi-tədqiqat işlərinin planı, İnstitutun doktorantura, dissertantura və magistraturasında təhsil alanların at­tes­tasiyasının nəticələri, 2020-ci ildə qəbul olunanların fərdi iş planları, Elmi Şuranın 2020-ci il üçün təqvim planı, Şuraya təqdim olunmuş monoqrafiyaların çapa tövsiyəsi və İnstitutda işləyən görkəmli alimlərin (akademik Həbibulla Şahtaxtinski, Toğrul Şahtaxtinski və akademik Ağadadaş Əliyev) yubileylərinin keçirilməsi haqqında AMEA-nın qarşısında vəsatətlərin qaldırılması və s. məsələlər müzakirə olunmuşdur.

Elmi Şura iclaslarında əməkdaşların baş elmi işçi, böyük elmi işçi,  elmi işçi və kiçik elmi işçi vakant vəzifələrini  tutmaq üçün keçirilən müsabiqənin nəticələri müzakirə edilərək təsdiq  olunub.

Cari ildə İnstitutun “Mineral sorbentlər”, “Qeyri-üzvi və sintetik sorbentlər”, “Metal-üzvi birləşmələr əsasında nanokatalizatorlar” laboratoriyaların müdirlərinin vəfatı ilə əlaqədar bu  laboratoriyalara yeni müdirlərin k.ü.e.d. Zenfira Ağayevanın, k.ü.e.d. Fəxrəddin Mahmudovun, k.ü.e.d.,prof. Etibar İsmayılovun müsabiqə əsasında seçilməsi müzakirə edilib və təsdiq üçün müvafiq sənədlər AMEA-nın KEB-nə təqdim edilib.

Şura iclasında “Sorbsiya prosesləri” şöbəsinin müdiri AMEA-nın müxbir üzvü Əli Nuriyevin vəfatı ilə əlaqədar şöbənin ləğv olunması və onun tərkibindəki “Qeyri-üzvi və sintetik sorbentlər” və “Mineral sorbentlər” laboratoriyaları ekoloji problemlərin həllinə yönəlmiş elmi tədqiqatlarının oxşarlığını nəzərə alaraq, AMEA-nın müxbir üzvü Qüdrət Kəlbəliyevin rəhbərlik etdiyi “Kimyəvi və ekoloji proseslərin modelləşdirilməsi və texnologiyası” şöbəsinin tərkibinə daxil edilməsi müzakirə edilərək təsdiq olunub.

Elmi Şuranın iclaslarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman və Sərən­camlarının icrası haqqında, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin sərəncamları və qərarları, Ali Attestasiya Komissiyasının və başqa yerli və xarici elmi təşkilatların məktubları və s. müzakirə olunmuş və onlara cavablar verilmişdir.

İlin sonunda struktur bölmələrin 2020-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati hesabatları aparılmış, “direktorluq hesabatı” təsdiq edilmiş və elmi işlərdə əldə edilən mühüm nəticələr müzakirə edilmişdir.

2020-ci ildə Şurada dosent elmi adı 2 nəfərə  2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə (k.ü.f.d. A.Qasımova və k.ü.f.d. Ş.Qəhrəmanova),  1 nəfərə 2308.01 – “Elektrokimya” ixtisası üzrə (k.ü.e.d. A.Ş.Əliyev)  professor elmi adının verilməsi müzakirə edilib  və təsdiq üçün müvafiq sənədlər Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-a təqdim olunub.  

Elmi Şuranın iclaslarında elmi əməkdaşlıqla bağlı yeni müqavilələr müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir, həmçinin 2020-ci ilə qədər bağlanılmış və fəaliyyətdə olan müqavilələr əsasında aparılan elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə baxılmışdır. Bu müqavilələr əsasında birgə aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirilməsi, elmi işlərin effektivliyinin artırılması və alınan nəticələrin mühüm olması müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir.

 

b) Elmi seminarların işi:

AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Dissertasiya Şurasının nəzdində 2303.01- “Qeyri-üzvi kimya”, 2316.01- “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasları üzrə Elmi Seminar fəaliyyət göstərir. Elmi seminarın tərkibi 20 nəfərdən ibarətdir (2 müxbir üzv, 10 elmlər doktoru, 8 fəlsəfə doktoru). Elmi seminarda hesabat ilində dissertasiya işləri müzakirə olunmamışdır.

 

c) Dissertasiya Şurasının işi:

İnstitutun nəzdində 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya“, 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasları üzrə Dissertasiya Şurası fəaliy­yət göstərir. Hesabat ilində Dissertasiya Şurasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru vəelmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə edilməmişdir.

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri

 

 

2019

2020

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi

3935637.00

4295313.00

Orta aylıq əmək haqqı

422.00

501.00

o cümlədən

- elmi işçilər

471.00

578.00

Büdcədən əlavə vəsaitin həcmi

 

33735.39

 

43219.50

 

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət

 

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda pul mükafatları verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir.

 

1.12. Təltiflər və mükafatlar haqqında məlumat

 

Akademik Ağadadaş Əliyev  80 illik yubileyi münasibəti ilə AMEA-nını Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.

 

 

 

 

4.1. İnstitutun elmi istiqamətləri üzrə problem şuralarının fəaliyyəti

 

İnstitutun nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Rəyasət Heyətinin və Azərbaycan Respublikası Elmi Tədqiqatların Əlaqələndirilməsi Şurasının 31 may 2019-cu il tarizli 10/2 nömrəli birgə qərarına əsasən elmi istiqamətlər üzrə İnstitutda “Yeni materiallar“  və “Kataliz”  Problem Şuraları fəaliyyətə başlayıb. “Yeni materiallar“ üzrə Şuranın sədri AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı, “Kataliz”  üzrə – AMEA-nın müxbir üzvü Eldar Zeynalov.

 

 

4.2.           “Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələri rəhbər tutaraq AMEA-nın 2020-ci ilədək İnkişaf Konsepsiyası ilə bağlı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:

 

Bilik iqtisadiy-yatın formalaş-ması

Elmin inkişaf etdiril-məsi

Elmin maddi-texniki bazasının yeniləşdiril-məsi

Hal-hazırda İnstitut qabaqcıl xarici ölkələrdə istehsal olunmuş müasir  cihazlarla təchiz olunmuşdur. Bax 4.3.8.

 

 

Elmin informasiya təminat sisteminin təkmilləşdiril-məsi

İnstitut haqqında Wikipedia bazasında olan informasiyanın yerləşdirilməsi məqsədi ilə yaradılmış işçi qrupu bu məlumatları həmin bazaya yerləşdirir.

İnstitutun saytında və AMEA-nın “SCİENCE.AZ” saytında olan İnstitutun səhifəsi mütəmadi olaraq yenilənir.

Hesabat dövründə əməkdaşlar tərəfindən 89-dan çox elmi məqalə mötəbər jurnallarda  dərc olunub və 7 kitab çap edilib.

 

 

Elmin maliyyələşdirilməsi işində diversifikasiyanın aparılması

Elmi proqramların yerinə yetirilməsi ilə büdcədənkənar vəsaitin həcminin artırılması istiqamətində tədbirlər görülür.

 

 

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmala-rın bazarın tələblərinə uyğunlaşdırıl-ması

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmalar bilavasitə Respublikanın iqtisadiyyatının tələblərinə uyğunlaşdırılır.

 

 

Elm və istehsal arasında əlaqələrin gücləndiril-məsi

–                  Xərçəng xəstəliyinə qarşı antibiotiklərin təsir müddətinin uzadılması və daşınması məqsədilə onların immobilizasiyası üçün polimer nanogellərin və nano-kompozitlərin sintezi və tədqiqi sahəsində Milli Onkologiya Mərkəzi ilə birgə multidissiplinar tədqiqatlar aparılır;

–                  Spintronikada və kvant kompüterlərində informasiya daşıyıcısı kimi istifadə olunan yeni qeyri-üzvi maddələrin – topoloji Dirak materiallarının yaradılması istiqamətində fundamental tədqiqatlar aparılır;

– Mingəçevir su anbarının sualtı polad qurğularında   pittinq korroziyasına səbəb olmuş mikrobioloji bakteriyaların və onların həyat fəaliyyətinin nəticəsi olan hidrogen sulfid korroziyasına qarşı mübarizə üsullarının işlənilməsi və tətbiqi.

– Membran filiz emalı texnologiyası əsasında filiz və filiz tullantılarından sənaye əhəmiyyətli komponentlərin ətraf mühitə ziyan vurmayan yeni kompleks çıxarılma emal texnologiyasının işləməsi və pilot qurğunun hazırlanması.

– Seksiyalı pilot qurğuda molekulyar azotun hidrogen peroksidlə atmosfer təzyiqində katalizator tətbiq etmədən bir mərhələdə koherent-sinxronlaşdırılmış fiksasiyası nəticəsində azotun  5800C-də 50 küt.%-ə yaxın konversiyasında azot-1 oksidi,  nitrat, nitrit və hiponitrit turşuları alınmışdır.

– Lantanoidlərin qalliumla qarışıq kationlu sulfid şüşələri elektron və lazer şüalarına qarşı davamlıdır və antistoks lüminofor kimi gecə görmə cihazlarının optiki lifli sistemlərinin hazırlanmasında istifadə oluna bilər.

– Zol-gel-yanma və templat metodları əsasında yüksək temperaturlu reaksiyaların katalizatorları üçün səthi böyük  olan silisium oksidin sintez metodları hazırlanmışdır;

 

İnnovativ sahibkar-lığın dəstək-lənməsi

Qabaqcıl texnologiyala-rın transferinin təşviqi;

Bu sahədə işin həyata keçirilmə mexanizmi araşdırılır.

 

 

Elmtutumlu məhsulların işlənilməsi və istehsalı üçün texnoparkların yaradılması;

Elmtutumlu məhsulun istehsalının təşkili ilə əlaqədar biznes təkliflər hazırlanır.

 

 

İnformasiya Texnologiyalarının inkişafı Dövlət Fondunun yaradılması.

İnformasiya Texnologiyalarının inkişafı ilə əlaqədar əməkdaşlıq nəzərdə tutulur.

 

 

 

4.3.2. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi

 

Cari ildə zəruri normativ-hüquqi sənəd təkmilləşdirilməyib.

 

 

4.3.3. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması

 

Cari ilin 3-6 mart tarixində  AMEA   Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının (GAMŞ) təşkilatçılığı ilə “Fundamental və tətbiqi elmlərin müasir problemlərinin həllində multidissiplinar yanaşmalar” mövzusunda II Beynəlxalq elmi konfrans keçirilmişdir. Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fondunun maliyyə dəstəyi ilə baş tutan tədbir AMEA-nın 75 illiyinə həsr olunmuşdur. Tədbirin keçirilməsində Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun GAMŞ sədri Faiq Məmmədov və şuranın üzvləri təşkilatçı qismində fəal iştirak etmişlər. Konfransın “Tətbiqi kimyanın müasir problemləri” istiqaməti üzrə seksiya Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda keçirilmiş və bu seksiyanın işində İnstitutun   GAMŞ üzvləri fəal iştirak etmişlər.

Cari ilin oktyabr ayında AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun gənc əməkdaşları İlahə Mehdiyeva və Elnur Oruclu Almaniyanın Rostok şəhərində keçirilən “Termofiziki xassələr və enerji sistemləri” (THERMAM 2020) adlı beynəlxalq onlayn elmi konfransda məruzə ilə çıxış edərək, sertifikata layiq görülüblər.

Cari  ilin “2 fevral Gənclər Günü” ilə əlaqədar İnstitutda gənc alim və mütəxəssislərin – doktorant, dissertant və magistrantların iştirakı ilə görüş keçirilmişdir.

 

 

4.3.4. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə

 

Wikipediya qlobal informasiya  resursunda Azərbaycanın görkəmli kimyaçı alimlərinin həyat və yaradıcılıqları haqqında məlumatlar yerləşdirilmişdir. Azərbaycan tarixinin həqiqətlərinə həsr olunmuş tədbirlər keçirilir və onlar haqqında məlumatlar institutun internet səhifəsinə mütəmadi olaraq daxil edilir.

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş material elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri: İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə, Babaxanova Nailə.

 

 

 

 

4.3.5. Təşkil olunmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi

 

Bax 1.7.

 

4.3.8. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi

 

Şöbə müdiri: k.ü.f.d., b.e.i.Vaqif Qasımov

 Şöbənin nəzdində aşağıdakı qruplar fəaliyyət göstərir:

-  Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

-  Spektral analiz qrupu

-  Elektron mikroskopiyası qrupu

-  Element analizi qrupu

Şöbənin tədqiqatlarının əsas istiqaməti müxtəlif sinif  təbii və süni birləşmələrin rentgeno­qrafik, termiki, spektral, elektron mikroskopiya və element analizlərinin aparılmasından ibarətdir. Şöbə bu tədqiqatların aparılması üçün müasir cihazlarla təmin olunmuşdur.

 

Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu tərəfindən aparılmış analizlərin sayı

  1. Rentgenefaza analizi                -318 nümunə
  2. Termiki analiz                         -47 nümunə

Spektral analiz qrupu

  1. İQ spektr                                 -152 nümunə
  2. UB spektr                               -90 nümunə

Elektron mikroskopiya qrupu

 

 

    Avtomatik rentgen difraktometri                                 Derivatoqraf

 

 

       

 

    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    

 İnfraqırmızı və Ultrabənövşəyi                        Atom qüvvə mikroskopu

spektrometrlər

 

            

Kütlə spektrometrli qaz xromotoqrafı İnduktiv birləşmiş plazmalı kütlə spektrometr         

4.3.9. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması

 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1,2,3,4 nömrələri çap olunmuşdur. Hazırda Kimya Prob­lemləri РИНЦ(RSC), Azərbaycan Kimya Jurnalları isə (РИНЦ) bazasına daxildir.

 

 

Elmi işlər üzrə direktor müavini                       AMEA-nın müxbir üzvü

                                                                              Məhəmməd  Babanlı

 

 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun

2019-cu il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 

H E S A B A T

(direktorluq hesabatı)

 

Hal-hazırda İnstitutda 30 elmi-tədqiqat laboratoriya və 4 elmi yardımçı şöbə fəaliyyət göstərir.

Elmi-tədqiqat işləri 3 elmi istiqamət (3 problem) üzrə aparılıb, 8 mövzunun, 36 işi üzrə  64  mərhələsi yerinə yetirilmişdir. Elmi-yardımçı şöbələrdə 13 mərhələni əhatə edən 5 elmi iş aparılıb.

 

Qeyri-üzvi kimya

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem: Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi

 

Bu problem üzrə (3 mövzu, 14 iş, 26 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

–   Dehidratasiya olunmuş alunit süxurunun  su ilə emalı zamanı qələvi metal ionlarının məhlula çıxımı kifayət qədər yüksək  olur (Na+-95,07, K+-97,95%). Al3+ və Fe3+  ionlarının  isə  məhlula çıxımı müvafiq olaraq 8,0-8,03, və 1,92-2,13% təşkil edir. Dehidratasiya olunmuş alunit süxurunun  qələvi ilə emalı zamanı  texnoloji prosesin əvvəlində qələvi metal sulfatlarının ayrılmasının mümkünlüyü müəyyən edilmiş və optimal parametrləri tapılmışdır.

 

–   Bərk məhlulların termodinamik stabillik funksiyasını qeyri-səlis sistemlərin çoxhədəfli genetik alqoritmi vasitəsilə həlletməklə iki və üç komponentli xalkogenid bərk məhlulların  binodal və spinodal sahələri müəyyən edilmiş və optimal funksional xassəli bərk məhlullar alınmışdır.

 

–   Daşkəsən filiz hövzəsində yerləşən filizsaflaşdırma kombinatının tullantılarından faydalı metalları (Co, Cu, Zn, Mn) yuma üsulu ilə çıxartmaq üçün təbiətə ziyan vurmayan, ekoloji təhlükəsiz hasilat texnologiyası işlənilmiş, prosesin rejimi və optimal parametrləri müəyyən edilmişdir.

 

–   Vanadium stilbazo və səthi aktiv maddə setilpiridinlə müxtəlifliqandlı kompleksi, qallium (III)-un halogenid asidokomplekslərinin etoksiakridinin azotörəmələri ilə ion assosiatı alınmış və tədqiq edilmişdir. Hər iki elementin müxtəlif nümunələrdə (xəlitələrdə, filizlərdə, minerallarda, sənaye tullantılarında) təyininin fotometrik, ekstraksiyalı-fotometrik və ekstraksiyalı atom-adsobsiya üsulları işlənmişdir.

.

–  Fiziki-kimyəvi analizin kompleks metodları ilə Cu2S-In2S3-FeS və FeS - In2S3 – PbS kvaziüçlü sistemində faza tarazlığı geniş temperatur və qatılıq intervalında kvazibinar və qeyri-kvazibinar politermik kəsiklər üzrə öyrənilmişdir:

a) Cu2S-In2S3-FeS 9 kvazibinar, 9 qeyri-kvazibinar  kəsik üzrə tədqiq edilmişdir. Kəsiklərin T-x  faza diaqramları, kvaziüçlü sistemin isə likvidus səthinin  proyeksiyasında 17 nonvariant nöqtə (onlardan 5 üçlü evtektikadır), 11 monovariant tarazlıq əyrisi və 7 ilkin kristallaşma sahəsidir. Sistemdə aşkar edilən CuFeIn3S6 birləşməsi 1365 K-də konqruent əriyir, krupkait (CuPbBi3S6) quruluş tipində rombik sinqoniyada kristallaşır.Elelmentar qəfəs parametrləri: a=11.236, b=11.457, c=4.015 Å. Fəza qrupu Pnma, Z=2-dir.

b) FeS - In2S3 – PbS kvaziüçlü sistemi 7 politermik kəsik üzrə tədqiq edilmişdir. Kəsiklərin faza diaqramı qurulmuşdur. Sistemdə əmələ gələn Fe1,5Pb5,5In10S22 tərkibli birləşmənin standart termodinamiki funksiyaları hesablanmışdır. Lantanoidlərin qaliumla qarışıq kationlu sulfid şüşələrini infraqırmızı lazerlə həyəcanlandırdıqda  sensibilizator kimi istifadə olunan Eu2+ ionu enerjinin Er3+ ionuna ötürülməsini gücləndirir. İşıqlanmanın infraqırmızı sahədən görünən sahəyə çevrilməsi baş verir. Bu şüşüələr elektron və lazer şüalarına qarşı davamlıdır və antistoks lüminofor kimi gecə görmə cihazlarının  optiki lifli rabitə sistemlərinin hazırlanmasında istifadə oluna bilər.

 

–  CaIn2Te4  birləşməsi əsasında alınmış 1,5; 2,5 və 3,5 mol %  CaTe bərk məhlul (CaIn2Te4)1-x(CaTe)x ərintilərinin  293 K temperaturda fotocərəyanın dalğa  uzunluğundan  asılılığı  öyrənilmişdir. Tərkibində  1,5; 2,5 və  3,5 mol%  olan   nümunələrin  uyğun  olaraq   maksimal   fotohəssaslığı    950 , 992, 1048 nm,  spektral    həssaslıq    sahəsi  isə  800-1200 nm olmuşdur. Nümunələrin qaranlıqdakı  müqavimətin    işıqdakı   müqavimətə  nisbəti    uyğun  olaraq (100 lk-də)  Rq/Ri=99,1;  Rq/Ri=97,7     və    Rq/Ri=97,27  olmuşdur. Maksimal    fotocərəyan kiçik   dalğa  uzunluğu istiqamətində   yerini    dəyişir.  Bu  ərintilərin    yüksək   fotohəssaslığına   əsaslanaraq   onların  fotorezistorların  hazırlanmasında  istifadə   olunmasını   söyləmək  olar.

 

–  Geniş diapazonda qeyri-xətti optik xassələrə malik (2Bi2O3·B2O3)100-x-(2Bi2O3·3GeO2)x sistem ərintilərinin infraqırmızı sahədə şəffaf olması onların ultrabənövşəyi lazerlər üçün bərk cisim rolu oynamasına zəmin yaradır və belə materialların geniş tətbiq sahələri vardır. İşığın məcburi kombinasion səpilməsində, lazer şüalarının tezlik çeviricilərində yeni material kimi istifadə oluna bilir.

İşığın yüksək tərtibdən sınma əmsalına malik olması ərintilərdən elektronikada, mikroelektronikada bərkidici altlıqlardan hazırlanmasında yüksək keyfiyyətli materiallar kimi istifadə oluna bilər.

Bi2O3-B2O3-SiO2 sistem ərintilərindən nüvə fizikası texnikasında radiasiyaya qarşı stinsilyasiya detektoru (sayğacı) kimi istifadə oluna bilər.

 

–  PCD32 çeşidli poladın korroziyadan mühafizəsi üçün onun üzərində termodiffuziya üsulu ilə alınmış xromun karbidlərinin təsiri öyrənilmişdir.

Xromun karbidlərinin formalaşdırıldığı şəraitdə poladın səthində onun əsas karbidləri ilə yanaşı (Cr23C6 və Cr7C3) yüksək məsaməli Cr2(NC) fazası da əmələ gəlir ki, bu da formalaşdırılmış örtüyün mühafizə qabiliyyətini azaldır. Məlum olmuşdur ki, kalsium-hidrid qeyd olunan məqsəd üçün yararlı maddədir. Bu məqsədlə Cr, NH4Cl, Al2O3-dən ibarət olan ovuntu qarışığı hazırlanmış və bu qarışığa 3%-li CaH2 daxil edilmişdir. CaH2 ovuntu qarışığına daxil edilməsi bir tərəfdən Cr2(NC) fazasının əmələ gəlməsinə mane olaraq,  poladın elektrokimyəvi xarakteristikaların xeyli yaxşılaşdırır. Digər tərəfdən CaH2 parçalanması nəticəsində ayrılan Ca sərbəst azotla reaksiyaya girərək çətin əriyən Ca3N2 birləşməsini əmələ gətirir. Kalsiumun özü isə poladın daxilinə atom radiusunun böyük olması səbəbindən (r=1,97 Ao) diffuziya edə bilmir.

 

–  Salisil, nikotin, malon və kəhrəba turşuları hidrazidləri ilə salisil aldehidi törəmələrinin hidrazonları və onların azometin rabitəsi üzrə reduksiya olunmuş analoqlarının  Cu (II), Co (II), Ni (II),  VO(II), Mn(II), Fe(II) ilə yeni kompleksləri sintez olunmuşdur. Onların quruluşu və xassələri öyrənilmişdir. Göstərilmişdir ki, (3,5-ditretbutil-2-hidroksibenzil)-2-hidroksibenzoil-hidrazon və 1-nikotinoil- (2-salisiliden) hidrazon dianion tridentat ligand kimi aparır, lakin  1-nikotinoil-2-(2-hidroksibenzil)hidrazin monoanion tridentatdır.

 

– Elektrokimyəvi müqayisə elektrodu kimi qeyri-su mühitində istifadə olunan ferrosen/ferrisinium sistemi ilə müqayisədə oksidləşmə-reduksiya prosesləri daha sürətli baş verən, elektrod potensialları daha əlverişli sahədə yerləşən, məhlulda daha davamlı olan yeni heksametilferrosen/heksametilferrisinium (Me6Fc/Me6Fc+) və oktametilferrosen/oktametilferrisinium (Me8Fc/Me8/Fc+) sistemləri hazırlanmışdır.

 

–  Bioloji aktiv metalların  (Zn, Mn, Fe) qarışıq liqandlarla (L1-C2H5NO,L2-C11H12N2O2) kompleks birləşmələrinin müxtəlif mühitlərdə [FeCl2L1L2]2H2O, [ZnCl2L1L2]2H2O, [MnL1L2Cl2]2H2O, [MnL1L2Cl2]  koordinasion birləşmələrinin sintez metodikaları işlənib hazırlanmışdır. Alınmış kompleks  birləşmələrin tərkib və quruluşları kimyəvi, ES və İQ- spektroskopiya, rentgen-faza, termoqravimetrik və s. tədqiqat metodlari ilə öyrənilmişdir.

 

–  Yeni sintez olunmuş neodim, samarium və qadoliniumun o-ftal turşusu ilə kompleksləri rentgenoqrafik, derivatografik və İQ spektroskopik analiz üsulları ilə tədqiq edilmişdir. Onların əsasında klatrat birləşmələr alınmışdır. “Qonaq” molekulları kimi qarışqa turşusu (samarium kompleks üçün), sirkə turşusu (qadolinium kompleksi üçün) seçilmişdir. Rentgenoqrafik, element, İQ spektroskopik analiz üsulları ilə komplekslərin və onların əsasında klatratların eyniliyi, o-ftal turşusunun koordinasiyası, “qonaq” molekullarının mövcudluğu  və miqdarı, termiki parçalanma prosesləri, supramolekulyar birləşmələr:

{Sm2[C6H4(COO)2]3·2H2O}·3HCOOH və

{Gd2C6H4(COO)2]3·5H2O}·2CH3COOH əmələ gəlməsi təsdiq edilmişdir.  Kobaltın 1,2,4,5-benzol tetrakarbon turşusu ilə kompleksinin neftin reoloji xassələrinə təsiri araşdırılıb.  Kompleksin termiki parçalanması prosesi tədqiq edilib. Bu kompleksin parçalanmasının yüksək temperaturda olması onu göstərir ki,kompleksin bütün su molekulları daxili və laylar arası hidrogen rabitə əmələ gətirərək, 3D supramolekulu yaradırlar.

 

kimyəvi-kinetika və kataliz, fiziki kimya

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem:  Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması.

 

Bu problem üzrə (4 mövzu, 18 iş, 31 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

– Metanın müxtəlif biomimetik katalizatorlar  üzərində oksidləşməsi reaksiyası üzrə aparılan eksperinmental tədqiqatların nəticələri göstərmişdir ki, Al2O3 üzərində flüorlaşdırılmış dəmirtetrafenilporfirin kompleksli biomimetik katalizator daha yüksək aktivliyə və davamlılığa malikdir. Bu katalizator ilə 250°C temperaturda metanolun çıxımı 18.2%, selektivliyi 60%-ə yaxın, CH2O çıxımı isə 6% olmuşdur.

 

– Alüminium elektrodu və dəmirporfirin tərkibli katalizator əsasında hazırlanmış biomimetik sensor etil spirtinin su məhlulunda, 10-4küt.% qədər qatılığını təyin etməyə imkan yaradır. Hazırlanmış biomimetik sensor davamlı olub, uzun  müddət aktivliyini itirmir, bu da,  onun təkrar istifadəsi üçün əlverişli şərtlər yaradır.

 

–  Histidinlə MnCI2.4H2O kompleks duzu alınmışdır.  Bu kompleks  işıqa və havaya qarşı davam­lıdır, spirtlərdə və üzvi  həlledicilərdə həll olunmur, lakin otaq  tempe­ra­tu­runda suda yaxşı həll olunur.Alınan histidinlə MnCI2.4H2O kompleksin tərkibi İQ-spektroskopiyası ilə təsdiq olunmuşdur və onun quruluşunun  ehtimal edilən sxemi göstə­ril­miş­dir.Hidroksiprolinlə CoSO4.7H2O və MnSO4.5H2O kompleks duzların alınıb. Bu komplekslər  spirtlərdə və üzvi  həlledicilərdə həll olunmur, lakin otaq  temperaturunda suda yaxşı həll olunur.

 

–  Foliy turşusunun əsasında kobalt xloridlə reaksiyası nəticəsində kompleks birləşmə alınmışdir və İQ-spektroskopiya  ilə onun quruluşunun  ehtimal edilən sxemi verilmişdir.Sintez edilmiş komplekslər bioloji aktiv maddələr kimi tədqiq edilmişdir və onların fizioloji və bioloji cəhətdən qeyri-toksikliyi müəyyən olunmuşdur.

 

–  Tsikloheksanın ferrosen iştirakında katalitik pirolizi nəticəsində  tərkibində dəmir karbidi (Fe3C) və dəmirin yüksək temperaturlu g-modifikasiyasını saxlayan  karbon nanoboruları alınmış,  onların etilbenzolun və kumolun aerob oksidləşməsində yüksək katalitik aktivliyi müəyyən edilmişdir.

 

– Propilenin akroleinə oksidləşdirici çevrilmə reaksiyasında yüksək katalitik aktivlik göstərmiş Ni-klinoptilolit (Ni2+=1%) katalizatoru üzərində reaksiyanın kinetik qanunauyğunluqları öyrənilmişdir. Bir sıra metal kationları ilə modi­fikasiya olunmuş təbii klinoptilolit seolitinin nümunələri sintez edilmiş və onların metiltsiklopentanın oksidləşdirici dehidrogenləşmə reaksiyasında katalitik aktivlikləri sınaqdan keçirilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, tərkibində 0.5% Cu2+və 0.15% Pd2+ kationları olan Aydağ yatağının təbii klinoptiloliti (SiO2/Al2O3=8.68) metiltsikloheksanolun metiltsikloheksanona oksidləşdirici dehidrogenləşmə reaksiyasında yüksək aktivlik göstərir.

Kreking və piroliz qazlarının kimya-texnoloji emalı kompleksinin propan-propilen regionuna daxil olan bir sıra proseslərin dinamikasını nəzərə almaqla riyazi modelləri tərtib olunmuşdur. Regiounun qeyri-stasionar riyazi modeli əsasında hesablamalar aparmaq üçün proqram təminatı işlənib hazırlanmışdır. Kreking və piroliz qazlarının kimya-texnoloji emalı kompleksinin propan-propilen regionı üçün optimal idarəetmə blok sxemi hazırlanıb.

 

–   Yeni sintez olunmuş ZrMo2, ZrV0,3 və VFe0,2 ərinti katalizatorları üzərində metanolun 125-2250C-də oksidləşməsi nəticəsində formaldehid və  dimetil efiri ilə yanaşı 40–43% yüksək setan ədədinə  (75-80) malik  dimetoksimetanın da alınması müəyyən edilmişdir.

 

–  Zol-gel-yanma metodu ilə kecid metalların oksidləri və ferritləri alınıb və karbon monooksidin aşağı temperaturlu oksidləşmə reaksiyasında katalitik aktivliyi öyrənilib. Daha yaxşı nəticə  üç komponentli  Cu-Mn-Fe sistemdə  müşahidə olunur - 1000C temperaturda CO-nun konversiyası 100%-ə çatır. Zol-gel-yanma və templat metodları əsasında yüksək temperaturlu reaksiyaların  katalizatorları üçün səthi böyük olan sililium oksidin  sintez metodikası hazırlanıb.

 

–  Xitozanın poli-4-vinilpiridinlə calaq sopolimeri alınmış və prosesə əsas parametrlərin təsiri öyrənilmişdir. Eyni zamanda xitozana calaq olunmuş poli-4-vinilpiridinin kvaternizə olunması və şişmə xüsusiyyətləri tədqiq edilmişdir. Xitozan poli-4-vinilpiridin calaq sopolimeri mühitində, NaBH4 iştirakı ilə nikel nanohissəcikləri alınmış (Ni0/XZ-PVP) və nanokompleks N,N¢-metilen-bis-akrilamidlə tikilmişdir. Alınmış Ni0/XZ-PVP kompleksinin katalitik xassələri allil spirtinin hidrogenləşməsi reaksiyasında öyrənilmişdir. Reaksiya məhsullarının xromaqrafik analizi aparılmış və göstərilmişdir ki, reaksiya məhsulu əsasən propanoldan ibarət olan məhsullardır.

Xitozan mühitində gümüş nanohissəcikləri sintez edilmiş və alınan biokompleksə levoflaksasinin immobolizasiyası həyata keçirilmişdir. Biokompleksin antimikrob göstəriciləri Tibb Universitetində S. aureus və E. Coli bakteriyalarında yoxlanılmışdır. Müəyyən olunmuşdur ki, həm sərbəst polimer, həm onun gümüş biokompozit nümunəsində sintetik torlar antibakterial xassə göstərirlər. Belə biokompozitlərin əmələ gətirdikləri lizis zonasını qənaətbəxş hesab etmək olar. Bu isə əsas verir ki, belə biokompozit nümunələrini hətta modifikasiya etmədən antibakteriallığın artırılması üçün həmin sintetik torlara əlavə örtük qatı kimi istifadə etmək olar.

 

–  Vanadium metalüzvi birləşmələri əsasında 45 nm ölçülü V2O3/Al2O3 nanostrukturlaşdırılmış katalitik sistemləri, karboksilat tip birləşmələrdə isə 72 nm həddində V2O5/Al2O3 katalitik nanostrukturlaşdırılmış katalitik sistemlər əldə olunur.

 

–  Karbon nitridin hidrogen molekulunu aktivləşdirə bilmək xassəsi kəşf edilmiş, onun  üzərində fenilasetilenin qiymətli monomer olan stirola selektiv hirogenləşməsi prosesi işlənib hazırlanmış, patent alınmış və prosesin mexanizmi və kinetik qanunauyğunluqları geniş araşdırılmışdır. Katalitik effektivliyi artırmaq məqsədilə ilk dəfə olaraq supramolekullyar aralıq komplekslər sintez edilmiş və onların əsasında ammonium duzları kimi sadə templatlar istifadə etməklə yüksək səthə malik  mezo-məsaməli karbon nitridlərin (mpg-C3N4) sintez üsulu işlənib hazırlanmışdır. Sintez olunmuş mpg-C3N4 nümunələri fenilasetilenin hidrogenləşməsi prosesində sıx həcmli karbon nitridlə müqayisədə çox yüksək aktivlik və stabillik  göstərirlər. Optimal şəraitdə stirola görə selektivliyi  95-97 % təşkil edir.  Katalizdə daha geniş formatda istifadə etmək üçün karbon nitridin bir sıra katalitik aktiv metal və metal oksidləri ilə kompozitlərinin sintezinə və tədqiqinə başlanılmışdır. Pt/mpg-C3N4 fenilasetilenin hidrogenləşməsi prosesində tərkibində metal olmayan  mpg-C3N4 ilə müqayisədə 18-20 dəfədən də  yüksək aktivlik göstərir. Karbon nitridin bu prosesdə daşıyıcı və  stabiləşdirici funksiyaları ilə yanaşı özünün də katalitik aktivliyi sayəsində sinergetik effekt baş verir və nəticədə reaksiyanin sürəti kəskin artır. Bu katalizator üzərində fenilasetilenin konversiyası 100% təşkil edir.  Reaksiya mühitinə əlavə liqandlar daxil etməklə prosesin stirola görə selektivliyini 87-90 %-ə qədər artırmaq mümkündür.

mpg-C3N4-in və onun  doping olunmuş analoqlarının suyun fotokatalitik parçalanması yolu ilə hidrogen  istehsalında foto-, elektrokatalizator kimi istifadə etmək üçün real potensiala malik olduğu göstərilmişdir.

 

– Neft avadanlıqlarında istifadəsi nəzərdə tutulan korroziyaya davamlı Pb-Sb-Te nazik təbəqələrinin alınması üçün elektrolizin optimal şəraiti tapılmış və müəyyən edilmişdir ki, belə nazik təbəqələr neft avadanlıqlarının polad materiallarının ömrünü 5-6 dəfə artırır.

 

– Elektrokimyəvi yolla yarımkeçiricilər texnikasında istifadə edilə biləcək renium-kükürd ərintisinin müxtəlif metallar üzərində lazımi tərkibdə nazik nanotəbəqələrin qısa müddət ərzində, aşağı temperaturda  almaq mümkündür.İlk dəfə olaraq Re-Cu-Te və Re-Cu-Se sistemində əmələ gələn nazik nano təbəqələrinin elektrokimyəvi alınma texnologiyası işlənib hazırlanmış və bəzi fiziki-kimyəvi xassələri öyrənilmiş və fotoelektrod materialı kimi günəş enerjisinin çevrilməsində perspektivli material kimi istifadə edilməsi tövsiyyə edilir.

 

kimya texnologiyası və mühəndisliyi

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem:  Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi

 

Bu problem üzrə (1 mövzu, 4 iş, 7 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakına diqqət yetirmək olar:

 

–  Turbulent axında və borunun sərhəd layının həcmində parafin hissəciklərinin çökməsi məsələsi həll edilmişdir. Borunun kəsiyi üzrə temperatur profili istilik daşıma tənliyindən istifadə etməklə təyin edilmişdir:

  

Bu tənlik həm zamana görə, həm də boru kəsiyinin uzunluğu və eni üzrə çöküntü olduqda boruda axının temperatur paylanmasını təyin etməyə imkan verir.

 

–  Etilen istehsalının yan məhsulları olan yüngül və ağır qətranlardan xammal kimi istifadə edərək tətbiq üçün yararlı yeni üsulla müxtəlif xüsusiyyətlərə malik olan bitum əsaslı lakların alınma prosesi işlənib hazırlanıb. Onların əsas göstəriciləri aşağıdakı kimidir:

  • aqreqat halı – bərk və ya qətrana bənzər;
  • rəng – qəhvəyi çalarlı, qara rəngli;
  • sıxlıq – tərkibindən və növündən asılı olaraq – 0,908 ÷ 1,498 q/sm3 ;
  • istilik keçiriciliyi – aşağı; 
  • elektrik keçiriciliyi – kiçik;
  • kimyəvi reagentlərə – davamlı;
  • radiasiyaya – davamlı;
  • istiliyin təsirinə – davamlı;
  • su nüfuzluğu – müşahidə edilmir;
  • qaz nüfuzluğu – müşahıdə edilmir;
  • karbohidrogen əsaslı, amorf maddə.

 

–   Ətraf mühitin çirklənməsini təqlid etmək üçün istifadə olunan saxlama müddəti başa çatmış IV-2 və IV-B adlı hərbi təlim resepturalarının utilizasiyası üçün təklif olunan zərərsizləşdirmə üsulu aşağıdakı üstünlüklərinə malikdir – prosesin texnoloji sadəliyi, ucuz və əlverişli reagentlərin istifadəsi və milli iqtisadiyyatda təkrar məhsulların praktiki istifadəsi. Nəticədə resepturada olan xlorpikrinin və xlorasetofenonun konversiyası 97%-ə çatır.

 

–  Məlum olmuşdur ki, sorbsiya prosesi zamanı  Co2+ ionları üçlü aminli klinoptilolitin Na2SiO3-lə 20%:80% nisbətində, Cu2+ ionları 10%:90% nisbətində, Ni2+ ionları isə 20%:80% nisbətində maksimal sorbsiya nəticəsi göstərir Co2+:Ni2+ və Ni2+: Co2+ ionlar qarışığı 1:10; 1:100; 1:1000 və 10:1; 100:1; 1000:1 nisbətlərində 2.0-4.0 N HCl məhlulu vasitəsilə həm adi, həm də ammonyaklı kompleks ionları şəklində ayrılması müşahidə olunur.

 

–   Hidrotermal üsulla sintetik polivinilpirrolidon və orqano-bentonit əsasında alınmış kompozit materialın mövcud sorbentlərlə müqayisədə ağır me­tal ionlarının (Cr3+, Pb2+ və s.) filiz emalı tullantı sularından, kationaktiv, anionaktiv və qeyri-ionogen boyaların isə toxuculuq sənayesinin tullantılarından çıxarılmasında yüksək sorbsiya tutumuna malik olması müəyyən edilmişdir.

 

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının, habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat

 

“Azərbaycan Respublikasında sənayenin inkişafına dair 2015-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı” üzrə

 

 –Su ilə qızdırılma sistemlərində istifadə olunan qazanların, qazanxanaların, isti su verilən boruların, böyük miqdarda və qalın sıx çöküntülü səthlərin pas və digər duz çöküntülərini əsas metalı korroziyaya uğratmadan, heç bir əlavə inhibitora ehtiyac olmadan, asanlıqla suda həll olan kompleks duzlara çevirməklə təmizləyən tərkib təklif edilmişdir.

–  Ölkə ərazisində  hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması və mühafizəsinin təşkili məqsədilə orada baş verən fiziki-kimyəvi proseslər öyrənilir və alınmış nəticələr əsasında onların mühafizə sisteminin təşkili Azərbaycan Meliorasiya, Su Təsərrüfatı və Azərbaycan Respublikası “Azərenerji” ASC-i ilə birgə aparılır.

–  Membran filiz emalı texnologiyası əsasında filiz və filiz tullantılarından sənaye əhəmiyyətli komponentlərin ətraf mühitə zərər vurmayan yeni kompleks çıxarılma-emal texnologiyası təklif olunur.

– Neftçala “Azər-Yod-Brom” Zavodunun tullantı sularından xörək duzunun alınmasının tam texnologiyası və lahiyə sənədləri hazırlanıb.

 

Ölkənin müdafiə qüdrətinin yüksəldilməsi istiqamətində İnstitutda bir sıra tədqiqatlar Müdafiə Nazirliyi və Hərbi Akademiya ilə müqavilələr əsasında aparılır.

– Ağır hərbi texnikanın fövqəladə hallar və müharibə zamanı aktiv zonadan çıxarılmasını təmin edən tüstüsüz yanma qabiliyyətli alternativ yanacaq qatqısı kimi nanokompozit məhlulları təklif olunur.

–  Neft avadanlıqlarında istifadəsi nəzərdə tutulan korroziyaya davamlı   Pb-Sb-Te nazik təbəqələrinin alınması üçün tərkib və elektrolizin şəraiti işlənib hazırlanmışdır. Alınmış Pb-Sb-Te nazik təbəqələri neft avadanlıqlarında istifadə olunan polad materialların ömrünü 5-6 dəfə artırır.

– Saxlama müddəti başa çatmış raket yanacaqlarının zərərsizləşdirilməsi üsulları işlənilib.

 

“Azərbaycan Respublikasında biznes mühitinin əlverişliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 13 iyul tarixli 2199 nömrəli Sərəncamının həyata keçirilməsi üzrə İnstitutda görülən işlər haqqında qısa məlumat

 

–  Su ilə qızdırılma sistemlərində istifadə olunan qazanların, qazanxanaların, isti su verilən boruların, böyük miqdarda və qalın sıx çöküntülü səthlərin pas və digər duz çöküntülərini əsas metalı korroziyaya uğratmadan, heç bir əlavə inhibitora ehtiyac olmadan, asanlıqla suda həll olan kompleks duzlara çevirməklə təmizləyən tərkib təklif edilmişdir.

Pas və duz çöküntülərinin təmizlənməsində istifadə olunan tərkib iqtisadi baxımdan daha ucuz başa gələn komponentlərdən ibarət olub, qısa müddət ərzində tələb olunan səthləri tamamilə təmizləməyə qadirdir. 1 litr sulu məhlulda qarışığın ümumi miqdarı 35 q/l.

Tətbiq üçün biznes-plan hazırlanaraq 2018-ci ildə YTP-na təqdim edilmişdir.

Neftçala “Azər-Yod-Brom” Zavodunun tullantı sularından xörək duzunun alınmasının tam texnologiyası,  layihə sənədləri və biznes-plan hazırlanıb.

 

1.2.  Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsi haqqında alınmış mühüm nəticələr

 

Problem: Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi.

 

- Bərk məhlulların termodinamiki stabillik  funksiyasını qeyri-səlis sistemlərin çoxhədəfli genetik alqoritmi vasitəsilə  həll etməklə iki və üç komponentli xalkogenid bərk məhlulların binodal və spinodal sahələrinin hesablanma üsulu işlənmişdir.

 

Şəkil: YbTe-SnTe və Cu2SnS3- Cu2SnSe3 sistemlərinin qeyri-səlis məntiq nəzəriyyəsi əsasında hesablanmış faza diaqramları

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Asif Məmmədov, AMEA-n müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı, akademik Dilqəm Tağıyev

 

1. Mammadov A.N., Aliev Z.S., Babanly M.B//In: Aliev R., Kacprzyk J. et all. (eds) /Advances in Intelligent Systems and Computing, vol 896.pp31-38. Springer, Cham,2019 //doi.org/10.1007/978-3-030-04164-9_107.

2. A.N. Mammadov, I.Dz. Alverdiev, Z. S. Aliev, D.B. Tagiev, M. B. Babanly.  /International Conference on Theory and Application of Soft Computing, Computing with Words and Perceptions - ICSCCW, Prague , Czech Republic. August 27-28, 2019.

3. Asif Mammadov, Elman Mammadov, Fidan Ibrahimova,,Nuray Ahmedova, Dilgam Tagiyev. 3D //THERMAM 2019. 6th Thermophysical and mechanical properties et advanced materials; 8th Rostocker Inst.Conf.Thermophysical propertiesfor technical thermodynamics. 22-24 september,2019.Çeşme-Izmir/Turkey. Full Text, 2019, pp.79-84

 

 

–  Elektrokimyəvi müqayisə elektrodu kimi qeyri-su mühitində istifadə olunan ferrosen/ferrisinium sistemi ilə müqayisədə oksidləşməreduk­siya prosesləri daha sürətli baş verən, elektrod potensialları daha əlverişli sahədə yerləşən, məhlulda daha davamlı olan yeni heksametilferrosen/heksametilferrisinium (Me6Fc/Me6Fc+) və oktametilferrosen/oktametilferrisinium (Me8Fc/Me8/Fc+) sistemləri hazırlanmışdır.

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru İltifat Lətifov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Qəzənfər Cəfərov, kiçik elmi işçi Nigar İbrahimova

Şəkil:  (Me8Fc/Me8/Fc+) redoks sisteminin həlledici molekulları ilə təmasda olmasının Fc+/0 sistemi ilə müqayisəsi.

 

1. N.Z.İbrahimova, G.M.Jafarov, D.B.Tagiyev, L.U.Lyatifov. Research into kinetics of electron exchange reactions in the system sym. Octamethylferrocene/sym. Octamethylferricinium hexafluorophosphate. //Chemical Problems 2019, № 2(17), P.310.

2. Н.З.Ибрагимова, Г.М.Джафаров, Д.Б.Тагиев, И.У.Лятифов. Кристаллическая структура 1,2,4,1¢,2¢,4¢-гексаметилферроцена. //Журнал Координационная химия, 2020, № 1 (çapdadır).

Problem: Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması.

 

– Tsikloheksanın ferrosen iştirakında katalitik pirolizi nəticəsində  tərkibində dəmir karbidi (Fe3C) və dəmirin yüksək temperaturlu g-modifikasiyasını saxlayan  karbon nanoboruları alınmış,  onların etilbenzolun və kumolun aerob oksidləşməsində yüksək katalitik aktivliyi müəyyən edilmişdir.

 

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Eldar Zeynalov, akademik Tofiq Nağıyev, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Mətanət Məhərrəmova

 

1. Eldar Zeynalov, Tofik Nagiyev, Jörg Friedrich, Matanat Magerramova Carbonaceous nanostructures in hydrocarbons and polymeric aerobic oxidation mediums. In the book: Fullerenes, Graphenes and Nanotubes: A Pharmaceutical Approach. Edited by Alexander Mihai  Grumezescu, Elsevier –William Andrew Publishing House, 2018, chapter 16, pp. 631-681.

2.  Zeynalov E.B., Allen N.S. Salmanova N.I., Vishnyakov V.M., Carbon nanotubes catalysis in liquid-phase aerobic oxidation of hydrocarbons: Influence of nanotube impurities. //Journal of Physics and Chemistry of Solids,127(4), 245-251(2019).

 

–  Yeni sintez olunmuş ZrMo2, ZrV0,3 və VFe0,2 ərinti katalizatorları üzərində metanolun 125-2250C-də oksidləşməsi nəticəsində formaldehid və  dimetil efiri ilə yanaşı 40–43% yüksək setan ədədinə  (75-80) malik  dimetoksimetanın da alınması müəyyən edilmişdir. 

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Arif Əfəndi, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Adilə Əliyeva, texnika üzrə fəlsəfə doktoru İradə Məlikova

 

1. Алиева А.М., Эфенди А.Дж., Магеррамова Л.Г., Кожарова Л.И., Меликова И.Г., Бабаев Э.М.  Способы получения альтернативных видов топлив  на основе метанола //Журнал нефтепереработка и нефтехимия. 2019,  № 2. c. 27–32.

2. Рустамова Дж.Т.,   Эфенди А.Дж.,  Насири Ф.М., Шихлинская Т.А., Исмаилова Т.А., Байрамова С.С., Мансурова К.А.  Влияние физико-химических свойств цеолитов на их адсорбционные способности. //Norwegian Journal of development of the international Science. 2019.  № 31. Part 1. P. 7–12. ISSN 3453-9875.

–   Neft avadanlıqlarında istifadəsi nəzərdə tutulan korroziyaya davamlı Pb-Sb-Te nazik təbəqələrinin alınması üçün elektrolizin optimal şəraiti tapılmış və müəyyən edilmişdir ki, belə nazik təbəqələr neft avadanlıqlarının polad materiallarının ömrünü 5-6 dəfə artırır.

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Akif Əliyev, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Vüsalə Məcidzadə

 

1. Aliyev A.Sh., Tahirli H.M., Mahmoud Elrouby, Soltanova N.Sh., Tagiev D.B. “Electrochemical Fabrication and characterization of corrosion-resistant, ternary, lead-based alloys as a new material for steel surface protection”. //Metallurgical and materials transactions B. 2016, v. 47, Issue 3, pp. 2072-2078.

2. V.A.Majidzade, A.Sh.Aliyev, I Qasimogli, P.H. Quliyev, D.B. Tagiyev. Electrical Properties of Electrochemically Grown Thin Sb2Se3 Semiconductor Films. Inorganic Materials, 2019, Vol. 55, No. 10, pp. 979–983

 

–  Hidrotermal üsulla sintetik polivinilpirrolidon və orqano-bentonit əsasında alınmış kompozit materialın mövcud sorbentlərlə müqayisədə ağır me­tal ionlarının (Cr3+, Pb2+ və s.) filiz emalı tullantı sularından, kationaktiv, anionaktiv və qeyri-ionogen boyaların isə toxuculuq sənayesinin tullantılarından çıxarılmasında yüksək sorbsiya tutumuna malik olması müəyyən edilmişdir.

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Əli Yaqubov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Səadət Məmmədova, kiçik elmi işçi Elvin Cabarov

                                                                                                             a)                                                     b)

Şəkil: Pb2+ ionlarının polivinilpiridin və orqanobentonitdə adsorbsiyasının SEM (a) və İSP element analizinin (b) təsviri.

 

1.  Э.Э.Джа­баров, Х.Н.Ильясова, С.А.Мамедова, Т.А.Салимова, Э.М.Теймурова, А.И.Ягу­бов.Адсорбционные свойства некоторых катионзамещенных форм бентонитов»                 //«Science and world» International scientific journal № 4, (68), 2019, Vol.   I. p.19-21.

2.  A.I.Yagubov, Sh,Naseri,  Z.R.Agayeva, N.A.Imanova, K.I.Haciyeva, N.H.Gasanov. Study of quantitative-structure equilibrating interaction of the indexes retention of monomethylalkanes in fossil fuels by multiple linear regression and vector. //Theoretical Foundations of Chemical Engineering, № 6, 2019 (çapda).

 

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər

 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Bolqarıstan Elmlər Akademiyası, Rusiya Elmi Mərkəzi “Kurçatov İnstitutu”, Gürcüstan Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və Elektrokimya İnstitutu, Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Rusiya EA-nın İ.B.Qrebenşikov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunun “Nanoölçülü sistemlərin fiziki kimyası” laboratoriyası, Tomsk Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Universiteti, Belarusiya  Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universitetinin  kimya  kafedrası,  Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu,  Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “Azdövsutəslayihə” H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyini, qeyd etmək olar.

İnstitut alimləri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və onun nəzdində olan “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universitetinin “Fizika” kafedrası, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə birgə əməkdaşlıq edirlər.

Bundan əlavə 2019-cu il ərzində  Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, İcveç, Hollandiya, Danimarka, Türkiyə, Norveç və s. ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri və Universitetləri ilə elmi əməkdaşlıq davam etmişdir.

İnstitutda 2015-ci ildə açılmış iki beynəlxalq laboratoriya, İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmişdir.

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katalizator kimi tədbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olunmuşdur.

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçıları tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azərbaycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün yetişdirilmişdir. 

 

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak 

2019-cu ildə maliyyələşdirilmiş qalib qrant layihələri

 

Layihənin adı

Neft sənayesində istifadə ediləcək renium-kükürd əsa­sın­da yeni nanomaterialların elektrokimyəvi üsulla alın­ması

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.e.d. Elza Salahova

Layihənin məbləği

 

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2020

Layihənin adı

Üzvi liqandlı ağır metal ionlu kompleksləri əsasında hazırlanmışnanokompozit məhsullarının neftin reoloji xüsusiyyətlərinə təsiri prosesinin tədqiqi

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.e.d. Gülməmməd Süleymanov

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2021

Layihənin adı

Mülayim şəraitdə n-alkanların oksidləşməsi üçün yeni effektiv immobilizə olunmuş metal-polimer nanokataliza­torların yaradılması

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Ülviyyə Məmmədova

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2021

Layihənin adı

Pilot qurğuda azot-1 oksidin hidrogen peroksidlə azottər­kibli turşularına koherent-sinxronlaşdırılmış oksidləşməsi

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: akademik Tofiq Nağıyev

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2021

 

Layihənin adı

Sorbent və əlavəsiz mikrodalğalı sobanın köməyi ilə spirtlərin peroksidativ oksidləşməsində Mn II və Cu II-nin aktiv metal birləşmələrinin kompleksləri effektiv hetero­gen katalizator kimi

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Şahnaz Qəhrəmanova

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2020

Layihənin adı

Nanokarbon stimulyatorların iştirakı ilə neftlə çirklənmiş torpaqların oksidləşdirici üsullarla rekultivasiyası

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri:

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2021

Layihənin adı

Neft-kimya sənayesi üçün lazımlı xammal olan naftalinin alınması məqsədi ilə etilen istehsalının yan məhsulu-ağır qətranın emal prosesinin işlənib hazırlanması

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: t.e.d. Fikrət Sadıqov

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2021

Layihənin adı

Qeyri-su mühitində - neftdə, ion mayelərində, üzvi həlledi­ci­lərdə istifadə oluna bilən elektrokimyəvi müqayisə elektrodunun hazırlan­ması

Müraciət edən

layihənin rəhbəri: k.e.d. İltifat Lətifov

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2020

Layihənin adı

Neftin sıxışdırılıb çıxarılmasının effektivliyinin artırılması zamanı səthi-aktiv maddələrin (SAM) məsaməli mühitdə adsorbsiya proses­lərinin modelləşdirilməsi

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: t.e.f.d. Qoşqar Əliyev

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2020

Layihənin adı

Azərbaycan neft qazlarından karbon nanoborularının sintezi və onlardan SOCAR Polymer MMC-də istehsalı olan polipropilen (PP) və polietilen (YSPE) üçün stabilləş­dirici aşqarların işlənib hazır­lanması

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.e.d. Eldar Zeynalov

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2021

Layihənin adı

Kimya problemləri (Chemical Problems) jurnalının 2019-2020-ci il 6 sayının ingilis dilinə tərcüməsi, redaktə olun­ması və çapı

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Sima Zülfüqarova

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2021

Layihənin adı

Aminturşularının metalkompleks birləşmələri

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.e.d. Sərdar Zeynalov

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2020

Layihənin adı

Xəzər dənizi sularından uranın sorbsion çıxarılması

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.e.d. Əli Nuriyev

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2019-2020

Layihənin adı

Metal-xalkogenit yarımkeçirici nazik təbəqələrin və elek­tro­katalitik aktivliyə malik nanostrukturların elektrokimyəvi yolla sintezi və fotoxassələrinin tədqiqi

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Vüsalə Məcidzadə

Layihənin həyata keçirildiyi illər

HM

 

Layihənin adı

N-heksanın oksidləşməsi üçün funksional polimerlərlə stabilləşən nanomanqan katalizatorlarının işlənməsi

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: Aygün İsazadə

Layihənin həyata keçirildiyi illər

HM

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Layihənin adı

Çoxlaylı karbon nanoboruları əsasında alkilaromatik karbo­hidrogenlərin oksidləşmə prosesləri üçün effektiv, yüksək seçiciliyə malik katalizatorların işlənib hazırlanması

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: Nərmin Abdurrəhmanova

Layihənin həyata keçirildiyi illər

HM

Layihənin adı

Manqan və reniumun tioaminturşularla kompleks birləşmələrinin sintezi və xassələrinin tədqiq

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Sevinc Osmanova

Layihənin həyata keçirildiyi illər

HM

 

 

 

 

 

 

 

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fondu tərəfindən

2019-cu ildə maliyyələşdirilmiş qalib qrant layihələr

 

Layihənin adı

Neft avadanlıqlarında parafin, qətran, asfalten və qum hissəciklərinin çökməsinin modelləşdirilməsi və praktik problemlərin həlli

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: t.e.d. Qüdrət Kəlbəliyev

Layihənin məbləği

80 000 AZN

Layihənin həyata keçirildiyi illər

10.09.2019-10.09.2021

Layihənin adı

Yüksək dispersli metal/metal oksid əsaslı nanostrukturlu maqnit xassəli kompozit materiallarının sintez üsullarının işlənib hazırlanması

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Ağayeva Səbirə

Layihənin məbləği

50 000 AZN

Layihənin həyata keçirildiyi illər

10.09.2019-10.09.2020

Layihənin adı

Azərbaycanın palçıq vulkanları və nanotexnologiya: adamantoidların və karbon nanostrukturlarının təbii sintezi

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Mətanət Məhərrəmova

Layihənin məbləği

70 000 AZN

Layihənin həyata keçirildiyi illər

10.09.2019-10.09.2021

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 2019-cu il üçün elmi tədqiqat proqramlarının işlənməsi, seçilməsi və maliyyələşdirilməsi məqsədilə keçirilən respublika müsabiqəsinin nəticəsi

 

Layihənin adı

Günəş enerjisinin çeviricisi kimi yeni nəsil elektrod mate­rial­larının korroziyaya davamlı zəif yaddaş effektli nano­quruluşlu örtüklərin alınması

Müraciət edən

Layihənin rəhbəri: k.e.d. Akif Əliyev

Layihənin məbləği

200 000 AZN

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2020-2022

  

 

 

 

 

Avropa Komissiyasının Horizon 2020 proqramı üzrə

  • Norveçin Sintef AS,
  • Belçikanın Gent Universiteti, Total Research & Technology Feluy mərkəzi,
  • Fransanın Milli Tədqiqatlar “Centre National de la Recherche Scientifique” (CNRS), Arkema France SA, Ayming, Axelone,
  • İngiltərənin Johnson Matthey PLC,
  • Niderlandın Process Design Center BV
  • Almaniyanın Linde AG şirkətinin tədqiqat mərkəzləri

ilə tərəfdaş olduğu “Perspektiv materiallar və nanotexnologiyalar” istiqaməti və “Karbohid­ro­genlərin katalitik çevrilməsi” mövzusu üzrə “Metanın oksidləşdirici konversiyası və propilenə hidroformilləşməsi” (814557 №-li C123 qrant müqaviləsi) layihəsi müsabiqədə qalib gəlmişdir.

Layihə üzrə İnstituta 304,062 min avro məbləğində vəsait ayrılmışdır.

Qrant rəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi

 

2017/2018-ci tədris ilində  İnstitutun magistraturasına  “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz” və “Fiziki-kimya” ixtisaslaşması üzrə 7 tələbə (Paşazadə Günel Atabəy qızı, Əşirov Gəray Mikayıl oğlu, Əlizadə Şəbnəm Elşad qızı, Əlizadə Yılmaz Elşən oğlu, Hacıyeva Ramilə Nəriman qızı, Kərimova Nigar Azər qızı, Həsənova Könül Cümşüd qızı) magistra təhsil proq­ra­mı­nı başa vurmuş və yekun dövlət attestasiyasından müvəffəqiyyətlə  keçmişlər. Onlardan 2 nəfər (Əşirov Gəray Mikayıl oğlu, Kərimova Nigar Azər qızı) fərq­lənmə  diplomu  almışlar.

2018/2019-cu tədris ilində İnstitutun magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”, “Fiziki-kimya”, “Yüksəkmolekullu birləşmələr kimyası” və “Neft-kimya proseslərinin riyazi modelləşdirilməsi” ixtisaslaşması  üzrə 6  bakalavr qəbul olmuşdur. Magistrlar I kur­su  müvəffəqiyyətlə başa vuraraq yüksək təqaüdə layiq  görülmüşlər. Hal-hazırda  II kur­sun III semestrində təhsil alırlar.

2019/2020-ci  tədris  ilidə  Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının  Prezidentinin 13.09.2019-cu il tarixli 613 №-li  sərəncamı ilə İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”, “Fiziki-kimya”, “Yüksəkmolekullu birləşmələr kimyası”, “Neft-kimya  proseslərinin  riyazi  modelləşdirilməsi”  ixtisaslaşması  üzrə 10  bakalavr  qəbul  ol­muş­dur.

 

 

1.6. Nəşriyyat  fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt  Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr, elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

Hesabat ilində institut əməkdaşları tərəfindən yüksək impakt faktorlu xarici jurnallarda məqalələr dərc olunmuşdur: Accepted to Nature ACS NANO, Journal of Alloys and Compounds, Bioorganic Chemistry, Journal of Physics and Chemistry of Solids, Calphad, Journal of Chemical Thermodynamics, Thermochimica ACTA , Journal of Molecular Structure, Education Research and Practice, Reaction Kinetics Mechanisms and Catalysis, Advances in Materials Science and Engineering, Journal of Vacuum Science and Technology, Acta Chimica Slovenica, Russian Journal of Electrochemistry, Russian Chemical Bulletin, Petroleum Chemistry, Russian Journal of Inorganic Chemistry, Technical Physics Letters, Inorganic Materials,Russian Journal of General Chemistry, Revue Roumaine de Chimie, Surface Engineering and Applied Electro­chemistry, Moscow University Chemistry Bulletin,  Russian Metallurgy, Chemical Prob­lems, Modern Trends in Physics,  Processes of Petrochemistry and Oil Refining, Chemistry & Chemical Technology, Izvestiya Vysshikh Uchebnykh Zavedenii Khimiya i Khimicheskaya Tekhnologiya, Journal of Materials Science and Chemical Enginaring.

Ümumiyyətlə bu il  152  məqalə, o cümlədən xaricdə  82  respublikada 70 məqalə çap olun­­­muş­­­­dur. Cari il ərzində 69  məqalə  Web of Science,  5  məqalə SCOPUS,  14 mə­qa­­lə isə digər bazalara daxil olan İmpakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuşdur .

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Probleri Jurnalının 1,2,3 nömrələri çap olunmuş, 4-cü nömrəsi isə nəşrə təqdim olunmuşdur. Kimya Probleri Jurnalı  2017-ci il oktyabr ayından Web of Science bazasına daxil edilib. 2019-cu ildə institut  əməkdaşları respublikada və bir sıra xarici ölkələrdə keçirilmiş konfranslarda məruzələrlə çıxış etmiş,  170  tezis (onlardan  81   xaricdə) çap olunmuşdur.

İnstitutun əməkdaşları İspaniyanın Sloveniya Respublikasının Portoroj, Almaniyanın Berlin, Tubingen, Rostok, Norveçin Oslo, Bolqarıstan Respublikasının Sofiya, Türkiyə Respub­likasının İzmir, Sakarya, Ukraynanın Kiev, Rusiya Federasiyasının Sankt-Peter­burq, Москва  və s. şəhərlərinə müxtəlif məq­səd­lər üçün (konfranslarda, konqreslər­də, seminar­larda iştirak, elmi işlərin müzakirəsi, beynəl­xalq laboratoriyalarda alınan nəticələrin müzakirəsi, gələcəkdə əməkdaşlıq məsə­lələri və qrant layihəsi çərcivəsi nəticəsində birgə aparılmış elmi işlərin müzakirəsi və s.) ezam olunmuşlar.

 

Hesabat ilində 4 kitab nəşr edilmişdir:

 

-  Kelbaliyev G.I., Tagiyev D.B., Rasulov S.R. Transport Phenomena in Dispersed Media. CRC Press, (USA), 2019, 472p, eBook  ISBN 9780429260292  

-  Sərdar Zeynalov, Elçin Hüseynov, Mina Münşiyeva, Səidə Şərifova, Şahnaz Qəhrə­manova. Təbii proteinogen aminturşuları, həyat metalları və onların kompleks birləşmələri. Bakı: Elm və təhsil, 2019.  496 s.

-   Афарида Гасымова "Физико-химические основы процессов восстановления титано­магнититовых концентратов Азербайджана" -Баку-2019, 171 с.

  З.Р.Агаева «Адсорбция поверхностно-активных веществ на металле» Баку, 2019, 150с.

 

2019-cu ildə impakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuş məqalələr

Web of Science (Clarivate Analytics) məlumat bazasına daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

1. Otrokov M. M., Klimovskikh I. I., H. Bentmann, A. Zeugner, Z. S. Aliev, S. Gass, A. U. B. Wolter, A. V. Koroleva, D. Estyunin, A. M. Shikin, M. Blanco-Rey, M. Hoffmann, A. Yu. Vyazovskaya, S. V. Eremeev, Y. M. Koroteev, I. R. Amiraslanov, M. B. Babanly, N. T. Mamedov, N. A. Abdullayev, V. N. Zverev, B. Büchner, E. F. Schwier, S. Kumar, A. Kimura, L. Petaccia, G. Di Santo, R. C. Vidal, S. Schatz, K. Kisner, C.-H. Min, S. K. Moser, T. R. F. Peixoto, F. Reinert, A. Ernst, P. M. Echenique, A. Isaeva, E. V. Chulkov, Prediction and observation of the first antiferromagnetic topological insulator, 2019 Accepted to Nature (arXiv:1809.07389) Q1;CA- 43.07

2. Hogan C., Holtgrewe K., F. Ronci, S. Colonna, S. Sanna, P. Moras, P. M. Sheverdyaeva, S.Mahatha, M. Papagno, Z. S. Aliev, M. Babanly, E. V. Chulkov, C. Car­bone, R. Flammini, Temperature driven phase transition at the antimonene /Bi2Se3 van der Waals heterostructure, ACS Nano, 2019, v.13, 9, pp. 10481-10489, CA - 13.903

3. Aliev  Z. S., I. R. Amiraslanov, D. I. Nasonova, A. V. Shevelkov, N. A. Abdullayev, Z. A. Jahangirli, E. N. Orujlu, M. M. Otrokov, N. T. Mamedov, M. B. Babanly, E. V. Chulkov. Novel ternary layered manganese bismuth tellurides of the MnTe-Bi2Te3 system: Synthesis and crystal structure, J. Alloys Compd. 789, 2019 443-450. Q1;CA- 4.175

4. Dunya M. Babanly, Ziya S. Aliev, Qorkhmaz M. Huseynov, Salim M. Asadov, Solmaz  N. Mustafaeva, Dilgam B. Tagiyev. The phase equilibria in the Tl-S-I system and electrical properties of the Tl6SI4 and TlS compounds. Journal of Alloys and Compounds. 2019, V. 776, pp. 495-503. CA-4,175

5. Mansura Huseynova, Ajdar Medjidov, Parham Taslimi, Mahizar Aliyeva. Synthesis, characterization, crystal structure of the coordination polymer Zn(II) with thiosemicarbazone of glyoxalic acid and their inhibitory properties against some metabolic enzymes. Bioorganic Chemistry, 2019, Vol. 83, pp. 55-62.CA-3, 926

6. Zeynalov E.B., Allen N.S. Salmanova N.I., Vishnyakov V.M. Carbon nanotubes catalysis in liquid-phase aerobic oxidation of hydrocarbons: Influence of nanotube impurities. Journal of Physics and Chemistry of Solids, 2019,127(4), 245-251. CA-2,752

7. Ziya S. Aliev, Elvin C. Ahmadov, Dunya M. Babanly, Imamaddin R. Amiras­lanov, Mahammad B. Babanly. The Bi2Se3–Bi2Te3–BiI3 system: Synthesis and characterization of the BiTe1-xSexI solid solutions. Calphad, 2019, 66, 101650 6p.  CA-2,652

8. Babanly N.B.,Orujlu E.N., S.Z.Imamaliyeva, Y.A.Yusibov, M.B.Babanly. Thermo­dyna­mic investigation of silver-thallium tellurides by EMF method with solid electrolyte Ag4RbI5 // The Journal of Chemical Thermodynamics, Volume 128, January 2019, Pages 78-86 (Q1; CA 2.29)

9. Samira Zakir Imamaliyeva, Sabina Sahib Musayeva, Dunya Mahammad Babanly, Yasin Isa Jafarov, Dilgam Babir Taghiyev, Mahammad Baba Babanly. Determination of the thermodynamic functions of bismuth chalcoiodides by EMF method with morpholinium formate as electrolyte. Thermochimica Acta, 2019, 679, 178319, 7 p.  CA-2.251

10. Mansura Teyfur Huseynova, Mahizar Nacaf Aliyevaa, Ajdar Akber Medjidov, Onur Şahin Bahattin, Yalçın. Cu(II) complex with thiosemicarbazone of glyoxylic acid as an anion ligand in a polymeric structure. Journal of Molecular StructureVolume 1176, 15 January 2019, ppş 895-900. CA-2,120

11. T.M Nagiev. New Approaches to Simulation of Enzymatic Reactions: Mimetic  Catalysis. //Journal of Chemistry: Education Research and Practice. 25 July 2019. Volume 3. Issue 2. 1of 2.CA-1,727

12. Sariyya Aghamammadovva, Inara Nagieva, Latifa Gasanova & Tofik Nagiev. Catalytic monooxidation of cyclohexane by hydrogen peroxide in the gas   phase// Reaction Kinetics, Mechanisms and Catalysis. 2019, Vol. 109, №2. pp.701-715, CA-1,428

13. S.N.Mustafaeva, S.A.Asadov. Charge Transport and Thermo-emf in TlFe1−xGaxS2 Solid Solutions. Advances in Materials Science and Engineering. 2019. V. 3. P. 1-5. DOI: 10.1155/2019/9285359 CA-1,399

14. Z. A. Jahangirli, E. H. Alizade, Z. S. Aliev, M. M. Otrokov, N. A. Ismayilova, S. N. Mam­ma­dov, I. R. Amiraslanov, N. T. Mamedov, G. S. Orudjev, M. B. Babanly, A. M. Shikin, E. V. Chulkov. Electronic structure and dielectric function of Mn-Bi-Te layered compounds, Accepted article, Journal of Vacuum Science and Technology B (2019), 37 (6),  СА-1,351

15. Nazim T. Mamedov, E. H. Alizade, Z. A. Jahangirli, Z. S. Aliev, N. A. Abdulayev, S. N. Mammadov, I. R. Amiraslanov, Y. Shim, K. Wakita, S. S. Ragimov, A. I. Bayramov, M. B. Babanly, A. M. Shikin, E. V. Chulkov, Infrared spectroscopic ellipsometry and optical spectroscopy of plasmons in classic 3D Topological Insulators, Accepted article, Journal of Vacuum Science and Technology B (2019), СА-1,351

16. Faig М. Mammadov, Imamaddin R. Amiraslanov, Yegana R. Aliyeva, Sadiyar S. Ragimov, Leyla F. Mashadiyeva Мahammad B. Babanly. Phase Equilibria in the MnGa2Tе4-MnIn2Tе4 System, Crystal Structure and Physical Properties of MnGaInTе4. Acta Chim. Slov. 2019, 66,pp.466-472.  

17. V.A. Majidzade, A.Sh. Aliyev, D.M. Babanly, M. Elrouby, D.B. Tagiyev. Investigation of the electrochemical reduction process of the molybdate ions in the tartaric electrolytes. Acta Chimica Sloveniya, 2019, 66, pp.155-162.   Q3 CA -1.076

18. Алвердиев И.Дж.,  Имамалиева С.З., Бабанлы Д.М., Юсибов Ю.А., Д.Б.Тагиев,  М.Б. Бабанлы. Термодинамическое исследование селени­дов серебра-олова  методом эдс с твердым электролитом Ag4RbI5. //Элек­трохимия, 2019, том 55,  № 5, с. 629–636. Q3; CA-1.043

19. V.M.Akhmedov, A.M.Maharramov,  A.A.Azizov,  R.M.Alosmanov, I.A. Bunyad-Zadeh and S.B.Aliyeva, Equilibrium, kinetic, and thermodynamic studies on the sorption of some heavy metal ions by thephosphorus-containing polymer sorbent, Russian Chemical Bulletin, International Edition. Vol. 68, №3, pp.1-7, 2019. CA-1,014

20. Будагова Р.Н., Зейналов С.Б., Ходжаев Г.Х. Синтез и свойства новых неиноген­ных поверхностно-активных веществ на основе эпихлор­гид­рина, нафтеновых спиртов и орто-фосфорной кислоты. // Журнал Нефте­химия. 2019. т.59. № 2. с.222-226. CA-0.991

21. Yu.N. Litvishkov, P.A. Muradova, V.F. Tretyakov, S.M. Zulfugarova, R.M. Talishimskii, A.M. Ilolov, N.V. Shakunova, Yu.R. Naqdaliyeva. Ni-Co-Cr/Al/Al2O3 Catalysts with a Nanostructured Active Component: Microwave-Assisted Synthesis and Activity in the Reaction of toluene Steam Dealkylation. Petroleum Chemistry. 2019, vol. 59, no.3,pp. 541-551.  ISSN 0965-5441. CA-0,991

22. S.M.Asadov, S.N. Mustafaeva. Влияние химического состава кристаллов TlIn1-х ErхS2 (0 £ x £ 0.01) на их диэлектрические характеристики и пара­метры локали­зо­ванных состояний. Physics of the Solid State. 2019. V. 61. № 11. CA-0,95

23. И. Б. Бахтиярлы,  Р.Д.Курбанова, А.С.Абдуллаева, А.Б.Алиев, Ф.М.Ма­ме­дова. Фазообразование в тройной системе  Nd2S3-Ga2S3-EuS. // Ж. Неор­ган. Химии. 2019, т. 64, №7 c.736-740.Q3;CA-0,822

24. Гасанова У.А., Алиев О.М., Бахтиярлы И.Б., Мамедов Ш.Г. Система FeS-PbS. // Ж.Неорган.химии. 2019. т. 64. № 2 , с.196-202. Q3;CA-0,822

25. Алиев И. И., Магаммедрагимова Р. С., Алиев О. М., Бабанлы К. Н. Син­тез и рент­гено­графическое исследование сплавов системы As2Se3–InSe // Журн. Неорган. химии. 2019. Т.64. № 4. с.421-424. Q3; CA-0,822

26. Алиев О.М., Агаева Р.М., Аждарова Д.С., Мамедов Ш.Г. Фазовые равно­весия в системе AgGaS2 – PbS // Журн. неорган. химии. 2019. T.64. № 9. С.820-825. Q3;CA-0,822

27. Ismailova E. N., Mashadieva L. F., Bakhtiyarly I. B., and M. B. Babanly. Phase Equili­bria in the Cu2Se–SnSe–CuSbSe2 System. // Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2019, Vol. 64, No. 6, pp. 801–809. Q3; CA-0.822

28. Imamaliyeva S.Z., Mekhdiyeva I.F., Gasymov V.A., Babanly MB. Tl–Bi–Er–Te System in the Composition Region Tl2Te–Tl9BiTe6–Tl9ErTe6 // Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2019, v.64 (7), pp.907-913. Q3;CA- 0.822

29. Babanly M.B., Mashadiyeva L.F., Babanly D.M., Imamaliyeva S.Z., Taghiyev D.B., Yusibov Y.A. Some aspects of complex investigation of the phase equilibria and thermodynamic properties of the ternary chalcogenid systems by the EMF method // Russian J.Inorg.Chem, 2019, № 13.  Q3; CA-0.822

30. S.K.Jahangirova, Sh.H.Mammadov, D.S.Ajdarova, O.M.Aliyev, G.R.Gurba­nov. Investigation of the AgGaS2–PbS and Some Properties of Phases of Variable Composition. Russian Journal of Inorganic Chemistry. September 2019, Volume 64, Issue 9, pp.1169–1171. CA-0,822

31. G. R. Gurbanov, Sh. G. Mamedov. Sections Pb6Sb2Bi6Se18–Sb2Se3 and Pb6Sb2Bi6Se18–Bi2Se3 of the Quasi-Ternary System Sb2Se3–PbSe–Bi2Se3.Russian Journal of Inorganic Chemistry, March 2019, Volume 64, Issue 3, pp. 383–388. CA-0,822

32. E.G.Asadov, G.S.Gadzhieva, A.N.Mamedov, F.A.Kazymova, T.Sh.Ibragimova, K.O.Tagiev. Determination of Some Photoluminescence Parameters of Ca(AlxGa1 –x)2 S4: Eu2+. Technical Physics Letters. February 2019, Volume 45, Issue 2,  pp.79–81.CA-0,77

33. V.A. Majidzade, A.Sh. Aliyeva, I. Qasimogli, P.H. Quliyev, D.B. Tagiyev. Electrical Properties of Electrochemically Grown Thin Sb2Se3 Semiconductor Films. Inorganic Materials, 2019, Vol. 55, No. 10, pp.979–983.CA-0.771

34. Бахтиярлы И.Б., Абдуллаева А.С., Керимли О.Ш., Мирзоева А.А. Область стекло­образо­ва­ния в системе Sm2S3-Ga2S3–EuS. // Ж. Неорган. материалы. 2019. т.55. № 6 , с.666-671. CA-0,771

35. S.M.Asadov, S.N. Mustafaeva. Effect of Silver Doping on the Dielectric Properties of TlInSe2 Single Crystals. Inorganic Materials. 2019. V. 55. No. 11. P. 1–5. CA-0,771

36. Бахтиярлы И. Б, Абдуллаева Ш.С.,Курбанова Р.Дж, Мамедова Ф.М., Гусейнова Ш.Б..  Изучения взаимодействий в системе CuInS2- FeS //ЖОХ Т.89, №8, 2019. с.1281-1285.CA-0,643

37. P.A.Fatullayeva Комплексы марганца и железа с бис[2-(2-гидрокси-3,5-ди-трет-бутилбензил)-гидразидом] малоновой кислоты  Журнал общей химии, 2019, том 89, № 8, с.1269–1273. CA-0,643

38. Г.Г.Гондолова, С.З. Исмаилова, П.А.Фатуллаева, А.А.Меджидов. Комплексы Co(II), Ni(II) и Cu(II) с N-(салициламид)-фталимидом. Журнал общей  химии, 2019, том 89, № 3, с.479–482. CA-0,643

39. А.I.Yagubov, Sh,Naseri,  Z.R.Agayeva, N.A.Imanova, K.I.Haciyeva, N.H.Gasanov. Study of quantitative-structure equilibrating interaction of the indexes retention of monomethylalkanes in fossil fuels by multiple linear regression and vector.  // The­ore­ti­cal Foundations of Chemical Engineering, 2019, №6. CA-0,52

40. İ.Moussaoui, A.Roula, M.M.Asadov, K.Boudeghdegh. Theoretical considerations on transition metals sulphides precipitation in alloyed steels. Mechanics of Solids. 2019. V. 61. № 12. CA-0,418

41. А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, Z.A.Shabanova. Oxidative conversion of isopropyl alcohol to acetone over modified zeolite catalysts. Revue Roumaine de Chimie, 2019, 64(4), 291-297. CA-0,395

42. S.A.Asadov, S.N.Mustafaeva. Effect of Electron Irradiation on Charge Transfer in 2D Gallium Monosulfide. Surface Engineering and Applied Electro­chemistry. 2019. V. 55. № 1. P. 70-76. CA-0,289

43. A.S. Pushkarev, I.V. Pushkareva, S.P. Du Preez, N.A. Ivanova, S.A. Grigoriev, E.P. Slavcheva, D.G. Bessarabov, V.N. Fateev, A.Sh. Aliyev. Iridium catalyst supported on conductive titanium oxides for polymer electrolyte membrane electrolysis. Chemical Problems, 2019, 17, № 1, s.9 – 15. Web of Science

44. V.S.Mammadov Stuctural –chemical aspects of new phases formation in the Ga2S3-Ln2O2S(Ln-La,Nd) system. // Chemical Problems 2019, №2 (17), рp.246-251. Web of Science

45. Теймурова Э.А., Гейдаров А.А., Тагиева Л.Т., Гулиева А.А.  Жидкост­ная экстрак­ция галлия (III) из сульфатных сред раствором ди-(2-этилгексил) фосфорной кислоты в керосине. //Химические проблемы,  2019, № 2, с. 330-338. Web of Science

46. A.N.Mamedov, N.Ya.Akhmedova, C.M. Asadov, N.B. Babanly, E.I. Mamedov. Thermodynamic analysis and defection formation in alloys on the basis of lead selenide containing copper // Chemical Problems 2019, №1 (17), p.16-25/ Doi.org/10.32737/2221-8688-2019-1-16-25. Web of Science

47. F.S. İbragimova. Calculation of standard thermodynamic functions of argyrodit Ag8GeSe6 // Chemical Problems, 2019, N.3. pp.358-365/ DOI: 10.32737/2221-8688-2019-3-358-365. Web of Science

48. А.А.Гейдаров, Л.Т.Тагиева, Э.А.Теймурова, А.А.Гулиева, А.И.Алы­шан­лы. Жид­кост­ная экстракция галлия (III) из сернокислотных сред раствором ди (2-этилгексил) фосфорной кислоты в керосине. // Kimya Problemləri Jurnalı, 2019,  № 2 (17), s. 330-338. Web of Science

49.С.Ч. Вердиев, Г.М.Тагирли, Т.А.Агаларова, А.С. Гусейнова, С.М. Вели­ева, С.З.Джафарова, С.Р.Мамедова. Ингибирование контактной корро­зии металлов в пресной воде смесями окислителей и аминов. Журнал хими­ческих проблем  2019, №3, с.465-469. Web of Science

50. N.Z.Ibrahimova, G.М.Jafarov, D.B. Tagi­yev, I.U.Lyatifov. Research into kinetics of elec­tron exchange reactions in the system sym. octamethyl­ferroce­ne/sym. octamethylferri­ci­nium hexafluorophosphate //  Che­mi­cal Prob­lems 2019, №2 (17), pp. 310-315.  Web of Science

51. Khudiyeva A.G., Ilyasliy T.M., Aliyev I.I. Phase equilibirum inthe NdAs2Se4-Nd2Se3 system.  // Chemical Problems. 2019. № 2(17) P.291-294. Web of Science

52. Aliyev I.I., Mamedova N.A., Sadiqov F.M. Research into phase formation and some physical and chemical properties of the Sb2Se3-GaSe system alloys. Chemical Problems 2019. № 3. pp.403-407. Web of Science

53. А.Л. Максимов, В.Ф. Третьяков, Ю.Н. Литвишков, С.М. Зульфугарова, Р.М. Талы­шинский,  А.М. Илолов. Кинетические закономерности превра­щения диметил­ов­ого эфира в 1,3-бутадиен в присутствии ZnО/γАl2О3/Аl катализатора. Chemical Problems. 2019, №.2, pp.135-144.  Web of Science

54.  Bananyarly S.I., Gasimova R.N., Ismayilov Sh.S., Khalilova L.A. Physical and chemical research of the system (2Bi2O3·B2O3)100-x – (2Bi2O3·3GeO2)x and study of electro­physical properties of obtained alloys. // Chem. Probl, 2019, №.3, pp.429-434. Web of Science

55. Bananyarly S.I., Gasimova R.N., Ismayilov Sh.S., Khalilova L.A. Study of 3Bi2O3·5B2O3-Nd2O3·3B2O3 system and dependence of electrophysical and heat properties of obtained alloys on the composition // Chem. Probl, 2019. Web of Science

56. E.B.Zeynalov, E.I.Suleymanova, E.R.Huseynov, N.I.Salmanova. Decompo­sition of hydrogen peroxide in the presence of fullerene C60 and fullerene soot. Journal Chemical Problems. 2019. № 4.Web of Science  

57. F.M.Mammadov, I.R. Amiraslanov, N.N. Efendiyeva, S.Z. Imamaliyeva. Phase diag­rams of the FeGa2S4- FeIn2S4 and FeS- FeGaInS4 systems. //Chemical Problems. 2019, №1 (17). p.58-65. Web of Science

58. Будагова Р.Н., Зейналов С.Б. Синтез новых спиро-краун-эфиров на основе циклических кетонов и их производных. // Processes of  petro­chemistry and oil refining. PPOR, 2019. Vol.20, № 3, pp.13-20. Web of Science

59. R.H.Suleymanova, N.А.Zeynalov, О.Т.Badalova, L.N.Qulubayova, А.R. Guliyeva, N.A. Kerimova. Research into kinetic regularities of catalytic liquid-phase oxidation of n-hexadecane in the presence of metalcomplexes calalysts. Сhemical Problems, 2019, № 3 (17), pı.417-422. Web of Science

60. Mansimova Sh.H., K.N.Babanly, L.F.Mashadiyeva, R.J.Mirzoyeva, M.B. Babanly, Phase Equilibria In The Ag2Se-PbSe-AgSbSe2 system // Chemical Problems, 2019, No. 1 (17), pı.41-49. Web of Science

61. P.A.Fatullayeva Co (II), Ni (II), Cu (II) complexes with 1-nicotinoil-2- (2-hydroxybenzyl) hydrazine. Журнал Chemical Problems, 2019 Web of Science

62. Jafarova  S. Mathematical modeling for the electrochemical deposition process of molybdenum-sulfur system. Processes of petrochemistry and oil refining. 2019, v. 20,   pp. 138-144 Web of Science

63. A .М.Кашкай, О.Т.Касаикина, З.Р.Агаева. Окисление этилбензола  в микро­гете­рогенных системах, образованных добавками цетилтриметил­аммоний бромида с ацетилацетонатом Со.  Известия вузов, Химия и хими­ческая технология, 2019, т.62, вып. 5, с. 38-44. ISSN 0579-2991, Web of science

64. Н.В.Юсифова, А.М.Пашаджанов, А.А.Гейдаров. // Исследования по раз­ра­ботке способа извлечения кобальта из кобальтовой руды, Металлы, 2019, №2, с.11-17. Web of science

65. Imir Aliyev, Ceyran Ahmedova, Ikram Aliyev, Esmira Kulu-zade // character of interaction and glassformetion in   the TlAs2Se3Te - TlAs2Te3Se  system. Chemistry and chemical technology. Ukraina 2019. Vol. 11, No. 2, pp.236-239. Web of Science

66. Gurbanov G.R., Adygezalova M.B., Mamedov A.N., Gulieva S.A. Syntesis, Crystal Structure, and Thermodynamic functions of GeSnSb4Te8. Moscow University Chemistry Bulletin. 2019, Vol.74, No.3, pp.134-137. Web of science

67. Majidzade V.A., Aliyev A.Sh., Guliyev P.H., Babanly D.M. Electrodeposition of the Sb2Se3 thin films on various substrates from the Tartaric electrolyte. Electrochemical Science and Engineering, 2019.  Web of science

68. Shahin M.Bayramov, Aydin M.Pashajanov, Gulu G.Abbasova, Melahat I.Ganbarova, Sona M.Gasanova. The coordination Compound of Ga(III) with stillbazo in the presence of cetyl pyridiniumchloride as a surface active compounds. Journal of Materials Science and Chemical Enginaring. 2019, 7, pp.58-63. Web of science

 

Konfrans materialı

69. E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, M.A.Ramazanov, Z.A.Aghamaliyev, P.E.Kalan­tarova, K.F.Ibragimova. Electrochemical obtaining of selenium-containing rhenium clusters. Baku State University International Conference “Modern trends in physics” 1-3 may 2019 Web of Science Clarivate Analytics system. pp. 109-112. Web of science

 

SCOPUS

 

70. E.A.Guliyeva, Z.H.Gurbanov,Y.A Jabiyev, F.İ.Shekiliyev,T.A.Abbasova.// “Synthesis of cyclocarbinol and cyclocarbinolate derivatives of cymantrene and their anti-smoke effectiveness for diesel fuels.”// Brazil. Periodoco Tchequimica 2019, Vol.16. № 31. pp.147-155.  SCOPUS-0.64

71. А.I.Yagubov, Sh,Naseri,  Z.R.Agayeva, N.A.Imanova, K.I.Haciyeva, N.H.Gasa­nov. Study of quantitative-structure equilibrating interaction of the indexes retention of monomethylalkanes in fossil fuels by multiple linear regression and vector.  // Theo­reti­cal Foundations of Chemical Engineering, 2019, №6. Scopus -0,62

72. Zh.B.Ospanova, K.B.Musabekov, S.B Aidarova, R.Miller, M.M.Asadov. Surface tension time and concentration dependencies of multifarious surfactants-based systems containing polyvynyl alcohol. Journal of Chemical Technology and Metallurgy. 2019. V. 54. № 3. pp. 503-507. Scopus-0,62

73. S.M.Asadov, S.N.Mustafaeva V.F.Lukichevc, D.T.Guseinov.Effect of the Composition on the Dielectric Propertiesand Charge Transfer in 2D GaS1–хSeхMaterialsRussian Microelectronics. 2019. V. 48. № 4. pp. 203-207.Scopus-0,42

74. Esmira A. Guliyeva, Afet M. Sardarly, İrada H. Suleimanova, Tamilla A., Ab­ba­so­va Ay­gun İ. Rustamova, Zaur H. Gurbanov and Gulmamed Z. Suleimanov. Use of pentacar­bonyl-containing heterobimetallic compounds of vanadium(III) [(C5H5)2V-Re(CO)5 (THF)] and cyclopentadienylvanadyl complex to obtain the nanostructured catalytic systems on the surface of Al2O3. ASIA LIFE SCIENCES Supplement 19(1),  pp.195-203, 2019.Scopus-0,29

 

РИНЦ  və digər məlumat bazalara daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

75. Elvin J. Ahmadov, Dunya M. Babanly, Ziya S. Aliyev, Vladimir P. Zlomanov. Phase equilibria in the system SbTeI-BiTeI. New Materials, Compounds and Applications, Vol.3, No.2, 2019, pp.87-93. GAS-0.29.

76. Q.Z.Suleymanov, E.A.Guliyeva, A.M.Sardarly, İ.H.Suleyman­ova, T.A.Ab­ba­sova, A.İ.Rustamova, Z.H.Qurbanov.// ”Use of pentacarbonyl-containing heterobi­me­tallic compounds of  vanadium (III)[(C5H5)2V-Re(CO)5(THF)] and cyclopen­tadienyl vanadil complex to obtain the nanostructured catalytic systems on the surface of Al2O3”// Asia life sciences. The Asian International Journal of life Sciences. Supplement19(1) Auqust 2019. s.195-203.İF-0,075

77. Э.Э.Джа­баров, Х.Н.Ильясова, Н.Ф.Махмудова, Т.А.Салимова, Э.М.Тей­мурова, А.И.Ягу­бов. Адсорбционные свойства некоторых катионзаме­щенных форм бенто­нитов. // «Science and world» International scientific journal №4, (68), 2019, Vol.I. pр.19-21.Global IF-0,325

78. Махмудов Ф.Т., Эфендиева Ш.З., Алиева В.Х., Рагимли М.А., Аббасов М.А. «Сорб­­цион­ное равновесие обмена ионов некоторых цветных металлов на природных и синтетических сорбентах.» Science and World, Volgograd, 2019, №2(66), pр.28-31. Global İF-0,325

79. Махмудов Ф.Т., Рагимли М.А., Эфендиева Ш.З., Алиева В.Х., Ильясова Х.А., Аббасов М.А. «Сорбция сульфанол-токсиного компонента органи­чес­кой природы из растворов на твердом сорбенте.» Science and World, Volgograd, 2019, №(68), pр.23-26. Global İF-0,325

80. Mammadov E.Sh, Veliyeva D.S., Qulubəyova T.N., Safaraliyeva Z.S., Hüseynova S.E., Rushinaz İ.R. Growth stimulant of silkworm. İnternational Journal of Chemical Studies. İndia. 2019. v.7. № 3. pр.870-872. GIF -0,565

81. С.Н. Мустафаева, К.М. Гусейнова М.М. Асадов. Влияние состава твердых рас­тво­­ров (1–x)TlGaSe2⋅xDy на их диэлектрические параметры. Металло­ведение и термическая обработка металлов. 2019. № 12.РИНЦ-0,998

82. Н.И.Исмаилов, С.Н.Османова. Азозамещенные этоксиакридина реа­генты экс­трак­­ционно-фотометрического определения галлия. Бут­лер­­­овские сооб­щения. Ка­зань, N5, том 58, 2019, с 70-73. РИНЦ-0,427

83. Келбалиев Г.И., Расулов С.Р.  Диссипация энергии и реология структури­ро­ванных дис­персныхсистем.// Журнал: Химическая технология, 2019, т.20, № 6, с.265–275. DOI : 10.31044/1684-5811.РИНЦ-0,402

84. Келбалиев Г.И., Расулов С.Р., Тагиев Д.Б.  Кристаллизация парафина из нефти и осаждение асфальто- парафинистых  веществ на поверхности труб.// Журнал: Химическая технология, 2019, т.20, № 10. РИНЦ-0,402

85. Алиева А.М., Эфенди А.Дж.,  Магеррамова Л.Г., Кожарова Л.И., Меликова И.Г., Ба­ба­ев Э.М.  Способы получения альтернативных видов топлив  на основе мета­нола //Журнал нефтепереработка и нефтехимия. 2019, №2.c. 27–32. РИНЦ-0,293

86. Кожарова Л.И., Эфенди А.Дж.,  Алиева А.М., Насири Ф.М., Шихлин­ская Т.А., Рус­тамова Дж.Т. Некоторые кинетические закономерности процесса окислительного аммонолиза фурфурола в жидкой фазе. //Журнал нефтепереработка и нефте­химия. 2019, №6.c. 27–32. РИНЦ-0,293

87. А.М.Алиев, У.М.Наджаф-Кулиев, Т.И.Гусейнова, А.А.Сарыджанов, М.Ф.Бахма­нов, А.Р.Сафаров, Р.Ю.Агаева, В.М.Ярыев. Подбор активного модифицирован­ного цеолитного катализатора и изучение кинетики и механизма реакции окисли­тельного превращения пропилена в акролеин. Нефтепереработка и нефтехимия. Научно-технические достижения и передовой опыт. Москва, №5, 2019. РИНЦ-0,293

88. Келбалиев Г.И., Расулов С.Р., Керимли В.И., Мустафаева Г.Р. Модели­рование процессов разделения фаз при течении нефтяных дис­персных систем. //Обо­рудование и технология для нефтегазового ком­плекса, 2019, №1 (109). с.68–71. РИНЦ-0,180

 

PATENT İŞİ

 

Hesabat ilində İnstitutun 5 ixtiraya dair iddia ərizəsi Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyi Patent və Əmtəə Nişanlarının Ekspertizası Mərkəzinə  göndərilmişdir və İnstitutun əməkdaşları Azərbaycan Respublikasının 6  patentini  almışlar.

 

Carı ildə laboratoriyaların əməkdaşları tərəfindən göndərilən  5 iddia ərizəsinə ilkin ekspertizanın müsbət rəyi alınmışdır.

 

                                              İDDİA ƏRİZƏLƏRİ

                                                                                                                            Cədvəl 1

 

2018-ci ildə verilmiş iddia ərizələrindən 5-nə 2019-cu ildə ekspertizanın müsbət rəyi  alınmışdır 

2019-cu ildə alınan patentlərin müəllifləri aşağıda qeyd olunan laboratoriyaların əməkdaşlarıdır. (Cədvəl 2)

1.     Lab. № 19, 29  –  2 patent  (Lab. rəh.  A.N.Məmmədov, F.M.Sadıqov)

2.     Lab. № 18         – 1 patent  (Lab. rəh. N.İ.Əli-zadə)

3.     Lab. № 10         – 1 patent  (Lab. rəh. Ə.A.İbrahimov)

4.     Lab. № 3           – 1 patent  (Lab. rəh. A.Ş.Əliyev)

5.     Lab. № 15         – 1 patent  (Lab. rəh.  A.M.Əliyev)

 

Beləliklə İnstitutun 24 əməkdaşı 2019-cu ildə alınmış 6 patentin müəllifləridir. Qeyd olunan ixtiralar üzrə iddiaçı və patent sahibi AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutudur.

 

2019-cu ildə  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən alınmış patentlər

                                                                                                                      Cədvəl 2

 

 

 

Azərbaycan Respublikası Əqli Mülkiyyət Agentliyi Əsərin Qeydiyyatı Haqqında Şəhadətnamə

 

Mineral gübrələrin bentonitlə birgə tətbiqinin qida elementlərinin itkisinin qarşısının alınması və mənimsənilən formalara çevrilmələrində əhəmiyyəti. M.İ.Məmmədov, S.A.Məmmədova. //Azərbaycan Respublikası; Əqli Mülkiyyət Agentliyi. “Şəhadətnamə” №10772.2019.Bakı.

 

 

İNSTİTUTUN TƏTBİQ VƏ TÖVSİYYƏ OLUNAN  İŞLƏRİ

 

AMEA-nın akademik M. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun 2019-cu ildə nəzərdə tutulmuş innovasiya xarakterli işlərin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat

 

Tətbiqə tövsiyə olunan işlər

 

–     Etilen istehsalında əmələgələn yüngül və ağır qətranların emalı sxemlərinin işlənib hazırlanması (2018-2020);

–     Çən dibi neft şlamlarının təmizlənməsi üçün deasfaltenləşdirici reagentlərin alınması və tətbiqi (2018-2020);

–     Klatrat əmələgətirmənin neft qurğularının hasilatının artırılmasında tətbiqi (2018-2020);

–     Hidrotexniki qurğularda polad avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyasının tədqiqi və mühafizə üsullarının seçilməsi (2019-2020).

–     Alümosilikatlar və polimerlər əsasında nanokompozit materialların alınması və tətbiqi (2019-2020).

 

1.7.  Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat

 

27.04.2019-cu il tarixində AMEA akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya institutunun təşkilatçılığı ilə Elm Gününə və Dövri Sistemin 150 İlliyinə həsr olunmuş Res­publika Konfransı keçirilmişdir.

Tədbirdə Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və Azər­baycan Dövlət Pedaqoji Universitütinin  müəllim, magistr və tələbələri, eləcə də Z.Əliyeva adına Lisey, BDU-nun nəzdindəki Gənc İstedadlar Liseyi, Avropa Liseyi, 160 saylı Klassik Gimnaziya və Bakı şəhəri 192 saylı tam orta məktəbin müəllim və şagirdləri iştirak etmişlər

Konfransı AMEA-nın vitse-prezidenti, institutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev aça­raq qeyd etmişdir ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası tərəfindən 2019-cu il kimyəvi  elementlərin Dövri cədvəli  Beynəlxalq ili elan edilmişdir.  Bu hadisə,  rus alimi D.İ. Mendeleyev  tərəfindən kimyəvi elementlərin Dövri qanununun kəşf  olunmasının 150 illiyinə həsr edilib və dünyanın bir sıra ölkələrinin universitet və elmi mərkəzlərində bununla bağlı tədbirlər keçirilir. 

Sonra, akademik “Kimyəvi elementlərin Dövri sistemi təbiətin fundamental qanunu kimi” adlı məruzə ilə çıxış etmişdir. 

Akademik qeyd etmişdir ki, Mendeleyevin Döv­ri qanununun kəşfi nəinki həmin dövrdə məlum olan  elementlərin xüsusiyyətlərini sis­tem­ləş­dirməyə, həm də hələ məlum olmayan elementlərin  varlığını proqnozlaşdır­mağa və xassələrini təsvir etməyə imkan vermişdir. Dövri qanunla müəyyən edilmiş konsepsi­ya­ların nəzəri əsaslarının inkişafı və praktik tətbiqi bu gün də aktualdır. Qanun kimya pro­ses­lərini anlamaq və müasir kimyəvi texnolo­giyaların yaradılması üçün əsas verir. Kimyəvi element­lərin dövri sistemini nəzərə alaraq davamlı ərintilər və müəyyən xüsusiy­yətləri olan maddələrin alınması, nüvə enerjisindən istifadə və s. məqsədi ilə işlər aparılır. Dövri qanun 20-ci əsrdə  kimya və fizika sahəsində olunan bir sıra kəşflərin əsasında durur.

Daha sonra Bakı Dövlət Universitetinin Kimya Fakültəsinin dekanı professor Abdülsəid Əzizov “Dövri sistem kimyanın tədrisində” və Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Univer­sitetinin “Kimya və qeyri-üzvi maddələrin texnologiyası” kafedrasının professoru Minirə Ağa­hüseynova “Dövri sistemin yeni elementlərin kəşfində əhəmiyyəti” məruzələri ilə çıxış etmişlər.

Sonra AMEA-nın Kimya Elmləri Bölməsinin akademik katibi, akademik Vaqif Fərzəliyev, Baki Dövlət Universitetinin prorektoru AMEA-nın müxbir üzvü Aydın Kazımzadə, AMEA-nın müxbir üzvü  Məhəmməd Babanlı, 160 saylı klassik Gimnaziyanın kimya müəllimi Dilşad Kərimova, 192 saylı məktəbin kimya müəllimi Afət Neymətova məruzələr ətrafında çıxış  etmişlər.

 

Sonda tədbirdə iştirak edən şagirdlərin "Fiziki-kimyəvi analiz", “Molekulyar maqnetiklər və keçiricilər”, “Nanostrukturlaşdırılmış  metal-polimer  katalizatorları” və s. laboratoriyalara eks­kur­siyalar təşkil olunmuş və onlar üçün “Analitik kimya” laboratoriyasında bir sıra ma­raqlı təcrübələr əyani olaraq göstərilmişdir.

 

 

1.8. Beynəlxalq əlaqələr haqqında məlumat

 

İnstitut 2019-cu il ərzində Almaniya, Fransa, İs­paniya, İtaliya, İsveç, Hollandiya,  İsveçrə, Türkiyə, Rusiya və s. ölkə­lərin, həmçinin Respub­li­ka­nın bir sıra elmi-tədqiqat müəssisələri və universitetləri ilə  elmi əməkdaşlığı davam etdirmişdir. İnstitutda 2015-ci ildə yaradılmış iki– İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmiş və əməkdaşlar yüksək İMPAKT FAKTORLU jurnallarda 60-a yaxın birgə elmi məqalə çap etdirmişlər. 

 

Hesabat ilində İnstituta xarici ölkələrdən bir sıra qonaqlar dəvət olunmuşlar.

08-09.04.2019-cu ildə AMEA Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya  İnstitutunda  “İnnovativ polimer­lər üzrə Azər­bay­can–İtaliya elmi seminarı” keçirilmişdir. Seminarı AMEA-nın vitse–prezidenti, İnsti­tu­tun direktoru akademik Dilqəm Tağıyev açmışdır. Akademik hazırda iki ölkənin siyasi, iqti­sadi, el­mi, mədəni və digər sahələrdə sıx əməkdaşlıq əlaqələrinin olduğunu və Azər­bay­canla İtaliya arasında ticarət dövriyyəsinin getdikcə yüksəldiyini bildirmiş və qeyd etmişdir ki, İtaliyanın Maire Technimont şirkəti Dövlət Neft Şirkəti ilə bir sıra layihələrin reallaş­ma­sında, o cüm­lədən Sumqayıt etilen-propilen zavodunun və Neft Emalı zavodu­nun yeni­dən qurul­masın­da əməkdaşlıq edir. Son illərdə iki ölkə arasında elmi əlaqələrin də güc­ləndiyini, AMEA ilə İtaliya Milli Tədqiqatlar Şurası arasında əməkdaşlıq sazişinin imza­lan­dığını, birgə tədqiqat proqramlarının elan edildiyini vurğulamış və bu əməkdaşlıq çərçi­vəsində İnstitutla İtaliya Milli Tədqiqatlar Şurası arasında birgə tədqiqat işlərinin aparıldığını diqqətə çatdırmışdır. 

Sonra akademik qeyd etmişdir ki, bu gün Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu və İtaliya Milli Tədqiqatlar Şurası Polimerlər, Kompozitlər və Biomateriallar Institutunun birgə təşkilatçılığı ilə  “İnnovativ polimerlər üzrə Azərbaycan – İtaliya elmi seminarı” öz işinə başlayır. Ötən ildə də, İnstitut və İtaliyanın Azərbaycandakı səfirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə belə bir tədbirin baş tutduğunu vurğulayan akademik qeyd etdi ki, bu cür seminarların keçirilməsi kimya sahəsində əlaqələrin gücləndirilməsi baxımından önəmlidir.

Daha sonra İtaliya Milli Tədqiqatlar Şurası, Polimerlər, Kompozitlər və Biomateriallar Insti­tutunun direktor əvəzi, prof. Dr.Luigi Ambrosionun “Gələcək sağlamlıq üçün mütərəqqi bio­materiallar və texnologiyalar”, həmin institutun elmi tədqiqatçısı Dr. Maria Grazia Rauc­cinin “Sümük regenerasiyası və bərpası üçün iynələnə bilən terapevtik materiallar” və AMEA Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya  İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Şamo Tapdıqovun “Xitozan-tibbdə bioaktiv molekulların mükəmməl daşıyıcısı kimi” məruzələri dinlənildi və məruzələr ətrafında geniş müzakirələr aparıldı.  Seminarda AMEA Polimer Materialları, Neft –Kimya Prosesləri, Fizika və Biofizika instututlarının alim və mütəxəssisləri də, iştirak etmişlər.   

Ertəsi gün AMEA Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya  İnstitutunda  “İnnovativ polimerlər üzrə Azərbaycan – İtaliya elmi seminarı” öz işini davam etdirmiş və seminarı AMEA-nın vitse –prezidenti, İnstitutun direktoru akademik Dilqəm Tağıyev açaraq qeyd etmişdir ki, bu gün Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası   akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu və İtaliya Milli Tədqiqatlar Şurası  Polimerlər, Kompozitlər və Biomateriallar Institutunun birgə təşkilatçılığı ilə  “İnnovativ polimerlər üzrə Azərbaycan – İtaliya elmi seminarı” öz işini yekunlaşdırır. Seminarda iki İtaliyalı alim və institutumuzun bir əməkdaşının məruzəsi dinləniləcəkdir.

Daha sonra İtaliya Milli Tədqiqatlar Şurası, Polimerlər, Kompozitlər və Biomateriallar Institutunun elmi tədqiqatçısı Dr.Giovanna Buonocorenin “Aktiv qablaşdırmalar üçün innovativ polimer materiallar”, həmin institutun əməkdaşı Dr.Marino Lavorgnanın “Quruluş və funksional tətbiqlər üçün qrafen-polimer nanokompozitlər” və AMEA Kataliz və Qeyti-üzvi Kimya İnstitutunun laboratoriya müdiri prof.Vaqif Əhmədovun “Tərkibində metal olmayan polimer 

karbon nitrid üzərində kataliz” adlı məruzələri dinlənilmiş və məruzələr ətrafında geniş müzakirələr aparılmışdır.  

Sonda akademik Dilqəm Tağıyev bildirmişdir ki, son vaxtlar AMEA-nın xarici ölkələrin elmi mərkəzləri və institutları ilə əlaqələri genişlənir. Bu baxımdan keçirilən tədbir önəmli əhəmiyyət kəsb edir və Azərbaycan-İtaliya elmi əlaqələrinin daha da genişləndiril­mə­sinə  təkan verir.

03-07 sentyabr 2019-cu il tarixlərində Bolqarıstan EA Ümumi yığıncağının sədri, akad. Yevgeni Budevski adına Elektrokimya və Energetik sistemlər İnstitutunun direktoru, prof. Evelina Slavcheva və institutun elmi işçisi, f.d. Elica Petkucheva Azərbaycan MEA və Bolqarıstan EA arasında imzalanmış elmi əməkdaşlıq sazişi çərçivə­sində qalib gəlmiş “Hybrid FeChx-Tio2-MoSx cathodes for electrochemical and photo­electro­chemical applications” adlı layihəsi üzrə akademik M.Nağıyev  adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda işgüzar-elmi səfərdə olmuşlar.  

Qonaqların AMEA-nın vitse-prezidenti, institutun direktoru akademik Dilqəm Tağıyevlə görüş zamanı gələcək birgə elmi fəaliyyət barədə fikir mübadiləsi aparılmış, tərəflərin konkret görəcəyi işlər müzakirə edilmişdir. Sonra Bolqarıstanlı qonaqlar institutun labo­rato­riyaları ilə tanış olmuşlar.

05.09.2019-cu ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Bolqarıstan - Azərbaycan elmi seminarı keçirilmişdir. Seminarı giriş sözü ilə AMEA-nın vitse-prezidenti, institutun direktoru akademik Dilqəm Tağıyev açaraq bildirmişdir ki, Azərbaycan MEA və Bolqarıstan EA arasında imzalanmış elmi əməkdaşlıq sazişi çərçivəsində qalib gəlmiş “Hybrid FeChx-Tio2-MoSx cathodes for electrochemical and photoelectrochemical applications” adlı layihəsi çərçivəsində  03-07 sentyabr 2019 cu il tarixlərində Bolqarıstan EA Ümumi yığıncağının sədri, akad. Yevgeni Budevski adına Elektrokimya və Energetik sistemlər İnstitutunun direktoru, prof. Evelina Slavcheva və institutun elmi işçisi, f.d. Elica Petkucheva akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda işgüzar elmi səfərdədirlər və səfər çərçivəsində bu günkü seminar keçirilir.

Akademik institutla BEA-nın Elektrokimya və Enerji sistemləri İnstitutu arasında son illər aparılmış birgə elmi-tədqiqatların əhəmiyyətini vurğulamış və məruzə üçün sözü prof. Evelina Slavchevaya vermişdir.

Professor E.Slavçeva BEA-nın yaranması, inkişaf yolları və son illərdə aparılmış köklü islahatlara, təmsil etdiyi institutda aparılan fundamental və tətbiqi xarakterli işlərə həsr olunmuş “Bolqarıstan Elmlər Akademiyası və  Elektrokimya və Energetik 

sistemlər institu­tundakı son nailiyyətlər” adlı məruzə ilə çıxış etmiş və  bərk polimer elektrolitlərdə suyun elektrolizi prosesinin fundamental, elmi-praktik tərəfləri və alınmış nəticələr haqqında ətraflı məlumat vermişdir. Məruzə ətrafında geniş müzakirələr aparılmış, seminar iştirak­çılarının çoxsaylı sualları cavablandırılmışdır.

Sonra BEA-nın Elektrokimya və Enerji sistemləri İnsti­tutu­nun  elmi əməkdaşı, f.d. Elitsa Petkuchevanın “Su­yun fotoelektrokimyəvi parçalanması prosesində FeSe-nin Fotoabsorber kimi tətbiqi” mövzusunda məruzəsi dinlənilmişdir. Məruzəçi alternativ enerji mənbələrindən istifadənin səmərəliliyi, ekoloji baxımdan təmizliyi, gələcəyin enerji mənbəyi olan hidrogenin fotoelektro­kimyəvi yolla alınmasının elmi əsaslarını qeyd edərək alınmış nəticələri seminar iştirakçılarının diqqətinə çatdırmışdır. Məruzə ətrafında geniş fikir mübadiləsi aparılmış, məruzəçilərə seminar iştirakçıları tərəfindən müxtəlif suallar verilmiş və cavablar alınmışdır.

 

Seminarın sonunda AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun elmi-işlər üzrə direktor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı ətraflı və geniş elmi məruzə üçün bolqarıstanlı alimlərə seminar iştirakçıları adından təşəkkür edərək bildirmişdir ki, belə seminarların keçirilməsi və qarşılıqlı səfərlərin təşkili hər iki təşkilat üçün elmi əlaqələrin qurulması və inkişaf etdirilməsi baxımından faydalıdır.

01.10.2019-cu il tarixində “Clarivate Analytics” şirkəti AMEA-nın akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda təlim keçirmişdir. Təlimi giriş sözü ilə Elmi-informasiya və patent tətqiqatları şöbəsinin müdiri Esmira Qulu-zadə açaraq sözü “Clarivate Analytics” şirkətinin elmi informasiya resursları üzrə eksperti İneş Kenjinaya vermişdir.

Təlim zamanı İneş Kenjinaya iştirakçılara “Web of Science” bazasına necə daxil olmaq, mövzulara uyğun jurnalları seçmək, məqalələr qarşısında qoyulmuş tələblər, yırtıcı jurnalları və nəşriyyatları necə tanımaq və digər məsələlərlə bağlı informasiyanı iştirakçıların nəzərinə çatdırmışdır. Məruzəçiyə verilmiş  suallar cavablandırılmışdır. İştirakçılar bu cür təlimlərin vacib olduğunu və tez-tez keçirilməsini təklif etmişlər.

Hesabat ilində institutun bir sıra əməkdaşları xarici ölkələrə ezam edilmişdir.

1.“Fiziki-kimyəvi texnologiyalar və onların modelləşdirilməsi” laboratoriyasının e.i.  Çim­naz  Şabanova 04.02.2019-cu il tarixindən 3 gün müddətinə "ERBD Good Governance Policies Consultation" (Yaxşı idarəetmə siyasəti İctimai məsləhətləşmələr) mövzusunda beynəlxalq seminarda iştirak üçün Ukraynanın Kiev şəhərinə ezam edilmişdir.

2. 29.01-16.04.2019-cu il tarixində İnstitutumuzun “Ekoloji Kataliz” laboratoriyasının elmi işçisi Elmir Babayev SOCAR-ın Elm Fondunun dəstəyi ilə “V, P, Mo, Sb oksid katalizatorların fiziki-kimyəvi xassələri ilə katalitik aktivliyi arasında asılılığın müəyyən edilməsi” XL layihəsi çərçivəsində Almaniyanın Rostok şəhərində yerləşən Kataliz İnstitutunda (LIKAT, Rostock) uzunmüddətli elmi ezamiyyətdə olmuşdur. Ezamiyyət müddətində gənc alim LIKAT-ın Bioəsaslı Homo- və Heterogen Kataliz şöbəsində məruzə ilə çıxış etmişdir. O çıxışını Azərbaycanın Respublikasının dövlətçilik tarixi, ərazi bütövlüyü və Qarabağ gerçəkləri, həmçinin ölkəmizin turizm potensialı, gəzməli-görməli yerlərimiz, eləcə də milli bayramlarımız və mətbəximiz haqqında təqdimatla başlamışdır. E.Babayev AMEA akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun (KQKİ) yaranma tarixi haqqında da məlumat vermiş, LIKAT və KQKİ-nin strukturunda olan oxşar və fərqli tərəfləri göstərmişdir.

Daha sonra məruzəçi İnstitumuzun son illərdə əldə etdiyi elmi nailiyyətlər, görkəmli kimyaçı alimlərimiz, impakt faktorlu jurnallarda çap olunmuş elmi əsərlər, təhsil və tədqiqat imkanları barədə, həmçinin çalışdığı “Ekoloji Kataliz” laboratoriyasında aparılan elmi-tədqiqat işləri, o cümlədən öz elmi fəaliyyəti – KQKİ və LIKAT-da əldə etdiyi elmi nəticələr barəsində də geniş məlumat vermişdir. Təqdimat auditoriya tərəfindən maraqla qarşılanmış və məruzəçi ona ünvanlanan müxtəlif səpkili sualları cavablandırmışdır.

May ayının 18-25-də institutun elmi işlər üzrə direktor müavini AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı Tübingen Universitetinin Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun Bərk cisim və nəzəri qeyri-üzvi kimya kafedrasının professoru H.Jürgen Meyerin dəvəti ilə Almaniyada elmi ezamiyyətdə olmuşdur.

DAAD proqramının sponsorluğu ilə baş tutan səfər zamanı topoloji izolyatorların kimyası sahəsində birgə tədqiqatların nəticələri və gələcək əməkdaşlıq istiqamətləri müzakirə edilmişdir.

 

4. İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı  19.06.2019-cu il tarixdən 5 gün müddətinə İnstitutumuzun nəzdində fəaliyyət göstərən "Kvant kompütinqi və Spintronika üçün qabaqcıl materiallar" beynəlxalq laboratoriyasının Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti ilə birgə aparılan elmi tədqiqatların nəticələrinin müzakirəsi və yaxın gələcək üçün əməkdaşlıq istiqamətlərinin müəyyən edilməsi məqsədilə, eyni zamanda həmin Universitetdə keçirilən "Kimyəvi termodinamika Rusiyada" XII beynəlxalq elmi konfransda iştirak etmək və elmi məruzə ilə çıxış etmək üçün Rusiya Federasiyasının Sankt-Peterburq şəhərində ezamiyyətdə olmuşdur.

5. AMEA-nın vitse-prezidenti İnstitutun direktoru akademik Dilqəm Tağıyev  Sloveniya Respublikasının Portoroj şəhərində keçiriləcək “Perspektiv Oksidləşmə Proseslərinin Ekologiyada Tətbiqinə” həsr olunan 6-cı Avropa Konfransında elmi məruzə ilə çıxış etmək üçün 25.06.2019-cu il tarixdən 6 gün müddətinə Sloveniya Respublika­sının Portoroj şəhərinə ezam edilmişdir.

6. “Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə” labora­toriyasının müdiri Eldar Zeynalov “Horizon 2020” Avropa Birliyinin Tədqiqat və İnnovasiya qrant müsabiqəsi çərçivəsində hərtərəfli təkliflərin hazirlanması və bununla bağlı yeni nanokarbon materiallarının sintezi və tətbiq sahələrinin araşdırılması, eləcədə müştərək iş proqramının tərtib edilməsi üçün 09.07.2019-cu il tarixdən 5 gün müddətinə Almaniyanın Berlin şəhərinin Texniki Universitetində ezamiyyətdə olmuşdur.

7. "Molekulyar maqnetiklər və keçiricilər" laboratoriyasının baş elmi işçisi Etibar İsmayılov 05.09.2019- cu il tarixdən 7 gün müddətinə Avropa Komissiyasının Horizon 2020 proqramı çərçivəsində yerinə yetirilən "C123" layihəsi üzrə tərəfdaşımız olan SİNTEF şirkətinin tədqiqat mərkəzində AMEA KQÜK Institutunda sintez olunmuş katalizatorların testinin aparılması və bu layihə üzrə keçiriləcək iclasda iştrak etmək üçün Norveçin Oslo şəhərində ezamiyyətdə olmuşdur.

8. Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun kimya üzrə fəlsəfə doktoru “Beynəlxalq əlaqələr, qrant layihələri və innovasiyalar” şöbəsinin müdiri Məmmədova Ülviyyə və “Mineral sorbentlər” laboratoriyasının  ap.e.i. Məmmədova Səadət 9 sentyabr 2019-cu il tarixindən 6 gün müddətinə Sankt-Peterburq şəhərinə REA-nın İ.V.Qrebenşekov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunda “Ümumi və tətbiqi kimya”ya həsr olunmuş XXI Mendeleyev qurultayında iştirak etmək üçün ezam olunmuşlar.

Əməkdaşlar “Каталитическое окисление н-гексана на металлополимерном катализаторе” və  “Сорбция тяжелых металлов (Mn2+, Pb2+) из сточных вод на модифицированном бентоните” mövzusunda məruzə ilə çıxış etmiş, REA və digər ölkələrin alimləri ilə görüşmüş və gələcəkdə müştərək işlərin görülməsi haqqında razılıq əldə etmişlər.

9. İnstitutun direktoru akademik Dilqəm Tağıyev və “Mineral xammalın  kompleks emalı” şöbəsinin  müdiri, k.e.d. Asif Məmmədov 22-24 sentyabrda Türkiyənin İzmir bölgəsinin Çeşmə şəhərində keçirilən perspektiv materialların termofiziki və mexaniki xassələrinə həsr olunmuş 6-cı Beynəlxalq konfransda məruzəçi kimi iştirak etmişlər.

Konfransda Almaniyanın, Fransanın, Braziliyanın, Slovakiyanın, Hindistanın, Türkiyənin, Azərbay­canın, Rusiyanın və digər ölkələrin nümayəndələri iştirak edirdilər. Konfransda müxtəlif təyinatlı yeni materialların (istilik boruları, soyutma sistemləri, kompozitlər, ion mayeləri, alüminium panelləri və s.) xassələrinin eksperimental tədqiqi və nəzəri hesabla­malarında, eləcə də müxtəlif kimyəvi proseslərin, o cümlədən, biodizelin mikroreaktorda sin­te­zi, nanomayelərə maqnit sahəsinin təsiri, qeyri-xətti istilik və kütlə köçürmələrinin riyazi modelləşməsi üçün istifadə olunan yeni yaxınlaşmalar və üsullar haqqında məruzələr dinlənilmişdir.

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşlarının təqdim etdiyi qeyri-səlis bayesian yaxınlaşmasında səthdə kris­tal­laş­manın 3D modelinin qurulmasına və asiloxlorid-allil xlorid sistemlərində gedən reaksiyaların temperaturdan asılı­lı­ğına həsr olunmuş təqdimatlar da ma­raqla qarşılanmışdır.Konfransın təşkilat komitəsi tərəfindən növbəti konfransın 2020-ci ildə Almani­ya­­da, 2021-ci ildə isə Azərbaycan­da keçirilməsi qərara alınmışdır.

10. Fiziki-kimyəvi texnologiyalar və onların modelləşdirilməsi" laboratoriyasının müdi­ri Mirsəlim Əsədov 01.10.2019-cu il tarixindən 4 gün müddətinə Moskva şəhə­rində keçiriləcək Beynəlxalq Elmlər Akademiyaları Assosiyasının illik hesabat iclasında məruzə ilə çıxış etmək üçün Moskva şəhərində ezamiyyətdə olmuşdur. 

11. “Nanoelektrokimya və elektrokataliz” laboratoriyasının müdiri , k.e.d., Akif Əliyev 16-19 oktyabr 2019-cu il tarixlərində Bolqarıstanın Sofiya şəhərində Bolqarıstan Elmlər Akademiyasının 150 illiyinə həsr edilmiş “SOFIA ELECTRO­CHEMICAL DAYS '2019” konfransında iştirak etmək üçün ezamiyyətdə olmuşdur. Akif Əliyev konfransın xüsusi dəvətli qonağı olaraq, konfransda təbrik nitqi ilə çıxış etmiş və öz hədiyyəsini onlara təqdim etmişdir. Alim gələcəkdə birgə elmi-tədqiqat işlərinin aparılması üçün konfransda iştirak edən müxtəlif ölkələrdən olan alimlərlə elmi diskusiyalar apararaq, birgə layihələr təşkil edilməsi haqqında qarşılıqlı razılıqlar əldə etmişdir.

12.”Molekulyar maqnetiklər və keçiricilər” laboratoriyasının baş elmi işçisi Etibar İsmayılov 25.10.2019-cu il tarixindən 4 gün müddətinə Türkiyənin Sakarya şəhərinədə keçiriləcək V Beynəlxalq Türk Dünyası Kimya Elmləri və Texnologiyaları konfransında   məruzə ilə çıxış etmək üçün ezam olunmuşdur.

13. İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı  25.10.2019-cu il tarixindən 4 gün müddətinə Türkiyənin Sakarya şəhərinədə keçiriləcək V Beynəlxalq Türk Dünyası Kimya Elmləri və Texnologiyaları konfransında   işti­rak etmək üçün ezam olunmuşdur.

14. “Nanostrukturlaşdırılmış metal-polimer katalizatorları” laboratoriyasının müdiri, k.e.d. Nizami Zeynalov 11.11.2019-cu il tarixindən  4 gün müddətinə “Polimer əsaslı nanogel­lərin alınması və onların dərman preparatlarının daşıyıcısı kimi xərçəng xəstəliklərinin müalicəsində tətbiqi” adlı elmi-tədqiqat proqramı ilə əlaqədar Moskva şəhərinə  Rusiya Elmlər Akademiyası akademik A.V.Topçiyev adına Neft Kimya Sintezi İnstitutuna ezam olunmuş­dur. 

15. “Nanostrukturlaşdırılmış metal-polimer katalizatorları” laboratoriyasının müdiri, k.e.d. Nizami Zeynalov 17.11.2019-cu il tarixindən 7 gün müddətinə “Polimer əsaslı nanogel­lərin alınması və onların dərman preparatlarının daşıyıcısı kimi xərçəng xəstəliklərinin müali­cəsində tətbiqi” adlı elmi-tədqiqat proqramı ilə əlaqədar Türkiyə İstanbul Universi­tetinə ezam olunmuş­dur. 

Cari il ərzində həmçinin İnsitutun  “Koherent - sinxronlaşdırılmış  oksidləşmə  reaksi­ya­lari”  şöbəsinin müdiri akademik  Tofq Nağıyev xaricdə keçirilmiş  bir sıra konfranslarda:

 

– 20-22 mayında İsveçrənin  Sürix şəhərində “Materialşünaslız və kimya üzrə” keçirilən 12-ci Beynəlxalq konfarans və sərgi və 30-cu Dünya Nano konfransında  poster məruzə ilə;

– 7-12 iyulda Fransanın Paris şəhərində Nəzəri və Tətbiqi Kimya üzrə 47-ci Beynəlxalq Konqres (IUPAC) və həmin qurumun yaranmasının 100 illiyinə həsr olunan 50-ci Baş Assambleyasının iclasları keçirilib.

“Kimyanın sərhədləri: gəlin gələcəyimizi quraq! IUPAC-la 100 il birlikdə” şüarı ilə keçirilən konqresdə ölkəmizi AMEA-nın vitse preziden­ti, “Koherent-sinxronlaşdı­rıl­mış oksidləş­mə reaksiyaları” şöbəsinin müdiri  aka­demik Tofiq Nağıyev təmsil et­­miş­dir.   

3500-dən çox kimyaçı alimin qatıldığı konqres çərçivəsində 30 simpo­zium, 9 bölmə, 8 plenar iclas keçirilib, 500-ə yaxın məruzə dinlənilib.  Akademik T.Nağıyev tədbirdə iki məruzə ilə çıxış etmişdir. Alimin hər iki məruzəsi “Yaşıl kimya”nın tələb­lərinə cavab verən oksidləşdirici proseslərə, o cümlədən davamlı biomime­tik katalizatorların yaradılması və işlənməsində yaxın elm sahələrinin birgə yanaşma prinsiplərinə həsr olunmuşdur. Bundan əlavə, konqresdə rus alimi D.Mendeleyevin 1869-cu ildə kəşf etdiyi kimyəvi elementlərin dövri cədvəlinin 150 illiyi təntənəli qeyd olunmuşdur. Qeyd edək ki, IUPAC kimyanın bütün aspektlərini əhatə edən kəskin qlobal problemlərin həllinə dair obyektiv  elmi ekspertiza­ların verilməsi üzrə lider təşkilatdır.

 

– 2-5 sentyabr Slovakiyanın Bratislava şəhərində keçirilən Sensor   və transdüsserlər üçün materiallar və vəsaitlər üzrə üzrə 8-ci Avropa Formunda  şifahi mə­ruzə ilə; 

– 2-6 sentyabrda Portuqaliyanın  Lissabon şəhərində keçirilən 1-ci Beynəlxalq Qeyri- kovalent qarşılıqlı əlaqə üzrə konfransda poster məruzə ilə. 

– 2-3 dekabrda  Hollandiyanın Amsderdam şəhərində keçirilən “Yaşıl oksidləşdirici mad­dələr” /Yaşıl, Davamlı və Ekoloji kimya üzrə  konfransda şifahi məruzə ilə iştirak etmişdir

 

1.9. Elmi kadrların hazırlanması

 

İnstitutun doktorantura və dissertanturasına (2018-ci ilin qəbul planına əsasən) 2019-cu ildə 15 nəfər,  doktorantura  yolu ilə 6 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 1, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 5), dissertantura yolu ilə 9 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 3, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 6)  qəbul olmuşdur.

      Hesabat  ilində  62 doktorant  və  dissertant  müxtəlif  ixtisaslardan dissertasiya işləri  üzrə  elmi tədqiqatlar aparırlar. İnstitutun  doktoranturasında  fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 13 nəfər  təhsil  alır,  onlardan  13 əyani:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                  - 6

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                   - 3

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                          - 3

2304.01-“Makromolekullar kimyası” ixtisası                        - 1

Elmlər doktoru hazırlığı üzrə 10 nəfər büdcə hesabına təhsil alır.

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                 - 3    

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                   - 3    

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                       - 1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                          - 2

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası        - 1

İnstitutun dissertanturasında  elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  12 nəfər dissertasiya işi üzrə çalışır:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                   - 4

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     - 5    

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası         - 2

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                             - 1

Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  27 nəfər:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                    - 9

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                     - 7    

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                         - 2    

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                            - 5

3303.01-“Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası        - 4

 

 

  ELMİ-TƏŞKİLATİ  FƏALİYYƏT

 

a) Elmi Şuranın fəaliyyəti:

Hesabat dövründə Elmi Şuranın 15 iclası keçirilmiş və bu iclaslarda 2019-cu il üçün struktur bölmələrin işçi proqramları, 2020-ci ildə keçiriləcək elmi-tədqiqat işlərinin planı, İnstitutun doktorantura, dissertantura və magistraturasında təhsil alanların at­tes­tasiyasının nəticələri, 2019-cu ildə qəbul olunanların fərdi iş planları, Elmi Şuranın 2019-cu il üçün təqvim planı, 2019-cu ildə İnstitutun gənc əməkdaşlarının elmi fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi məqsədi ilə akademik M.Nağıyev adına təsis edilmiş mükafata layiq görülən gənc alimlərin irəli sürülməsi, Şuraya təqdim olunmuş monoqrafiyaların çapa tövsiyəsi və İnstitutda işləyən görkəmli alimlərin (akademik Həbibulla Şahtaxtinskinin və AMEA-nın müxbir üzvü Paşa Rüstəmovun) yubileylərinin keçirilməsi haqqında AMEA-nın qarşısında vəsatətlərin qaldırılması və s. məsələlər müzakirə olunmuşdur.

Elmi Şura iclaslarında əməkdaşların baş elmi işçi, böyük elmi işçi vəzifələrini  tutmaq üçün AMEA-nın Kimya Elmləri Bölməsinə,  elmi işçi və kiçik elmi işçi vakant vəzifələrini  tutmaq üçün keçirilən müsabiqənin nəticələri müzakirə olunub və təsdiq üçün müvafiq sənədlər  təqdim edilib.

Elmi Şuranın iclaslarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman və Sərən­camlarının icrası haqqında, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin sərəncamları və qərarları, Ali Attestasiya Komissiyasının və başqa yerli və xarici elmi təşkilatların məktubları və s. müzakirə olunmuş və onlara cavablar verilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında müntəzəm olaraq 2019-cu il ərzində xarici ölkələrdə  ezamiyyətdə olmuş əməkdaşların hesabatları dinlənilmiş və təsdiq edilmişdir.

İlin sonunda struktur bölmələrin 2019-cu il üzrə elmi və elmi-təşkilati hesabatları prezentasiya şəklində aparılmış, “direktorluq hesabatı” təsdiq edilmiş və elmi işlərdə əldə edilən mühüm nəticələr müzakirə edilmişdir.

Şurada 2018-ci ildə dosent elmi adına irəli sürülən 8 nəfərə  2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” (k.ü.f.d. S.İ.Bənənyarlı, k.ü.f.d. F.F.Cəlaləddinov, k.ü.f.d. L.F.Məşədiyeva, k.ü.f.d. Q.M.Səməd-zadə, k.ü.f.d. F.K.Paşayeva, k.ü.f.d. R.M.Muradxanov, k.ü.f.d. Z.M.Muxtarova, k.ü.f.d. Q.M.Cəfərov), 1 nəfərə 2306.01 – “Üzvi kimya” (k.ü.f.d. M.M.Ağamalıyeva),  1 nəfərə 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” (k.ü.f.d. N.V.Şakunova), 1 nəfərə 3303.01 – “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” (t.ü.f.d. S.A.Əliyeva) və 1 nəfərə 2304.01 – “Makromolekullar kimyası” (N.Y.Melnikova) ixtisasları üzrə 2019-cu ildə dosent elmi adı verilib.

Elmi Şuranın iclaslarında elmi əməkdaşlıqla bağlı yeni müqavilələr müzakirə olunub təsdiq edilmişdir, həmçinin 2019-cu ilə qədər bağlanılmış və fəaliyyətdə olan müqavilələr əsasında aparılan elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə baxılmışdır.

Bu müqavilələr əsasında birgə aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirilməsi, elmi işlərin effektivliyinin artırılması və alınan nəticələrin mühüm olması müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir.

 

b) Elmi seminarların işi:

AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Dissertasiya Şurasının nəzdində 2316.01- “Kimyəvi kinetika və kataliz”, 2303.01- “Qeyri-üzvi kimya”, 3303.01- “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasları üzrə Elmi Seminar fəaliyyət göstərir. Elmi seminarın tərkibi 20 nəfərdən ibarətdir (2 müxbir üzv, 10 elmlər doktoru, 8 fəlsəfə doktoru). Elmi seminarda hesabat ilində dissertasiya işləri müzakirə olunmamışdır.

 

c) Dissertasiya Şurasının işi:

İnstitutun nəzdində 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya“, 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz”, 3303.01 – “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasları üzrə Dissertasiya Şurası fəaliy­yət göstərir. Hesabat ilində Dissertasiya Şurasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru vəelmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə edilməmişdir.

 

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri

 

2018

2019

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi

3626114.00

3401575.00

Orta aylıq əmək haqqı

445.00

381.00

o cümlədən

- elmi işçilər

 

460.00

371.00

Büdcədən əlavə vəsaitin həcmi

 

1500.00

 

29383.00

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət

 

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda mükafatlar verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir.

 

 

1.12. Təltiflər və mükafatlar haqqında məlumat

 

1. İnstitutun 1 gənc əməkdaşı – kimya üzrə fəlsəfə doktoru Sevinc Osmanova “Elm günü” ilə əlaqədar keçirilən AMEA Rəyasət Heyətinin “Gənc qadınlar elmdə” müsabiqəsinin qalibi olmuşdur.

2. AMEA prezidentinin 31 yanvar 2019-cu il tarixli 58 nömrəli sərəncamına əsasən magistrantların elmi nailiyyətlərinin artırılmasına dəstək vermək, təhsildə və elmdə yüksək nəticələr göstərən magistrantların fəaliyyətini stimullaşdırmaq məqsədilə “Magistr-2019” müsabiqəsində İnstitutun I kurs magistrantı Rüstəmli Xədicə Mübariz qızı həvəsləndirici mükafata layiq görülmüşdür.

3. Azərbaycanda kimya elminin inkişafındakı xidmətlərini nəzərə alaraq və “Elm günü” ilə əlaqədar akademik Ağadadaş Əliyev, AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlıy, k.ü.e.d.,prof. Asif Məmmədov, k.ü.e.d.,prof. Vaqif Əhmədov, kü.e.d.,dos. Əli Yaqubov, k.ü.e.d.,b.e.i. İltifat Lətifov, k.ü.f.d.,dos. Sima Zülfüqarova, k.ü.f.d.,dos. Vaqif Qasımov, k.ü.f.d. Sevinc Məmmədova və t.ü.f.d.,b.e.i. Manaf Manaflı AMEA Kimya Elmləri Bölməsinin “Fəxri Fərmanı” ilə təltif edilmişlər.

 

4.1. İnstitutun elmi istiqamətləri üzrə problem şuralarının fəaliyyəti

 

İnstitutun nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Rəyasət Heyətinin və Azərbaycan Respublikası Elmi Tədqiqatların Əlaqələndirilməsi Şurasının 31 may 2019-cu il tarizli 10/2 nömrəli birgə qərarına əsasən elmi istiqamətlər üzrə İnstitutda “Yeni materiallar“  və “Kataliz”  Problem Şuraları fəaliyyətə başlayıb. “Yeni materiallar“ üzrə Şuranın sədri AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı, “Kataliz”  üzrə – AMEA-nın müxbir üzvü Eldar Zeynalov.

 

4.2.  “Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələri rəhbər tutaraq AMEA-nın 2020-ci ilədək İnkişaf Konsepsiyası ilə bağlı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:

 

Bilik iqtisadiy-yatın formalaş-ması

Elmin inkişaf etdirilməsi

Elmin maddi-texniki bazasının yeniləşdirilməsi

Hal-hazırda İnstitut qabaqcıl xarici ölkələrdə istehsal olunmuş 40 yaxın müasir  cihazlarla təchiz olunmuşdur. Bax 4.3.8.

 

 

Elmin informasiya təminat sisteminin təkmilləşdirilməsi

İnstitutun saytı müasir proqramlardan olan HTMH, CSS və PHP proqram paketləri vasitəsi ilə hazırlanır. İnstitut haqqında Wikipedia bazasında olan informasiyanın yerləşdirilməsi məqsədi ilə yaradılmış işçi qrupu bu məlumatları həmin bazaya yerləşdirir.

İnstitutun saytında və AMEA-nın “SCİENCE.AZ” saytında olan İnstitutun səhifəsi mütəmadi olaraq yenilənir.

 

 

Elmin maliyyələşdirilməsi işində diversifikasiyanın aparılması

Elmi proqramların yerinə yetirilməsi ilə büdcədənkənar vəsaitin həcminin artırılması istiqamətində tədbirlər görülür.

 

 

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmala-rın bazarın tələblərinə uyğunlaşdırılması

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmalar bilavasitə bazarın (Respublikanın iqtisadiyyatının) tələblərinə uyğunlaşdırılır.

 

 

Milli İnnovasiya Sisteminin formalaşdırılması

AMEA-nın Elmi İnnovasiya Mərkəzi və Rəyasət Heyətinin İnnovasiya şöbəsi ilə birgə araşdırmalar aparılır.

 

 

Elm və istehsal arasında əlaqələrin gücləndirilməsi

–     Spintronika və kvant kompüterlərində informasiya daşıyıcısı kimi istifadə olunan yeni sinif qeyri-üzvi maddələrin – topoloji Dirak materialları yaradılıb.

–     Supramolekulyar birləşmələrin əsasında hazırlanmış kompozitlərin ağır neftlərə təsiri ilə onların dinamik özlüyünün 60%-dək azalması götürülüb.

–     Günəş enerjisinin çevirici kimi yeni nəsil elektrod materiallarının, korroziyaya davamlı və yaddaş effektli nanoquruluşlu örtükləri alınıb.

–     Dərman maddələrinin immobilizasiyası və nəzarətli ayrılması üçün polimer əsaslı nanogelləri yaradılıb.

–     Bir karbonlu birləşmələrin monomerlərə və digər qiymətli maddələrə çevrilməsi üçün yeni katalitik sistemləri işlənilib.

–     Etilen istehsalının yan məhsulu-yüngül qətranın emalı nəticəsində təmizliyi 98,5% olan benzolun alınma prosesi təklif edilib. Emal prosesində laboratoriyada işlənib hazırlanmış alüminium xlorid və toluol əsasında sintez olunmuş kompleks katalizatordan istifadə olunub.

–     Filizlərdən və onların emal tullantılarından sənaye əhəmiyyətli komponentlərin çıxarılması, kimya sənayesinin yan məhsullarının təkrar emalı və ekologiyaya ziyan vuran maddələrin utilizasiyası üçün  texnologiyaları işlənilib.

4.3.2. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi

 

Cari ildə zəruri normativ-hüquqi sənəd təkmilləşdirilməyib.

 

4.3.3. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması

 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezıdentinin 19.07.2018-ci il tarixli  494  №li  sərəncamına  əsasən İnstitutun  fəlsəfə  doktoru hazırlığı  üzrə əyani doktorantı Aysel İmran qızı Məmmədova Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və Macarıstan İnsan Resursları Nazirliyi arasında “2018-2020-ci illər üzrə İş Proqramı”na əsaslanan “Stipendium  Hungaricum” təqaüd proqramının müsabiqəsində  iştirak etmiş  və  müsa­bi­qə­nin  qaliblərindən  biri  olmuşdur. 27 avqust  2018-ci il tarixindən  4 il  müddətinə  Maca­rıstanın  Budapeşt  Texnologiya və  Ekonomika  Universitetinə  ezam  edildiyinə görə  A.İ.Məm­­mədovaya akademik məzuniyyət  verilmişdir.

Beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində cari ilin may ayından institutun gənc mütəxəssisi  Elmir Babayev Almaniyanın Rostok şəhərində yerləşən Kataliz İnstitutunda (LIKAT, Rostock) 3 aylıq elmi ezamiyyətdə olmuşdur.

01 mart 2019-cu il tarixində İnstitutda Elm GününəDövri Sistemin 150 İlliyinə həsr olunmuş Respublika Konfransı keçirilib. Tədbirdə Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitütinin  müəllim, magistr və tələbələri, eləcə də Z.Əliyeva adına Lisey, BDU-nun nəzdindəki Gənc İstedadlar Liseyi, Avropa Liseyi, 160 saylı Klassik Gimnaziya və Bakı şəhəri 192 saylı tam orta məktəbin müəllim və şagirdləri iştirak ediblər. Sonda tədbirdə iştirak edən şagirdlərin "Fiziki-kimyəvi analiz", “Molekulyar maqnetiklər və keçiricilər”, “Nanostrukturlaşdırılmış  metal-polimer  katalizatorları” və s. laboratoriyalara ekskursiyalar təşkil olunub və onlar üçün “Analitik kimya” laboratoriyasında bir sıra maraqlı əyəncəli təcrübələr əyani olaraq göstərilib. Müəllim və şagirdlər bu tədbirin onlarda və şagirdlərdə böyük təəssürat yaratdığını, nəzəri öyrəndikləri biliyin bilavasitə təcrübədə əyani gördüklərinin çox xoş olduğunu vurğulamışlar.

Cari ildə İnstitutda keçirilən bir sıra beynəlxalq tədbirlərin, o cümlədən Bolqarıstan – Azərbaycan (03.09.2019), Azərbaycan – İtaliya (09.04.2019) birgə elmi seninarlarının təşkilində və keçirilməsində İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası yaxından iştirak etmişdir.

2019-cu  ildə bir sıra məktəblərin, o cümlədən Bakı İstanbul Liseyi, Yasamal rayonu 286 saylı orta məktəbinin şagirdləri üçün “Açıq qapı” günləri və ekskursiyalar təşkil edilmiş,şagirdlər institutun  laboratoriyalarında quraşdırılan müasir cihaz və avadanlıqlarla yaxından tanış olmuş,onlar üçün əyləncəli təcrübələr nümayiş etdirilmişdir.

Cari ildə Şura sədri Faiq Məmmədov Bakı şəhəri 298 və 151 saylı tam orta məktəblərində “Kiçik Akademiya”ların yaradılması və işinin təşkili prosesində iştirak etmişdir. Eləcədə 290 saylı məktəbdə yaradılan “Kiçik Akademiya”nın kimya bölməsinin rəhbəri və şagirdləri ilə institutda görüş təşkil edilmişdir.

Bakı Dövlət Universitetinin, Azərbaycan Texniki Universitetinin, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin "SABAH" qruplarının tələbələri cari ilin fevral-may aylarında  İnstitutun bir sıra  laboratoriyalarında təcrübə keçmişlər. Tələbələr heyəti ayrı-ayrı vaxtlarda  İnstitutun laboratoriyalarında  istifadə olunan müasir cihaz və avadanlıqlarla və onların  iş pinsipləri ilə, həmçinin İnstitut əməkdaşları tərəfindən aktuallıq kəsb edən istiqamətlər üzrə yerinə yetirilən və əldə edilən elmi nəticələr ilə yaxından tanış olmuş.

Cari ildə İnstitut gənclərindən 1 nəfər (Ulduz Məmmədova)  fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsinə, 1 nəfər (Səbinə Əliyeva) isə dosent elmi adına layiq görülmüş və onlara  müvafiq diplomlar təqdim olunmuşdur.

İnstitutun 1 gənc əməkdaşı – kimya üzrə fəlsəfə doktoru Sevinc Osmanova “Elm Günü” ilə əlaqədar keçirilən AMEA Rəyasət Heyətinin  “Gənc qadınlar elmdə”  müsabiqəsinin qalibi olmuşdur.

İnstitutun I kurs magistrantı Xədicə Rüstəmli “Magistr 2019” müsabiqəsinini həvəsləndirici mükafatına layiq görülmüşdür.

 

4.3.4. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə

 

Wikipediya qlobal informasiya  resursunda Azərbaycanın görkəmli kimyaçı alimlərinin həyat və yaradıcılıqları haqqında məlumatlar yerləşdirilmişdir. Azərbaycan tarixinin həqiqətlərinə həsr olunmuş tədbirlər keçirilmiş və onlar haqqında məlumatlar institutun internet səhifəsinə daxil edilir.

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş material elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri: İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə, Babaxanova Nailə.

 

 

4.3.5. Təşkil olunmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi

 

Bax 1.7

 

4.3.8. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi

  

 Şöbə müdiri: k.ü.f.d., b.e.i. Vaqif Qasımov

 Şöbənin nəzdində aşağıdakı qruplar fəaliyyət göstərir:

-  Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

-  Spektral analiz qrupu

-  Elektron mikroskopiyası qrupu

-  Element analizi qrupu

Şöbənin tədqiqatlarının əsas istiqaməti müxtəlif sinif  təbii və süni birləşmələrin rentgenoqrafik, termiki, spektral, elektron mikroskopiya və element analizlərinin aparılmasından ibarətdir. Şöbə bu tədqiqatların aparılması üçün müasir cihazlarla təmin olunmuşdur.

Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

  1. Rentgenefaza analizi - 387 nümunə
  2. Termiki analiz - 42 nümunə

Spektral analiz qrupu

  1. İQ spektr - 128 nümunə
  2. UB spektr - 54 nümunə

 

 

 

4.3.9. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması

 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

Kimya Prob­lemləri Jurnalı  2017-ci il oktyabr ayından  Web of Science bazasına daxil edilib. Azərbaycan Kimya Jurnalının da bu bazaya daxil olunması istiqamətində işlər aparılır.

 

 

Elmi işlər üzrə direktor müavini                       AMEA-nın müxbir üzvü

                                                                                 Məhəmməd  Babanlı

 

 

 

 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun

2018-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 

H E S A B A T

(direktorluq hesabatı)

 

Hal-hazırda İnstitutda 30 elmi-tədqiqat laboratoriya və 4 elmi yardımçı şöbə fəaliyyət göstərir.

Elmi-tədqiqat işləri 3 elmi istiqamət (3 problem) üzrə aparılıb, 8 mövzunun, 36 işi üzrə  76  mərhələsi yerinə yetirilmişdir. Elmi-yardımçı şöbələrdə 13 mərhələni əhatə edən 5 elmi iş aparılıb.

 

QEYRİ-ÜZVİ KİMYA

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem:  Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi

Bu problem üzrə (3 mövzu, 14 iş, 32 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

– Zəylik yatağının kasıb və orta tərkibli alunitləşmiş süxurlarının tam  kimyəvi və mineroloji tərkibi müəyyənləşdirilmişdir. Onların müqayisəli analizi aparılmışdır. Alunitin tərkibi kasıb alunitləşmiş süxurda   ̴ 35.3 ÷ 40% orta alunitləşmiş süxurda    ̴ 44÷49%  təşkil edir. Tədqiq olunan alunitləşmiş süxurun element tərkibinə əsasən onun texnoloji emal üsullarının seçilməsinə tövsiyyələr təklif olunmuşdur. Əvvəlki tədqiqatları təsdiqləyərək müəyyən olunmuşdur ki, alunitləşmiş süxurun 600-9000C temperatur intervalında termiki parçalanması əksər hallarda mərhələli olur. İlkin olaraq alunit süxurunun dehidratlaşması, daha sonra isə alüminium sulfatın parçalanması baş verir. Zəylik alunitləşmiş süxurlarının dehidratlaşması nəticəsində K-Na-Al tərkibli zəylərin alınması rentgenfaza və SEM analizləri ilə təsdiqlənib. Termoqravimetrik analiz üsulundan istifadə etməklə tədqiq olunan süxurun inert (N2) və hava axını mühitində termiki parçalanması zamanı alunit süxurun dehidratlaşması və alüminium sulfatın SO3-ün qovulması proseslərinin temperatur intervalları təyin edilmişdir.

 

– Süxurların tərkibinə daxil olmuş alunitin 600-9000C temperatur intervalında faza çevrilmələrinin sxemi verilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, alunit filizinin 6000C-də közərdilmiş nümunələrinin 3%-li H2SO4 ilə işlənməsi zamanı qələvi metalların tam məhlula keçməsi mümkündür. Alunit nümunəsi 8000C-də közərdildikdə Na+ və K+ ionlarının məhlula çıxımı azalır.  Bu həmin temperaturda silikatların və alüminatların əmələ gəlməsi ilə bağlıdır.

 

–  Dəmir və vanadium tərkibli filiz konsentratlarının təbii qazla reduksiyasının  qeyri-tarazlıq Gibbs enerjisinin komponentlərin parsial təzyiqindən asılılığının analitik 3D modeli işlənilmişdir ki, bu da reduksiya prosesinin başlanğıc temperaturunu 1000C azaldan təzyiq parametrinin qiymətlərini müəyyənləşdirməyə imkan verir.

 

– Məhlullardan mis, sink, kobalt və manqan ionlarının monoetanolaminlə modifikasiya olunmuş təbii seolitlərlə sorbsiyasının qanunauyğunluqları öyrənilmişdir. Məlum olmuşdur ki, monoetanolaminlə modifikasiya olunmuş seolit texnoloji məhlullardan Co2+, Cu2+, Zn2+ və Mn2+ ionlarını ayıran effektiv sorbent kimi istifadə oluna bilər. Metal ionlarının adsorbsion xassəsi həm məhlulun pH-ından, həm də metal ionlarının ilkin qatılığından asılıdır. Aminlə modifikasiya olunmuş seolitdə metal ionlarının sorbsiyasının seçicilik sırası aşağıdakı kimidir: Co2+>Cu2+>Zn2+>Mn2+. Adsorbsiya üzrə alınmış nəticələr Lənqmür və Freyndlix izotermlərinə görə araşdırılmışdır. Məlum olmuşdur ki, təcrübi nəticələr Lənqmür sahəsi ilə üst-üstə düşür.

 

–  Molibdenin  stilbazo və səthi aktiv maddə setilpiridinlə  müxtəlifliqandlı kompleksi, tallium(III)-ün halogenid asidokomplekslərinin etoksiakridinin azotörəmələri ilə ion assosiatı tədqiq edilmişdir. Hər iki elementin müxtəlif nümünələrdə təyininin fotometrik, ekstraksiyalı-fotometrik və ekstraksiyalı atom-absorbsiya üsulları işlənmişdir.

 

–  (Ga2S3)0,70(La2S3)0,25(Nd2S3)0,05 tərkibli şüşələr lifli rabitə sistemlərində-telekommunikasiya üçün 1,3 mkm dalğa uzunluqlu gücləndiricilərin hazırlanmasında lazer materialı kimi istifadə oluna bilər.

Y2O2S-Ga2S3- Tb2O2S sisteminin likvidus  səthinin proyeksiyası qurulmuş və bərk məhlul sahəsində nümunələrin katodolüminessensiya spektri çəkilmışdir. İşıqlanmanın mexanizmi araşdırılmışdır.

 

– CaIn2Te4 birləşməsi əsasında alınmış 1,5; 2,5 və 3,5 mol% CaTe bərk məhlul  ərintilərinin 293K temperaturda fotocərəyanın dalğa uzunluğundan asılılığının öyrənilməsi nəticəsində fotohəssas  materiallar alınmışdır. Təsdiq edilmişdir ki, bu nümunələrin maksimal fotohəssaslığı spektrin görünən sahəsinə düşüb, uyğun olaraq 950, 992, 1048 nm təşkil edir. Maksimal fotocərəyan 2,5 mol% CaTe tərkibli nümunədə aşkar edilmiş və spektral həssaslıq sahəsi 800-1200 nm olmuşdur. Nümunələrin qaranlıqdakı müqavimətinin işıqdakı müqavimətə nisbəti uyğun olaraq, (100 lk-də) Rq/Ri=99,1; Rq/Ri=97,7 və Rq/Ri=97,27 olmuşdur. (CaIn2Te4)1-x(CaTe)x bərk məhlul ərintilərinin Lüks-Amper asılılığının öyrənilməsi də alınan nəticələri təsdiq edir. Bu ərintilər yüksək müqavimətli funksional xassəli fotohəssas materiallar olub, fotorezistorların hazırlanması üçün yararlıdır və CdS əsasında hazırlanan fotorezistorlardan spektral xarakteristikalarına görə daha əlverişlidir.

 

–  İlk dəfə olaraq elektrolit kimi morfolin formiat ion mayesindən  istifadə etməklə elektrik hərəkət qüvvəsi (EHQ) üsulu ilə M-X-I (M-Tl, Sb, Bi;  X-S, Se, Te) sistemlərində əmələ gələn üçlü birləşmələrin parsial və inteqral termodinamik funksiyaları yüksək dəqiqliklə təyin edilmişdir. Bu yanaşma qeyri-üzvi sistemlərin termodinamik tədqiqatlarında EHQ üsulunun tətbiq imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirməyə imkan verir.

 

– Karbon turşularının tiosemikarbazonları və hidrazonları ilə birinci dövr keçid metallarının koordinasion birləşmələri sintez olunmuş, onların quruluşu öyrənilmiş və müəyyən edilmişdir ki, alınmış maddələr bəzi metabolik fermentlərə qarşı ingibitor xüsusiyyətlərinə malik olmaqla qlaukoma, Alzheymer xəstəlikləri üçün potensial preparatlardır.

 

– Elektrokimyəvi müqayisə elektrodlarına qoyulan 7 təlabatın Me8Fc+Me8Fc+ cütünün homogen sistemdə araş­dırıl­ması nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, bu sistem Fc+Fc+ sisteminə nəzərən daha perspektivlidir və Me8Fc+Me8Fc+ cütünün heterogen sistemdə elektrokimyəvi tədqiqatlarının aparılması  vacibdir.

 

–  İlk dəfə olaraq ikivalentli platin və palladiumun bioloji sistemlərə xas olan funksional qruplara malik bioloji fəal merkamin və b-merkaptoetanol liqandları ilə çoxnüvəli koordinasion birləşmələri alınmış, onların strukturları öyrənilmiş, quruluş və bioloji fəallıq (radioprotektor, onkoloji, dermatoloji) arasında korrelyasiya müəyyən edilmişdir.

 

KİMYƏVİ-KİNETİKA VƏ KATALİZ, FİZİKİ-KİMYA

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem:   Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması.

 

Bu problem üzrə (4 mövzu, 18 iş, 37 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

–  Metanın hidrogen peroksidlə metanola oksidləşməsi prosesi üçün yeni biomimetik katalizator sintez olunmuş, onun aktivliyi və davamlılığının axınlı reaktorda eksperimental tədqiqi aparılır.      

– Histidinlə FeCI3.6H2O və CoCI2.6H2O kompleks duzları alınmışdır. Bu komplekslər işıqa və havaya qarşı davamlıdırlar, spirtlərdə və üzvi həlledicilərdə həll olmurlar, lakin otaq  temperaturunda suda yaxşı həll olunurlar. Alınan komplekslərinin tərkibi İQ-spektroskopiyası ilə təsdiq olunmuşdur və onların quruluşunun ehtimal edilən sxemi göstərilmişdir. Foliy turşusunun əsasında manqan və dəmir xloridlərlə reaksiyaları nəticəsində kompleks birləşmələri alınmışdir və İQ-spektroskopiyası  ilə quruluşunun  ehtimal edilən sxemi verilmişdir. Sintez edilmiş komplekslər bioloji aktiv maddələr kimi tədqiq edilmişdir və onların fizioloji və bioloji cəhətdən antimikrob, antibakterial xassələri aşkar olunmuşdur.

– İlk dəfə olaraq ferrosenin iştirakında tsikloheksanın katalitik pirolizi ilə alınan karbon nanoborularının tərkibində Fe3C karbidin və dəmirin yüksək temperaturlu g-modifikasiyasının əmələ gəlməsi X-ray analiz üsulu ilə aşkar olunmuşdur. Fe-tərkibli karbon nanoboruların kumolun və etilbenzolun aerob oksidləşmə proseslərində yüksək katalitik aktivliyə malik olduğu müəyyən edilmişdir.

 

–  Propilenin akroleinə oksidləşməsi reaksiyası üçün aktiv modifikasiya olunmuş seolit katalizatorunun seçilməsi reallaşdırılmışdır. Müəyyən olunmuşdur ki, tərkibində 1%-li Ni2+ kationları olan klinoptilolit bu reaksiyada yüksək aktivlik göstərir. Bu katalizator üzərində 3800C temperaturda, həcmi sürəti - 1125 saat-1, kontakt müddəti 3.2 saniyə olduqda, propilenin konversiyası - 82.7%, akroleinə görə selektivlik - 90.1%, çıxımı isə - 74.5% təşkil edir.

 

– Malein, mono- və dixlormalein anhidridlərinin alifatik C1-C4 spirtlərlə efirləşmə reaksiyasında bir sıra seolit katalizatorların (NaY, CaY, klinoptilolit, mordenit, KУ-2, Seokar, SVK, KMPS, HZSM) aktivlik göstəriciləri müəyyən edilmişdir. Bu seolitlərin H+ formaları daha yüksək aktivlik nümayiş etdirirlər. Efirləşmə reaksiyasında katalitik sistemlərin aktivlik sırası NaX< CaY etanol > propanol-1 > butanol-1 > propanol-2 >butanol-2 müəyyən edilmişdir. Həmçinin turşu anhidridlərinin aktivlik sırası MA < MXMA < DXMA olmuşdur.

 

– Alüminium  oksid matrisdə  keçid metallar ferritlərinin  alınma metodu işlənib hazırlanıb. Metod üç mərhələdən ibarətdir: 1) bərk fazalı sintez ilə maqnetit və metal oksiddən mikrodalğa texnologiyası ilə  ferritlərin alınması; 2) alınan ferritlərin  alüminium oksid matrislə qarışdırılması; 3) qarışığın mikrodalğalı şüalanma sahəsində termiki emalı.

 

– Polistirol istehsalında benzolun etilenlə alkilləşmə prosesində zərərli aralıq məhsul kimi əmələ gələn fenilasetilenin selektiv hidrogenləşmə reaksiyasının tərkibində metal olmayan mezo-quruluşlu polimer karbon nitrid katalizatoru üzərində kinetik qanunauyğunluqları tədqiq edilmiş və prosesin riyazı modeli işlənilmişdir.

 

– Xitozanın qarışqa aldehidi və benzaldehid ilə reaksiyası nəticəsində alınmış, yüksək həll olma qabiliyyətinə malik N-metil-N-benzil törəməsinə L-tiroksin dərman preparatının inkapsullaşdırılması həyata keçirilmişdir. Alınan biokompleksin siçanlarda in vivo kəskin və xroniki toksikliyi yoxlanılmış və bir ay müddətində onlarda əks reaksiya müşahidə olunmamışdır.

 

– Üzvi liqandlı vanadium (III) və karboksilat-liqandlı vanadium (IV) tipli metalkomplekslərindən istifadə etməklə daşıyıcı - Al2O3 səthində nazik metaloksid nanostrukturlaşdırılmış katalitik sistemin alınması üçün əvvəlcə daşıyıcı səthinə müvafiq kompleks məhlullarının çökdürülməsi, sonra isə onun termiki işlənməsi yolu ilə müvafiq V2O3/Al2O3 və ya V2O5/Al2O3 tərkibli katalitik sistemlər əldə edilir. Çən dibi neft şlamlarının daha effektiv təmizlənməsini təmin ferrosenildimetil karbinol C5H5FeC5H4C(CH3)2OH birləşmənin sulu məhlulun - metalüzvi birləşmə : su = 1:96 nisbətində olan qarışığın ən azı 2-3 atm təzyiq altında işlənməsi kifayət edir.

 

–  Nazik elektrokatalitik xassəyə malik olan MoS2 təbəqələrinin elektrokimyəvi yolla alınmasının şəraiti və məhlulun tərkibi işlənib hazırlanıb. Alınan təbəqələrin  tərkibinə məhlulun tərkibinin, temperaturun, cərəyan sıxlığının təsiri öyrənilib, rentgen-faza və SEM analizləri MoS2-nin alınmasını təsdiq edib.

– Ni-Mo ərintilərin alınmasına cərəyan sıxlığının temperaturun, məhlulun tərkibinin, pH-ın, qarışdırmağın alınan ərintilətin tərkibinə təsiri öyrənilmişdir. Qələvi mühitdə suyun elektrolizi alınmış Ni-Mo elektrokatalizatorunda aparılmışdır, müəyyən edilmişdir ki alınan ərintilərin elektrokatalitik xassələri platin katalizatorlarindan 2 dəfə artıqdır. Ərintilərin rentgen-faza və SEM analizləri aparılıb və qalınlığı ölçülüb, müəyyən edilib ki örtüklərin galınlığı 2-3mkm təşkil edir. Yarımkeçirici xassəyə malik olan Sb-Se nazik təbəqələrinin çökdürülməsi - qalvanostatik və qalvanodinamik üsulla tədqiq edilib və rentgenfaza, Sem analizlərinə verilib, birgə çökmə prosesi zamanı stexiometrik tərkibə uyğun Sb2Se3 kimyəvi birləşməsi əmələ gəldiyini təsdiqləyir.

  

– Aparılan tədqiqatlar nəticəsində elektrokimyəvi yolla qısa müddət ərzində, aşağı temperaturda və müxtəlif metallar üzərində lazımi tərkibdə renium-kükürd ərintisinin yarımkeçiricilər texnikasında istifadə edilə biləcək nazik nanotəbəqələrin almaq mümkündür. İlk dəfə olaraq Re-Cu-Te və Re-Cu-Se sistemində müxtəlif elektrodlar üzərində alınmış nazik  nanotəbəqələrin kristallik quruluşu, qalınlığı, rentgenquruluşu, faza tərkibi, səthə yapışma möhkəmliyi, elektrolitin səpələnmə qabiliyyəti, voltamper xarakteristikası  müasir cihazlarla öyrənilmiş və elektronikada perspektivli material kimi istifadə edilməsi tövsiyyə edilmişdir.  

 

– Müəyyən olunmuşdur ki, ikili və üçlü etilaminli klinoptilolit və mordenitlə müqayisədə birli etilaminli klinoptilolit və mordenitdə keçid metal ionlarının (Co2+, Cu2+, Ni2+ ) diffuziya əmsalları 7–10 dəfə azdır, ona görə ki, kiçik aminli seolitlər daha kiçik hidrat təbəqəsinə malik olduqları üçün diffuziya sürətləri artıqdır.

 

– Hidrotermal üsulla sintetik polivinilpirrolidon və orqano-bentonit əsasında alınmış kompozit materialın mövcud sorbentlərlə müqayisədə ağır me­tal ionlarının (Cr3+, Pb2+ və s.) filiz emalı tullantı sularından, kationaktiv, anionaktiv və qeyri-ionogen boyaların isə toxuculuq sənayesinin tullantılarından çıxarılmasında yüksək sorbsiya tutumuna malik olması müəyyən edilmişdir.

 

KİMYA TEXNOLOGİYASI VƏ MÜHƏNDİSLİYİ

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

Problem: Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi

Bu problem üzrə (1 mövzu, 4 iş, 7 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakına diqqət yetirmək olar:

 

– Dispers neft mühitində kütlə köçürmə hadisələri və reoloji xassələr əsasında diffuziya və qravitasiya mexanizmləri, neftdə olan asfalt-qətran və bərk hissəciklərin çökmə və neft avadanlığının səthində hissəciklərin sıx layının yaranma modelləri təklif edilmişdir. Bu modellər neft avadanlıqlarının vəziyyətinin zamana görə proqnozlaşdırılmasına və onların istismar müddətinin artırılması üçün optimal şəraitin seçilməsinə imkan verir.

    

– Xromatoqrafik  və eksperimental tədqiqatların nəticələri göstərdi ki, yüngül qətranın kompleks katalizatorun istifadəsi ilə emalı doymuş və doymamış alifatik karbohidrogenlərin azalmasına, benzolun və toluolun yüngül qətranın tərkibində çoxalmasına, etilbenzolun və stirolun az miqdarda artmasına gətirib çıxarır. Bu zaman aromatik karbohidrogenlərin iki-, üç alkil törəmələrinin, bitsiklik birləşmələrin miqdarı kəskin azalır. Pirokondensatda benzolun kütlə payı  34.9%-dən  43.5 %,  toluolun 16.5%-dən 25.3%,  etilbenzolun 5.0%-dən 5.8%, stirolun  8.9%-dən  11%-ə qədər artmışdır. Bütün təcrübələrdə neftpolimer qətran əmələ gəlir. Beləliklə, yüngül qətranın katalitik emalı zamanı alkilləşmə, dealkilləşmə, parçalanma, polimerləşmə reaksiyaları müşahidə olunur.

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının, habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat

 

3.2. Ölkənin dayanıqlı və təhlükəsiz enerji təminatını saxlamaq üçün su elektrik stansiyalarının metal avadanlıqlarının korroziya davamlılığının monitorinqi və korroziyaya qarşı qabaqlayıcı tədbirlər bir başa su elektrik stansiyalarında aparılır.

– Dispers neft mühitində kütlə köçürmə hadisələri və reoloji xassələr əsasında diffuziya və qravitasiya mexanizmləri, neftdə olan asfalt-qətran və bərk hissəciklərin çökmə və neft avadanlığının səthində hissəciklərin sıx layının yaranma modelləri təklif edilmişdir. Bu modellər neft avadanlıqlarının vəziyyətinin zamana görə proqnozlaşdırılmasına və onların istismar müddətinin artırılması üçün optimal şəraitin seçilməsinə imkan verir.

– Membran filiz emalı texnologiyası əsasında filiz və filiz tullantılarından sənaye əhəmiyyətli komponentlərin ətraf mühitə zərər vurmayan yeni kompleks çıxarılma-emal texnologiyasının işlənməsi və pilot qurğu hazırlanır (AMEA-nın Geologiya və Geofizika İnstitutu ilə birlikdə).

– Ölkə ərazisində boksit yataqlarının qiymətləndirilməsi, habelə alüminium istehsalı prosesində yaranmış tullantı şlamın təkrar emal üçün yararlığı istiqamətində tədqiqatların aparılır (AMEA-nın Geologiya və Geofizika İnstitutu ilə birlikdə).

– Laylı alümosilikat nanokompozitlərin alınmasının fiziki-kimyəvi əsasları və onların neft laylarının termiki effektivliyinin artırılmasında tətbiqi öyrənilir.

3.7.  Ölkə ərazisində hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması və mühafizəsinin təşkili məqsədilə orada baş verən fiziki-kimyəvi proseslər öyrənilir və alınmış nəticələr əsasında onların mühafizə sisteminin təşkili Azərbaycan Meliorasiya, Su Təsərrüfatı və Azərbaycan Respublikası  “Azərenerji” ASC-i ilə birgə aparılır.   

3.19. Ölkənin müdafiə qüdrətinin yüksəldilməsi istiqamətində İnstitutda bir sıra tədqiqatlar Müdafiə Nazirliyi və Hərbi Akademiya ilə müqavilələr əsasında aparılır.  

– Alternativ yanacağın hazırlanmasında istifadə edilən metalüzvi birləşməli nanokompozit məhlulunun alınması texnologiyası işlənib hazırlanmışdır ki, bu da onun tüstüsüz yanmasını təmin edir.

3.24. İnstitutun “Keçid metallarının metal-üzvi birləşmələri” laboratoriyasının müdiri, k.ü.e.d. İ.Lətifov kimya fənni üzrə dərsliklərin hazırlanmasında yaxından iştirak edib.

3.26. İnstitutun sabiq əməkdaşı, hazırda Türkiyə Cümhuriyyəti “Vestel” Müdafiə Sənayesi şirkətində araşdırmaçı, professor Sadiq Quliyev  mütəmadi olaraq Bakıya dəvət olunaraq apardığı işlərlə əməkdaşları tanış edir.

3.27. Xaricdə yaşayan bir sıra kimyaçı həmvətənlərimiz (Camal Musayev, Nazim Muradov, Faiq Musayev (ABŞ), Sadiq Quliyev, Hacalı Nəcəfoğlu və Vəli Qasımov (Türkiyə), Hüseynqulu Sadıqov, Aftandil Mehdiyev və Eldar Dəhnəvi (Rusiya)) İnstitutun əməkdaşları ilə birgə tədqiqatlar aparmağa hazır olduqlarını bildiriblər.

3.28. Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Probleri Jurnalının 1,2,3 nömrələri çap olunmuş, 4-cü nömrəsi isə nəşrə təqdim olunmuşdur. Kimya Probleri Jurnalı  2017-ci il oktyabr ayından Web of Science bazasına daxil edilib.

3.29. Cari ildə İnstitutun əməkdaşları, kimya üzrə elmlər doktorları Z.Ağayeva, A.Qaşqay və Bakı Dövlət Universitetinin kafedra müdiri S.Hacıyevanın “Экологический анализ некоторых антро­поген­ных факторов загрязнения биосферы” adlı kitabı dərc olunub.

 

1.2.  Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsi haqqında alınmış mühüm nəticələr

Problem: Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funk­­­­si­onal materialların sintezi.

MÖVZU 1: Respublikanın filiz və qeyri-filiz mineral xammal ehtiyatlarının kompleks emal texnologiyasının elmi əsaslarının yaradılması

 

-Dəmir və vanadium tərkibli filiz konsentratlarının təbii qazla reduksiyasının  qeyri-tarazlıq Gibbs enerjisinin komponentlərin parsial təzyiqindən asılılığının analitik 3D modeli işlənilmişdir ki, bu da reduksiya prosesinin başlanğıc temperaturunu 1000C azaldan təzyiq parametrinin qiymətlərini müəyyənləşdirməyə imkan verir:

                                             

 

Qeyri-tarazlıq  Gibbs enerjisinin (DG) və filiz konsentratının reduksiya temperaturunun təzyiq parametrindən  asılılığının 3D modeli

 

İcraçılar: k.ü.e.d.,professor Asif  Məmmədov, k.ü.f.d. Afəridə Qasımova, k.ü.f.d. Qa­sım Səmədzadə

 

1. A.N.Mammadov, A.M.Gasimova. Reduction of the Adzhinaur titanomagnetite concentrates of Azerbaijan by natural gas for the production of iron powder and titanium dioxide. //Azerbaijan Chemical Journal. 2018, N.1, p.p37-44.

2. Шарифова У.Н., Мамедов А.Н., Гасымова А.М., Самедзаде Г.М. Термодинамика окислительно-восстановительных реакций ванадийсодержащих титаномагне­тито­вых концентратов при использовании природного газа. //Фундамен­таль­ные иссле­дования. 2018.  № 6. c.35-40.

 

–  İlk dəfə olaraq elektrolit kimi morfolin formiat ion mayesindən  istifadə etməklə elektrik hərəkət qüvvəsi (EHQ) üsulu ilə M-X-I (M-Tl, Sb, Bi;  X-S, Se, Te) sistemlərində əmələ gələn üçlü birləşmələrin parsial və inteqral termodinamik funksiyaları yüksək dəqiqliklə təyin edilmişdir. Bu yanaşma qeyri-üzvi sistemlərin termodinamik tədqiqatlarında EHQ üsulunun tətbiq imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirməyə imkan verir.

  

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Samirə İmaməliyeva

  1. Aliev Z.S., Musayeva S.S. Imamaliyeva S.Z., Babanlı M.B. Thermodynamic study of antimony chalcoiodides by EMF method with an ionic liquid // J. Therm. Anal. Calorim., 2018, v.133, №2, p.1115-1120.
  2. Babanly D.M., Aliev Z.S., Majidzade V.M., Tagiyev D.B., Babanly M.B. Experimental study of phase equilibria and thermodynamic properties of the Tl–Se–I system // J. Therm. Anal. Calorim., 2018, https://doi.org/10.1007/s10973-018-7677-x.

–  İlk dəfə olaraq ikivalentli platin və palladiumun bioloji sistemlərə xas olan funksional qruplara malik bioloji fəal merkamin və b-merkaptoetanol liqandları ilə çoxnüvəli koordinasion birləşmələri alınmış, onların strukturları öyrənilmiş, quruluş və bioloji fəallıq (radioprotektor, onkoloji, dermatoloji) arasında korrelyasiya müəyyən edilmişdir.

 

İcraçılar:  akademik Dilqəm Tağıyev, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Əsmət Əzizova, kimya üzrə elmlər doktoru Xudayar Həsənov (Azərbaycan Tibb Universiteti)        

  1. Азизова А.Н., Тагиев Д.Б., Касумов Ш.Г., Гасанов Х.И. Шестиядерные комплексы платины (II) и палладия (II) с β-меркаптоэтанолом. Журнал общей химии. 2018, т.88, вып. 3, с. 478-481.
  2. А.Н.Азизова, Д.Б.Тагиев,  С.Н.Османова,  Ш.Г.Касумов, Х.И.Гасанов. Кристаллическая и молекулярная структура комплекса платины с b-меркаптоэтиламин гидрохлоридом. Журн. Структурной химии, 2018. Т.59. №1. С.191–195.

 

–  Karbon turşularının tiosemikarbazonları və hidrazonları ilə birinci  dövr keçid metallarının koordinasion birləşmələri sintez olunmuş, onların quruluşu öyrənilmiş və müəyyən edilmişdir ki, alınmış maddələr bəzi metabolik fermentlərə qarşı ingibitor xüsusiyyətlərinə malik olmaqla qlaukoma, Alzheymer xəstəlikləri üçün potensial preparatlardır.

                                                       

                                                                           

                                                                         Nikelin N-salisiloil –N-maleoil – hidrazinlə kompleksininmolekulyar (A) və

                                                                                                                 kristallik (B) quruluşu.

 

 

Tiosemikarbazon ilə qlioksal turşusunun qarşılıqlı təsirindən alınmış liqandla

misin əmələ gətirdiyi kompleksin molekulyar (A) və kristallik (B) quruluşları

 

İcraçılar: akademik Əjdər Məcidov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Pərizad Fətullayeva, doktorantlar Mənsurə Hüseynova, Gülnaz Qondolova (İş AMEA-nın Aşqarlar İnstitutu ilə birlikdə aparılıb)

 

1. Mansura Huseynova, Parham Talsimi, Ajdar Medjidov, Vaqif Farzaliyev, Mahizar Aliyeva, Gulnar Gondolova, Onur Sahin, Bahattin Yalçın, Afsun Sucayev, Efe Baturhan Orman, Ali Rza Özkaya, Ilhami Gulcin. Synthesis, characterization, crystal structure, electrochemical studies and biological evalution of metal complexes with thiosemicarbazone of glyoxylic acid. Polyhedron 2018, Vol. 155, pp. 25-33.

2. Gulnar Gondolova, Parham Taslimi, Ajdar Medjidov, Vagif Farzaliyev, Afsun Sujayev, Mansura Huseynova, Onur Shahin, Bahattin Yalçın, Fikret Turkan, Ilhami Gulçin – “Synthesis, crystal structure and biological evaluation of spectroscopic characterization of Ni(II) and Co(II) complexes with N-salicyloil-N′-maleoil-hydrazine as anticholinergic and antidiabetic agents” Journal of biochemistry and molecular toxicology, 2018. DOI: 10.1002/jbt.22197.

 

Problem:  Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması.

 

– İlk dəfə olaraq ferrosenin iştirakında tsikloheksanın katalitik pirolizi ilə alınan karbon nanoborularının tərkibində Fe3C karbidin və dəmirin yüksək temperaturlu g-modifikasiyasının əmələ gəlməsi X-ray analiz üsulu ilə aşkar olunmuşdur. Fe-tərkibli karbon nanoboruların kumolun və etilbenzolun aerob oksidləşmə proseslərində yüksək katalitik aktivliyə malik olduğu müəyyən edilmişdir.

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Eldar Zeynalov,  akademik Tofiq Nağıyev, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Mətanət Məhərrəmova

 

1. Eldar Zeynalov, Tofik Nagiyev, Jörg Friedrich, Matanat Magerramova Carbonaceous nanostructures in hydrocarbons and polymeric aerobic oxidation mediums. In the book: Fullerenes,  Graphenes and Nanotubes: A Pharmaceutical Approach. Edited by Alexander Mihai   Grumezescu, Elsevier –William Andrew Publishing House, 2018, chapter 16, pp. 631-681.

2. Zeynalov E.B., Magerramova M. Ya. Backminsterfullerene- pyrrolidines as promising antioxidants in polymer materials. In: Chemical Engineering of Polymers. Production of Functional and Flexible Materials. Apple Academic Press Inc., USA, Part 3: Materials and Properties; 2018, chapter 27, pp. 329-344.

– Polistirol  istehsalında benzolun etilenlə alkilləşmə prosesində zərərli aralıq məhsul kimi əmələ gələn fenilasetilenin  selektiv hidrogenləşmə reaksiyasının tərkibində metal olmayan mezo-quruluşlu polimer karbon nitrid katalizatoru üzərində kinetik qanunauyğunluqları tədqiq edilmiş və prosesin riyazı modeli işlənilmişdir.

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru,professor Vaqif  Əhmədov, akademik Dilqəm Tağıyev, akademik Ağadadaş Əliyev, dissertant Vüsal Əhmədov

        

  1. V.Akhmedov, A.Aliyev, M.Bahmanov, V.Ahmadov, D.Tagiyev. ″Kinetics of phenylacetylene selective hydrogenation to styrene over metal-free polymeric carbon nitrides″. Applied Catalysis A, General,2018.Vol. 565,p. 13-19.

 

– Xitozanın qarışqa aldehidi və benzaldehid ilə reaksiyası nəticəsində alınmış, yüksək həll olma qabiliyyətinə malik N-metil-N-benzil törəməsinə L-tiroksin dərman preparatının inkapsullaşdırılması həyata keçirilmişdir. Alınan biokompleksin siçanlarda in vivo kəskin və xroniki toksikliyi yoxlanılmış və bir ay müddətində onlarda əks reaksiya müşahidə olunmamışdır.

 

İcraçılar: akademik Dilqəm Tağıyev,kimya üzrə elmlər doktoru Nizami Zeynalov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Şamo Tapdıqov

                

1.  Sh.Z.Tapdigov S.F.Safaraliyeva N.A.Zeynalov D.B.Tagiyev A.I.Mammedova E.M.Gasimov, A.F.Nuraliyev.

Synthesis of N,N-diethyl, N-methyl chitosan chloride with certain quaternization degree, molecular spectroscopic and thermomorphological study of the alkylation. //Journal of Biomimetics,

Biomaterials and Biomedical Engineering, 2018, Vol. 39, p.77-88.

  

–  Hidrotermal üsulla sintetik polivinilpirrolidon və orqano-bentonit əsasında alınmış kompozit materialın mövcud sorbentlərlə müqayisədə ağır me­tal ionlarının (Cr3+, Pb2+ və s.) filiz emalı tullantı sularından, kationaktiv, anionaktiv və qeyri-ionogen boyaların isə toxuculuq sənayesinin tullantılarından çıxarılmasında yüksək sorbsiya tutumuna malik olması müəyyən edilmişdir.

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Əli Yaqubov, kimya üzrə fəlsəfə  doktoru Səadət Məmmədova  

1. Джабаров Э.Э., Ягубов А.И., Махмудов Ф.Т., Мамедова С.А, Мамедова С.Р.   Термодинамика обмена ионов Cr3+и  Ni2+на природных и син­те­ти­че­ских сорбентах.  Science and World. International scientific journal. 2018, №10(62), стр.43-46.

2. С.А.Мамедова, А.И.Ягубов, П.А.Фатуллаева, А.А.Меджидов,М.Г.Аб­ба­­­сов  Получение и ИК-спектроскопическое исследование по­ли­­мер­ных композиционных материалов на основе модифицированных бен­тонитов. Из­вестия Волгоградского Политехнического Уни­вер­си­те­та, 2018, №4, с.235-240.

  

PROBLEM:  Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi

 

– Dispers neft mühitində kütlə köçürmə hadisələri və reoloji xassələr əsasında diffuziya və qravitasiya mexanizmləri, neftdə olan asfalt-qətran və bərk hissəciklərin çökmə və neft avadanlığının səthində hissəciklərin sıx layının yaranma modelləri təklif edilmişdir. Bu modellər neft avadanlıqlarının vəziyyətinin zamana görə proqnozlaşdırılmasına və onların istismar müddətinin artırılması üçün optimal şəraitin seçilməsinə imkan verir.

 

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Qüdrət Kəlbəliyev, texnika üzrə elmlər doktoru, professor Sakit Rəsulov (Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti)

 

1. Келбалиев Г.И.,Расулов С.Р., Мустафаева Г.Р.  Вязкость структурированных дисперсных систем. //Теор. Осн. Хим. Техн., 2018,  т. 52, № 3, с.352–360.

2. Келбалиев Г.И., Расулов С.Р., Ильюшин П.Ю., Мустафаева Г.Р. Кристаллизация парафина из нефти и осаждение асфальто-парафинистых веществ на поверхности труб. //Инж.-Физ. журнал, 2018, т. 91, № 5. с.1–6.

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər

 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Bolqarıstan Elmlər Akademiyası, Rusiya Elmi Mərkəzi “Kurçatov İnstitutu”, Gürcüstan Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və Elektrokimya İnstitutu, Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Rusiya EA-nın İ.B.Qrebenşikov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunun “Nanoölçülü sistemlərin fiziki kimyası” laboratoriyası, Tomsk Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Universiteti, Belarusiya  Dövlət Informatika və Radioelektronika Universitetinin  kimya  kafedrası,  Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu,  Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “Azdövsutəslayihə” H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyini, qeyd etmək olar.

İnstitut alimləri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və onun nəzdində olan “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universitetinin “Fizika” kafedrası, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə birgə əməkdaşlıq edirlər.

Bundan əlavə 2018-ci il ərzində  Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, İcveç, Hollandiya, Danimarka, Türkiyə, Tayvan və s. ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri və Universitetləri ilə elmi əməkdaşlıq davam etmişdir.

İnstitutda 2015-ci ildə açılmış iki beynəlxalq laboratoriya, İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmişdir.

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katalizator kimi tədbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olunmuşdur.

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçıları  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azərbaycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir. 

 

 

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak

2018-ci ildə maliyyələşdirilmiş  qalib qrant layihələri

 

Layihənin adı

 İnnovativ metallurgiya texnologiyası əsasında yayma isteh­salatında yüksək xassələrə malik   bimetallik valın işlənməsi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu “Elm-Təhsil   İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihə rəhbəri: t.e.d.,prof. Sübhan Namazov (Azərbaycan Texniki Universiteti); həm   rəhbər:  k.e.d., prof. İxtiyar Bəxtiyarlı (Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu)

Layihənin məbləği

 60 000 man.

 

Layihənin adı

 Yüksək texnologiyalar üçün yeni topoloji izolyatorların və Raşba yarımkeçiricilərinin   alınması, kimyəvi dizaynı və tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu “Elm-Təhsil   İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. İmaməliyeva Samirə (Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu);   həmrəhbər k.ü.f.d. Əliyev Ziya (Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti)

Layihənin məbləği

 80 000 man.

 

 

 

 

 

 

  

Layihənin adı

 İnterkalyasiya olunmuş laylı quruluşlu birləşmələr və polimerlər əsasında hazırlanmış yeni   hibrid nanokompozitlərin sorbsiya və katalitik xassələrinin tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu “Elm-Təhsil   İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: k.e.d., prof. Abdulsəyid Əzizov (Bakı Dövlət Universiteti); həmrəhbər:   k.ü.f.d. Natalya Melnikova (Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu)

Layihənin məbləği

 80 000 man

 

 

 

 

 

 

  

Layihənin adı

 Mis və gümüşün çoxkomponentli xalkogenidləri əsasında yeni superion keçiricilərinin və   termoelektrik materiallarının alınması və tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu “Elm-Təhsil   İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: k.e.d., prof. İmir Əliyev (AMEA Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu);   həmrəhbər: Yusibov Yusif (Gəncə Dövlət Universiteti)

Layihənin məbləği

 60 000 man.

   

Layihənin adı

 Acınohur titanmaqnetit superkonsentratının məhsullarından istifadə etməklə litium               titanatların sintezi və xassələrinin funksiyalaşdırılması

 

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu “Elm-Təhsil   İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: k.e.d. Məmmədov Asif (Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu);   həmrəhbər: Məmmədov Elman (Azərbaycan Texniki Universiteti)

Layihənin məbləği

 50 000 man.

 

 

 

 

 

 

  

 

Layihənin adı

 Triazapentadien əsaslı komplekslərin sintezi və katalizdə tətbiqi imkanları

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu “Elm-Təhsil   İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı,  elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: Şıxaliyev Namiq (Bakı Dövlət Universiteti); həmrəhbər: Cəlaləddinov   Fidail (Kataliz və Qeyri - üzvi Kimya İnstitutu)

Layihənin məbləği

 55 000 man.

  

Layihənin adı

 Ətraf mühitə atılan tullantılarda yüngül karbohidrogenlər (C1-C4), metanol və xloraromatik   karbohidrogenlərin zərərsizləşdirilməsi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu “Elm-Təhsil   İnteqrasiyası” məqsədli qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: Arif Əfəndi (Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu); həmrəhbər: Şəmilov   Nazim (Bakı Dövlət Universiteti)

Layihənin məbləği

 60 000 man.

  

Layihənin adı

 Misin mürəkkəb xalkogenidləri ortatemperaturlu termoelektrik materialları kimi: sintezdən   və faza tarazlıqlarından "tərkib­quru­luş-xassə" əlaqəsinə doğru

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun 1-ci Azərbaycan-   Rusiya birgə beynəlxalq qrant müsa­biqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2020

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin həmrəhbəri: Məhəmməd Babanlı (AMEA Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu;   AMEA Fizika İnstitutu; Bakı Dövlət Universiteti), həmrəhbər: k.e.d., prof. Andrey Şevelkov     (M.V.Lomo­nosov adına MDU)

Layihənin məbləği

  175 000 man.

  

Layihənin adı

 Nanoelektronikada tətbiq üçün t ərkibind ə III qrup xalkogenidləri saxlayan bərk məhlullar,   qrafen və ifrat nazik silisium təbəqələri əsasında alınmış 2D sistemlərdə defekt   əmələgəlmənin mexanizmi və kvant halları

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun 1-ci Azərbaycan-   Rusiya birgə beynəlxalq qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2020

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin iştirakçısı: Mirsəlim Əsədov (AMEA KQÜKİ) AMEA Fizika İnstitutu (AMEA Fizika   İnstitutu; AMEA KQÜKİ), REA Fizika-Texnologiya İnstitutu

Layihənin məbləği

 75 000 man.

 

 

 

 

 

 

 

  

Layihənin adı

 L-tiroksinin xitozanın N-trimetil yodlu törəməsinə enkapsul­laşdırılması və onun uzun   müddət  nəzarətli ayrılmasının in vivo bioloji tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının “Beynəlxalq Elmi Əməkdaşlıq” Müştərək Elmi   Tədqiqat müsabiqəsinə təqdim edilmiş layihələr

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2020

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin həmrəhbəri: k.e.d. Nizami Zeynalov (KQÜKİ); layihənin həmrəhbəri: prof. Maria   Grazia Raucci (İtaliya Sosial Respublikası “Polimerlər, kompozitlər və Biomateriallar   İnstitutu”)

Layihənin məbləği

 

  

Layihənin adı

 FeChx-TiO2-MoSx hibrid katodlarının elektrokimyəvi və fotoelek­trokimyəvi tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının “Beynəlxalq Elmi Əməkdaşlıq” Müştərək Elmi   Tədqiqat müsabiqəsinə təqdim edilmiş layihələr

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2020

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin həmrəhbəri: k.e.d. Akif Əliyev (KQÜKİ); layihənin həm­rəhbəri: t.e.d., prof.   Evelina Slavçeva (Bolqarıstan Respublikasının akad. Yevgeni Budevski adına Elektrokimya   və Energetik sistemlər İnstitutu)

Layihənin məbləği

 

  

Layihənin adı

 Laylı quruluşlu birləşmə və polimerlər əsasında sintez olunmuş nanokompozitlərin katalitik   və sorbsiyon xassələrinin tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 2018-2020-ci illər üçün elmi tədqiqat   proqramlarının  işlənməsi, seçilməsi və maliyyələşdirilməsi məqsədilə keçirilən respublika   müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2018

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 36 ay

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: akademik Abel Məhərrəmov (Bakı Dövlət Universiteti); Layihənin   həmrəhbəri: k.e.d., prof. Vaqif Əhmədov (AMEA KQÜKİ)

Layihənin məbləği

 525 550 man.

   

Layihənin adı

 Polimer əsaslı nanogellərin alınması və onların dərman preparatlarının daşıyıcısı kimi   xərçəng xəstəliklərinin müalicəsində tətbiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 2018-2020-ci illər üçün elmi tədqiqat   proqramlarının  işlənməsi, seçilməsi və maliyyələşdirilməsi məqsədilə keçirilən respublika   müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2018

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 36 ay

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev (AMEA KQÜKİ) (AMEA-nın Biofizika İnstitutu,   Milli Onkologiya Mərkəzi)

Layihənin məbləği

 360 000 man.

 

 

 

 

 

 

  

 

Layihənin adı

 Mikroelektronika üçün tərkibində nadir torpaq elementləri saxlayan tallium-bismut   telluridləri əsasında yeni maqnit materialların sintezi, tədqiqi və xassələrinin   modelləşdirilməsi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun 2-ci Azərbaycan-   Belarus birgə qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2020

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin həmrəhbəri k.e.d., prof. Mirsəlim Əsədov (AMEA KQÜKİ) (Azərbaycan Dövlət Neft   və Sənaye Universiteti) Научно-практический центр НАНБ по материаловедению

Layihənin məbləği

 60 000 man.

  

Layihənin adı

 Qeyri-tarazlıqlı heterofazalı neft-kimya proseslərinin və neft-qaz sistemlərinin riyazi və   fiziki-kimyəvi modelləşdirilməsi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin “Elm Fondu”nun elmi tədqiqat, innovativ   layihələrin maliyyələşdirilməsi məqsədilə qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2020

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri:k.e.d. Mirsəlim Əsədov (AMEA KQKİ)

Layihənin məbləği

 60 000man

 

 

 

 

 

 

 

 

Layihənin adı

 Koordinasion birləşmələrin neftin reoloji xassələrinə təsirinin tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin “Elm Fondu”nun elmi tədqiqat, innovativ   layihələrin maliyyələşdirilməsi məqsədilə qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: k.e.d. Mina Munşiyeva (AMEA KQÜKİ)

Layihənin məbləği

 45 000 man.

  

Layihənin adı

 Biratomlu fenolların karbon dioksidlə karboksilləşdirilməsi reaksiyasının nanostrukturlu   oksid  əsaslı katalizatorlarının hazırlanması texnologiyasının işlənilməsi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu və Azərbaycan   Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin birgə təşkil edərək keçirdiyi Gənc alim və   mütəxəssislərin 4-cü xüsusi – “Mənim ilk qrantım”- qrant müsa­bi­qəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 2018-2019 (12 ay)

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin həmrəhbəri: k.ü.f.d. Sevinc Osmanova (AMEA KQÜKİ); (AMEA Neft-Kimya   Prosesləri İnstitutu)

Layihənin məbləği

 35 000man.

 

 

 

 

 

 

 

  

Layihənin adı

 Zob əleyhinə istifadə olunan L-tiroksin preparatının daşınması üçün sintez olunmuş N-   trimetilyod xitozanın reoloji və spektral tədqiqi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin “Elm Fondu”nun elmi tədqiqat, innovativ   layihələrin maliyyələşdirilməsi məqsədilə qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

 30 gün

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: k.ü.f.d. Şamo Tapdıqov

Layihənin məbləği

 16 386 man.

  

Layihənin adı

 V, P, Mo, Sb oksid katalizatorların fiziki-kimyəvi xassələri ilə katalitik aktivliyi arasında   kollerasiyanın müəyyən edilməsi

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin “Elm Fondu”nun elmi tədqiqat, innovativ   layihələrin maliyyələşdirilməsi məqsədilə qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

-

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: Elmir Babayev

Layihənin məbləği

 12 000 man.

  

Layihənin adı

 Ağır metalların xalkogenidlərinin, xalkohalogenidlərinin və onlar əsasında yeni funksional   materialların alınmasının fiziki-kimyəvi əsasları

Təqdim edildiyi Fond (yerli və beynəlxalq)

 Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin “Elm Fondu”nun elmi tədqiqat, innovativ   layihələrin maliyyələşdirilməsi məqsədilə qrant müsabiqəsi

Təqdim edildiyi il

 2017

Layihənin həyata keçirildiyi illər

-

Layihə rəhbəri (adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

 Layihənin rəhbəri: Dünya Babanlı

Layihənin məbləği

 5 000 man.

 

 

2018-ci ildə digər (xarici) müsabiqələr və müraciət edən

əməkdaşların qrant layihələrinin

 

S İ Y A H I S I

Müsabiqənin adı

AMEA və TÜBİTAK birgə müsabiqə

Layihənin adı

Developing new nanoelectrocatalysts on base of combining Co, Ni, Mo metals for water electrolysis (Suyun elektrolizi üçün Co, Ni, Mo metalları saxlayan yeni nanoelektrokata­lizatorların hazırlanması)

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: k.e.d. Akif Əliyev

Layihənin həmrəhbəri: prof. Hilal Demir Kıvrak

İl

2018

Müsabiqənin adı

AMEA və TÜBİTAK birgə müsabiqə

Layihənin adı

Establishment and organization of chitosan-based nano-gel biocomposites for biomedical application (Biotibbi tətbiqlər üçün xitozan əsaslı nano-gel biokompozitlərin sintezi və təşkili)

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev

Layihənin həmrəhbəri: prof. Zeyneb Aydoğmuş

İl

2018

 

 

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi

 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Prezıdentinin 19.07.2018-ci il tarixli   494  №li  sərəncamına  əsasən   İnstitutun  fəlsəfə  doktoru  hazırlığı  üzrə  əyani doktorantı Aysel İmran qızı Məmmədova Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və Macarıstan İnsan Resursları Nazirliyi arasında “2018-2020-ci illər üzrə İş Proqramı”na əsaslanan “Stipendium  Hungaricum” təqaüd proqramının müsabiqəsində  iştirak etmiş  və  müsa­bi­qə­nin  qaliblərindən  biri  olmuşdur. 27 avqust  2018-ci il tarixindən  4 il  müddətinə  Maca­rıstanın  Budapeşt  Texnologiya və  Ekonomika  Universitetinə  ezam  edildiyinə görə  A.İ.Məm­­mədovaya akademik məzuniyyət  verilmişdir.

2016/2017- ci tədris ilində  magistraturaya  “Qeyri-üzvi kimya” ixtisaslaşması üzrə qəbul  olunmuş  Oruclu Elnur Nəcəf oğlu  və  Ağazadə  Aytən İsmət qızı magistra təhsil proq­ra­mı­nı başa vurmuş və yekun dövlət attestasiyasından müvəffəqiyyətlə  keçərək  fərq­lənmə  diplomu  almışlar.

2017/2018-ci tədris ilində İnstitutun magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz” və “Fiziki-kimya” ixtisaslaşması  üzrə 7  bakalavr qəbul olmuşdur. Magistrlar I  kur­su  müvəffəqiyyətlə başa vuraraq  yüksək təqaüdə layiq  görülmüşlər. Hal-hazırda  II kur­sun III semestrində təhsil alırlar.

2018/2019-cu  tədris  ilidə  Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının  Prezidentinin 12.09.2018-ci il tarixli № 570 sərəncamı ilə İnstitutun  magistraturasına “Qeyri-üzvi kimya”, “Kimyəvi kinetika və kataliz”, “Fiziki-kimya”, “Yüksək molekullu birləşmələr kimyası”, “Neft-kimya  proseslərinin  riyazi  modelləşdirilməsi”  ixtisaslaşması  üzrə 6  bakalavr  qəbul  ol­muş­dur.

 

1.6. Nəşriyyat  fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt  Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr, elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

Hesabat ilində institut əməkdaşları tərəfindən yüksək impakt faktorlu xarici jurnallarda məqalələr dərc olunmuşdur: Applied Catalysis A, General, Journal of Alloys and Compounds, Physica status solidi (RRL) - Rapid Research Letters, Nanotechnology, Journal of Solid State Electrochemistry, Inorganica Chimica Acta, Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, Polyhedron, Journal of Molecular Structure, Journal of biochemistry and molecular toxicology, Acta Chimica Slovenica, Materials Research-Ibero-american Journal of Materials, Chemie Ingenieur Technik, Physics of the Solid State, Russian Journal of Electrochemistry, Crystallography Reports, Russian Journal of Inorganic Chemistry, Inorganic Materials, Semiconductors, Журнал общей химии, Жур­нал физической химии, Materials Testing, Журнал Структурной Химии, Теорети­ческие основы химической технологии, Журнал прикладной химии, Химия и техно­логия топ­лив и масел.

Ümumiyyətlə bu il  196 məqalə, o cümlədən xaricdə 121, respublikada 75  məqalə çap olun­muş­­dur. Cari il ərzində  70 məqalə  Web of Science, 10 məqalə SCOPUS,  34 mə­qa­lə isə digər bazalara daxil olan İmpakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuşdur.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Probleri Jurnalının 1,2,3 nömrələri çap olunmuş, 4-cü nömrəsi isə nəşrə təqdim olunmuşdur. Kimya Probleri Jurnalı  2017-ci il oktyabr ayından Web of Science bazasına daxil edilib. 2018-ci ildə institut  əməkdaşları respublikada və bir sıra xarici ölkələrdə keçirilmiş konfranslarda məruzələrlə çıxış etmiş,   252   tezis (onlardan 109  xaricdə) çap olunmuşdur.

İnstitutun əməkdaşları İspaniyanın Donostia-San Sebastian, Almanıya Federativ Respub­likasının Berlin və Frankfurt, Bolqarıstanın Sofiya, Ukraynanın Kiyev, Rusiyanın Mos­kva, Voronej, Dağıstan, Belarusiyanın Minsk və s. xarici ölkələrin şəhərlərinə müxtəlif məq­səd­lər üçün (konfranslarda, konqreslərdə, seminarlarda iştirak, elmi işlərin müzakirəsi, beynəl­xalq laboratoriyalarda alınan nəticələrin müzakirəsi, gələcəkdə əməkdaşlıq məsə­lələri və qrant layihəsi çərcivəsi nəticəsində birgə aparılmış elmi işlərin müzakirəsi və s.) ezam olunmuşlar.

 

Hesabat ilində 4 kitab nəşr edilmişdir:

 

- Tofiq M. Nağıyev “Sinxron reaksiyalara koherent baxış”. “Şərq-Qərb”. ASC-nin mətbəəsi. Bakı, 2018, 216 s.

- Dilqəm Tağıyev, Manaf Manafov, Asif Məmmədov. “Kimyada informasiya texnologiyalarının tətbiqi”. Bakı, 2018 , “Elm” nəşriyyatı, 358s., 

- З.Р.Агаева, А.М.Кашкай, С.Р.Гаджиева «Экологический анализ некоторых антро­поген­ных факторов загрязнения биосферы». Баку, 2018, 320 с.

-  Eldar Zeynalov. Biblioqrafik göstərici. Bakı: 2018 “Elm və təhsil” nəşriyyatı , 344 s.

 

Web of Science (Clarivate Analytics) məlumat bazasına daxil olan impakt faktorlu jurnallar

  1. V.Akhmedov, A.Aliyev, M.Bahmanov, V.Ahmadov, D.Tagiyev. ″Kinetics of phenylacetylene selective hydrogenation to styrene over metal-free polymeric carbon nitrides″.  Applied Catalysis A, General Vol.565, pp. 13-19,(2018), https:doi.org/10.1016/j.apcata.2018.07.033. CA-4.521
  2. Aliev Z.S., Amiraslanov I.R., Record M-C., Tedenac J-C., Babanly M.B.  The YbTe-SnTe-Bi2Te3 system.  Journal of Alloys and Compounds, 2018, Volume 750,  Pages 887-89. CA-3.779
  3. D. Pacile, S. V. Eremeev, M. Caputo, M. Pisarra, O. De Luca, I. Grimaldi, J. Fujii, Z. S. Aliev, M. B. Babanly, I. Vobornik, R. G. Agostino, A. Goldoni, E. V. Chulkov, and M. Papagno. Deep insight into the electronic structure of ternary topological insulators: A comparative study of PbBi4Te7 and PbBi6Te10. Physica status solidi (RRL) - Rapid Research Letters, р.1800341-8.  CA-3.721
  4. Flammini R., Colonna S., Hogan C., Mahatha S., Papagno M., Barla A.,  Sheverdyaeva P., Moras P., Aliev Z., Babanly M.B. Evidence of β-antimonene at the Sb/Bi2Se3 interface. Nanotechnology. 2018 10;29(6):065704. CA- 3.404.
  5. Babanly N.B.,  Imamaliyeva S.Z.,  Yusibov Y.A., Taghiyev D.B., Babanly M.B. Thermodynamic study of the Ag-Tl-Se system using the EMF method with Ag4RbI5 as a solid electrolyte . Journal of Solid State Electrochemistry, 2018, v.22,  pp.1143-1148. CA-2.509
  6. Rayyat Huseyn Ismayilov,Fuad Famil Valiyev, Dilgam Babir Tagiyev, You Song, Nizami Vali Israfilov, Wen-Zhen Wang, Gene-Hsiang Lee, Shie-Ming Peng, Baghir A.Suleimanov. Linear pentanuclear nickel(II) and tetranuclear copper(II) complexes with pyrazine-modulated tripyridyldiamine ligand: Synthesis, structure and properties. Inorganica Chimica Acta,Vol. 483,  2018, pp. 386-391. CA-2,264
  7. D.M. Babanly, Z.S. Aliyev, V.A. Majidzade, D.B. Tagiyev, M.B. Babanly. Experimental study of phase equilibria and thermodynamic properties of the Tl-Se-I system. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry. 2018, pp.1-9. https://doi.org/10.1007/s10973-018-7677-xCA-2.209
  8. Aliev Z.S., Musayeva S.S. Imamaliyeva S.Z., Babanlı M.B. Thermodynamic study of antimony chalcoiodides by EMF method with an ionic liquid. // Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, 2018, v.133, №2, pp.1115-1120.CA-2.209
  9. Asadov M.M., Mustafaeva S.N., Mammadov A.N. Thermodynamic assessment of phase diagram and concentration–temperature dependences of properties of solid solutions of the GaS–GaSe system. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry. 2018. V. 133. № 2. pp. 1135–1141.DOI 10.1007/s10973-018-6967-7. CA-2.209
  10. Mansura Huseynova, Parham Talsimi, Ajdar Medjidov, Vaqif Farzaliyev, Mahizar Aliyeva, Gulnar Gondolova, Onur Sahin, Bahattin Yalçın, Afsun Sucayev, Efe Baturhan Orman, Ali Rza Özkaya, Ilhami Gulcin. Synthesis, characterization, crystal structure, electrochemical studies and biological evalution of metal complexes with thiosemicarbazone of glyoxylic acid. Polyhedron 2018, Vol. 155, pp. 25-33. CA-2.067
  11. Mansura Teyfur Huseynova, Mahizar Nacaf Aliyeva, Ajdar Akber Medjidov, Onur Şahin Bahattin Yalçın. Cu(II) complex with thiosemicarbazone of glyoxylic acid as an anion ligand in a polymeric structure. Journal of Molecular Structure, 2019, Vol. 1176, pp. 895-900. CA- 2.011
  12. Gulnar Gondolova, Parham Taslimi, Ajdar Medjidov, Vagif Farzaliyev, Afsun Sujayev, Mansura Huseynova, Onur Shahin, Bahattin Yalçın, Fikret Turkan, Ilhami Gulçin. Synthesis, crystal structure and biological evaluation of spectroscopic characterization of Ni(II) and Co(II) complexes with N-salicyloil-N′-maleoil-hydrazine as anticholinergic and antidiabetic agents. Journal of biochemistry and molecular toxicology. 32(9):e22197. doi: 10.1002/jbt.22197. CA-1.837
  13. Imamaliyeva S.Z.,  Alakbarzade G.I., Mahmudova M.A., Amiraslanov I.R., Babanly M.B. Phase equilibria in the Tl4PbTe3-Tl9SmTe6-Tl9BiTe6 section of the Tl-Pb-Bi-Sm-Te system. Acta Chimica Slovenica, 2018, v.65, pp.365–371. CA-1.104
  14. Imamaliyeva S.Z.,  Alakbarzade G.I., Gasymov V.A., Babanly M.B. Experimental study of the Tl4PbTe3-Tl9TbTe6-Tl9BiTe6 section of the Tl-Pb-Bi-Tb-Te system. Materials Research-Ibero-american Journal of Materials. 2018; 21(4): e20180189. CA – 1.103
  15. P.A.Muradova, S.M.Zulfugarova, E.Graser, A.S.Strekov, Y.N.Litvishkov. Microwaves induced thermolysis of petroleum under contact with heterogenous catalysts. Chemie Ingenieur Technik.  2018, p. 393-399. CA-1.1
  16. Asadov S.M., Mustafaeva S.N. Dielectric Losses and Charge Transfer in Antimony-Doped TlGaS2 Single Crystal. Physics of the Solid State. 2018. V. 60. № 3. pp. 504-508. CA-0.925
  17. L.F.Mashadieva, Sh.G.Mansimova, Yu.A.Yusibov, and M.B.Babanly. Thermodynamic Study of the 2PbTe–AgSbTe2 System Using EMF Technique with the Ag4RbI5 Solid Electrolyte. Russian Journal of Electrochemistry, 2018, Vol. 54, No. 1, pp. 106–111. CA – 0.880
  18. Алвердиев И. Дж., Аббасова В. А., Юсибов Ю. А., Тагиев Д. Б., Бабанлы М. Б. Термодинамическое исследование соединения Cu2GeS3 и твердых растворов Cu2-xAgxGeS3 методом электродвижущих сил с твердым электролитом Cu4RbCl3I2 . Электрохимия, 2018, том 54, № 2, с. 224–230. CA – 0.880
  19. Mustafaeva S.N., Asadov S.M., Guseinov D.T. Dielectric relaxation and conductivity of CdGa2S4 single crystal grown by the CTR method. Crystallography Reports. 2018. V. 63. № 7. pp. 1–3. CA-0.762
  20. Mustafaeva S.N., Asadov S.M. Dielectric behavior and conductivity of TlIn1-xSbxSe2 . Crystallography Reports. 2018. V. 63. № 7. pp. 1–4.CA-0.762
  21. Aliev O.M., Asadov M.M., Azhdarova D.S., Mamedov Sh.G., Ragimova V.M. Polythermal Section FeSb2S4–FeSm2S4 of the FeS–Sb2S3–Sm2S3 System. Russian Journal of Inorganic Chemistry. 2018. V. 63. № 6. pp. 833–836. CA-0.709
  22. Алиев О.М., Аждарова Д.С.,Рагимова В.М., Максудова Т.Ф.  Синтез и физико-химические свойства лантансодержащего минерала бертьерита. Журнал неорганической химии. 2018, Т.63. № 3, c.1-4.CA-0.709
  23. Asadov M.M., Akhmedova N.A. Т–х Diagram of Section BiB3O6–YbBO3. Russian Journal of Inorganic Chemistry. 2018. V. 63. № 12. pp. 1617-1621. CA-0.709
  24. Бахтиярлы И.Б., Фатуллаева Г.М., Керимли О.Ш. Стеклообразование в трой­ной системе Ln2O3-As2S3-Er2O3. Журнал неорганической химии 2018, Т-63, №7, с.962-965.CA-0.709
  25. Yu.A.Yusibov, I.Dzh.Alverdiev, L.F.Mashadiyeva, A.N.Mamedov, D.B.Tagiev, M.B. Babanly.Study and 3D Modeling of the Phase Diagram of the Ag–Sn–Se System. Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2018, Vol. 63, No. 12, pp. 1622-1635. CA-0.709
  26. S.Z.Imamaliyeva, D.M.Babanly, D.B.Tagiev, M.B.Babanly. Physicochemical Aspects of Development of Multicomponent Chalcogenide Phases  Having the Tl5Te3 Structure: A Review. Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2018, №13, pp.1704-1730. CA – 0.709
  27. Имамалиева С.З., Гасанлы Т.М., Садыгов Ф.М., Бабанлы М.Б. Фазовая диаг­рам­ма системы Tl2Te-Tl5Te3-Tl9GdTe6 . Журнал неорганической химии, 2018, т.63, №2, с.262-269.CA – 0.709
  28. Asadov S.M., Mustafaeva S.N., Guseinov D.T., Kelbaliev K.I. Dependence of the X-Ray Dosimetric Parameters of AgGaS2xSe2–2x Single Crystals on Their Composition . Technical Physics. 2018. V. 63. № 4. pp. 546-550. CA-0.707
  29. Mashadieva L.F., Gasanova Z.T., Yusibov Yu.A., and Babanly M.B. Phase Equilibria in the Cu2Se–Cu3AsSe4–Se System and Thermodynamic Properties of Cu3AsSe4 Inorganic Materials, 2018, Vol. 54, No. 1, pp. 8–16. CA- 0.699
  30. Mustafaeva S.N., Asadov S.M., Kerimova E.M. Dielectric Properties and Electrical Conductivity of (1–x)TlGaSe2 · xTm Crystals. Inorganic Materials. 2018. V. 54.  № 7. P. 627-631. CA-0.699
  31. Mustafaeva S.N., Asadov S.M., Kerimova E.M. Dielectric Properties and Conductivity of Ag-Doped TlGaS2 Single Crystals . Semiconductors. 2018. V. 52. № 2. pp.156-159. CA-0.672
  32. Niftiyev N.N., F. M. Mamedov, Quseynov V. I., Kurbanov  S.Sh. AC Electrical Conductivity of FeIn2Se4 Single Crystals. Semiconductors. 2018, Volume 52, Issue 6, pp. 683–685. CA-0.672
  33. С.З.Исмаилова, А.А.Меджидов, П.А.Фатуллаева, Р.Дж.Гасымов Получение поли­­мера конденсацией о-фенилендиамина и п-ксилилендибромида и его свойства. Журнал общей химии. 2018. Т. 88. Вып. 5, c.800-804. CA- 0.658
  34. Джавад-заде A.A., Меджидов А.А., Ялчин Б., Агаева С.А., Фатуллаева П.А., Ос­ма­нова С.Н. Гидротермальный редокс синтез шпинелей кобальта и мар­ганца с использованием нитратов металлов. Журнал общей химии. №.8, 2018, c.59-63. CA – 0.658
  35. Азизова А.Н., Тагиев Д.Б., Касумов Ш.Г., Гасанов Х.И. Полиядерный комплекс палладия (II) с β-меркаптоэтанолом. Журнал общей химии. 2018, т.88, вып. 5, с.870-873. CA-0.658.                      
  36. Азизова А.Н., Тагиев Д.Б., Касумов Ш.Г., Гасанов Х.И. Шестиядерные ком­плексы платины (II) и палладия (II) с β-меркаптоэтанолом.  Журнал общей химии. 2018, т.88, вып. 3, с. 478-481. CA-0.658
  37. С.А.Агамамедова, И.Т.Нагиева, Л.М.Гасанова, Т.М.Нагиев. Kогерентно-синхро­низированное биомиметическое монооксидиро-вание  циклогексана перокси­дом водорода. Журнал физической химии. 2018, том 92, №12, c.1935-1943.  CA – 0.549
  38. Алиев А.М., Бахманов М.Ф., Агаев Ф.А., Агаев В.Ш., Шабанова З.А., Сафаров А.Р. Кинетика и механизм реакции окислительного превращения н-амилового спирта в валериановую кислоту на модифицированном цеолитном катали­заторе. Журнал Физической Химии, Том: 92 Номер: 4 Год: 2018.  с.362-366. CA – 0.549
  39. Imamalieva S.Z., Babanly D. M., T. M. Gasanly, D. B. Tagiev, and M. B. Babanly. Thermodynamic Properties of Tl9GdTe6 and TlGdTe2Russian Journal of Physical Chemistry A, 2018, Vol. 92, No. 11, pp. 2111–2117. CA –0.549
  40. Zeynalov E.B., Friedrich J.F., Tagiyev D.B., Huseynov A.B., Magerramova M.Ya., Abdurehmanova N.A. Nanostructures from catalytic pyrolysis of gas and liquid carbon sources (a review). Materials Testing (Materials Synthesis) 60(7-8), 783-793(2018). CA – 0.521
  41. А.Н.Азизова, Д.Б.Тагиев, С.Н.Османова, Ш.Г.Касумов, Х.И.Гасанов. Кристал­ли­ческая и молекулярная структура комплекса платины (II) с β-  меркапто­этил­амин гидрохлоридом. Журнал Структурной Химии, 2018, Т.59. № 1.c.191-195. CA-0.521
  42. А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, И.И.Османова, А.М.Гусейнова, Э.М.Мамедов. Опти­мальное проектирование химико-технологического комплекса по совместной переработке газов крекинга и пиролиза.  Теоретические основы химической технологии. Москва, 2018, т. 52, №6, c.628-635.  CA – 0.515
  43. Келбалиев Г.И.,Расулов С.Р., Мустафаева Г.Р.,  Вязкость структуриро­ван­ных дисперсных систем. Теоретические основы химической технологии, 2018,  т.52, №3, с.352–360. CA-0.515
  44. S.I.Abasov, S.B.Agayeva, M.T.Mamedova, E.S.Isayeva, A. A.Imanova, A.A.Iskenderova, A.E.Aliyeva, R.R.Zarbaliyev, D.B.Tagiyev. Conversion of n-Hep­tane, n-Butane, and Their Mixtures on Catalytic Systems Al2O3/WO42– ∙ZrO2 and HMOR/WO42– ∙ZrO2. Russian Journal of Applied Chemistry. 2018, Volume 91, Issue 6, pp. 964–971.CA-0,494
  45. K.G.Guliyev, A.I.Sadygova, G.Z.Ponomareva, A.M.Aliyeva, Ts.D.Gulver­dashvili, D.B.Tagiyev. Synthesis of 2-Chloromethyl-1-(p-vinylphenyl)cyclopropane and Its Copolymerization with Styrene. Russian Journal of Applied Chemistry. 2018, Volume 91, Issue 2, pp. 304–309.CA-0,494
  46. Ю.Н.Литвишков, С.М.Зульфугарова, З.Ф.Алескерова, Н.М.Гасангулиева, А.Г.Ас­­керов, Н.В.Шакунова. Микроволновый синтез ферритов  (Co, Ni, Cu, Zn). Журнал прикладной химии. 2018, том 91, вып. 5, с. 679 – 687. CA-0.494
  47. Келбалиев Г.И.,Расулов С.Р., Мустафаева Г.Р., Моделирование  явлений коа­ле­сценции капель в процессах разделения нефтяных эмульсий. Химия и технология топлив и масел, 2018, №2, с. 12–16.  CA- 0.360
  48. Рзаев А.Г., Келбалиев Г.И., Мустафаева Г.Р., РасуловС.Р. Моделиро­вание про­цессов образования и разрушения эмульсии  при термохимической под­готовке нефти. Химия и технология топлив и  масел, 2018, №3, с.11–18.
  49. Safa I. Abasov, Suraya B. Aghayeva, Hafiz M. Alimardanov, Dilgam B. Taghiyev, Firuza M.Veliyeva, Malahat T. Mammadova, Aytan A. Iskenderova, Arzu A. Imanova, Yegana S. Isayeva. Kinetic features of low-temperature catalytic conversion of straight-run gasoline on Co-HZSM-SO42- 2- /ZrO2. Processes of petrochemistry and oil refining. PPOR, Vol. 19, No. 2, 2018, pp. 191-197.Web of Science (Clarivate Analytics)
  50. Vusala A.Majidzade., Parvin H.Guliyev., Yasin N.Babayev., Mahmoud Elrouby., Akif  Sh.Aliyev., Dilgam B.Tagiyev. «Electrochemical behavior of selenite ions in tartaric electrolytes», Journal of Electrochemical Science and Engineering, 8(3) (2018) 197-204.Web of Science (Clarivate Analytics)
  51. Т.Л.Кулова, И.И.Николаев, В.Н.Фатеев, А.Ш.Алиев. Современные электрохи­мические системы аккумулирования энергии. Kimya Problemleri, 2018, № 1, s. 9  34. Web of Science (Clarivate Analytics)
  52. A.Sh.Aliyev, R.G.Guseynova, U.M.Gurbanova, D.M.Babanly, V.N. Fateev, I.V.Push­kareva, D.B.Tagiyev. Electrocatalysts for water electrolysis. Kimya Problemleri, 2018, № 3, s. 283 – 306.Web of Science (Clarivate Analytics)
  53. D.M.Babanly, D.B.Tagiyev. Рhysicochemical aspects of ternary and complex phases development based on thallium chalcohalides. Kimya Problemleri, 2018.
  54. Aliyev A.Sh., Majidzade V.A., Soltanova N.Sh., Tagiyev D.B., Fateev V.N. Some features of electrochemically deposited CdS nanowires. Kimya Problemleri, 2018, № 2, s. 178 – 185.Web of Science (Clarivate Analytics)
  55. В.Н.Фатеев, О.К.Алексеева, С.В.Коробцев, Е.А.Серегина, Т.В.Фатеева, А.Ш.Али­ев. Проблемы Аккумулирования и хранения водорода. Kimya Problemləri, 2018, 16, №4, Web of Science (Clarivate Analytics)
  56. V.A.Majidzade, S.F.Cafarova, A.Sh.ALiyev, N.B.Farhatova, D.B.Tagiyev. Electro­chemical deposition of thin semiconductive Mo-S films. Kimya Problemləri, 2018, 16, №4, Web of Science (Clarivate Analytics)
  57. V.A.Majidzade. The effect of various factors on the composition of electrolytic thin films Sb-Se. Kimya Problemleri, 2018, № 3, s.331–336.Web of Science (Clarivate Analytics)
  58. N.V.Yusifova, A.M.Pashajanov, A.A.Heydaraov M.M.Ahmadov, T.M.Ilyasly. //Kinetics of thermal decomposition of Dashkasan cobalt ore. Chemical Problems. pp.205-210, 2018(16)2. Web of Science (Clarivate Analytics)
  59. Əliyev A.M, Sarıcanov Ə.Ə, Ağayev V.Ş. Müxtəlif silikat modullu H-mordenit seolitləri üzərində toluolun benzol və ksilollara disproporsionlaşması . Kimya Problemləri . № 2 2018. s.239-244.Web of Science (Clarivate Analytics)
  60. Gondolova G.H., Medjidov A.A., Fatullayeva P.A., Israfilov A.I. Synthesis and spectroscopic characterization Fe(III), Mn(II) and Cu(II) complexes with N’-maleoil- salicylic-hydrazid- məqalə,Kimya Problemləri, 2018 c.44-50.Web of Science (Clarivate Analytics)
  61. А.А.Гейдаров, Л.Т.Тагиева, Э.А.Теймурова, А.А.Гулиева. Жидкостная  экстрак­ция галлия (III) из сульфатных сред раствором ди(2-этилексил) фосфорной кислоты в керосине. Kimya Problemləri. 2018. Web of Science (Clarivate Analytics)
  62. Imamaliyeva S.Z., Alakbarzade G.I., Salimov Z.E., Izzatli S.B., Jafarov Ya.I., Babanly M.B.The Tl4PbTe3-Tl9GdTe6-Tl9BiTe6 isopleth section of the Tl-Pb-Bi-Gd-Te system. Chemical Problems, 2018, №4, pp.Web of Science (Clarivate Analytics).
  63. Zeynalov S.B., Sharifova S.K., Huseynov E.R., Sultanzade S.S., Khocayev H.Kh., Hashimov F.A. Esters  of  2-mercapto-benzoic asid on the basis of chlorohydrin derivatives (Эфиры 2-меркаптобензойной кислоты на основе хлоргидриновых производных). Processes of petrochemistry and oil refining. PPOR, Vol.19, №1, 2018, p.94-99.Web of Science (Clarivate Analytics)
  64. Gadziyeva K.I., Alizade I.E., Khalilova M.I., Abbasova N.I.  Hamidov R.H., M.M.Əhmədov, Ə.A.İbrahimov, R.M.Vəkilova, R.H.Həmidov. “Az qatılıqlı kükürd qazlarının xlorlu əhənglə absorbsiyası” Kimya Problemləri. №3(16), 2018,  s.369-375. Web of Science (Clarivate Analytics)
  65. Меликова Н.Н., Али-заде Н.И., Нагиев Т.М. Исследование каталазной активнос­ти биомиметичкских сенсоров. Химические Проблемы 2018, №3. c.271-274. Web of Science (Clarivate Analytics)
  66. Нагиев Т.М., Али-заде Н.И.,Гасанова Л.М., Нагиева И.Т., Мустафаева Ч.А., Мели­кова Н.Н., Абдуллаева А.А., Бахрамов Э.С. Пилотная установка с  секци­онной подачей жидких реагентов для процесса окислительной фиксации молекулярного азота. Химические проблемы. 2018.  №2. с.271-274.Web of Science (Clarivate Analytics)
  67. Ş.Z.Tapdiqov, N.A.Zeynalov, D.B.Taghiyev, U.M.Akhmedova, A.I.Mammadova, M.Kh.Hasanova, M.A.Amirov. Research into properties and structure of basic polysaccharide in prunus domestica (cherry). Chemical Problems, 2018, v.16, No 1, pp.35-43.Web of Science (Clarivate Analytics)
  68. S.F.Hümbətova, S.M.Məmmədova, Ş.Z.Tapdiqov, N.Ə.Səfərov, M.H.Abbasov, N.A.Zey­nalov. Müxtəlif polimerlər mühitində alınmış gümüş nanohissəciklərinin quruluşlarının öyrənilməsi. Kimya Problemləri, Bakı-2018, v.16, No1, pp.78-85.Web of Science (Clarivate Analytics)
  69. S.M.Mammadova, Sh.Z.Tapdigov, S.F.Humbatova, N.A.Zeynalov, A.R.Guliyeva,  E.M.Gasımov. Investigation the Sorption Properties and Structures of Polymer Hydrogel Immobilized Doxorubicin . Chemical Problems, 2018, v.16, No 3, p.316-322.Web of Science (Clarivate Analytics)
  70. Ş.Z.Tapdıqov, N.A.Zeynalov, D.B.Tagıyev, E.M.Qasımov, A.İ.Məmmədova, A.F.Nurəliyev ,C.A.Sultanov. N-vinilpirrolidon və 4-vinilpiridinin xitozana calaq radikal sopolimerləşməsinin optimal şəraitinin tədqiqi. Chemical Problems, 2018, v.16, No 4, pp.Web of Science (Clarivate Analytics)

 

 

SCOPUS məlumat bazasına daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

71. Асадов С.М., Мустафаева С.Н.  Влияние электронного облучения на перенос зар­яда в 2D моносульфиде галлия. Электронная обработка материалов. 2018. T. 54. № 1. c. 51-57. SCOPUS – 0.62

72.Келбалиев Г.И., Расулов С.Р., Ильюшин П.Ю., Мустафаева Г.Р.  Кристалли­зация парафина из нефти и осаждение асфальто-парафинистых веществ на поверхности труб. Инженерно-Физический журнал, 2018, т.91, №5. с.1–6. SCOPUS – 0.48

73. Азизова А.Н., Тагиев Д.Б., Касумов Ш.Г., Гасанов Х.И. Серомостиковые поли­ядер­­ные комплексы платины (II) и палладия (II) . Вестник Московского Уни­верситета. Серия Химия, 2018, т.59, №6, с. 433-438. SCOPUS-0.41

74. А.А.Гейдаров, А.А.Гулиева, М.К.Махмудов, Н.М.Касумова. Сорбционное кон­цен­трирование ионов кобальта, меди, цинка и марганца из техногенных растворов модиф ицированными природными цеолитами. Металлы, Москва 2018, №4, с. 3-12. SCOPUS – 0.23

75. V.H.Mirzoev, CH.K.Rasulov, A.A.Gasanov, M.R.Manafov. Synthesis of p-(Cyclohexene-3-yl-ethyl)phenol and Characteristics of its Phosphatization with Phosphorous Trichloride. Asian Journal of Chemistry, vol.30, No.4(2018),

76. Sh.Z.Tapdigov, S.F.Safaraliyeva, N.A.Zeynalov, D.B.Tagiyev, A.I.Mammedova, E.M.Gasimov, A.F.Nuraliyev. Synthesis of N,N-diethyl, N-methyl chitosan chloride with certain quaternization degree and molecular spectroscopic and thermomorphological study of the alkylation. Journal of Biomimetics, Biomaterials and Biomedical Engineering, 2018, Vol. 39., pp.77-88. SCOPUS – 0.35

pp. 762-766, https://doi.org/10.14233/ ajchem.2018.20938  SCOPUS – 0.21

77. G.A. Bagirzade, D.B. Tagiyev, F.A. Guliyev and M.R. Manafov, Preparation of Phthalimide and Kinetics of Vapour Phase Ammoxidation of o-Xylene on V-Sb-Bi-Cr/γ-Al2O3 Oxide Catalyst-III.  Asian Journal of Chemistry,vol.30,No.2(2018),pp. 305-308, https://doi.org/10.14233/ ajchem. 2018. 20915. SCOPUS – 0.21

78. Asadov M.M., Mustafaeva S.N., Mammadov F.M., Aliev O.M., Yanushkevich K.I., Nikitov S.A., E.S.Kuli-zade.  Thermodynamics of FeS–PbS–In2S3 and Properties of Intermediate Phases. Defect and Diffusion Forum. 2018. V. 385. pp.175-181. SCOPUS – 0.19

79.Gahramanova Sh.I., Jalaladdinov F.F., Munshieva M.K., Khudaverdiev R.A., Hamidov R.H., Abdullaev A.S., Shamilov E.N., Azizov I.V ., Gahramanov T.O. Synthesis and Investigation of Complex Compounds of Divalent Manganese, Copper, Cobalt and Zinc with Tryptophan and their Biological Activity. International Journal of Chemical Sciences, 2018, vol. 16 (3) DOI: 10.21767/0972-768X.1000286 SCOPUS – 0.17

80.Guliyeva E.A., Suleimanov  G.Z. “ Synthesis, structure and thermal properties of rhenium carbonyl containing heterobimetallic derivatives of vanadium(III)”. Periódico Tchê Química Journal, Volume 15, Issue 2(30), 2018, pp.193-200.  SCOPUS  – 0.10.

 

Digər məlumat bazalarına daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

  1. E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, P.E.Kalantarova, K.F.Ibragimova, A.M. Asgarova. «Morphology of Thin  Films Obtained in Re-Te-Cu System by Electrochemical  Method». International Journal of Trend in Research and Development (IJTRD). Volume 5, Issue 3, 2018. pp. 504-506. I2oR (International Institute of Organized Research) - 4.004
  2. E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, P.E.Kalantarova, A.M. Askerova. «Electrodeposition  rhenium-tellurium alloys from chloride  acid electrolytes». Journal of Advances in Chemistry. Volume 15, Issue 02, 2018. pp. 6199-6205. Google IF - 1.131
  3. А.М.Pashajanov, G.G.Abbasova., Alyzarine  yellow R as reagent of the determi­nation of manganese by extraction-photometric method. Journal of Materials Science and  Chemical Engineering Vol.6, №10, 2018.Google IF - 0.98.
  1. Mammadov E.Sh, İbrahimova F.M., Safaraliyeva Z.S., Huseynova S.E., Dadashova S.D., Rushinaz İ.R. Synthesis methods of orqanoselenium compounds. İnternational Journal of Chemical Studies. 2018. v.6. №2.  pp.1294-1295. Global IF – 0.565
  2. E.Şh.Mammadov, D.S.Valiyeva T.N.Gulubeyova, A.E.Mammadov, F.M.Aliyeva. Study and Ways of using off-grade propellant Samin unused directly for intended purposes. İnternational Journal of Chemical Studies. 2018.  v. 6.  № 3. pp.1999-2000.Global IF – 0.565
  3. Veliyeva D.S., Mammadov El.Sh., Gulubeyova T.N., Safaraliyeva Z.S., Huseynova S.E., Gulakhmedova S.A. New about uraciles. International Journal of Chemical Studies. 2018. v. 6.  №5.  pp.2540-2541.Global IF – 0.565
  4. Ya.M.Nagıyev. “ Synthesis of new halogen- containing norbornene adducts based  on of  n-substituted  imides  of 2,3-dichlorobicyclo[2.2.1] hept-5-ene-2-3-dicarboxylic acid and hexachlorocyclopentadiene “.Organic Chemistry: Current Research. 2018. Vol. 7(2): pp.190-195. Google Scholar IF – 0.53
  1. Насири Ф.М., Кулиев Ф.А., Эфенди А.Дж.,  Абдуллаева Ф.А., Кожарова Л.И., Рус­­та­мова Дж.Т.,   Исмаилова Т.А., Шихлинская Т.А. Синтез метил-2,5-дигид­рокси­­фенил­сульфида и исследование его антиоксительного действия. Science and World. International Scientific journal. 2018, №6 (58), V. 11, pp.40–42. Global IF – 0.325
  2. Рагимли М.А., Махмудов Ф.Т., Джаббарова З.А.,  Эфендиева Ш.З., Алиева В.Х., Нуриев А.Н. Особенности синтеза смешанных гидроксидных сорбентов и их сорбционные свойства относительно катионов цветных металлов. Science and World, International Scientific journal. 2018. N 6(58). V.11. pp.43–50 .Global IF – 0.325
  3. Рагимли М.А., Махмудов Ф.Т., Ильясова Х.Н., Солтанова С.М., Гаджиев М.А., Ас­ке­рова Т.Н., Нуриев А.Н. Сорбции цветных металлов (Co2+, Cu2+, Ni2+) ами­ни­рованным природным клиноптилолитом. //Science and World, International Scientific journal. 2018. N 7(59). pp.16–18 .Global IF – 0.325
  4. Джаббаров Э.Э., Ягубов А.И., Махмудов Ф.Т., Мамедова С.М., Мамедова С.Р. Термодинамика обмена ионов Cr3+ и Ni2+  на природных и синтетических сор­бентах. Science and World, International Scientific journal. 2018. N 10(62). pp.43–46.Global IF – 0.325
  5. Исмаилова В.А., Махмудов Ф.Т., Ягубов А.И., Мурадова Н.М., Нуриев А.Н. Динамика сорбции ионов Pb2+ и Mn2+ из растворов моделирующих состав производственных жидких отходов на модифицированных природных сор­бентах. Science and World, International Scientific journal. 2018. N 10(62). pp. 47–51.Global IF – 0.325
  6. Т.Л.Гусейнзаде, К.И.Гаджиева, Й.Э.Ализаде, Я.А.Нуриев, «Модифицированная противокоррозионная полимерная композиция», Science and World, International Scientific journal, №7(59), 2018, с.12-16. Global IF – 0.325
  7. Мамедова С.А, Мамедова С.Р. Термодинамика обмена ионов Cr3+ и Ni2+ на при­родных и синтетических сорбентах.  Science and World. International scientific journal. №10,(62), 2018, с.43-46, Vol.1, 2018.Global IF – 0.325
  8. Курбанова Л.Г., Ягубов А.И., Салимова Т.А. Кинетика сорбции ионов Fe3+ и Mn2+ из канальных вод на Na- бентоните. Science and World. International sci­entific journal. №10,(62), 2018, с.53-56, Vol.1, 2018.Global IF – 0.325

РИНЦ məlumat bazasına daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

  1. Шарифова У.Н., Мамедов А.Н., Гасымова А.М., Самедзаде Г.М. Термодина­мика окислительно-восстановительных реакций ванадийсодержащих титано­магнетитовых концентратов при использовании природного газа. Фунда­ментальные исследования. 2018. № 6. c. 35-40 РИНЦ – 1.252
  2. Юсифова Н.В., Пашаджанов А.М., Гейдаров А.А., Алиев И.И.,  Получение ко­баль­та из сульфоарсенидных руд использованием процессов обжига с хлоридом аммония и выщелачивания Международный журнал прикладных и фундаментальных исслeдований. №1 2018. с.58-63. РИНЦ – 0.618
  3. Махмудов Ф.Т., Рагимли М.А., Алиева С.А., Ильясова Х.Н., Джаббарова З.А,, Нуриев А.Н. Термодинамика сорбции токсичных компонентов органической при­роды из растворов на твердых сорбентах. Сорбционные и хромато­графические процессы. 2018, т.18, №3, с. 338-345. РИНЦ –0.436
  4. Н.И.Исмаилов, М.В.Мамедова, С.Н.Османова., Экстракционно-фотомет­ри­чес­кое определение индия с азозамещенными этоксиакридина. Бутлеровские сообшения, 2018 том 53 № 2. с. 100-103. РИНЦ – 0.416

100. Н.И.Исмаилов, С.Н. Османова, М.В. Мамедова, М.М. Агамалиева.,  Экстрак­ционно-фотометрическое определение ртути с азозамещенными этоксиакри­дина //Бутлеровские сообшения, 2018,т.55,№7, с.78-82.РИНЦ – 0.416

101. А. Н. Мамедов, Н. Я. Ахмедовa, Н. Б. Бабанлы, Э.И. Мамедов. Термодина­мический расчет и 3D-моделирование T-x-y и P(Se2)-T-x диаграмм в системе Cu–Pb–Se по ликвидусу PbSe . Конденсированные среды и межфазные гра­ницы, 2018., том 20, № 1, c. 84–92 РИНЦ –0.300

102. Имамалиева С.З. Фазовые диаграммы в разработке теллуридов таллия-РЗЭ  со структурой Tl5Te3 и многокомпонентных фаз на их основе.  Конден­сированные среды и межфазные границы, 2018, т. 20, № 3, c. 332–347.  РИНЦ –0.300

103. Мамедов Ф.М.,Имамалиева С.З.,Амирасланов И.Р., Бабанлы М.Б., Фазовая диаграмма системы FeGa2Se4-FeIn2Se4 и кристаллическая структура FeGaInSe4Конденсированные среды и межфазные границы, 2018, т. 20, № 3 c. 332-347. РИНЦ –0.300

104. Алиев А.М., Керимов А.И.,Шабанова З.А. Окислительное превращение спир­тов на модифицированных цеолитах. Нефтепереработка  и нефтехимия, №2. 2018, с.40. РИНЦ –0.271

105. А.М.Кашкай, Н.М.Гасангулиева, Н.В.Шакунова. Химические превращения и кинетика ингибирования. компьютерное моделирование. Нефтепереработка и нефтехимия. 2018, №3, с. 35-39.РИНЦ –0.271

106. Ф.М.Садыгов, З.Ю.Магеррамова, Г.Н.Гаджиев, И.Г.Мамедова, Г.Г.Гасан-заде,Э.Т.Меликова.Технологический режим установки термического пиролиза углеводородов в сочетании с качественном составом тяжелой смолы. Нефте­переработка и Нефтехимия. 2018. № 5, с.11-15.РИНЦ 0.271

107. Рустамова Дж.Т., Эфенди А.Дж., Алиев С.А., Меликова И.Г., Кожарова Л.И., Шихлинская Т.А., Алиева А.М. Изучение адсорбции хлорокислов азота на основе природного цеолите-клиноптилолита.  Нефтепереработка и нефте­химия. 2018, №7. c. 35–37.РИНЦ –0.271

108. Зейналов Э.Б., Алиева А.З., Насибова Г.Г., Нуриев Л.Г., Алиева Н.М., Сал­манова Ч.К. Окисление нафтено-парафинового концентрата в присутствии KBr и KBrO3 .  Нефтепереработка и нефтехимия. 2018.3, c.21-24 РИНЦ 0.271

109. Шарифова С.К., Гусейнов Э.Р., Ходжаев Х.Г., Абдуллаева Ф.А., Зейналов С.Б. Синтез гидроксиамино-замещенных эфиров тиосалици­ловой кислоты на ос­нове моно- и дихлоргидриновых производных. Нефтепереработка  и нефте­химия. Москва. 2018, № 1, с.24-27.РИНЦ –0.271

110. С.А.Мамедова, А.И.Ягубов, П.А.Фатуллаева, А.А.Меджидов, М.Г.Аббасов  Получение и ИК-спектроскопические исследования полимерных композици­онных материалов на основе модифицированных бентонитов. Известия Волгоградского Политехнического Университета, 2018, №4, с.135-140. РИНЦ –0.259

111. Бахтиярлы И.Б., Фатуллаева Г.М., Керимли О.Ш. Стеклообразование в трой­ной системе La2S3-As2S3-Pr6O11 . Извесия вузов серия  химия и химическая тех­нология. 2018.Т.61. вып. 4-5. с. 43-48. РИНЦ – 0.240

112. Ч.К. Расулов, В.Г. Мирзоев, А.А. Гасанов, З.З. Агамалиев,  М.Р. Манафов, Cинтез пара-(циклогексен-3-ил-этил)-фенола и его аминометилированных производных, Мир нефтепродуктов, ( World of Oil Products The Oil Companies’ Bulletin),1,2018, с.22-27.РИНЦ –0.217

113. Джафаров Р.П., Насибова Г.Г.. Зейналов Э.Б., Эфендиева Л.М., Искендерова С.А., Садиева Н.Ф., Асадова Ш.Н. Исследование процесса получения диэти­лен­гликолевого диэфира синтетических нефтяных кислот на математической модели. Мир Нефтепродуктов. Вестник Нефтяных Компаний, раздел Математическое моделирование 4, 29 – 34(2018).РИНЦ 0.217

114. Salmanova N.I., Zeynalov E.B., Agaguseynova M.M. Nature of 3d-transition metals chemical bond of in carbon nanotubes.Тенденции развития науки и образования, часть 4, раздел 10, изд-во НИЦ «Л-журнал», с. 29-33(2018) РИНЦ 0.092

 

PATENT İŞİ

 

Hesabat ilində İnstitutun 15 ixtiraya dair iddia ərizəsi Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyinə göndərilmişdir və İnstitutun əməkdaşları Azərbaycan Respublika­sının 5  patentini  almışlar.

Aşağıda qeyd olunan laboratoriyaların əməkdaşları tərəfindən göndərilən  15 iddia ərizə­si­ndən 10-a ilkin ekspertizanın müsbət rəyi alınmışdır.

 

 

İDDİA ƏRİZƏLƏR                 Cədvəl 1

    

2018-ci ildə verilmiş iddia ərizələrindən 5-i  ekspertizadadır

2018-ci ildə alınan patentlərin müəllifləri aşağıdakı qeyd olunan laboratoriyaların əməkdaş­larıdır. (Cədvəl 2)

  1. Lab. № 2   –  1 patent  (Lab. rəh.  G.Z.Süleymanov)
  2. Lab. №17  –  1 patent  (Lab. rəh. E.Ə.Salahova)
  3. Lab. № 18  – 1 patent  (Lab. rəh. N.İ.Əli-zadə)
  4. Lab. № 6   –  1 patent  (Lab. rəh.  M.M.Əsədov)
  5. Lab. № 15 –  1 patent  (Lab. rəh.  A.M.Əliyev)

                                                                                                     

Beləliklə, İnstitutun 18 nəfər əməkdaşı 2018-ci ildə alınmış 5 patentin müəllifləridir. Qeyd olu­nan ixtiralar üzrə iddiaçı və patent sahibi AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İns­titutudur. 

 

2018-ci ildə  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları

tərəfindən alınmış patentlər

Cədvəl 2

 

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

Patentin №-si və Dövlət reyestrində qeydiyyat tarixi

 

1

 

2

 

“Ferrosenin tullantısız texnolo­gi­ya ilə alınması üsulu və onun həyata keçirilməsi üçün qurğu”

 

G.Z.Süleymanov

D.B.Tağıyev

Q.İ.Kəlbəliyev

T.İ.Hüseynova R.M.Muradxanov

F.S.İbrahimova

 

İ 2018 0015

02.05.2018

 

2

 

17

 

“Renium əsasında nazik təbəqəli örtüyün alınma üsulu”

 

D.B.Tağıyev

E.Ə.Salahova

Ə.F.Heybətova

P.Ə.Kələntərova

K.F.İbrahimova

 

İ 2018 0016

02.05.2018

3

 

 

18

 

“Biomimetik elektrodun hazırlanma üsulu”

 

N.N.Məlikova

N.İ.Əli-zadə

T.M.Nağıyev

İ 2018 0017

02.05.2018

 

4

 

 

 

6

 

 

“Az həll olan duzların və həll olan kompleks birləşmələrin reaksiyalarının tarazlıq sabitlərinin təyini üsulu”

 

D.B.Tağıyev

M.M.Əsədov

Ə.N.Əzizova

S.R.İmamverdiyeva

 

İ 2018 0029

11.06.2018

      5

       15

“Valerian turşusunun alınma üsulu”

 

A.M.Əliyev F.A.Ağayev

İ 2018 0030

11.06.2018

26 aprel 2018-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən təşkil olunan ixtiraçılıq sahəsində nailiyyətlərə görə “İlin Patenti” nominasiyası üzrə V Respublika Müsabiqəsi  keçirilmişdir. İnstitutun təqdim etdiyi 10 patentdən:

–     İ 2017 0056 “Kristallaşma prosesinin idarə olunması üsulu” müəllifləri  D.M.Babanlı, D.B.Tağıyev, S.Z.İmaməliyeva, İ.M.Babanlı, M.M.Əsədov – 2-ci  yerə;

–     İ 2017 0025 “1-Metiltsikloheksodien-1,3-ün alınma üsulu” müəllifləri A.M.Əliyev, Z.A.Şabanova, Ə.İ.Kərimov, Ü.M.Nəcəf-Quliyev - həvəsləndirici müka­fa­ta layiq görülmüşlər.

 

İNSTİTUTUN TƏTBİQ VƏ TÖVSİYYƏ OLUNAN  İŞLƏRİ

 

AMEA-nın akademik M. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun 2018-ci ildə nəzərdə tutulmuş innovasiya xarakterli işlərin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat

 

 

Tətbiq olunan iş

– “Korroziya əleyhinə modifikasiya olunmuş bitum-polimer kompozisiya örtükləri” – Bikoplast elmi-tədqiqat işi. 

Şəki-əyri-çay suvarma sistemləri idarəsinin təsərrüfatlarında ümumi həcmi 3200 metr olan metal boruların xarici səthinə “Bikoplast” mastikası vurulub.  (tətbiq aktları var). İş 2014-cü ildən hal-hazıradək davam edir.

 

Tətbiqə tövsiyə olunan işlər

– Dəmir yol qəzası nəticəsində fenolla çirklənmiş Padar məntəqəsi ərazisinin ekoloji monitorinq və bərpa layihəsi; (2014 il)

– Neft şlamları və neftlə çirklənmiş torpaqqruntların utilizasiya texnologiyası; (2014 il)

– Metalüzvi karbinol birləşmələri əsasından hazırlanmış kompozit məhlullarından istifadə etməklə müxtəlif təyinatlı tutumlarda formalaşan dib neft şlamlarından təmizlənməsi texnologiyasının işlənib hazırlanması;  (2016 il)

– Klatrat əmələ gətirmənin neft qurğularının hasilatlarının artırılmasında tətbiqi; (2016-2018 illər)

– Kimya sənayesində əmələ gələn yan  məhsulların emal texnologiyasının işlənib hazır­lan­ması.  (2017 il)

 

1.7. Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat

 

1. 2018-ci noyabrın 30-31-də Azərbaycanin görkəmli alimi, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı akademik Murtuza Nağı­yevin anadan olmasının 110 illiyinə həsr olunmuş  “Nağıyev qiraət­ləri” elmi konfransı keçirilmiş­dir. 

AMEA-nın Kimya Elmləri Bölməsinin qərarı ilə yubileylərə həsr olunmuş 3 Elmi Şura keçirilmişdir:

  1. Akademik Ə.Məcidovun anadan olmasının  80  illiyi
  2.  AMEA-nın müxbir üzvü E.Zeynalovun anadan olmasının  70  illiyi
  3. AMEA-nın müxbir üzvü Ə.Nuriyevin anadan olmasının  90  illiyi

 

1.8. Beynəlxalq əlaqələr haqqında məlumat

 

İnstitut 2018-ci il ərzində Almaniya, Fransa, İs­paniya, İtaliya, İsveç, Hollandiya,  İsveçrə, Türkiyə, Rusiya və s. ölkə­lərin, həmçinin Respub­li­ka­nın bir sıra elmi-tədqiqat müəssisələri və universitetləri ilə  elmi əməkdaşlığı davam etdirmişdir. İnstitutda 2015-ci ildə yaradılmış iki beynəlxalq laboratoriya – İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmiş və yüksək İMPAKT FAKTORLU jurnallarda 50-ə yaxın birgə elmi məqalə çap etdirmişlər. 

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçıları  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elek­tron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azər­baycan təd­qi­qatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzi­lərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir. 

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katali­zator kimi tətbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olun­muşdur.

 

Hesabat ilində İnstituta xarici ölkələrdən bir sıra qonaqlar dəvət olunmuşlar:

 

31.05.2018-ci il tarixində Monqolustan Elmlər Akademiyasının prezidenti akademik Duger Reqdel gəlmişdir.  Görüşdə akademik təmsil etdiyi qurum barədə məlu­mat  vermiş, 60 ilə yaxın fəaliyyət göstərən akademiyada müxtəlif elm sahələri üzrə elmi tədqiqat işlərini yerinə yetirildiyini qeyd edərək, Monqolustan Elmlər Akademiyası ilə AMEA, eləcədə Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu arasında kadr və təcrübə mübadiləsinin aparılmasının məqsədə uygun olduğunu vurğulamışdır. Sonra birgə əməkdaşlığa dair müzakirələr aparılmış, əlaqələrin davamlı inkişafı istiqamətində müvafiq qərarlar qəbul edilmişdir.

Bu görüşdə Monqolustan Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Tarix İnstitutunun direktoru, professor Çulluun Sampildondov, Monqolus­tanın Ankaradakı səfirliyinin birinci katibi Solonqa Batsaixan, AMEA Beynəlxalq əlaqələr idarəsinin “Xarici ölkələrin akademik qurumları ilə əlaqələr “ şöbə­sinin rəhbəri Bunyamin Seyidov da iştirak ediblər.Görüşün sonunda instututun direktoru akademik Dilqem Tağıyev İnstitutun yaranma tarixi və Azərbaycan elminin inkişafında rolu haqqında məlumat vermiş, instututun fəaliyyət göstərdiyi illərdə ölkə elminin beynəlxalq aləmə inteqrasiyasında  mühüm rol oynadığını və bir çox nailiyyətlərə imza atdığını söylədi. Sonra D.Tağıyev rəhbərlik etdiyi qurumda gənc alimlərin beynəlxalq aləmə inteqrasiyası baxımından dünyanın qabaqcıl elmi mərkəz­lərində təcrübəyə yiyələn­məsinin əhəmiyyətini vurğulamış, iki qurum arasında müxtəlif elmi layihələrin həyata keçirilməsi və tədqiqatçıların qarşılıqlı olaraq ezam olunmasının vacib oldugunu qeyd etmişdir.

22.06.2018-ci il tarixində Macarıstan Milli Saglamlıq İnstitutunun bölmə rəhbəri, professor Geza Safrani gəlmişdir. Professor Safrani “ Şişlərin gen terapiyası” mövzusunda elmi məruzə ilə çıxış etmişdir.

Məruzəçi qeyd etmişdir ki, siçanlar üzrə aparılan tədqiqatların nəticəsi olaraq şiş xəstəlik­lərində, xüsusi ilə də beyin şişlərində gen terapiyası effektli nəticələrə səbəb olmuşdur. Gen terapiyası immun  sisteminin şiş əleyhinə olan müqavimətini artırır və kimya terapiyası ilə eyni zamanda tədbiq ediləndə daha effektli olur.

Bu tədbir Ukrayna  Elm Texnologiya Mərkəzinin “ Triptofanın bəzi biogen metallarla kom­pleks­lərinin sintezi və radioqoruyucu xassələrinin tədqiqi “ layihəsi cərcivəsində , Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu, Biofizika İnstitutu və Radiasiya Problemləri İnstitutlarının birgə təşkilatçılığı ilə  keçirilmişdir.

20.11.2018-ci il İngiltərə Haddersfild Universitetinin professoru Vladimir Mixayloviç Viş­nyakov gəlmişdir. Universitetin direktoru və “Materials Research” laboratoriyasının müdi­ri Vladimir Mixayloviçin Bakıya dəvət olunmasında məqsəd Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu ilə Haddersfild Universiteti arasında elmi əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi olmuşdur.

O “Nanoquruluşlu materialların analitik tədqiqatları” mövzusunda məruzə ilə çıxış etmişdir. İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev Haddersfild Universiteti  haqqında məlumat verərək bildirdi ki, bu universitetin “Materials Research” laboratoriyası Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun “Neft mənşəli kaustobiolitlərdən alınan nanokarbon materialları əsasın­da katalizatorların sintezinə və tətbiqinə dair fundamental tədqiqatlar” beynəlxalq labora­toriyası ilə birgə tədqiqat işləri aparır. Bu görüşdə Kimya Elmləri Bölməsinin digər institutlarının əməkdaşları da iştirak etdilər.

18.04.2018-ci ildə AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanasında “Kimyanın davamlı inkişafda rolu” mövzusunda Azərbaycan İtaliya Beynəlxalq elmi seminarı  keçirilmişdir.   

Tədbir AMEA Rəyasət Heyəti aparatının Beynəlxalq əlaqələr idarəsiM.Nağıyev adına Ka­ta­liz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu (KQKİ) və İtaliyanın Azərbaycandakı səfirliyinin təşkilat­çılığı ilə baş tutmuşdur.

Seminarı akademiyanın vitse-prezidenti, KQKİ-nin direktoru, akademik Dilqəm Tağı­yev açaraq tədbirin AMEA və İtaliyanın müvafiq elmi müəssisələri arasında kimya sahə­sində əlaqələrin gücləndirilməsi baxımından önəmli olduğunu bildirib. O, seminarın əla­mət­dar zamanda baş tutduğunu və hazırda  dünyada İtaliya Tədqiqatlar Gününün qeyd edildiyini söyləmişdir.

D.Tağıyev bu gün iki ölkənin siyasi, iqtisadi, elmi, mədəni və digər sahələrdə sıx əmək­daşlıq əlaqələrinin olduğunu və 2017-ci ildə Azərbaycanla İtaliya arasında ticarət dövriy­yəsinin 4 milyard avroya yüksəldiyini bildirib. Akademik qeyd etdi ki, İtaliyanın Maire Technimont şirkəti Dövlət Neft Şirkəti ilə bir sıra layihələrin reallaşmasında, o cümlədən Sumqayıt etilen-propilen zavodunun və Neft Emalı zavodunun yenidən qurulmasında əmək­­daşlıq edir.

Akademik son illərdə iki ölkə arasında elmi əlaqələrin də gücləndiyini, AMEA ilə İtaliya Milli Tədqiqatlar Şurası arasında əməkdaşlıq sazişinin imzalandığını, birgə tədqiqat proqram­larının elan edildiyini diqqətə çatdırıb, bu il qalib olan 4 layihə üzrə birgə tədqiqat işlərinə start veriləcəyini qeyd etdi.

Sonra çıxış edən İtaliyanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Auqusto Massari qeyd edib ki, beynəlxalq səviyyədə təcrübələrin bölüşdürülməsi olmadan inno­vasiya və mühüm nəticələr əldə oluna bilməz və dayanaqlı inkişafa nail olmaq çətin olar.Bu mənada  hər iki ölkənin elmi mərkəzləri arasındakı əlaqələrin müxtəlif istiqamət­lərdə, o cümlədən kimya sahəsində inkişaf etdirilməsi  önəmlidir. Səfir hazırda AMEA ilə İtaliyanın elmi müəssisələri arasında 5 istiqamətdə birgə elmi tədqiqat işlərinin aparılması barədə Rəyasət Heyəti aparatı Beynəlxalq əlaqələr idarəsinə yeni təklif verdiklərini diqqətə çatdırmışdır.

Daha sonra Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd  Babanlı “Topoloji izolyator materiallarının dizaynının kimyəvi aspektləri” mövzusunda məruzə ilə çıxış edib. M.Babanlı bildirib ki, son illərdə kimya, fizika və ma­te­rial­şünaslığın qovşağında multidissiplinar elmi araşdırmaların prioritet istiqamət­lə­rin­dən biri yeni nəsil qeyri-üzvi funksional materialların–topoloji izolyatorların yaradılması və tədqiqidir. Topoloji izolyator materiyanın xüsusi kvant halı olub həcmdə izolyatordur, səthdə isə yüksək spin polyarlaşmış elektrik keçiriciliyinə malikdir. Bu unikal xassə topoloji izolyatorlar əsa­sında keyfiyyətcə yeni elektronikanın – spint­ro­nikanın və topoloji kvant kompüterlərinin ya­ra­dıl­masına geniş imkanlar açır.

Bu materialların, həmçinin tibbdə və təhlükəsizlik sistem­lərində istifadə olunan "terahers" detektorlarda və kvant kompütinqi əsa­sında işləyən digər yeni nəsil cihaz və qurğularda istifadə olunacağı gözlənilir. Alim qeyd edib ki, Azərbaycanda topoloji izolyator materialları sahəsində sistemli tədqiqatlar 2011-ci ildən aparılır. Bu müddətdə Avropa Birliyinin və Yaponiyanın topoloji izolyatorların nəzəri və təcrübi tədqiqi ilə məşğul olan aparıcı elmi mərkəzləri ilə geniş beynəlxalq əlaqələr qurulmuşdur. Həmin əməkdaşlıq çərçıvəsində İtaliyanın bir sıra  elmi müəssisələri ilə birgə tədqiqatlar aparılır və onların nəticələri Web of Science sisteminə daxil olan yüksək impakt faktorlu jurnallarda çap edilmiş 10-dan artıq müştərək elmi məqalədə öz əksini tapmışdır.

Sonra  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun laboratoriya müdiri, kimya üzrə elmlər doktoru, professor Nizami Zeynalov “Polimer nanogellər – dərman maddələrinin immobili­zasiyasında daşıyıcı kimi” mövzusunda məruzəsini diqqətə çatdırıb. Professor bildirib ki, son illər nanogellərin sintezi və onların iştirakı ilə dərman preparatlarının uzun müddətli təsirə malik olmaları tədqiqatçıların diqqət mərkəzindədir. Bu mənada polimerlərdən istifadə olunması müasir üsullar arasında dərman preparatlarının lazımı orqanlara çatdırılmasında əsas yer tutur.

Polimerlər bu halda matrisa olub, dərman preparatlarını özündə uzun müddət saxlayır və orqanizmdə onların tədricən ayrılmasına köməklik göstərirlər. Belə ki, polimer makromole­kullar lazım olan hüceyrəyə daxil olmayana qədər dərman preparatları polimer­dən azad oluna bilməz. Bununla əlaqədəar olaraq təbii və sintetik əsaslı polimer nano­gellərdən istifadə edilməsi məqsədə uyğundur.

Tədbirin davamında İtaliyanın “Kinetics Technology” şirkətinin innovasiya strategiyası üzrə vitse-prezidenti Qaetano İaquaniellonun “İnkişafın davamlılığının və tərəqqinin təmin olun­masında kimya və kimya mühəndisliyinin rolu nədir?” və Roma Tor Verqata Univer­sitetinin professoru Massimiliano Barlettanın “Bioplastik materialların təkmilləş­dirilməsi və onların emalı” mövzularında məruzələri dinlənilmişdir.

Seminarda, həmçinin dünyanın aparıcı elmi təşkilatları ilə beynəlxalq əməkdaşlıq perspek­tivlərindən danışılıb, qarşılıqlı münasibətlərin inkişafı və yeni əməkdaşlıq mexa­nizm­lərinin yaradılması imkanlarından bəhs olunmuşdur.

04.12.2018-ci il tarixində saat 11-də Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-Üzvi Kimya İnstitutunda keçirilən elmi seminarı giriş sözü ilə AMEA-nın vitse-prezidenti, institutunun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev açdı. O, Türkiyənin “Vestel” Müdafiə Sənayesi şirkəti haqqında məlumat verərək bildirdi ki, bu şirkətin araşdırmaçısı, professor Sadiq Quliyevin Bakıya dəvət olunmasında məq­səd  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu ilə adı qeyd olunan şirkət arasında əlaqələrin inkişaf etdirilməsidir.

Sonra Türkiyə Cümhuriyyəti “Vestel” Müdafiə Sənayesi şirkətində araşdırmaçı, professor Sadiq Quliyev “Qatı oksid yanacaq elementləri” mövzusunda məruzə ilə çıxış etdi. Məru­zəçi kimyəvi enerjinin elektrik enerjisinə çevrilməsini reallaşdıran yanacaq element­lərindən, bu sahədə apardıqları tədqiqat işlərindən ətraflı danışdı. Məruzə ətrafında geniş müzakirələr aparıldı, birgə elmi tədqiqatların aparılmasının mümkünlüyü qeyd olundu.

 

Hesabat ilində institutun bir sıra əməkdaşları xarici ölkələrə ezam edilmişdir.

 

1. “Nanoelektrokimya və elektrokataliz” laboratoriyasının müdiri Akif Əliyev və b.e.i. Vüsalə Məcidzadə 20.06.2018-ci il tarixindən 4 gün müddətinə Bolqarıstan Respublikasının Sofi­ya şəhərində akad. Yevgeni Budevski adına Elektrokimya və Energetik sistemlər İnstitu­tu­na ezam edilmişlər. Məqsəd müştərək layihə üzrə görüləcək iş planlarının və elmi işlərin gələcək perspek­tivlərinin müzakirəsindən, elmi tədqiqat laboratoriyaları ilə tanışlıqdan ibarət olunmuşdur.

2. AMEA-nın vise-prezidenti, İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev 23.06.2018-ci il tarixlərindən  7 gün müddətinə, AMEA akademik M.Nağıyev adı­na Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu ilə İspaniya Krallığının Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzinin təşkil etdiyi müştərək “Kvant kompütinqi  və spintronika üçün qabaqcıl materiallar”  beynəlxalq labora­toriyasının birgə tədqi­qat­larının nəticələrini müzakirə etmək və növbəti mərhələnin proq­ramını tərtib etmək məqsədi ilə  İspaniyanın Sebastian şəhərinə ezam  edilmişdir. 

3. İnstitutun “Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləş­mə“ labo­ra­toriyasının müdiri Eldar Zeynalov 19.08.2018- il tarixindən 17 gün müddətinə Alma­niyanın Berlin şəhərinə  “Neft mənşəli kaustobiolitlərdən alınan nanokarbon materi­al­ları əsa­sında katalizatorların sintezinə və tətbiqinə dair fundamental tədqiqatlar (İNTERLABCAT)” beynəlxalq laboratoriyasının proqra­mında nəzərdə tutulmuş işləri müza­kirə etmək, alınmış nəticələri seminarda təqdim etmək və Berlin Texniki Universitetinin laboratoriyasında bir sıra eksperimentlər aparmaq üçün ezam edilmişdir. 

4. İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini müxbir üzv  Məhəmməd Babanlı  07.09.2018-ci il tarixindən 8 gün müddətinə Kiyev Milli Universitetində tədqiqatların nəticələrini müza­kirə etmək, gələcək əməkdaşlıq istiqamətlərini müəyyən etmək və Kiyevdə keçiriləcək IV Beynəlxalq Kimya və Kimya Texnologiyası üzrə Türk konqresində məruzəçi kimi iştirak et­mək üçün Kiyev şəhərinə ezam edilmişdir.

5. İnstitutun “Mineral xammalın kompleks emalı” şöbəsinin müdiri Mübariz Əhmədov 20.09.2018-ciil tarixindən 7 gün müddətinə M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Univer­siteti ilə gələcək elmi əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə etmək üçün Moskva şəhərinə ezam edilmişdir.

6. “Fiziki-kimyəvi texnologiyalar və onların modelləşdirilməsi” lab. müdiri Mirsəlim Əsə­dov  23.09.2018-ci il tarixindən 7 gün müddətinə Minsk şəhərinə (Belarus MEA Elmi-Prak­tiki Materialşünaslıq Tədqiqat Mərkəzin – EPMTM) ezam edilmiş­dir. Ezamiyyətin məq­sədi Belarus MEA EPMTM ilə AR Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun (EİF) (Layi­hənin adı: "Mikroelektronika üçün tərkibində nadir torpaq elementləri saxlayan tallium-bismut telluridləri əsasında yeni maqnit materialların sintezi, tədqiqi və xassələrinin mode­lləşdirilməsi") qrant layihəsi çərçivəsində birgə aparılmış elmi işlərin müzakirəsi olmuşdur. 

7. İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini Məhəmməd Babanlı 08.10.2018-ci il tarixin­dən 5 gün müddətinə Voronej Dövlət Universitetinin Qeyri-üzvi kimya kafedrası ilə qeyri-üzvi materialşünaslıq sahəsində birgə tədqiqatların bəzi nəticələrini, gələcək elmi əmək­daşlıq məsələlərini müzakirə etmək və Rusiya –Azərbaycan birgə qrant layihəsi çərçivə­sində elmi işlər aparmaq üçün Voronej  şəhərinə ezam edilmişdir.

8. “Nanoelektrokimya və elektrokataliz” lab. müdiri Akif Əliyev 17.10.2018-ci il tarixin­dən 4 gün müddətinə Rusiya Federasiyasının Mahaçqala şəhərində "Kimya, Kimya texnologiyası və ekologiya" üzrə keçirilən3 Beynəlxalq elmi-praktik konfransda iştirak etmək üçün ezam edilmişdir.  Konfransın  təşkilat  komitəsinin üzvü olaraq, “Yarımkeçirici Mo-S təbəqələ­rinin elek­tro­çök­dürülmə-sinə  müxtəlif faktorların təsiri” mövzusunda plenar məruzə ilə çıxış etmiş, Dağıstan Dövlət Universitetinin müxtəlif kafedralarında fəaliyyət göstərən elmi- tədqiqat labora­toriyaları ilə  və orada aparılan elmi işlərlə tanış olmuş, gələcəkdə birgə elmi-tədqiqat işləri­nin aparılmasının mümkünlüyünü, qeyri-üzvi kimya kafedra­sının müdiri prof. U.Hacıyev və innovasiyalar üzrə rektorun köməkçisi, nano­materiallar üzrə problem laboratoriyasının rəhbəri F.Orucovla  ətraflı şəkildə müzakirə etmişdir.

9. Şamo Tapdıqov 18.10.2018 tarixindən 28.10.2018-dək Almaniyanın Karlsruhe Texno­logiya İnstitutunda elmi ezamiyyətdə olmuşdur. Ezamiyyət dövründə Texnoloji və Polimer­lər Kimyası departamentinin rəhbəri prof. Patrick Theatonun tədqiqat qrupunda olmuş, seminar mühazirələri, hidrogellərin sintezi və onların dərman preparatlarının daşınmasında rolu mövzusunda müzakirələrə qatılıb, magistr və doktorantların həftəlik dinləmələrində iştirak etmişdir. Həmçinin o,  xitozan əsaslı qısa zəncirli polipeptid daşıyıcı­ların sintezi (zə­də­lən­miş DNT fraqmentlərinin bərpası üçün) təcrübələrində iştirak etmiş və onların molekulyar-strukturunun müəyyən edilməsi üçün əsas fiziki analiz metodlarının tətbiqi ilə maraqlanmışdır. Bundan başqa Şamo Tapdıqov Karlsruhe Texnologiya İnsti­tutunda Azər­baycanımız, AMEA akad. M.Nağıyev ad. KQÜKİ-nun elmi fəaliyyəti, hazırki yerli və bey­nəlxalq elmi-tədqiqat layihələrimiz, nəticələrimiz, elmi nəşrlərimiz barəsində məruzə etmiş­dir.

10. AMEA-nın vitse-prezidenti, İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev 20.10.2018-ci tarixindən 7 gün müddətinə Almaniya Federativ Respublikasının Frank­furt  şəhərində keçirilmiş 8-ci Dünya Kimya Konqresində təşkilat komitə­sinin üzvü və məruzəçi kimi çıxış etmək üçün Almaniyanın Frankfurt şəhərinə ezam edilmişdir.

11. AMEA-nın vitse-prezidenti, İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev 22.11.2018-ci il tarixindən 6 gün müddətinə İtaliya Res­pub­likasının Roma şəhərində keçiriləcək kimya mühəndisliyi üzrə 8-ci Beynəlxalq Kon­fransda məruzə ilə çıxış etmək üçün İtaliya Respublikasının Roma şəhərinə ezam edilmişdir.

12. “Nanokompozit  katalizatorlar ” lab. müdiri Əhmədov Vaqif Məlik oğlu 26.11.2018-ci il tarixindən 7 gün müddətinə “Laylı quruluşlu birləşmə və polimerlər əsasında sintez olun­muş nanokompozitlərin katalitik və sorbsion xassələrinin tədqiqi” elmi tədqiqat proqramı ilə bağlı məsələlərin müzakirəsi üçün Moskva şəhərinə Rusiya Elmlər Akademiyasının Element Üzvi Birləşmələr İnstitutuna ezam edilmişdir.

13. Nanostrukturlaşdırılmış  metal-polimer  katalizatorları” lab. müdiri Nizami Zeynalov və  ap.e.i. Şamo Tapdıqov 03.12.2018-ci il tarixindən 5 gün müddətinə layihə çərçivə­sin­də xitozan əsaslı hidrogellərinin FTİR, Rentgenfaza, SEM və TEM üsulları ilə morfoloji xa­rak­te­ristikaları, sitotoksiki və bioloji tədqiqatlarını həyata keçirmək üçün İtaliyanın Poli­merlər, Kompozitlər və Biomateriallar İnstitutuna ezam edilmişlər.

14. Cari il ərzində həmçinin İnsitutun  “Koherent - sinxronlaşdırılmış  oksidləşmə  reaksi­ya­lari”  şöbəsinin müdiri akademik  Tofq Nağıyev xaricdə keçirilmiş  bir sıra konfranslarda: 1-3 martda Londonda (BK) 4-cü Avropa Üzvi Kimya Konqresində Təşkilat Komi­təsinin üzvü kimi “Piperidinin H2O2 və N2O ilə koherent-sinxronlaşdırılmış qaz fazalı oksid­ləş­məsi” mövzusunda şifahi məruzə ilə; 25-29 avqustda Praqada (Çexiya) keçirilən Kimya və Proseslərin Texnologiyası sahəsində 23-cü Beynəlxalq Konqresdə “Piperidinin  azot -1 oksidlə  2,3,4,5-tetrahidro­piri­di­nə qaz fazalı oksidləşməsi”  mövzusunda şifahi məruzə ilə; 17-19 sentyabrda Yaşıl Kimya və Texnologiya üzrə Amsterdamda (Niderland) 9-cu Dünya Konqresində “Tsikloheksanın hidrogen peroksidlə biomimetik oksidləşməsinin mexanizmi” mövzusunda  poster məruzə ilə; İyun ayında Reaksiyaların Kinetikası, Mexanizmi və Katalizatorlar üzrə Budapeştdə (Macarıstan) keçirilən 1-ci Beynəlxalq Konqresdə “Biomimetik katalizatorun tsikloheksanın onun törəmələri ilə qarışıqda oksidləşməsi prosesində seçiciliyi” mövzusunda poster məruzə ilə; 14-17 oktyabrda Nitsa (Fransa) şəhərində keçirilən Biotərkibli və Bioəsaslı Kimya və Materiallar üzrə 4-cü Beynəlxalq Konfransda “3-pikolinin azot-1oksidlə koherent-sin­xron­laşdırılmış oksidləşməsi” mövzusunda poster məruzə ilə iştirak etmişdir.

1.9. Elmi kadrların hazırlanması 

İnstitutun doktorantura və dissertanturasına (2017-ci ilin qəbul planına əsasən) 2018-cı ildə 18 nəfər,  doktorantura  yolu ilə 8 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 2, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 6), dissertantura yolu ilə 10 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 5, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 5)  qəbul olmuşdur.

Hesabat  ilində  57 doktorant  və  dissertant  müxtəlif  ixtisaslardan dissertasiya işləri  üzrə  elmi tədqiqatlar aparırlar. İnstitutun  doktoranturasında  fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 17 nəfər  təhsil  alır,  onlardan  14 əyani və 3 qiyabi:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                  -6

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                   -5

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                            -5

2304.01-“Makromolekullar kimyası” ixtisası                        -1

Elmlər doktoru hazırlığı üzrə 9 nəfər büdcə hesabına təhsil alır.

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                  -3     

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                   -2     

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                       -1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                            -2

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası       -1

İnstitutun dissertanturasında  elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  9 nəfər:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                     -3

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                      -4     

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası         -1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                              -1

Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  22 nəfər:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                   -6

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                   -5     

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                       -3     

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                            -4

3303.01-“Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası     -4

dissertasiya işi üzrə çalışırlar.

 

ELMİ-TƏŞKİLATİ  FƏALİYYƏT

 

a) Elmi Şuranın fəaliyyəti:

Hesabat dövründə Elmi Şuranın 12 iclası keçirilmiş və bu iclaslarda 2018-ci il üçün struktur bölmələrin işçi proqramları, 2019-cu ildə keçiriləcək elmi-tədqiqat işlərinin planı, İnstitutun doktorantura, dissertantura və magistraturasına təhsil alanların at­tes­tasiyasının nəticələri, 2018-ci ildə qəbul olunanların fərdi iş planları, Elmi Şuranın 2018-ci il üçün təqvim planı, 2018-ci ildə İnstitutun gənc əməkdaşlarının elmi fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi məqsədi ilə akademik M.Nağıyev adına təsis edilmiş mükafata layiq görülən gənc alimlərin irəli sürülməsi, Şuraya təqdim olunmuş monoqrafiyaların çapa tövsiyəsi və İnstitutda işləyən görkəmli alimlərin yubileylərinin keçirilməsi haqqında AMEA-nın qarşısında vəsatətlərin qaldırılması və s. məsələlər müzakirə olunmuşdur. 2018-ci ildə İnstitutda AMEA-nın müxbir üzvləri Əli Nuriyevin 90 illik, Eldar Zeynalovun 70 illik, akademik Murtuza Nağıyevin 110 illik və akademik Əjdər Məcidovun 80 illik yubileyləri təntənəli şəkildə keçirilib.

Elmi Şura iclaslarında əməkdaşların baş elmi işçi, aparıcı elmi işçi, böyük elmi işçi vakant vəzifələrini  tutmaq üçün keçirilən müsabiqənin nəticələri müzakirə olunub və AMEA-nın Kimya Elmləri Bölməsinə  təsdiq üçün müvafiq sənədlər  təqdim edilib.

Elmi Şuranın iclaslarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman və Sərən­camlarının icrası haqqında, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin sərəncamları və qərarları, Ali Attestasiya Komissiyasının və başqa yerli və xarici elmi təşkilatların məktubları və s. müzakirə olunmuş və onlara cavablar verilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında müntəzəm olaraq 2018-ci il ərzində xarici ölkələrdə  ezamiyyətdə olmuş əməkdaşların hesabatları dinlənilmiş və təsdiq edilmişdir.

İlin sonunda struktur bölmələrin 2018-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati hesabatları prezentasiya şəklində aparılmış, “direktorluq hesabatı” təsdiq edilmiş və elmi işlərdə əldə edilən mühüm nəticələr müzakirə edilmişdir.

Şurada 8 nəfərə  2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə (k.ü.f.d. S.İ.Bənənyarlı, k.ü.f.d. F.F.Cəlaləddinov, k.ü.f.d. L.F.Məşədiyeva, k.ü.f.d. Q.M.Səməd-zadə, k.ü.f.d. F.K.Paşayeva, k.ü.f.d. R.M.Muradxanov, k.ü.f.d. Z.M.Muxtarova, k.ü.f.d. Q.M.Cəfərov), 1 nəfərə 2306.01 – “Üzvi kimya” ixtisası üzrə (k.ü.f.d. M.M.Ağamalıyeva),  1 nəfərə 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə (k.ü.f.d. N.V.Şakunova), 1 nəfərə 3303.01 – “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” (t.ü.f.d. S.A.Əliyeva) və 1 nəfərə 2304.01 – “Makromolekullar kimyası” (N.Y.Melnikova) dosent elmi adı verilməsi məsələsi müzakirə olunmuş və  sənədlər AAK-na təqdim edilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında elmi əməkdaşlıqla bağlı yeni müqavilələr müzakirə olunub təsdiq edilmişdir, həmçinin 2018-ci ilə qədər bağlanılmış və fəaliyyətdə olan müqavilələr əsasında aparılan elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə baxılmışdır.

Bu müqavilələr əsasında birgə aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirilməsi, elmi işlərin effektivliyinin artırılması və alınan nəticələrin mühüm olması müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir.

Elmi Şuranın genişləndirilmiş iclaslarında Macarıstan Milli Sağlamlıq İnstitutunun bölmə rəhbəri, professor Geza Safrani “Şişlərin gen terapiyası”, İngiltərə Haddersfild Universitetinin professoru Vladimir Mixayloviç Viş­nyakov “Nanoquruluşlu materialların analitik tədqiqatları” və  Türkiyə Cümhuriyyəti “Vestel” Müdafiə Sənayesi şirkətində araşdırmaçı, professor Sadiq Quliyev “Qatı oksid yanacaq elementləri”    mövzusunda maraqlı məruzələrlə çıxış etmişlər.

 

b) Elmi seminarların işi:

AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Dissertasiya Şurasının nəzdində 2316.01- “Kimyəvi kinetika və kataliz”, 2303.01- “Qeyri-üzvi kimya”, 3303.01- “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasları üzrə Elmi Seminar fəaliyyət göstərir. Elmi seminarın tərkibi 20 nəfərdən ibarətdir (2 müxbir üzv, 10 elmlər doktoru, 8 fəlsəfə doktoru). Elmi seminarda hesabat ilində aşağıdakı dissertasiya işləri müzakirə olunmuşdur.

1. 08.01.2018-ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitu­tu­nun a.e.i., t.ü.f.d. Səfərov Aqil Rafiq oğlunun “Krekinq və piroliz qazlarının birgə emalı kimya texnoloji kompleksinin optimal layihələndirilməsinin elmi əsaslarının yara­dıl­ma­sı” mövzusunda 3303.01 “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası üzrə dissertasi­ya işinin müzakirəsi. Protokol №1

2. 16.01.2018-ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnsti­tutunun doktorantı Qurbanov Zaur Həmzə oğlunun  “Tsiklopentadienil, metalkarbonil və metalüzvi liqandlı iki və çox nüvəli, klaster tipli d - və f - element tərkibli metalkompleks­lə­rin sintezi və onlar əsasında yeni katalitik sistemlərin yaradılması” mövzusunda 2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №2

3. 01.02.2018-ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnsti­tu­tu­nun dissertantı Məmmədova Zülfiyyə Məmməd qızının“ Ferrosen əsaslı bir- və çoxnü­vəli  metalkomplekslərin  sintezi  və tədqiqi”  mövzusunda 2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası  üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №3

4. 28.02.2018- ci ildə Bakı Dövlət Unversitetinin “Fiziki və kolloid kimya” kafedrasının dokto­rantı Eminova Sənəm Fərxad qızının  “Modifikasiya olunmuş pentasil seolitlərin iştirakın­da etilbenzolun metanolla selektiv alkilləşməsi” mövzusunda 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №4

5. 15.03.2018- ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitu­tunun doktorantı İsmayılova Bilqeyis Adil qızının “Seolit katalizatorlarının iştirakın­da ma­le­in anhidridi və onun xlorlu analoqlarının aşağı molekullu doymuş spirtlərlə efirləşmə reaksiyası” mövzusunda 2316.01–“Kimyəvi kinetika vəkataliz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi.  Protokol №5

6. 03.04.2018-ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitu­tu­nun doktorantı Hüseynova Şəfəq Ənvər qızının “As-Mn(Cr)-Se üçlü sistemlərində faza tarazlığı, şüşəəmələgəlmə və alınan yeni fazaların xassələrinin tədqiqi" mövzusun­da 2303.01 – "Qeyri-üzvi kimya" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №6

7. 02.05.2018-ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnsti­tut­u­nun elmi işçisi, doktorant Qəhrəmanova Yeganə Balami qızının “Tullantı qazların kükürdtərkibli birləşmələrindən təmizlənməsi üçün əlvan metallurgiyanın dəmirtərkibli tullantıları əsasında katalizator və adsorbentlərin işlənib hazırlanması” ­mövzusun­da 2303.01 – "Qeyri-üzvi kimya" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №7

8. 01.06.2018-ci ildə Naxçıvan Dövlət Universitetinin Kimya kafedrasının dissertan­tı Babayeva Nigar Yasin qızının “Parağaçay molibdenit filizi əsasında molibdenit konsen­tra­tının, ammonium molibdatın, molibden (VI) oksidin, mis, gümüş, talliumun tiomolibdat­larının alınması və onların fiziki və kimyəvi tədqiqi” mövzusunda 2303.01 – "Qeyri-üzvi kimya" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №8

9. 06.06.2018-ci ildə AMEA-nın akad. M. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnsti­tutunun doktorantı Babayev Elmir Məqsəd oğlunun  “Xlortoluolların katalitik oksidləşməsi reaksiyasının kinetikasının öyrənilməsi” mövzusunda 2316.01– “Kimyəvi kinetika və kata­liz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №9

10. 27.06.2018-ci ildə Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun elmi işçisi, doktorant Məmmədova Ulduz Vidadi qızının “Etilenin hidrogen peroksidlə etil spirti  və asetalde­hi­də  biomimetic katalitik monooksidləşməsi” mövzusunda 2316.01 –“Kimyəvi kine­ti­ka və kataliz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi.  Protokol №10

11. 27.06.2018-ci ildə Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun elmi işçisi, doktorant Məlikova Nuranə Nəhməd qızının  “Yarımkeçirici katalaz-mimetik sensor” mövzu­sunda  2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi Protokol №11  

12. 10.10.2018-ci ildə Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun  doktorantı Ağayev Fuad Allahverdi oğlunun  “Seolitlər əsasında alifatik spirtlərin oksidləşməsi reaksiyası üçün məqsədyönlü katalizatorların sintezi və aktivliklərinin öyrənilməsi” mövzusunda 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi.  Protokol №12

13. 17.10.2018-ci ildə Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun kiçik elmi işçisi Allazova Nigar Mahmud qızının “CuInSe2-Ge(Sn,Pb)–Se sistemlərinin tədqiqi və alınmış fazaların xassələri” mövzusunda 2303.01 –“Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müza­kirəsi. Protokol №13

Cari il ərzində seminarda 13 dissertasiya işinin (2 elmlər doktoru və 11 fəlsəfə doktoru) müzakirəsi keçirilmişdir.

 

c) Dissertasiya Şurasının işi:

İnstitutun nəzdində 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya“, 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz”, 3303.01 – “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasları üzrə Dissertasiya Şurası fəaliy­yət göstərir. Hesabat ilində Dissertasiya Şurasında 15 nəfər kimya üzrə fəlsəfə doktoru və1 nəfər elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir.

1.  Əliyeva Mahizər Qafar qızı - Kataliz və Qeyri üzvi Kimya institutunun  elmi işçisi “Modifikasiya olunmuş seolitlər üzərində tsikloheksanolun oksidləşdirici dehidrogenləş­məsi” - mövzusunda 2316.01  - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru 12.01.2018 

2. Məmmədova Sevinc Rəhim qızı – Kataliz və Qeyri üzvi Kimya   İnstitutunun dissertantı Uran və toriumun bis-(2-hidroksi-5-alkilbenzil) amin və xlornaften turşuları ilə ekstraksiyası”- mövzusunda 2303.01- “Qeyri-üzvi kimya”. 26.01.2018

3. Səfərova Lalə Nizami qızı - Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin doktorantı  “Ben­zoy turşusunun aminli və nitro törəmələrinin metal komplekslərinin sintezi və tədqiqi” - mövzusunda 2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya”. 09.02.2018 

 4.  Həsənli Turan Mirzalı qızı - Bakı Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsinin doktorantı  “Tl-Gd (Tb) telluridlərinin və onlar əsasında bərk məhlulların alınmasının fiziki-kimyəvi əsasları” - mövzusunda 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya”. 23.02.2018

5. Səfərov Aqil Rafiq oğlu - Kataliz və Qeyri üzvi Kimya institutunun doktorantı “Krekinq və piroliz qazlarının birgə emalı kimya texnoloji kompleksinin optimal layihələn­dirilməsinin elmi əsaslarının yaradılması”  - mövzusunda 3303.01–"Kimya texnologiyası və mühən­disliyi". 16.03.2018

 6.  Süleymanova Turac İbrahim qızı- AMEA Naxçıvan Bölməsinin Təbii Ehtiyatlar İnstitu­tu­nun doktorantı   “Arsenin ikili və mis, gümüş, talliumla üçlü halkogenidlərinin su və üzvi mühitdə yeni alınma metodlarının işlənməsi” - mövzusunda 2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya”. 27.04.2018

7. Məmmədova Zülfiyyə Məmməd qızı - Kataliz və Qeyri üzvi Kimya institutunun disser­tantı “Ferrosen əsaslı bir- və çoxnüvəli metalkomplekslərin sintezi və tədqiqi” - mövzusunda 2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya”. 11.05.2018

8. Eminova Sənəm Fəxrad qızı - Bakı Dövlət Unversitetinin “Fiziki və kolloid kimya” kafed­rasının doktorantı “Modifikasiya olunmuş pentasil seolitlərin iştirakında etilbenzolun metanolla selektiv alkilləşməsi” - mövzusunda 2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz”. 25.05.2018

9. İsmayılova Bilqeyis Adil qızı -  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutun doktorantı “Seolit katalizatorlarının iştirakı ilə malein, mono- və dixlormalein anhidridlərinin aşağı molekullu (C1-C4) alifatik spirtlərlə efirləşmə reaksiyasının kinetika və mexanizmi”  - mövzusunda 2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz”. 14.06.2018

10.  Hüseynova Şəfəq Ənvər qızı -  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun doktorantı  “As-Mn(Cr)-Se üçlü sistemlərində faza tarazlığı, şüşəəmələgəlmə və alınan yeni fazaların xassələrinin tədqiqi"  - mövzusunda 2303.01 –“Qeyri-üzvi kimya” 29.06.2018

11. Babayev Elmir Məqsəd oğlu -  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun doktorantı “Qaz fazada xlortoluolların heterogen katalitik oksidləşməsi reaksiyalarının kinetikası və mexanizmi”  - mövzusunda 2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz”. 21.09.2018

12. Babayeva Nigar Yasin qızı - Naxçıvan Dövlət Universitetinin Kimya kafedrasının dissertantı “Parağaçay molibdenit filizi əsasında molibdenit konsentratının, ammonium molibdatın, molibden (VI) oksidin, mis, gümüş, talliumun tiomolibdatlarının alınması və onların fiziki-kimyəvi tədqiqi”  - mövzusunda 2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” 19.10.18

13. Qəhrəmanova Yeganə Balami qızı -  Kataliz və Qeyri üzvi Kimya institutunun elmi işçisi, doktorantı “Əlvan metallurqiyanın dəmirtərkibli tullantıları üzərində kükürd dioksidin qazvari reduksi­ya­edicilərlə reduksiyası” - mövzusunda 2303.01– "Qeyri-üzvi kimya" 26.10.18

14. Məmmədova Ulduz Vidadi qızı -  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun elmi işçisi, doktorantı  “Etilenin hydrogen peroksidlə etil spirti  və asetaldehidə  biomimetic katalitik monooksid­ləş­məsi ” mövzusunda 2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz” 16.11.18

15.  Məlikova Nuranə Nəhməd qızı -  Kataliz və Qeyri üzvi Kimya institutunun elmi işçisi, doktorantı “Yarımkeçirici katalaz-mimetik sensor”- mövzusunda 2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz” 30.11.18

 

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri

 

2017

2018

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi

3250593.0

3626114.00

Orta aylıq əmək haqqı

358.0

445.00

o cümlədən

- elmi işçilər

 

447.0

 

460.00

Büdcədən əlavə vəsaitin həcmi

 

14322.0

 

1500.00

 

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət

 

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda mükafatlar verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir.

 

1.12. Təltiflər və mükafatlar haqqında məlumat 

    1. Akademik Ə.Məcidov-80, AMEA-nın  müxbir üzvləri – E.Zeynalov -70 və Ə.Nuriyev-90 illik yubileyi münasibətilə AMEA-nın  Kimya Elimləri Bölməsinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişlər.
    2.  AMEA prezidentinin 35 yaşadək elmlər doktoru elmi dərəcəsi almış gənc alimlər üçün mükafatın təsis edilməsi barədə sərəncamına əsasən İnstitutun əməkdaşı kim­ya üzrə elmlər doktoru  Dünya  Babanlıya  institut rəhbərliyi tərəfindən 5(beş) min manat məbləğində pul mükafatı verilmişdir.
    3.  İnstitutun magistraturasının məzunu, kiçik elmi işçi  Nigar İbrahimova AMEA-nın magis­traturasında təhsil alan tələbələr arasında keçirilən  “Magistr-2017” müsabiqə­sinin  1-ci dərəcəli diplomuna layiq görülmüşdür
    4. Oktaybrın 31-də  elmi işçi İlahı Mehdiyeva elmi fəaliyyətdə fərqləndiyinə görə “Aka­demik Murtuza Nağıyev” adına mükafatın diplomuna, 4 gənc isə (S.Səfə­rəliyeva, N.Abdurəhmanova,  E.Bəhrəmov, V.Kərimli) həvəslən­dirici müka­fa­­ta layiq gö­rül­müş­dür.

26 aprel 2018-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən təşkil olunan ixtiraçılıq sahəsində nailiyyətlərə görə “İlin Patenti” nominasiyası üzrə V Respublika Müsabiqəsi  keçirilmişdir. İnstitutun təqdim etdiyi 10 patentdən:

– İ 2017 0056 “Kristallaşma prosesinin idarə olunması üsulu” müəllifləri  D.M.Ba­ban­lı, D.B.Tağıyev, S.Z.İmaməliyeva, İ.M.Babanlı, M.M.Əsədov 2-ci yerə;

– İ 2017 0025 “1-Metiltsikloheksodien-1,3-ün alınma üsulu” müəllifləri A.M.Əliyev, Z.A.Şabanova, Ə.İ.Kərimov, Ü.M.Nəcəf-Quliyev- həvəsləndirici müka­fa­ta layiq görülmüşlər.

 

4.1. İnstitutun elmi istiqamətləri üzrə problem şuralarının fəaliyyəti

 

İnstitutun nəzdində fəaliyyət göstərən “Qeyri-üzvi, analitik, fiziki kimya“  və “Kataliz” üzrə Problem Şuraları 2018-ci ildə müntəzəm olaraq bütün dissertant və doktorantların elmi-tədqiqat işlərinin mövzularını müzakirə edib.

4.2.  - “Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələri rəhbər tutaraq AMEA-nın 2020-ci ilədək İnkişaf Konsepsiyası ilə bağlı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:

 

Bilik iqtisadiy-yatın formalaş-ması

Elmin inkişaf etdiril-məsi

Elmin maddi-texniki bazasının yeniləşdiril-məsi

Hal-hazırda İnstitut qabaqcıl xarici ölkələrdə istehsal olunmuş 40 yaxın müasir  cihazlarla təchiz olunmuşdur. Bax 4.3.8.

 

 

Elmin informasiya təminat sisteminin təkmilləşdiril-məsi

İnstitutun saytı müasir proqramlardan olan HTMH, CSS və PHP proqram paketləri vasitəsi ilə hazırlanır. İnstitut haqqında Wikipedia bazasında olan informasiyanın yerləşdirilməsi məqsədi ilə yaradılmış işçi qrupu bu məlumatları həmin bazaya yerləşdirir.

İnstitutun saytında və AMEA-nın “SCİENCE.AZ” saytında olan İnstitutun səhifəsi mütəmadi olaraq yenilənir.

 

 

 

 

 

Elmin maliyyələşdirilməsi işində diversifikasiyanın aparılması

Elmi proqramların yerinə yetirilməsi ilə büdcədənkənar vəsaitin həcminin artırılması istiqamətində tədbirlər görülür.

 

 

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmaların bazarın tələblərinə uyğunlaşdırıl-ması

 

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmalar bilavasitə bazarın (Respublikanın iqtisadiyyatının) tələblərinə uyğunlaşdırılır.

 

 

Milli İnnovasiya Sisteminin formalaşdırıl-ması

AMEA-nın Elmi İnnovasiya Mərkəzi və Rəyasət Heyətinin İnnovasiya şöbəsi ilə birgə araşdırmalar aparılır.

 

 

Elm və istehsal arasında əlaqələrin gücləndirilməsi

– Karbon turşularının tiosemikarbazonları və hidrazonları ilə bir sıra keçid metallarının komplekslərinin bəzi xəstəliklər (qlaukoma, Alzheymer) üçün potensial dərman preparatları olduğu müəyyən edilmişdir.

– Kondensləşmə üsulu ilə polimer karbon nitrid və grafen oksid əsasında tərkibində metal olmayan foto- və elektrokataliz üçün multiplet katalizator və elektrod kimi istifadə potensialına malik hibrid kompozit materiallar hazırlanmışdır.

– Sintetik polivinilpirrolidon və orqano-bentonit əsasında alınmış kompozit materialın ağır me­tal ionlarının (Cr3+, Pb2+ və s.) filiz emalı tullantı sularından, kationaktiv, anionaktiv və qeyri-ionogen boyaların isə toxuculuq sənayesinin tullantılarından çıxarılmasında yüksək sorbsiya tutumuna malik olması müəyyən edilmişdir.

– İlk dəfə olaraq bir mərhələli bərk fazalı reaksiya ilə mikrodalğa texnologiyasından və yerli xammal olan Daşkəsən maqnetitindən istifadə etməklə  bir sıra metallarının  ferritləri alınmış və onların karbon monooksidin oksidləşməsində yüksək aktivliyi müəyyən edilmişdir.

–     Ferrosen törəmələri əsaslı nanokompozit məhlullarından istifadə etməklə müxtəlif təyinatlı tutumlarda formalaşan şlamların təmizlənməsi üçün Bakı ş. “EKOL Mühəndislik Xidmə­tləri” QSC-nın Ekoloji Monitorinq Departamentinin Kompleks Tədqiqatlar labora­toriya­sında sınaq tədqiqatları aparılmışdır.

–     Keçid metalların komplekslərinin Azərbaycanın ağır neftlərinin hasilinə və nəqlinə təsiri öyrənilib. Bu komplekslər əsasında hazırlanmış kompozit ilə asfalten və qətranların miqdarı çox olan Muradxanlı neftinin dinamik özlülüyünün 61% azalması müəyyən edilmişdir.

–     EP-300 qurğusunda (Sumqayıt şəh.) etilen istehsalının yan məhsulu – ağır qətranın emalı nəticəsində yüksək təmizliyi olan (98,9%) naftalinin alınma prosesi təklif edilir.

.  

 

 

4.3.2. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi

 

Cari ildə zəruri normativ-hüquqi sənəd təkmilləşdirilməyib.

 

 

4.3.3. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması

 

Akademik M.Nağıyev adına  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun Gənc Alim və Mütə­xəssislər Şurası  AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının Rəyasət Heyəti tərəfindən təstiq olunmuş  fəaliyyət planına uyğun olaraq İnstitut rəhbərliyinin dəstəyi ilə 2018-ci ildə bir sıra elmi-ictimai tədbirlər həyata keçirmişdir.

Cari  ilin aprel ayının 5-də İnstitutda Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının təşkilatçılığı ilə  195 saylı tam orta məktəbin şagirdləri üçün “Açıq qapı” günü keçirilmişdir. Hazırda ölkəmizdə elmin, təhsilin inkişafı və onların müasir səviyyədə inteqrasiyası üçün böyük imkanlar yaranmışdır və  bu istiqamətdə Akademiyada mühüm işlər görülür. Bu cür tədbir­lərin keçirilmə­sində məqsəd şagirdlərin dünyagörüşünün formalaşdırılması, onlarda kimya elminə marağın artırılmasıdır.

Tədbir çərçivəsində şagirdlər üçün kimya fənni üzrə viktorina keçirilmiş və qaliblər tərifnamə ilə təltif olunmuşlar. Bundan başqa açıq qapı çərçivəsində məktəbli uşaqlar üçün  Şura üzvlərindən Samirə Məmmədova, Gül­şən Nəhmətova  və Sevinc Osmanova tərə­fin­dən  müx­tə­lif maraqlı əyləncəli elmi şou­lar göstərilmiş, onların müxtəlif laboratori­yalara ekskursiyası təşkil olunmuşdur. Sonda  İnstitutun gənc alimi  Sevinc Osmanova  məktəblilər qarşısında “Zülallar, amintur­şuları və onların təbiətdə rolu” mövzu­sun­da məruzə ilə çıxış etmiş, uşaqları maraq­lan­­dıran sualları cavablandırmışdır. 19 sentyabr 2018-ci il tarixində  M.V.Lomono­sov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının bir qrup tələbəsi üçün institut rəhbərliyinin dəstəyi və  Gənc Alim və Mü­tə­xəssislər Şura­sının təşkilatçılığı ilə  İnsti­tutda ekskursiya təşkil olunmuşdur.

Tələbələri qəbul edən AMEA-nın vitse-prezidenti, institutun direktoru aka­demik Dilqəm Tağıyev öncə institutun qısa tarixi, əsas elmi istiqamətləri, apa­rı­­lan tədqiqat işləri və əldə olunan nailiyyətləri haqqında, eləcə də burada çalışmış görkəmli alimlər haqqında danışdı. Sonra akademik qeyd etdi ki, bu gün Azərbaycan təhsili və elmi qar­şı­sında duran əsas vəzifə - təhsilin və elmi tədqiqatların keyfiyyətinin yüksəl­dilməsi, ixtisaslı mütəxəssislərin və elmi kadrların hazırlanmasının təmin olun­masıdır.

Son illər AMEA-da həyata keçirilən islahatların mühüm istiqamətlərindən birini elm və təhsilin inteqrasiyası təşkil edir. M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Univer­sitetinin Bakı filialının tələbələrinin institutda olmasından məmnun olduğunu bildirən akademik qeyd etdi ki, adı çəkilən Universitet sayılıb –seçilən təhsil ocaqlarından biridir və təhsil sahəsində böyük nüfuza malikdır. Sonra tələbələr institutda bir sıra laboratoriyalarda aparılan elmi-tədqiqat işləri ilə, müasir cihaz və avadanlıqların iş prinsipi ilə tanış olublar.

Bundan başqa cari ildə BDU və Texniki Universitetin tələbələri üçün institutda yay təcrü­bəsi təşkil olunmuşdur. 

Ötən ildə olduğu kimi cari ildə də İnstitutda Şuranın təşəbbüsü ilə “Fiziki-kimyəvi analiz üsul­larından” seminarlar təşkil olunmuşdur. Seminarlarda gənc mütəxəssislər, dokto­rant­lar və magistrlər fəal iştirak etmişlər.     

 

04-09 iyul 2018-ci il tarixdə AMEA Kimya Elmlər Bölməsi və Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə kimya sahəsində tədqiqatlar aparan gənclər üçün “Gənc kimyaçıların yay məktəbi – 2018” adlı tədbir keçirilib.

Həmin tədbirdə İnstitutumuzun 10 fəal gənci iştirak etmiş, sertifikatla təltif olun­muşlar. Tədbir çərçivəsində kimyanın aktual mövzularına həsr olunan interaktiv müzakirələr təşkil olunub. Bir panel üzrə təşkil olunan müzakirədə İnstitutun apa­rıcı elmi işçisi, Şamo Tapdıqov “Xitin və Xitozan: təbiətdən müasir bio­tex­nologiya və gen mühəndisliyinə qədər” mövzu­sun­da məruzə etmiş və gənclərin suallarını cavablandırmışdır.

AMEA Rəyasət Heyətinin müvafiq qərarına uyğun olaraq institutda gənc mütəxəssislər, eləcə də doktorant və magistrlər üçün xarici dildən hazırlıq kurslarının təşkilində  Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası fəal iştirak etmişdir.

Institutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şu­ra­sının təşkilatçılığı ilə cari ilin oktyabr ayının 1-dən  20- dək İnstitutda “Akade­mik Murtuza Nağıyev” adına mükafatın veril­məsi üçün gənc alim və mütəxəssislər arasında müsabiqə  elan edilmiş, 5 nəfər gənc tədqiqatçı müsabiqədə iştirak üçün sənədlərini təqdim etmiş və onların elmi məruzələri dinlənilmişdir. İnstitut rəhbərliyinin əmri ilə yaradılan müsabiqə komissiyasının qərarına əsasən bu mükafata şura üzvü  İlahə Mehdiyeva layiq görülmüşdür. Digər 4 gəncə isə həvəsləndirici mükafat verilmişdir.


 

Gənc alim Şamo Tapdıqov AMEA-nın elmi-tədqiqat proqramı çərçivəsində 18.10.2018 tarixindən 28.10.2018-dək Almaniyanın Karlsruher Texnologiya İnstitutunda elmi eza­miyyətdə olmuşdur. 

Cari ildə Institut gənclərindən 2 nəfər SOCAR Elm Fondunun elan etdiyi müsabiqədə Xü­susi Layihələr (XL) istiqaməti üzrə, bir nəfər isə HM- Gənc alimlər üçün nəzərdə tutulan “həvəslən­dirici mükafat” istiqaməti üzrə qalib olmuşdur.

İl ərzində İnstitut gənclərindən  2 nəfər  fəlsəfə doktoru elmi  dərəcəsi almaq üçün disser­ta­siya müdafiə etmişdir.

Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası  “20 yanvar”, ”Xocalı soyqırımı“ kimi respublika əhəmiy­yətli  anım günlərinin İnstitutda qeyd edilməsinin  təşkilində aktiv iştirak  etmişdir.

 

4.3.4. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə 

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş, 2173 səhifəlik material hazırlanıb elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri: İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə, Babaxanova Nailə.

4.3.5. Təşkil olunmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi

 

Bax 1.7

4.3.6. AMEA-nın beynəlxalq elmi əlaqələrinin genişləndirilməsi barədə

Elmi Şuranın genişləndirilmiş iclaslarında Macarıstan Milli Sağlamlıq İnstitutunun bölmə rəhbəri, professor Geza Safrani “Şişlərin gen terapiyası”, İngiltərə Haddersfild Universitetinin professoru Vladimir Mixayloviç Viş­nyakov “Nanoquruluşlu materialların analitik tədqiqatları” və Türkiyə Cümhuriyyəti “Vestel” Müdafiə Sənayesi şirkətində araşdırmaçı, professor Sadiq Quliyev “Qatı oksid yanacaq elementləri” mövzularında maraqlı məruzələri dinlənilmişdir. 

 

4.3.8. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi

 

 Şöbə müdiri: k.ü.f.d., b.e.i. Vaqif Qasımov

 Şöbənin nəzdində aşağıdakı qruplar fəaliyyət göstərir:

-  Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

-  Spektral analiz qrupu

-  Elektron mikroskopiyası qrupu

-  Element analizi qrupu

Şöbənin tədqiqatlarının əsas istiqaməti müxtəlif sinif  təbii və süni birləşmələrin rentgenoqrafik, termiki, spektral, elektron mikroskopiya və element analizlərinin aparılmasından ibarətdir. Şöbə bu tədqiqatların aparılması üçün müasir cihazlarla təmin olunmuşdur.

Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

  1. Rentgenefaza analizi - 456 nümunə
  2. Termiki analiz - 73 nümunə

Spektral analiz qrupu

  1. İQ spektr - 136 nümunə
  2. UB spektr - 42 nümunə

Elektron mikroskopiya qrupu

  1. SEM analizi - 12 nümunə

 

 

        Avtomatik rentgen difraktometri                                                Derivatoqraf

 

    İnfraqırmızı və Ultrabənövşəyi                                  Atom qüvvə mikroskopu spektrometrlər

 

      Kütlə spektrometrli qaz xromotoqrafı             İnduktiv birləşmiş plazmalı kütlə spektrometr

 

 

4.3.9. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması

 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1, 2, 3 nömrələri çap olunmuş, 4-cü nömrələri isə nəşrə təqdim olunmuşdur. Kimya Prob­lemləri Jurnalı  2017-ci il oktyabr ayından  Web of Science bazasına daxil edilib.

 

 

Elmi işlər üzrə direktor müavini                        AMEA-nın müxbir üzvü

                                                                                 Məhəmməd  Babanlı

 

 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun

2017-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 

H E S A B A T

(direktorluq hesabatı)

 

Hesabat dövründə İnstitutda elmi-tədqiqat işləri aşağıda göstərilən 3 problem üzrə aparılmış 8 mövzunun, 32 işi üzrə  42  mərhələsi yerinə yetirilmişdir.

 

Qeyri-üzvi  kİmya

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem:         

Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi

 

Bu problem üzrə (3 mövzu, 13 iş, 16 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

–     Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, qırmızı şlam (QS) suspenziyası SO2 –nin müxtəlif qatılıqlarında tutulması və zərərsizləşdirilməsi üçün yararlıdır.Bunun sayəsində 250C-də bir mərhələdə Al2O3-ün 36-52%-ni məhlula kecirmək olur. QŞ-ın tərkibindəki metal birləşmələrinin  məhlula keçirilməsi çıxımını artırmaq üçün temperaturu və SO2 –nin məhluldakı qatılığını nisbətən yüksək səviyyədə saxlamaq lazım olduğundan, növbəti təcrübələrin avtoklavda aparılması qərara alınmışdır. 

 

–     Acınohur titanmaqnetit konsentratının təbii qazla reduksiyası vasitəsilə və bioaktiv xitozan (0,01%) modifikatorundan istifadə etməklə titan 4-oksidin rutil və anataz formalarının istiqamətli sintezinin optimal rejimi və parametrləri müəyyən edilmiş və prosesin texnoloji sxemi hazırlanmışdır.

 

–     Daşkəsən kobalt filizi və tullantıların emal prosesində alınan məhsullarda arsenin təlabata uyğun həddə qədər çökdürülməsi şəraiti tapılmışdır.

 

–     Titanın stilbazo və səthi aktiv maddə setilpiridinlə  müxtəlifliqandlı kompleksi,  dəmir xlorid asidokompleksinin isə etoksiakridinin azotörəməsi ilə ion assosiatı tədqiq edilmişdir. Hər iki elementin müxtəlif nümünələrdə təyininin fotometrik, ekstraksiyalı-fotometrik və ekstraksiyalı atom-absorbsiya üsulları işlənmişdir.

 

–      Lantanoidlərin qallium sulfid tərkibli şüşələri alınmış, onlarda həyəcanlanma (l=976 nm) zamanı şüalanmanın infraqırmızı sahədən görünən sahəyə keçməsi müşahidə edilmişdir ki, bu da həmin maddələrdən antistoks lüminofor kimi optiki lifli rabitə xətlərində və gecə görmə cihazlarında istifadə edilməsini mümkün edir. 

 

–     Günəş batareyalarında istifadə edilən CdS birləşməsinin fotohəssaslığından daha yüksək fotohəssaslığa və daha geniş spektr sahəsinə malik Cd3As2S3Se3 birləşməsi sintez edilmiş, onun optiki və fotoelektrik xassələri öyrənilmiş və fotorezistor kimi günəş batareyalarında istifadə olunmasının perspektivliyi göstərilmişdir. 

 

–     SnTe-Sb2Te3  və SnTe-Bi2Te3 sistemlərinin faza diaqramları yeni yanaşma tətbiq etməklə təkrar tədqiq edilmiş, onlarda SnSb2Te4, SnSb4Te7, SnSb6Te10, SnBi2Te4, SnBi4Te7 SnBi6Te10 tərkibli tetradimitəbənzər quruluşlu üçlü birləşmələr əmələ gəlməsi göstərilmişdir. Həmin birləşmələrin hamısının peritektik reaksiya üzrə parçalanmaqla əriməsi müəyyən edilmiş və peritektik tarazlıqların koordinatları təyin edilmişdir. EHQ üsulu ilə bu sistemlərin bərkfaza tarazlıqları diaqramları dəqiqləşdirilmiş, üçlü birləşmələrin standart parsial və inteqral termodinamik funksiyaları hesablanmışdır. Bi2O3-GeO2-B2O3 üçlü sistemində şüşəəmələgəlmə sahəsinin sərhədləri müəyyən edilmişdir.

 

–     Üzvi batareyalarda istifadə oluna bilən birləşmələrin alınması istiqamətində tədqiqatlar aparılmışdır. Üçlü asetoamin əsasında nitroksil radikalları alınmışdır.Üzvi batareyaların hazırlanmasında faydalı olan yeni birləşmələrin alınması üzrə tədqiqat işləri aparılmışdır. Benzidin törəmələri N,N,N׳,N׳ -  tetrabenzil,  N,N,N׳,N׳ – tetraaseto-benzidin və onların p-dibromksilolla polimerleri sintez olunmuşdur. Alınan birləşmələrin quruluşu və xassələri öyrənilmişdir. Sintez olunmuş  birləşmələrin Co(II), Ni(II), Cu(II)  və Mn(II) kompleksləri alınmışdır.  EPR üsulu ilə onların  kation  radikal əmələ gətirmək qabiliyyəti öyrənilmişdir. Dördəvəzli  benzidin-sink kation radikalının elektrod olaraq  bərk səthli elektrik batareyalarının alınmasinda istifadə edilməsinin  mümkünlüyü göstərilmlşdir.

 

–     Elektrokimyəvi müqayisə elektrodlarına qoyulan 7 təlabatdan altısının homogen Me6Fc+Me6Fc+ sistemi üzərində araş­dırıl­ması nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, bu sistem Fc+Fc+ sisteminə nəzərən daha perspektivli sistemdir və onun heterogen sistemdə elektrokimyəvi tədqiqatlarının aparılması  vacibdir.

 

–     Manqan(II),mis(II)-in yeni liqandlarla -histidin, arginin, karbamid, tiokarbamid [MnL2(H2O)2]Cl2, [MnL2Cl2], reniumun(ІV) α-amin ß-oksipropion turşusu (serin) ilə ([MLH][ReX6], [MLH][Re2X8] və [LH]2[ReX6], [LH]2[Re2X8](HX, X=Cl-,Br-)), vanadium(III) xloridin natrium pentakarbonilin renium Na+Re(CO) -5 ilə bir sıra koordinasion birləşmələrinin sintez metodikaları işlənib hazırlanmışdır. Alınmış  kompleks  birləşmələrin tərkibi, quruluş və xassələri müasir fiziki-kimyəvi metodlarla öyrənilmişdir (kimyəvi, İQ spektroskopiya, rentgen faza, termoqravimetrik və işığın dinamik səpilməsi.

 

–     İki valentli platin və palladiumun kükürd-oksigen və heterotsiklik azot atomu saxlayan aromatik karbohidrogenlərlə bir və altı nüvəli kompleks birləşmələr alınaraq, quruluşları İQ və RQA üsulları ilə öyrənilmişdir.

 

Kimyəvi kinetika və kataliz, fiziki kimya

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

Problem:   

Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması.

 

Bu problem üzrə (4 mövzu, 15 iş, 21 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

–     Perflüorlaşdırılmış dəmirtetrafenilporfirin (per-FTPhPFe(III)OH/Al2O3) biomimetik katalizatorunun tsikloheksan və metiltsikloheksan qarışığının hidrogen peroksidlə oksidləşməsində tsikloheksana qarşı yüksək seçiciliyi müəyyən edilmiş və  göstərilmişdir ki, 2000C-də 11.3% tsikloheksanon və 2300C-də - 23.2% tsikloheksen alınır.

 

–     Triptofanla  CoCI2.6H2O və MnCI2.4H2O kompleks duzları alınmışdır.  Komplekslərin alınma prosesinin reaksiyası göstərilmişdir. Bu komplekslər  işıqa və havaya qarşı davamlıdırlar, spirtlərdə və üzvi  həlledicilərdə həll olmurlar, lakin otaq  temperaturunda suda yaxşı həll olunurlar. Alınan triptofan kobalt(II)xlorid və manqan(II)xlorid  komplekslərinin tərkibi  İQ- və UB-spektroskopiyaları  ilə təsdiq olunmuşdur və onların quruluşunun  ehtimal edilən sxemi göstərilmişdir.

 

–     H2O2-nin  termiki parçalanması zamanı (60оС) alınan oksigenin əmələ gəlmə sürətinin qiymətləri müəyyən olunmuşdur. Alınmış göstəricilər standart qazometrik qurğunun  vasitəsi ilə karbohidrogenlərin oksidləşməsi prosesi zamanı oksigenin udulma sürətinin dəqiq ölçülməsinə imkan yaradır.Parçalanma zamanı oksigenin əmələ gəlmə sürəti hidrogen- peroksidin qatılığı ilə düz mütənasibdir. H2O2-in  termiki parçalanması bir tərtibli reaksiyaya  uyğun baş verir.Fullerenlərin   katalitik  təsiri nəticəsində  hidrogen peroksidin  parçalanma  prosesi  dəfələrlə sürətlənir.Fulleren dudası  hidrogen peroksidin parçalanma prosesində fulleren C60-a  nisbətən daha aktiv katalitik təsirə malikdir.

 

–     Metanın 8% Mn2+, 7% Li+ və 8% Ni2+ ionları ilə modifikasiya olunmuş təbii klinoptilolit üzərində 1,4-butandiola oksidləşdirici çevrilmə reaksiyası işlənib hazırlanmışdır. Reaksiya ikipilləli reaktorda 16000-25200 saat-1 həcmi sürətlərdə, birinci reaktorun temperaturu T1= 670-8000C, metanın, =0,267-0,536 mol/saat, oksigenin,=0,178-0,267 mol/saat molyar sərfiyyatları ilə aparılır, belə ki birinci reaktorun çıxışında kontakt qazına 0,116-0,267 mol/saat molyar sərfiyyat ilə oksigen verilir və reaksiya məhsulları ikinci reaktorda T2=600-7000C temperaturda oksidləşdirilir. Optimal şəraitdə 1,4-butandiolun çıxımı 23% təşkil edir.

  

–     Mo, P modifikasiyalı və SiO2 yaxud Al2O3 daşıyıcılı  oksovanadium sistemlərinin xlortoluolun qaz fazalı  selektiv oksidləşmə prosesində ən aktiv və selektiv sistemlər olduğu qeyd edilmişdir. Katalizatorlar  yüksək regenerasiya qabiliyyətli olub, dəfələrlə istifadəyə yararlıdırlar. Katalizatorların aktivlik və selektivliklərinə əsasən  reaksiyanın optimal şəraiti seçilmişdir.  p- və m-xlortoluollar yüksək selektivlik göstərir (72–92%), p-Xlor toluol m-xlor toluol törəmələrindən  daha çox reaksiya qabiliyyətinə malikdir. Xlorbenzol, xlortoluolların tərkibindəki xlor atomlarının miqdarı və vəziyyəti ilə katalitik oksidləşmə reaksiyasının konversiya, selektivliyi arasında korrelyasiya   müəyyən edilmişdir ki, bu da  oksidləşmə məhsullarının  paylanmasını proqnozlaşdırmağa  imkan verir.

 

–     İlk dəfə olaraq bir mərhələli bərk fazalı reaksiya ilə mikrodalğa texnologiyasından və yerli xammal olan Daşkəsən maqnetitindən istifadə etməklə  Ni, Co, Zn və Cu metallarının  ferritləri alınmış və onların karbon monooksidin oksidləşməsində yüksək aktivliyi müəyyən edilmişdir.

 

–     Qrafit oksid və polimer karbon nitridlər əsasında potensial kimyəvi və foto- aktivliyə malik oksigen və azot tərkibli funksional qruplarla zəngin hibrid-kompozit material yaradılmışdır.

 

–     Polimer karbon nitridin yeni mezoməsaməli quruluşlu (mg-C3N4) və PCl5 ilə modifikasiya olunmuş analoqları sintez edilmiş və karbohidratların qiymətli texniki məhsullar olan 5-hidroksimetilfurfurala (HMF) və levulin turşusuna çevrilməsi prosesində aktivliyi tədqiq edilmişdir. Hazırlanmış katalizator nümunələri D-fraktozu nisbətən aşağı temperaturlarda (100-1200C) qiymətli texniki məhsullara – hidroksimetilfurfurala və levulin turşusuna yüksək çıxımla (63-75%) çevirməyə imkan verir.

 

–     Nanoölçülü gümüş hissəcikləri saxlayan kvaternizə olunmuş poli-4-vinilpiridin hidrogeli əsasında sintez olunmuş kompozitlərdə doksisiklin antibiotiki immobilizə olunmuş və müəyyən edilmişdir ki,  doksisiklin nanokompozitin tərkibində bioloji aktivliyini uzun müddət saxlayır və onun daşıyıcıdan tədricən ayrılması azı 48 saat ərzində müşahidə olunur.

 

–     Vanadium üzvi liqandlı birləşmələrinin termiki işləmə yolu ilə Al2O3 səthinə çökdürülməklə əldə olunmuş V2O3/Al2O3 və V2O5/Al2O3 nanostrukturlaşdırılmış katalitik sistemlərin köməyi ilə izobutan misalında V-Sb-Ox   mövcud katalitik sistemlərlə müqaisədə onların daha mülayim  şəraitidə oksidləşdirici dehidrogenləşdirici xassəyə malık olmaları müəyyən edilmişdir. Çən dibi şlamların daha effektiv təmizlənməsi üçün ferrosen törəməsi əsaslı kompozit məhlulu hazırlanmış və sınaq tədqiqatları aparılmaqla onun praktiki əhəmiyyətə malik olması ilə əlaqədar akt alınmışdır.

 

–     Elektrokimyəvi yolla alınmış şüşə/(In2O3,SnO2)/CdS(CdTe) əsasında nanoquruluşlu Günəş elementini və elektrik enerjisini akkumulyasiya edən nanokondensatoru özündə cəmləşdirən hibrid cihazın konstruksiyası və hazırlanma metodikası işlənib hazırlanmışdır.

 

–     İlk dəfə olaraq xlorid elektrolitindən  Re-Cu-Te sistemində əmələ gələn nazik nano təbəqələrinin elektrokimyəvi yolla  alınma üsulu işlənib hazırlanmış və elektroliz üsulu ilə alınan renium-tellur-mis təbəqələrinin volt-amper xarakteristikalarının öyrənilməsi əsasında belə nəticəyə gəlmək olar ki, həmin təbəqələr hesablama texnikasında və mikroelektronikada əsasən tez təsiredici çevrilmə cihazlarında istifadə edilə bilər.

 

–     Adsorbsiya-desorbsiya prosesləri nəticəsində Co2+ və  Cu2+ ionlarının metil və etil aminlə modifikasiya olunmuş effektiv sorbentlər qismində klinoptilolit və mordenitdə qatılaşdırlma dərəcələri 12–14 dəfə intervalında dəyişmişdir.Birli  metil, etil aminlərlə modifikasiya olunmuş təbii klinoptilolit və mordenit seolitləri ion-mübadilə tutumlarına görə belə qeyri-üzvi sorbentlərdən geri qalmır, sorbsiya  tutumlarına görə isə hətta onları üstələyir. Çoxlu reagent sərfinə səbəb olan sintetik sorbentlərlə müqayisədə belə təbii ünsürlər daha əlverişlidir.

 

–     Polivinilpirrolidon və üzvi-gil əsasında alınmış polimer nanokompozit material model məhlullardan ağır metal ionlarının (Pb2+,   Mn2+) sorbsiyasında tətqiqi göstərmişdir ki, həmin material optimal şəraitdə (pH≈5,t=60°C) bu ionlara qarşı seçici sorbsiya tutumuna (uyğun olaraq) 0,0029 və 0,003 mol/q) malikdir.Təbii klinoptilolitin uran (U234,U235,U238) izotoplarının gil suspenziyasından sorbsiya prosesində (pH=5-7),sorbat və sorbentin miqdarlarına təsiri müəyyənləşdiri­mişdir.Optimal sorbsiya rejimində aktiv klinoptilolitin həmin izotoplara qarşı statik sorbsiya tutumunun SST=34,5 mq/q olması müəyyən olunmuşdur.

 

Kimya texnologiyası və mühəndisliyi

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

 

Problem:     

Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi

 

Bu problem üzrə (1 mövzu, 4 iş, 5 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakına diqqət yetirmək olar:

 

   Çirkab neft sularının asfaltenlərdən maye fazalı erstraksiya yolu ilə təmizlənməsi prosesinin hesablanmasında, avadanlığ tərtibatında və texnoloji sxemin hazırlanmasında istifadə oluna bilən asfaltenlərin toluolda həll olmasının  kinetik tənliyi işlənilib hazırlanmışdır.   

 

–     Gümüş tioqallat (AgGaS2) əsasında yüksək rentgendozimetrik xarakteristikalara malik monokristalların yetişdirilməsi üçün üsul təklif edilmiş və göstərilmişdir ki, geniş intervalda yüksək rentgen həssaslığa malik olan AgGaS2 kristalları soyudulmadan qeyri-ətalətli rentgen şüalarını qeyd edən cihazlarda tətbiq oluna bilər.

 

–     Qarışıq neft karbohidrogen xammalının pirolizinin yan məhsulu – ağır qətranı emal etməklə, tərkibində azulenlərin ümumi miqdarı (kütlə payı) 42,87%, hasilat dərəcəsi 81,98% çatan, 235-2500C fraksiyası alınıb.

 

–     Eksperimental tədqiqatlar əsasında saxlama müddəti bitmiş TQ-2 “Samin” raket yanacağının zərərsizləşdirilmə məqsədilə yanacağın rektifikasiyası ilə az miqdarda dietilaminin qarışığı ilə 43% texniki trietilamin və 41% ksilidinin izomerləri alınmışdır. Ayrılan müxtəlif izomerli ksilidinləri azoboya və piqment istehsalında, pestisidlərin sintezində, vulkanizasiya sürətləndiricisi, antioksidant, filizin köpükəmələgətiricisi kimi istifadəsinə imkan verir. Alınan texniki trietilamin isə mineral gübrə, herbisid, boya istehsalında istifadə edilir.

 

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının, habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat

 

1. “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrası ilə əlaqədar 2017-ci ildə görülmüş işlər:

- İnstitutda işlənib hazırlanmış korroziya əleyhinə “Polietilen-Polistirol Bitum modifikasiyası əsasında hidrofob hermetiklər” elmi-texniki şərtlər və tövsiyyələr Quba rayonu suvarma sistemləri idarəsinin “Xan arxı” kanalının təmir işlərində 1800 pn.M həcmində və “Şəmkir maşın kanalının (II növbəsi)” tikintisində 4000 pn.M həcmində tətbiq olunub.

- Mingəçevir su anbarının sualtı polad  qurğularında mikrobioloji bakteriya-ların və onların həyat fəaliyyətinin nəticəsi olan hidrogen sulfid korroziyası aşkar edilmişdir. Bu mikroorqanizmlər anaerob xassəli olub sudakı SO42-  ionları ilə  qidalanaraq  H2S ifraz etməklə, pittinq korroziyasına səbəb olması təsdiq edilmişdir. Aşkar olunmuş korroziya prosesinin qarşısını almaq üçün göstərilən hidrotexniki qurğuların katod mühafizəsini təşkil etmək tövsiyə olunmuşdur.

 

2. “Azərbaycan Respublikasında sənayenin inkişafına dair 2015-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın həyata keçirilməsi üzrə Tədbirlər Planı əsasən (4.12 və 4.15) bəndlər üzrə 

– Meliorasiya və su təsərrüfatı sistemində magistral su kəməri və hidrotexniki qurğuların tikintisində deformasiya olunmuş kanal bəndi və korroziya əleyhinə hermetiklər kimi modifikasiya olunmuş bitum-polimer kompozisiya örtüyü “Bikoplast” təklif olunur.

– Hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması və mühafizəsinin təşkili məqsədilə orada baş verən fiziki-kimyəvi proseslər öyrənilir və alınmış nəticələr əsasında onların mühafizə sistemi təklif ediləcək.

–  Elektrokimyəvi yolla alınmış şüşə/(In2O3,SnO2)/CdS(CdTe) əsasında nanoquruluşlu Günəş elementini və elektrik enerjisini akkumulyasiya edən nanokondensatoru özündə cəmləşdirən hibrid cihazın konstruksiyası və hazırlanma metodikası işlənib hazırlanmışdır.

– Krekinq və piroliz qazlarının emalı kompleksinin optimal layihələşdirilməsi misalında kimya-texnoloji sistemlərin modelləşdirilməsi və optimal layihələşdirilməsinin yeni metodu (optimal uzlaşdırılmış material və istilik axınlarının təyini) işlənib hazırlanmışdır.

 

4. “Azərbaycan Respublikası iqtisadiyyatının əsas sektorları üzrə strateji yol xəritələrinin icrası” ilə bağlı AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu tərəfindən irəli sürülmüş təkliflər:

– Kimya, energetika, metallurgiya sənayesinin hidrogen tələbatını ödəmək üçün suyun elektrolizi və fotoelektrolizi prosesinin effektivliyinin yeni nəsil katalizatorlar ilə artırılması müəyyən edilmişdir.

– Qarışıq Cr-Ti karbidləri  formalaşdırılmış örtüyə molibdenin daxil edilməsi ilə poladın korroziyaya və erroziyaya dayanıqlığının əsaslı şəkildə yüksəldilməsi və termodiffuziya üsulu ilə işlənmiş bu tip poladların istehsal texnologiyası hazırlanmışdır.

– Mingəçevir su anbarının sualtı polad qurğularında pittinq korroziyasına səbəb olmuş mikrobioloji bakteriyaların və onların həyat fəaliyyətinin nəticəsi olan hidrogen sulfid korroziyasına qarşı mübarizə üsulların işlənməsi və tətbiqi istiqamətində işlər aparılır.

– Ölkə ərazisində boksit yataqlarının qiymətləndirilməsi, habelə alüminium istehsalı prosesində yaranmış tullantı şlamın təkrar emal üçün yararlığı istiqamətində tədqiqatların aparılır (AMEA-nın Geologiya və Geofizika İnstitutu ilə birlikdə).

– Membran filiz emalı texnologiyası əsasında filiz və filiz tullantılarından sənaye əhəmiyyətli komponentlərin ətraf mühitə zərər vurmayan yeni kompleks çıxarılma-emal texnologiyasının işlənməsi və pilot qurğu hazırlanır (AMEA-nın Geologiya və Geofizika İnstitutu ilə birlikdə).

 

3. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 20 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında informasiya cəmiyyətinin inkişafına dair Milli Strategiyanın həyata keçirilməsi üzrə 2016-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində tapşırılmış işlərin icrası (2.2,  2.3 və  5.1,  5.2) bəndlər üzrə tədbirlər mütəmadi olaraq keçirilir.

 

 

1.2.  Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsi haqqında alınmış mühüm nəticələr

 

Problem:

Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və   yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi.

 

–       Acınohur titanmaqnetit konsentratının təbii qazla reduksiyası vasitəsilə və bioaktiv xitozan (0,01%) modifikatorundan istifadə etməklə titan 4-oksidin rutil və anataz formalarının istiqamətli sintezinin optimal rejimi və parametrləri müəyyən edilmiş və prosesin texnoloji sxemi verilmişdir.

 

Гасымова А.М., Самедзаде К.М., Келбалиев Г.И., Мамедов А.Н., Шадлинская Г.В. Восстановление титаномагнетитовых концентратов метаном для получения железного порошка и анатаза //Фундаментальные Исследования. Москва, 2017, № 9(1). С.36-41

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru, professor Asif Məmmədov, elmi işçi Afəridə Qasımova, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Qasım Səmədzadə

 

–       Lantanoidlərin qallium sulfid tərkibli şüşələri alınmış, onlarda həyəcanlanma (l=976 nm) zamanı şüalanmanın infraqırmızı sahədən görünən sahəyə keçməsi müşahidə edilmişdir ki, bu da həmin maddələrdən antistoks lüminofor kimi optiki lifli rabitə xətlərində və gecə görmə cihazlarında istifadə edilməsini mümkün edir.

 

Bakhtiyarly I.B., Abdullayeva A.S., Kurbanova R.D., Karimov P.I. The ternary system Ln2S3-Ga2S3-EuS and glass formation.//Azerbaijan Chemical journal, 2016, № 3, p. 113-121.

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru, professor İxtiyar Bəxtiyarlı, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Rüqsana Qurbanova.

 

–       Günəş batareyalarında istifadə edilən CdS birləşməsinin fotohəssaslığından daha yüksək fotohəssaslığa və daha geniş spektr sahəsinə malik Cd3As2S3Se3 birləşməsi sintez edilmiş, onun optiki və fotoelektrik xassələri öyrənilmiş və fotorezistor kimi günəş batareyalarında istifadə olunmasının perspektivliyi göstərilmişdir.

 

     Imir I. Aiyev, Ceyran A.Ahmedova,  Farzaliyev A.A. Phase equlibria in the As2Se3-Tl3As2S3Se3  system and properties of alloys. //Chemistry and chemical technology. 

      2017.Vol. 11, No. 2, p. 138–143.

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru, professor İmir Əliyev, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Ceyran Əhmədova (Adıyaman Universiteti, Türkiyə Respublikası)

  

Problem:

Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması

 

–        Perflüorlaşdırılmış dəmirtetrafenilporfirin (per-FTPhPFe(III)OH/Al2O3) biomimetik katalizatorunun tsikloheksan və metiltsikloheksan qarışığının hidrogen peroksidlə oksidləşməsində tsikloheksana qarşı yüksək seçiciliyi müəyyən edilmiş və  göstərilmişdir ki, 2000C-də  11.3% tsikloheksanon və 2300C-də - 23.2% tsikloheksen alınır.

 

S.Aghamammadova, I. Nagieva, L.Gasanova, T. Nagiev.Кinetics and Mechanism of the Reaction of Coherently Synchronized Oxidation and Dehydrogenation of  Cyclohexane by Hydrogen Peroxide. // International Journal of Engineering Research and Applications (IJERA), Volume 7, Issue 2, 2017, p. 36-40.

 

İcraçılar: akademik Tofiq Nağıyev,kimya üzrə fəlsəfə doktoru Lətifə Həsənova, elmi işçi Səriyyə Ağaməmmədova.

 

–       İlk dəfə olaraq bir mərhələli bərk fazalı reaksiya ilə mikrodalğa texnologiyasından və yerli xammal olan Daşkəsən maqnetitindən istifadə etməklə  Ni, Co, Zn və Cu metallarının  ferritləri alınmış və onların karbon monooksidin oksidləşməsində yüksək aktivliyi müəyyən edilmişdir.

 

Зульфугарова С.М., Аскеров А.Г., Гасангулиева Н.М., Шакунова Н.В., Алескерова З.Ф., Литвишков Ю.Н., Талышинский Р.М. Исследованиe поверх­ностной кислотности гетерогенных катализаторов термодесорбцией аммиака  под воздействием электромагнитного  СВЧ-излучения. //НефтеГазоХимия  № 1, 2017, Москва, с. 54-58.

 

İcraçılar:  AMEA-nın müxbir üzvü Yuriy Litvişkov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Sima Zülfüqarova, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Narqələm Həsənquliyeva,  elmi işçi Zuleyxa Ələsgərova.

 

–       Nanoölçülü gümüş hissəcikləri saxlayan kvaternizə olunmuş poli-4-vinilpiridin hidrogeli əsasında sintez olunmuş kompozitlərdə doksisiklin antibiotiki immobilizə olunmuş və müəyyən edilmişdir ki,  doksisiklin nanokompozitin tərkibində bioloji aktivliyini uzun müddət saxlayır və onun daşıyıcıdan tədricən ayrılması azı 48 saat ərzində müşahidə olunur.

 

S.F.Humbatova, Sh.Z.Tapdigov, S.M. Mammadova, N.A.Zeynalov, D.B.Tagiyev. Synthesis and Study of Structure Silver Nanoparticles by Polyethyleneglycol-Gum Arabic Polymers. Journal of Nano Research. 2017, vol. 45, p. 25-33.

 

İcraçılar:  kimya üzrə elmlər doktoru Nizami Zeynalov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Şamo Tapdıqov, akademik Dilqəm Tağıyev

 

–       Elektrokimyəvi yolla alınmış şüşə/(In2O3,SnO2)/CdS(CdTe) əsasında nanoquruluşlu Günəş elementini və elektrik enerjisini akkumulyasiya edən nanokondensatoru özündə cəmləşdirən hibrid cihazın konstruksiyası və hazırlanma metodikası işlənib hazırlanmışdır.

 

Eminov Sh.O., Tagiyev D.B., AliyevA.Sh., Soltanova N.Sh., Guliyev J.A., Jalilova Kh.D., Ismayilov N.J., Hasanov I.S., Rajabli A.A., Mamedova G.Kh., Gurbanov I.I., Mahmood Elrouby «Photo and electrical peculiarities of the nanostructured glass /ITO/AAO and glass/ITO/CdS systems» //J. Materials Science: Materials in Electronics, 2016, vol. 27, number 9, p. 9853-9860.

 

İcraçılar:  kimya üzrə elmlər doktoru Akif Əliyev, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Vüsalə Məcid-zadə, dissertant Natəvan Soltanova, akademik Dilqəm Tağıyev, fizika riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru Şixəmir Eminov və fizika riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru Namiq İsmayılov (AMEA Fizika İnstitutu)

 

Problem:

Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi.

 

–       Gümüş tioqallat (AgGaS2) əsasında yüksək rentgendozimetrik xarakteristikalara malik monokristalların yetişdirilməsi üçün üsul təklif edilmiş və göstərilmişdir ki, geniş intervalda yüksək rentgen həssaslığa malik olan AgGaS2 kristalları soyudulmadan qeyri-ətalətli rentgen şüalarını qeyd edən cihazlarda tətbiq oluna bilər.

 

Asadov M.M., Mustafaeva S.N. Guseinov D.T. X-Ray Dosimetric Characteristics of AgGaS2 Single Crystals. // Inorganic Materials. 2017. V. 53. № 5. P. 457–461.

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru, professor Mirsəlim Əsədov, fizika riyaziyyat üzrə elmlər doktoru Solmaz Mustafayeva (AMEA Fizika İnstitutu).

 

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər

 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Rusiya EA-nın İ.B.Qrebenşikov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunun “Nanoölçülü sistemlərin fiziki kimyası” laboratoriyası, Tomsk Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Universiteti, Belarusiya  Dövlət Informatika və Radioelektronika Universitetinin  kimya  kafedrası,  Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu,  Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “Azdövsutəslayihə” H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyini, qeyd etmək olar.

İnstitut alimləri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və onun nəzdində olan “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universitetinin “Fizika” kafedrası, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə birgə əməkdaşlıq edirlər.

Bundan əlavə 2017-ci il ərzində  Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, İcveç, Hollandiya, Danimarka, Türkiyə, Tayvan və s. ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri və Universitetləri ilə elmi əməkdaşlıq davam etmişdir.

İnstitutda 2015-ci ildə açılmış iki beynəlxalq laboratoriya, İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmişdir.

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katalizator kimi tədbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olunmuşdur.

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçıları  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azərbaycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir. 

 

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak 

2017-ci ildə maliyyələşdirilmiş  qalib qrant layihələri

 

Layihənin adı

Azərbaycan Respublikasının geotermal suları və geotermal enerji resursları

Təqdim edildiyi

Fond (yerli və beynəlxalq)

Azərbaycan Respublikasinin Prezidenti Yaninda Elmin İnkişafi Fondu Qrant Layihələri Müsabiqəsi Kompleks elmi-tədqiqat proqramlarılayihələri müsabiqəsi EİF- KETPL-2015-1(25)

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2017-2018

Layihə rəhbəri

(adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

Həm rəhbər AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi  Kimya İnstitutu

Layihənin məbləği

200 000 manat

 

Layihənin adı

Triptofanın bəzi biogen metallarla komplekslərinin sintezi və radioprotektor xassələrinin öyrənilməsi

 

Təqdim edildiyi

Fond (yerli və beynəlxalq)

Ukrayna Elm Fondu

Təqdim edildiyi il

2016

Layihənin həyata keçirildiyi illər

2017-2018

Layihə rəhbəri

(adı, soyadı, elmi dərəcəsi)

k.ü.f.d. Fidail Cəlaləddinov, AMEA-nın Radiasiya Problemləri İnstitutu ilə birgə

Layihənin məbləği

50 000 dollar

 

 

2017-ci ildə digər (xarici) müsabiqələr və müraciət edən

əməkdaşların qrant layihələrinin

 

S İ Y A H I S I

 

Müsabiqənin adı

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu 1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant  müsabiqəsi

Layihənin adı

Elektron çeviriciləri üçün yeni aşağıölçülü keçid metalları oksidlərinin və topoloji izolyatorların işlənib hazırlanması

 

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: akademik Dilqəm Tağıyev (KQÜKİ); layihənin həmrəhbəri: k.e.d., prof. Vladimir Zlomanov (M.V.Lomonosov adına MDU)

 

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Müsabiqənin adı

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu 1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant  müsabiqəsi

Layihənin adı

Təbiətdən rasional istifadənin təminatı məqsədi ilə neftlə çirklənmiş torpaqların və neft şlamlarının rekultivasiyasına dair yeni kompleks yanaşma

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: k.ü.f.d., dos. Mirheydər Abbasov (KQÜKİ); layihənin həmrəhbəri: k.e.n., dos. Lidiya Svarovskaya (REA-nın Sibir bölməsinin Neftin Kimyası İnstitutu )

 

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Müsabiqənin adı

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu 1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant  müsabiqəsi

Layihənin adı

Lantanoid tərkibli şüşəvari yarımkeçiricilər əsasında informasiya və tibbi optika materialları

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: k.e.d., prof. İxtiyar Bəxtiyarlı (KQÜKİ); layihənin həmrəhbəri: k.e.d., prof. Yuriy Tveryanoviç (Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti)

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

 

Müsabiqənin adı

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu 1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant  müsabiqəsi

Layihənin adı

Misin mürəkkəb xalkogenidləri ortatemperaturlu termoelektrik materialları kimi: sintezdən, faza tarazlıqlarından "tərkib-quruluş-xassə" əlaqəsinə

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: k.e.d., prof. Məhəmməd Babanlı (KQÜKİ); layihənin həmrəhbəri: k.e.d., prof. Andrey Şevelkov (M.V.Lomonosov adına MDU)

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

 

Müsabiqənin adı

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu 1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant  müsabiqəsi

Layihənin adı

Elektrik enerjisinin üzvi akkumulyatorları üçün aromatik aminlər və diaminlər əsasında kation əmələ gətirə bilən yeni elektrod materiallarının sintezi və tədqiqi

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: akademik Əjdər Məcidov (KQÜKİ); layihənin həmrəhbəri: t.e.d., prof. Serqey Qriqoryev (“MEİ” Milli Tədqiqat Universiteti )

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

Müsabiqənin adı

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu 1-ci Azərbaycan-Rusiya birgə beynəlxalq qrant  müsabiqəsi

Layihənin adı

“Karbohidrogenlərin koherent-sinxronlaşdırılmış oksidləşmə reaksiya­larının tədqiqi üçün heterogen katalizatorların aktiv səthlərinin təşkili: dərin çevrilmələrdə selektivliyin idarəolunması metodlarının axtarışı

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: k.e.d., prof. Sərdar Zeynalov (KQÜKİ); layihənin həmrəhbəri: k.e.d., prof. Eldar Dəhnəvi (Tomsk Dövlət Universiteti)

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

Müsabiqənin adı

AMEA-nın “Beynəlxalq Elmi Əməkdaşlıq” Müştərək Elmi Tədqiqat layihəsi (Bolqarıstan Respublikası)

Layihənin adı

“FeChx-TiO2-MoSx hibrid katodlarının elektrokimyəvi və foto­elektro­kimyəvi tədqiqi”

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: k.e.d. Akif Əliyev (KQÜKİ);  layihənin

həmrəhbəri: t.e.d., prof. Evelina Slavçeva (akad. Yevgeni Budevski adına Elektrokimya və Energetik sistemlər İnstitutu)

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

Müsabiqənin adı

AMEA-nın “Beynəlxalq Elmi Əməkdaşlıq” Müştərək Elmi Tədqiqat layihəsi (İtaliya Respublikası)

Layihənin adı

“L-tiroksinin xitozanın N-trimetil yodlu törəməsinə inkapsul­laşdırılması və onun uzun müddət nəzarətli ayrılmasının in-vitro bioloji tədqiqi”

Müraciət edən

Layihənin həmrəhbəri: k.e.d. Nizami Zeynalov (KQÜKİ);  layihə­nin

­həmrəhbəri: prof. Maria Grazia Raucci (Polimerlər, kompozitlər və Biomateriallar İnstitutu)

İl

2017

 

 

 

 

 

 

 

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fondunun

2017-ci il üçün elan etdiyi müsabiqəyə təqdim olunmuş  və

texniki ekspertizadan keçmiş layihələrinin

 

S İ Y A H I S I

 

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fondu Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında çalışan alimlərə əlavə yaradıcılıq imkanları yaratmaq, fundamental və tətbiqi xarakterli elmi tədqiqat işləri, neft, qaz və neft-kimya sənayesi ilə bağlı innovativ elmi araşdırmaları daha da inkişaf etdirmək məqsədilə 28  sentyabr 2017-ci il tarixində müsabiqə elan etmişdir və 1 noyabr 2017-ci il tarixində layihələrin qəbulu  başa çatmışdır.

 

Layihənin adı

Elmi müəssisə

Aid olduğu elmi sahə

Layi-

hənin növü

İcra müddəti

Layihə

rəhbəri

Layihə-

nin smeta dəyəri

AZN

1

2

3

4

5

6

7

8

1

Neft avadanlıqlarında para­fin, qətran, asfalten və qum hissəciklərinin çök­mə­sinin modelləşdirilməsi və praktik prob­lem­lərin həlli

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Kimya elmləri

 

ET

24 ay

Qüdrət

Kəlbəliyev

İsfəndiyar

oğlu

176 043

1

2

3

4

5

6

7

8

2

Qeyri-tarazlıqlı heterofazalı neft-kim­ya proseslərinin və neft-qaz sistem­lərinin riyazi və fiziki-kimyəvi model­ləş­diril­mə­si

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Kimya elmləri, Texnika elmləri

ET

24 ay

Mirsəlim Əsədov

Mirələm

oğlu

179806,2

3

Neft laylarına təsir zamanı səthi-aktiv maddələrin (SAM) məsaməli mühitdə adsorbsiya proseslərinin model­ləş­di­ril­­məsi

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Texnika elmləri

 

ET

12 ay

Qoşqar

Əliyev Seyfulla

oğlu

60 880

4

Neft veriminin artırılması üçün nano­sis­temlərin  hazır­­­lan­ması

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Yer elmləri, Kimya elmləri

ET

12 ay

Əjdər

Məcidov

Əkbər oğlu

 

99 539

5

Uzun müddət istismar olun­mayan neft yataqlarının me­tal üzvi birləşmə tərkibli yüksək effektli emulsiyalaş­dırıcı nano­kom­pozit qələvi məhlul­lardan istifadə et­mək­lə qeyri-nyuton neftlərin hesa­bına neftvermənin artı­rılması texnologi­yasının işlən­məsi

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Yer elmləri

 

ET

12 ay

Fikrət

Sadıqov

Məmməd

oğlu

100 000

6

Koordinasion birləşmələrin neftin reo­loji xassələrinə təsirinin tədqiqi.

 

 

Kataliz və Qeyri-üzvi kimya İnstitutu

 

Kimya elmləri

ET

12 ay

Mina

Munşiyeva Kərimovna

65 000

7

Neft hasilatını artırmaq üçün naften spirtləri və turşuları əsasında yeni qeyri-ionogen səthi aktiv maddələrin sintezi

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Kimya elmləri

 

ET

24 ay

Sərdar

Zeynalov

Bahadur oğlu

160 000

8

Neftlə çirklənmiş torpaq­la­rın, qrunt­ların və neft şlam­la­rının H2O2-in tən­zim­ləyici parçalanması əsasında fül­leren dudsı ilə rekultivasi­yasına yeni yanaşma

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Kimya elmləri

 

ET

24 ay

Yaqub Nağıyev

Mehdi oğlu

120 000

1

2

3

4

5

6

7

8

9

V, P, Mo, Sb oksid kataliza­torların fiziki-kimyəvi xassə­lə­ri ilə katalitik aktivliyi ara­sın­da kollerasiyanın müəy­yən edilməsi

 

Kataliz və Qeyri üzvi Kimya İnstitutu

Kimya elmləri

XL3

3 ay

Elmir Babayev Maksud oğlu

12 000

10

Zob əleyhinə istifadə olu­nan L-tiroksin preparatının daşınması üçün sintez olun­muş N-trimetilyod xito­zanın reoloji və spektral təd­qiqi məqsədilə staj­keçmə

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

 

Kimya elmləri

 

XL3

30 gün

Şamo

Tapdıqov

Zöhrab

oğlu

16 386

11

Ağır metalların xalkogenid­lərinin, xal­ko­halogenid­ləri­nin və onlar əsasında yeni funksional materialların alın­ma­sının fiziki-kimyəvi əsasları

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu

Kimya elmləri

HM

 

Dünya

Babanlı

Məhəmməd

qızı

 

 

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi

 

AMEA-nın Rəyasət Heyətinin 15 oktyabr 2014–cü il tarixli 153 nömrəli qərarı ilə Akademiyada  magistratura təhsil pilləsinin yaradılması, İnstitutda elmlə təhsilin inte­qrasiyasına, gənclərin elmə cəlb edilməsinə və elmi kadr potensialının yüksək səviyyədə inkişafına səbəb olmuşdur. 2016/2017-ci tədris ilində magistraturaya “Qeyri-üzvi kimya” ixtisaslaşması üzrə yüksək balla qəbul olan bakalavrlar I kursu müvəffəqiyyətlə başa vuraraq, II kursun III semestrində təhsil alırlar. 2017/2018-ci tədris ilində  İnstitutun magistraturasına yüksək balla  7 nəfər (“Qeyri-üzvi kimya” ixtisaslaş­ması üzrə - 3, “Fiziki kimya” ixtisaslaşması üzrə - 2, “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisaslaş­ması üzrə isə - 2) bakalavrlar qəbul olmuşlar.  2017-ci ildə İnstitutun “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisas­laşması üzrə təhsil alan 3 magistr  magistratura pilləsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişlər.

 

 

1.6. Nəşriyyat  fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt  Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr, elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

Hesabat ilində İnstitut əməkdaşları tərəfindən yüksək impakt faktorlu xarici jurnallarda məqalələr dərc olunmuşdur: National Science Review, Physical Review B, Journal of Alloys and Compounds, Физика и техника полупроводников, Materials Research Bulletin, Journal of Molecular Structure, Advances in Materials Science and Engineering, Acta Chimica Slovenia, Journal of Adhesion Science and Technology, Journal of Phase equilibria and diffusion, Электрохимия, Журнал Неорганической химии, Materials Research, Technical Physics, Неорганические материалы, Журнал органической химии, Журнал Физической  Химии, Журнал общей химии, Russian Chemical Bulletin, Journal of Nano Research, Теоретические основы химической технологии, Журнал структурной химии, Журнал прик­ладной химии, Asian Journal of Chemistry, Химия и технология топлив и масел.

Ümumiyyətlə bu il 150 məqalə, o cümlədən xaricdə 100, respublikada 50 məqalə çap olunmuşdur. Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan kimya jurnalının və Kimya problemləri jurnalının 1, 2, 3 nömrələri çap olunmuş, 4-cü nömrələri isə nəşrə təqdim olunmuşdur. İnstitutun əməkdaşları İtaliyanın Florensiya, İspaniyanın Donostia-San Sebastian, İsveçrənin Sürix, Hollandiyanın Amsterdam,  Rusiyanın Novosibirsk,   Qazax­stanın Alma-Ata, Türkiyənin  Ankara və sair xarici ölkələrin şəhərlərinə müxtəlif məqsədlər üçün (konfranslarda, simpoziumlarda, konqreslərdə iştirak, beynəlxalq laboratoriyalarda alınan nəticələrin müzakirəsi, gələcəkdə əməkdaşlıq məsələləri və c. )  ezam olunmuşlar. Hesabat ilində İnstitutun əməkdaşları tərəfindən 4 kitab  nəşr edilmişdir:

 

- Г.И.Келбалиев, С.Р.Расулов, Д.Б.Тагиев, Г.Р.Мустафаева «Механика и реология нефтяных дисперсных систем». Москва «Маска», 2017. – 462 с.

- Рахиля Будагова, Сардар Зейналов, Гюлара  Садыхова «Эпокси- и краун-эфиры». LAP LAMBERT Academic Publishing, Saarbrücken, Deutschland 2017, 67 с.

- Дильгам Тагиев, Эльза Салахова «Physicochemical properties of thin rhenium chalcogenides coatings». LAP LAMBERT Academic Publishing, 2017, 49 s.

- E.Teymurova, M.Əhmədov “Yüksəkpiritli qurguşun konsentratlarının emalı”. Palmarium academic publishing. Saarbrücken, Deutschland, Германия - 2017.

 

2017-ci ildə impakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuş məqalələr 

Thomson Reuters sisteminə daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

1. Otrokov M. M., Ernst A., Mohseni K., Fulara H., Roy S., Castro G. R., Rubio-Zuazo J., Ryabishchenkova A. G., Kokh K. A., Tereshchenko O. E., Aliev Z. S., Babanly M. B., Chulkov E. V., Meyerheim H. L., and. Parkin S. S. P. Geometric and electronic structure of the Cs-doped Bi2Se3 (0001) surface // Physical Review B, 2017, v. 95, p.205429 -9. TR- 3.836

2. I. A. Shvets, I. I. Klimovskikh, Z. S. Aliev, M. B. Babanly, J. Sánchez-Barriga, M. Krivenkov, A. M. Shikin, E. V. Chulkov. Impact of stoichiometry and disorder on the electronic structure of the PbBi2Te4−xSex topological insulator. Physical Review B, 2017, v.96, issue 23, p. 235124. TR- 3.836

3. Alverdiyev I.J., Aliev Z.S., Bagheri S.M., Mashadiyeva L.F., Yusibov Y.A., Babanly M.B. Study of the 2Cu2S+GeSe2 «Cu2Se+GeS2 reciprocal system and thermodynamic properties of the Cu8GeS6-xSex solid solutions // Journal of Alloys and Compounds, 2017, v.691, p.255-262. TR-3.133

4. Leyla F. Mashadieva,  Jem O. Kevser, Imir I. Aliev,  Yusif A. Yusibov, Dilgam B. Tagiyev,  Ziya S. Aliev, Mahammad B. Babanly. The Ag2Te-SnTe-Bi2Te3system and thermodynamic properties of the (2SnTe)1-x(AgBiTe2)x solid solutions series. Journal of Alloys and Compounds 724 (2017) p.641-648. TR-3.133

5. N. B. Babanly, S. Z. Imamaliyeva, Y. A. Yusibov, D. B. Taghiyev, M. B. Babanly. Thermodynamic study of the Ag-Tl-Se system using the EMF method with AG4RbI5 as a solid electrolyte. Journal of Solid State Electrochemistry.https://doi.org/10.1007/s10008-017-3853-3,TR – 2.316.

6. Z.S.Aliev, S.S.Musayeva, S.Z.Imamaliyeva, M.B.Babanly. Thermodynamic study of antimony chalcoiodides by EMF method with an ionic liquid. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry. 2017, p. 1-6. TR – 1.953.

7. Vusala A. Majidzade, Parvin H. Guliyev, Akif  Sh. Aliyev,Mahmoud    Elrouby, Dilgam B Tagiyev. Electrochemical Characterization and Electrode kinetics for Antimony Electrode position from its Oxychloride Solution in the Presence of Tartaric Acid. Journal of Molecular Structure, 1136, 2017, p. 7-13.TR – 1.753.

8. D.M. Babanly, Q.M.Huseynov,  Z.S. Aliev,D.B.Tagiyev, M.B. Babanly. «Thermody­namic Study of Tl6SBr4 Compound and Some Regularities in Thermodynamic Properties of Thallium Chalcohalides». Advances in Materials Science and Engineering, Volume 2017 (2017), Article ID 5370289, 9 pages, TR – 1.299

9. Imamaliyeva S.Z., Gasanly T.M., Gasymov V.A., Babanlı M.B. Phase equilibria and some properties of solid solutions in the Tl5Te3-Tl9SbTe6-Tl9GdTesystem. // Acta Chimica Slovenia, 2017, v.64, p.221–226  TR - 1.167

10. Zeynalov E.B.,  Wagner M.,  Friedrich J., Magerramova M.Ya., Salmanova N.I.,  Hidde G.,  Meyer-   Plath A.  The peculiar behavior of functionalized carbon nanotubes in hydrocarbons and polymeric oxidation environments,Journal of Adhesion Science and Technology 2017, 31(9): p.988-1006. TR – 1.073

11. Imamaliyeva S.Z., Mekhdiyeva I.F.,Amiraslanov I.R.,Babanlı M.B.  Phase equilibria in the Tl2Te-Tl5Te3-Tl9TmTe6 section of the Tl-Tm-Te system. // Journal of Phase equilibria and diffusion, 2017, v.38, issue 5.p. 764–770, TR – 0.938

12. Aliev Z.S., Musayeva S.S., Babanlı M.B. The phase relations in the Sb-S-I system and thermodynamic properties of SbSI // Phase equilibria and diffusion, 2017,  v.38, issue 6.p. 887-896. TR – 0.938

13. Leyla Farhad Mashadieva, Jem Osman Kevser, Imir Iyas Aliev, Yusif Amirali Yusibov, Dilgam Babir Tagiyev, Ziya Saxavaddin Aliev, Muhammad Baba Babanly. Phase Equilibria in the Ag2Te-SnTe-Sb2Te3 System and Thermodynamic Properties of the (2SnTe)1-x(AgSbTe2)x Solid Solution. Journal of Phase Equilibria and Diffusion. Volume 38, Issue 5, p. 603–614.  TR-0.938

14. Алвердиев И.Дж., Багхери С.М., Имамалиева С.З., Юсибов Ю.А., Бабанлы М.Б. Термодинамическое исследование соединения Ag8GeSe6 методом ЭДС с твердым электролитом Ag4RbI5. // Электрохимия, 2017, том 53, № 5, с. 622–625, TR – 0.828

15. Babanly M.B., Chulkov E.V., Aliev Z. S., Shevel’kov A.V., and Amiraslanov I. R. Phase diagrams in materials science of topological insulators based on metal chalkogenides // Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2017, v. 62, No. 13, p. 1703–1729.TR - 0.787

16. Юсибов Ю.Ф., Алвердиев И.Дж., Ибрагимова Ф.С., Мамедов А.Н.,Тагиев Д.Б., Бабанлы М.Б. Исследование и 3d моделирование фазовой диаграммы системы Ag-Ge Se//  Журнал Неорганической химии, 2017,Т.62, № 9, c.1223–1242 TR - 0.787

17. Гасанова З.Т., Машадиева Л.Ф., Юсибов Ю.А., Бабанлы М.Б. Фазовые равно­весия в системе Cu2S-Cu3AsS4-S // Журнал Неорганической химии, 2017, т.62, № 5, с.592–598, TR - 0.787

18. Машадиева Л. Ф., Гасанова З. Т., Юсибов Ю.А., Бабанлы М.Б. Фазовые равно­весия в системе Cu–Cu2Se–As // Журнал Неорганической химии, 2017, т. 62, № 5, с.599–604, TR - 0.787

19. Гурбанов Г.Р. Мамедов Ш.Г., Мамедов А.Н., Адыгезалова М.Б. Разрез PbSb2Se4-Pb5Bi6Se14 квазитройной системы Sb2Se3-PbSe-Bi2Se3. // Журнал Неорганической химии,  2017,Т.62, № 12. c.1-6 TR-0.787

20. Imamaliyeva S.Z., Mekhdiyeva I.F.,Gasymov V.A., Babanlı M.B. Phase equilibria in the Tl5Te3-Tl9BiTe6-Tl9TmTe6 section of the Tl-Bi-Tm-Te quaternary system // Materials Research, 2017, 20(4), p.1057-1062. TR - 0.634

21. Mustafaeva S.N. Asadov S.М. Charge transfer and thermopower in TlGdS2.  Technical Physics. 2017. vol. 862. № 7. p. 1077-1081.   TR - 0.632

22. Имамалиева С.З., Гасанлы Т.М., Зломанов В.П., Бабанлы Фазовые равновесия в системе Tl2Te-Tl5Te3-Tl9TbTe6. // Неорганические материалы, 2017, т. 53, №. 4, с. 354–361. TR – 0.620

23. Гусейнов Ф. Н., Сеидзаде А. Э., Юсибов Ю. А., Бабанлы М. Б. Термодинами­чес­кие свойства соединения SnSb2Te4 // Неорганические материалы, 2017, т. 53, № 4, с. 347–350, TR – 0.620

24. Бабанлы Д. М., Машадиева Л. Ф., Бабанлы М. Б. Уточнение фазовой диаграммы системы Tl–I и изучение термодинамических свойств иодидов таллия. // Неорганические материалы, 2017, т. 53, № 5, с. 524–529, TR – 0.620

25. Имамалиева С.З., Гасанлы Т.М., Зломанов В.П., Бабанлы М.Б. Фазовые равно­весия в системе Tl5Te3-Tl9BiTe6-Tl9TbTe6 .// Неорганические материа­лы, 2017, т. 53, №.7, с.701–705. TR – 0.620

26. Алиев З. С., Ибадова Г. И., Имамалиева С. З., Юсибов Ю. А., Бабанлы М.Б. Фазо­вые равновесия и распад твердых растворов в системе YbTe–SnTe–PbTe. // Неорганические материалы, 2017, т. 53, № 8, с. 810–816, TR – 0.620

27. Садыгов Ф.М., Ильяслы Т.М., Сафарова Г.T., Зломанов B.П., Алиев И.И. Физико-химическое исследование системы  Sb2Se3-Nd2Se3 . Неорганические материалы.2017. т.53. № 7. с. 681-685. TR-0.620

28. Asadov S.M. Mustafaeva S.N. Guseinov D.T. X-Ray Dosimetric Characteristics of AgGaS2 Single Crystals. Inorganic Materials. 2017. V. 53. № 5. p. 457–461.

TR – 0.620

29. Asadov S.M. Mustafaeva S.N. Mechanism of AC Charge Transport in TlSbS2. Inorganic Materials. 2017. V. 53. № 12. p. 1228–1232. TR – 0.620

30. Бабанлы Д.М., Велиева Г.М., Имамалиева С.З., Бабанлы М.Б. Термодинами­чес­кие функции селенидов мышьяка. // Журнал Физической  Химии, 2017, т. 91, № 7, с.1098–1101, TR– 0.581

31. Mashadieva L. F., Yusibov Yu. A., Kevser Dzh., and Babanly M. B. Thermodynamic Study of Solid Solutions in the SnTe–AgSbTe2 System by Means of EMF with Solid Electrolyte Ag4RbI5 // Russian Journal of Physical Chemistry A, 2017, Vol. 91, No. 9, p. 1642–1646, TR – 0.581

32. Азизова А.Н., Гасанов Х.И., Гасымов Ш.Г.,  Мамедова И.Ш. Серо- и кислородсодержащий комплекс платины (II) //Журнал общей химии, 2017, т.87, вып. 4, с. 701-702. TR – 0.553

33. V.M.Akhmedov, N.E.Melnikova and I.D.Akhmedov. Synthesis,  properties, and application of polymeric carbon nitrides. Russian Chemical Bulletin, International Edition. Vol. 66, No.5, May 2017, p.782-807. TR – 0.529

34. S.F.Humbatova, Sh.Z.Tapdigov, S.M.Mammadova, N.A.Zeynalov, D.B.Tagiyev. Synthesis and Study of Structure Silver Nanoparticles by Polyethyleneglycol-Gum Arabic Polymers. Journal of Nano Research. 2017, vol. 45, p. 25-33. TR – 0.511

35. А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, А.М. Гусейнова. Расчет этиленового региона химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиро­лиза//  Теоретические основы химической технологии. Москва, 2017, №4, с. 397-410. TR – 0.494

36. А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, А.М. Гусейнова. Расчет химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза на основе кинетических моделей процессов. Теоретические основы химической технологии. Москва, 2017, №5.  с. 569-581 TR – 0.494

37. Келбалиев Г. И., Тагиев Д. Б., Расулов С. Р., Мустафаева Г. Р., Керимли В. И.. Реология структурированных нефтяных дисперсных систем. Теоретичес­кие основы химической технологии. 2017, т.51, №5, с.  582-588. TR – 0.494

38. Мурадова П.А., Зульфугарова С.М., Третьяков В.Ф., Талышинский Р.М., Гасанкулиева Н.М., Литвишков Ю.Н. Свойства  поверхности  Zn-B-P/ γ-Al2O3/ Al катализаторов  и их активность в стимулированной микроволновым излучением реакции ацилирования диэтиламина м-толуиловой кислотой. Нефтехимия, № 6, 2017, с.1-8. TR – 0.493

39. И.Д.Ахмедов, Н.Е.Мельникова, А.З.Бабаева, В.М.Ахмедов. Палладийсодер­жащие композиционные наноматериалы на основе поликапролактама: формирование и структура. Журнал структурной химии. 2017.Том 58. №4. c.820-826, TR – 0.472

40. А.М.Алиев, З.А.Шабанова, А.И.Керимов. Синтез и исследование цеолитов, модифицированных катионами металлов, в качестве катализаторов в реакции окислительного дегидрирования нафтеновых углеводородов. Журнал прик­ладной химии. 2017. Т. 90. Вып. 5. с.591-597 TR - 0.375

41. Мурадова П.А., Зульфугарова С.М, Шакунова Н.В., Гусейнова Э.М.,    Аске­ро­ва А.И.,  Литвишков Ю.Н. Оценка эффективности катализаторов  реакции совмест­ного глубокого окисления углеводородов и монооксида углерода, протекающей под воздействием СВЧ-излучения. Журнал прикладной химии. 2017, том 90, вып.7, с.53-58. TR - 0.375

42. А.М.Алиев, З.А.Мамедов, А.Р.Сафаров, И.И.Османова, А.М.Гусейнова. Модели­рование и оптимизация совмещенного процесса пиролиза бензина, этана и пропана. Химия и технология топлив и масел. 2017, №3, c.29-35. TR- 0.317

43. Тагиев Д. Б., Келбалиев Г. И., Сулейманов Г. З., Расулов С. Р., Шекилиев Ф. И., Керимли В. И., Мустафаева Г. Р.Кинетика растворения асфальто­смо­листых веществ в ароматических растворителях. Химия и технология топлив и масел, 2017, №3, c. 33.TR- 0.317

  

SCOPUS sisteminə daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

44. Келбалиев Г. И., Расулов С. Р., Рзаев А. Г., Мустафаева Г. Р. Реология струк­­тури­­­рованных нефтей. // Инженерно-физический журнал,  2017, т.90, №4, с. 1044–1052. SCOPUS – 0.787

45. G. A. Bagirzade, D. B. Tagiyev, F.A.Guliyev, M.R. Manafov. Kinetics of vapor phase ammoxidation of o-xylene on V-Sb-Bi-Cr/Y-Al2O3 oxide catalyst III. Preparation of phtalimide, Asian Journal of Chemistry,  v.29, №12,  c. SCOPUS  – 0.154

46. S.M. Mammadova, Sh.Z. Tapdigov, S.F.Humbatova, S.A.Aliyeva, N.A.Zeynalov, Ch.A.Soltanov, A.A.Cavadzadeh. Synthesis, Structure and Swelling Properties of Hydrogels Based on Polyacrylic Acid, Asian Journal of Chemistry. 2017, vol. 29, № 3, p. 576-580. SCOPUS- 0.154

 

Digər sistemlərə daxil olan impakt faktorlu jurnallar

 

47. E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, P.E.Kalantarov, K.F.İbrahimova. Electrodeposition of Re-Cu-Se alloys from sulphur acidic electrolytes.  International Journal of current Research. vol.9, İssue 01, 2017. p.45406-45411,  SJIF Scientific Journal Impact Factor- 7.086

48. A.M.Pashajanov, M.M.Agamaliyeva, G.R.Mugalova, N.V.Yusifova and A.S.Piralisoy., Extraction-atomic-absorption determination of titanium (IV) with azoderivate para-tret-butylphenol. International Journal of Current Engineering and Technology, vol.7, p. 1457-1460, No.4(Aug 2017), Global Impact Factor: 6.125.

49. Shahab Nasseerli, Ali Yaqubov, Abdolali Alemi, Ali Nuriyev. Kinetics and Thermodynamics study of Zinc Ions Adsorption onto the modified Nanobentonite, International Journal of Current Engineering and Technology, 2016 .Vol.6, p.2221-2227.  Global IF – 6.125

50. A.M.Pashajanov Extraction and Atomic-Absorption Determination of Scandium(III) with 2-Hydroxy-5-T-Butylphenol-4-Nitroazobenzene. International Journal of Innovative Science Engineering and Technology, vol 4 . Issue 2. February 2017, p. 11-14, Global IF – 5,264

51. S.Aghamammadova, I. Nagieva, L.Gasanova, T. Nagiev.Кinetics and Mechanism of the Reaction of Coherently Synchronized Oxidation and Dehydrogenation of  Cyclohexane by Hydrogen Peroxide. International Journal of Engineering Research and Applications (IJERA), Volume 7, Issue 2, February 2017. Google scholar - 5.169

52. Mamedov E.S., Kulibekova T.N., Veliyeva D.S.,  Ibragimova F.M., Huseynova S.E., Safaraliyeva Z.S., Aliyeva F.M. Estimation of adsorption properties of ethers as an anti-wear additive. International Journal of Chemical Studies, İndia,  2017, v. 5(2). p. 215-216. Research Journal Impact Factor (RJIF) – 4.86

53. Asmat Azizova, Smid Gasimov, Khudayar Gasanov, Manaf Manafov. The Different Platin (II) Complexes of Thiocarbon Acids, International journal of  advanced  research in science, engineering and technology Vol. 4, Issue 3 , March 2017, p.3480-3488. SJIF - 4.346.

54. E.A.Salakhova, D.B.Taghiyev, P.E.Kalantarova, A.M.Askerova. Electrochemical study of rhenium-tellurium-copper system. International Journal of Engineering Sciences and Research Technology. 6(11), 2017, p.192-201. International Institute of Organized Research (I2OR) – 4.116

55. Shahab Nasseeri, Ali Yaqubov, Abdolali Alemi “Use of Response surface methodology for optimization of Cu(II) and Zn2+ adsorption in an aqueous solition by modified bentonite”, Journal of Advanced Chemical Engineering, Canada, 2017, p.17-22. Journal Impact Factor – 1.43

56. S.A.Mammadova, SH.Nasseri, G.M.Heydarzade, U.H.Osmanova, A.I.Yaqubov, Abdolali Alemi Ahmad Purification of sewage from cationic dyes modified by bentonites. International Journal of Sciences &Technology. India. 2017, vol.5, issue 10, p.101-105. IIFS (International Impact Factor Services ) – 1.002

57. Asadov S.М., Mustafaeva S.N. Kelbaliev K.I.  Electronic Transport Processes In Two-Dimensional Solid Solutions. // Journal of Multidisciplinary Engineering Science Studies (JMESS). Volume. 3, Issue. 8, 2017. p. 1-6.

Google Scholar – 0.72

58. Ismayilova B.A., Efendi A.C., Tagiyev D.B., Babayev E.M., Aliyeva A.M., Rustamova C.T., Aykan N.F. Etherification of dichloromaleic anhydride with low molecular (C1-C4) aliphatic alcohol in the presence Zeolite catalysts. JECET; Journal of Environmental Science, Computer Science and Engineering & Technology.  Sec. A; Vol.6. No.2, p.122-127. Global IF – 0.546

59. Usubaliyev B.T., Munshieva M.K., Nurullayev V.H., Aliyeva F.B., Safarova       P.S. Structure and chemical research of coordination compounds of hexaaquabisbenzene 1,2,4,5 tetacarbonate diiron (II) with layered porous structure for  gruel oils .// International   Journal of nano studies and technologies 2017, №1, 6, p. 123-126, Global IF – 0.546

60. Usubaliyev B.T., Tagiyev D.B,  Munshieva M.K., Nurullayev V.H., Aliyeva F.B., Safarova P.S . Synthesis and Physico-Chemical  Studies of Complex Compounds  of  Iron (II) and (III) With     Phthalic Acid .// Journal of Nanomaterials &Molecular Nanotechnology, 2017,№6:5 p.1-4. RG (Researchgate) IF – 0.46

61. Usubaliev B. T., Taghiyev D. B.,Nurullayev V. H., Munshieva M. K., Alieva F. B., Safarova P. S.Structural and Chemical Research of Coordination Compounds of Hexaaqua Bisbenzol 1,2,4,5-Tetracarbonate Diiron (II) with a Layered-Porous Structure. Journal of  Nanomaterials & Molecular Nanotechnology, USA, 2017, v. 6, №1, p. 1-5, RG (Researchgate) IF – 0.46

62. Vagif G.Mirzayev, Ch.K.Rasulov, E.A.Majidov, Z.Z. Agamaliyev, M.R.Manafov. Some Peculiarities of Interaction Reaction of Phenol with the Dimerization Products of C4 Fraction of Gasoil Pyrolysis, Global Journal of Chemistry, Vol. 3, No. 1, July 20, 2017, p.136-142. 0.457

63. Fakhriyya Nasiri, Fikret  Guliyev, Arif  Efendi,  Farida Abdullayeva, Lyudmila Kojarova, Jeyran Rustamova, Tarana Shikhlinskaya. Synthesis of methyl-2,5-dihydroxyphenlsulfide and study of its antioxidant action. Elixir International Journal. Applied Chemistry.  2017, v.106, p. 46583–46584. Global IF – 0.454 

64. Asmat N. Azizova, Dilqam B. Tagiyev, Khudayar I. Hasanov, and Manaf R. Manafov, Dimer Complexes of Mixed Ligands of Platinum, Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences, 8(4), p.931-934 RG (Researchgate) IF – 0.25

 

РИНЦ bazasına daxil olan impakt faktorlu jurnallar

1. Гасымова А.М., Самедзаде К.М., Келбалиев Г.И., Мамедов А.Н., Шадлинская Г.В. Восстановление титаномагнетитовых концентратов метаном для получе­ния железного порошка и анатаза// Фундаментальные Исследования. Москва, 2017, № 9(1). c.36-41. РИНЦ -1,252

2. Рзаев Б.З.,  Гараев А.М., Алиев И.И., Рзаева А.Б., Бабаева Н.Я. Получение тетра­тио­молибдената серебра в водной среде Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. (Москва «Академия естествознания»). 2017. №2. с.244-248. РИНЦ – 0,731

3. Алиев И.И., Мургузова М.С., Таиров Б.А., Исмаилов Ш.С.Физико-химическое и физические исследования    твердых  растворов (SnSe)1-x(GdSe)x.Междуна­род­­ный журнал прикладных и фундаментальных исследований (Москва «Академия естествознания»). 2017. № 1.с.54-56. РИНЦ – 0,731

4. Мухтарова З.М. Фазовые равновесия в системе YbTe-Yb3Ge5// Журнал Химия и химическая Технология. Иваново. 2017,т.60, №1, с.64-67, РИНЦ – 0.577

5. Мирзоева А.А., Бахтиярлы И.Б. Электрохимическое отделение селена от приме­сей свинца. // Журнал Химия и химическая Технология. Иваново. 2017,т.60, №3, с.67-71, РИНЦ – 0.577

6. Самедов Х.Р., Мамедова У.А., Рагимов К.Г., Джаббарова З.А. Синтез In-содержащего высококремнеземного цеолита типа ZSM-5. Журнал Химия и химическая Технология. Иваново. 2017. Т. 60. Вып. 8. c. 84-87. РИНЦ – 0.577

7. Ismailov E.H., Osmanova  S.N., Kerimova U.A. Oxidative conversion of methane over ReOx/Alumina catalysts. Russian Journal of Chemistry and Chemical Technology 2017. V. 60. N 8. p. 65-69. РИНЦ –  0,577

8. Зульфугарова С.М., Аскеров А.Г., Гасангулиева Н.М., Шакунова Н.В., Алескерова З.Ф., Литвишков Ю.Н., Талышинский Р.М. Исследования поверх­ностной кислотности гетерогенных катализаторов термодесорбцией аммиака  под воздействием электромагнитного  СВЧ-излучения. НефтеГазоХимия  № 1, 2017, Москва, с. 54-58. РИНЦ – 0.437

9. Н.И.Исмаилов, А.Х.Османова, Н.В.Юсифова, М.В. Мамедова, С.Н.Османова., Ассоциаты хлортеллурита с азозамещенными этоксиакридина в экстракционно-фотометрическом анализе. Бутлеровские сообщения , No 6, том50. c. 137-140, 2017, РИНЦ – 0.394

10. Азизова А.Н., Тагиев Д.Б.,  Гасанов Х.И., Гасымов Ш.Г., Разнолигандные комплексы платины(II) с биологически активными серу – и азотсодержащими лигандами. Бутлеровские сообщения. 2017. Т.51. №8. с.27-32, РИНЦ – 0.394

11. Алвердиев И.Дж., Аббасова В.А., Юсибов Ю.А., Бабанлы М.Б. Термодинами­ческие свойства твердых растворов в системе Cu8GeS6- Ag8GeS6. // Конденси­ро­­ван­­ные среды и межфазные границы, 2017, т.19 №1, c. 22–26, РИНЦ – 0.286

12. Alakbarova G.I., Orujlu E.N., ImamaliyevaS.Z. Tl4PbTe3-Tl9SmTe6 system. // Конден­си­ро­ванные среды и межфазные границы, 2017, т.19 №4, с.474-478. РИНЦ – 0.286

13. Мансимова Ш.Г., Оруджлу Е.Н., Султанова С.Г., Бабанлы М.Б. Термо­динами­чес­кие свойства соединения Pb6Sb6Se17. // Конденсированные среды и меж­фаз­­ные гра­ницы, 2017, т.19 №4, c. 536-541, РИНЦ – 0.286

14. Мамедов А.Н., Самедзаде Г.М.,Гасымова А.М., Гасымов В.А.. Моделиро­вание гранулирования порошков титаномагнетитового концентрата и их восстановление природным газом // Конденсированные среды и межфазные границы.2017. Т. 19, № 2, c. 248–255 РИНЦ – 0.286

15. А. Н. Нуриев, М. А. Рагимли. Влияние механической обработки на структуру и сорбционные свойства титан-цирконийсодержащего сорбента при сорбции урана из моделирующих состав морской воды растворов. Конденсированные среды и межфазные границы, том 19, № 3, c. 400–407. РИНЦ – 0.286

16. Мамедова С.Р.,  Ахмедов М.М., Рагимли Р.А. Влияние некоторых факторов на экстракцию урана и тория из водных растворов хлорированными нафтено­выми кислотами. Конденсированные среды и межфазные границы, ТОМ 19, № 2, c. 256-261. РИНЦ – 0.286

17. А.М.Алиев, З.А.Шабанова, М.К.Алиева, Г.А.Али-заде. Подбор активного моди­фици­рованного цеолитного катализатора и кинетика реакции окислительного дегидрирования циклогексанола в циклогексанон. Журнал нефтеперера­ботка и нефтехимия. Москва, 2017, №2. c.38-48 РИНЦ – 0.270

18. А.М. Алиев, А.М. Гусейнова, С.Р. Гаджиева, З.А. Мамедов. Кинетические ис­сле­до­вания процесса пиролиза парафиновых углеводородов C2-C4. Журнал нефтепереработка и нефтехимия. Москва, 2017, №7. c.3-5. РИНЦ – 0.270

19. Мурадова П.А., Гусейнова Э.М., Шакунова Н.В., Литвишков Ю.Н. Ацилирование  диэтиламина м-толуиловой кислотой  в присутствии Zn-B-P/ Al2O3/Al – катализатора в условиях микроволнового воздействия на реак­цион­ную среду. Журнал нефтепереработка и нефтехимия, 2017, № 8, с.28-31. РИНЦ – 0.270

20. З.Р.Агаева., Н.А.Иманова, С.Г.Мамедова, Г.К.Садыхова, А.И.Ягубов. Поверх­ностно-активные свойства некоторых азотсодержащих соединений в условиях нефтедобычи. // Журнал нефтепереработка и нефтехимия, Москва , 2017, №7, с.36-39. РИНЦ – 0.270

21. Эфенди А.Д., Бабаев Е.М., Меликова И.Г., Айкан Н.Ф., Насири Ф.М. Каталитическое окисление полихлорсодержащих бензолов и толуолов. Журнал нефтепереработка и нефтехимия. 2017, №7. c. 15–19, РИНЦ – 0.270

22. Кожарова Л.И., Эфенди А.Дж., Шихлинская Т.А., Насири Ф.М., Алиева А.М., Рустамова Дж.Т.  Механизм реакции окислительного аммонолиза фурфурола в жидкой фазе. Журнал нефтепереработка и нефтехимия. 2017, №6, c. 17-20. РИНЦ – 0.270

23. Рустамова Дж.Т., Эфенди А.Дж.,  Алиева А.М., Меликова М.Г., Кожарова Л.И.,  Шихлинская  Т.А. Изучение адсорбции хлорокислов азота на основе природного цеолита -клиноптилолита. Журнал нефтепереработка и нефтехимия. 2017, № 9, с. 20–26, РИНЦ – 0.270 

24. Ибрагимов А.А., Ахмедов М.М., Векилова Р.М., Аббасова Н.И. Поглощение диоксида серы суспензией красного шлама. Журнал нефтепереработка и нефтехимия. Москва, 2017, №11. РИНЦ – 0.270

PATENT İŞİ

 

Hesabat ilində İnstitutun 6 ixtiraya dair iddia ərizəsi Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin Sənaye Mülkiyyəti Ekspertiza Mərkəzinə (Az Patent) göndərilmişdir və İnstitutun əməkdaşları Azər­baycan Respublikasının 8  patentini və 1 Avrasiya patentini almışlar.

Aşağıda qeyd olunan laboratoriyaların əməkdaşları tərəfindən göndərilən 6 iddia ərizəsinə ilkin ekspertizanın müsbət rəyi alınmışdır.

 

 

                                              İDDİA ƏRİZƏLƏRİ

Cədvəl 1

2017-ci ildə alınan patentlərin müəllifləri aşağıda qeyd olunan laboratoriyaların əməkdaşlarıdır. (Cədvəl 2)

 

1.      Lab. № 15 –  3 patent  (Lab. rəh.  A.M.Əliyev)

2.      Lab. № 2   –   1 patent  (Lab. rəh.  G.Z.Süleymanov)

3.      Lab. № 6,19  – 2 patent  (Lab. rəh.  M.M.Əsədov, A.M.Məmmədov)

4.      Lab. №17  –  1 patent  (Lab. rəh. E.Ə.Salahova)

5.      Lab. № 3, 22, 6  – 1 patent  (Lab. rəh. A.Ş.Əliyev, S.İ.Bənənyarlı, M.M.Əsədov)

6.     Lab. № 4,5   – Avrasiya patenti (Şöbə müd. Ə.N.Nuriyev, lab.rəh. Ə.İ.Yaqubov)

 

Beləliklə institutun 28 əməkdaşı 2017-ci ildə alınmış 9 patentin müəllifləridir. Qeyd olunan ixtiralar üzrə iddiaçı və patent sahibi AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutudur. 

 

2017-ci ildə  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən alınmış patentlər

Cədvəl 2

   

 

İNSTİTUTUN   TƏTBİQ   İŞLƏRİ

 

AMEA-nın akademik M. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun 2017-ci ildə nəzərdə tutulmuş innovasiya xarakterli işlərin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat

 

Polietilen-bitum mo­difikasiyası əsasın­da hidrofob-elastik her­metiklərin alınması

 

Texniki şərt­lər və töv­siyyələr Meli­orasiya və Su təsərrüfatı ASC tərəfindən qəbul edilmiş və  təqdim edilən hidrofob hermetik nümu­nə­si “Xan Arxı” ka­nalının təmir işlərində tətbiq edilmişdir (aktlar təqdim olu­nub)

Məsul şəxs: t.ü.f.d. Talıb Hüseynzadə

Metalüzvi karbinol birləşmələri əsasından hazırlanmış kompozit məhlullarından istifadə etməklə müxtəlif təyinatlı tutumlarda formalaşan dib neft şlamlarından təmizlənməsi texnologiyasının işlənib hazırlanması

 

Ferrosen törəmələri əsaslı nanokompozit məhlullarından istifadə etməklə müxtəlif təyinatlı tutumlarda formalaşan şlamların təmizlənməsi üçün Bakı ş. “EKOL Mühəndislik Xidmə­tləri” QSC-nın Ekoloji Monitorinq Departamentinin Kompleks Tədqiqatlar labora­toriya­sında sınaq tədqiqatları aparılmış və göstərilmişdir ki, kompozitin təsiri ilə emal şlam­larından qum və mexaniki qarışıqlar çöküntü şəklində ayrılır.

Məsul şəxslər: k.ü.e.d., prof. Gülməmməd Süleymanov

               k.ü.f.d., ap.e.i. Rövşən Muradxanov

Klatrat əmələ gətirmənin neft qurğularının hasilatlarının

artırılmasında tətbiqi

 

Keçid metalların komplekslərinin Azərbaycanın ağır neftlərinin hasilinə və nəqlinə təsiri öyrənilib. Bu komplekslər əsasında hazırlanmış kompozit asfalten və qətranların miqdarı çox olan Muradxanlı neftinin dinamik özlülüyünü 60% azaldır. Neftlə birlikdə çıxan lay sularının codluğunu kompozit aşağı salaraq, onu ekoloji təmiz suvarma su səviyyəsinə qədər təmizləyir.

Məsul şəxs: k.ü.e.d., Mina Munşiyeva    

 

 

Kimya sənayesində əmələ gələn yan  məhsulların emal

texnologiyasının işlənib hazırlanması

 

EP-300 qurğusunda (Sumqayıt şəh.) etilen istehsalının yan məhsulu – ağır qətranın emalı nəticəsində yüksək təmizliyi olan (98,9%) naftalinin alınma prosesi işlənilmişdir. Prosesin mahiyyəti ondan ibarətdir ki,  karbohidrogenlərin pirolizində istifadə edilən xammaldan asılı olaraq tərkibində 36%-ə qədər naftalin olan məqsədyönlü məhsulun çıxımı və təmizliyi texnoloji cəhətdən əlverişli sadə üsulla yüksək dərəcədə artırılır.

Məsul şəxs: t.ü.e.d., prof. Fikrət Sadiqov

 

 

1.7. Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat

 

İnstitutda 14.06.2017-ci ildə görkəmli alim, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü Heydər Xəlil oğlu Əfəndiyevin anadan olmasının 110-illik yubiley iclası və 21.11.2017-ci il tarixində görkəmli kristalloqraf, təbiətşünas-filosof, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü Xudu Surxay oğlu Məmmədovun anadan olmasının 90-illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans keçirilmişdir.

 

1.8. Beynəlxalq əlaqələr haqqında məlumat

 

İnstitut 2017-ci il ərzində Almaniya, Fransa, İs­paniya, Böyük Britaniya, İtaliya, İsveç, Hollandiya,  İsveçrə, Türkiyə, Rusiya və s. ölkə­lərin, həmçinin Respub­li­ka­nın bir sıra elmi-tədqiqat müəssisələri və universitetləri ilə  elmi əməkdaşlığı davam etdirmişdir. İnstitutda 2015-ci ildə yaradılmış iki beynəlxalq laboratoriya – İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmiş və yüksək İMPAKT FAKTORLU jurnallarda 50-ə yaxın birgə elmi məqalə çap etdirmişlər. 

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçıları  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azər­baycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir. 

Hesabat ilində İnstituta xarici ölkələrdən bir sıra qonaqlar dəvət olunmuşlar:

2017-ci ilin aprel ayının 21-də Strasburq Universitetinin Beynəlxalq əlaqələr üzrə icraçı vitse-prezidenti, xaricdə tədqiqat və təlim koordinatoru professor Filip Turek və Fransa-Azərbaycan Universitetinin koordinatoru Şarlotta Payenlə görüş keçirilmişdir.

Görüşdə İnstitutla Strasburq Universiteti və Fransa-Azərbaycan Universiteti arasında əlaqələrin genişləndirilməsi məsələləri, qarşılıqlı maraq kəsb edən sahələr üzrə təcrübə, alim və tədqiqatçıların mübadiləsi, eləcə də birgə layihələrin həyata keçirilməsi istiqamətində fikir mübadiləsi aparılıb.

19.09.2017-ci il tarixində Rusiyadan professor Andrey Şevelkov gəlmişdir. Professor Şevelkov Andrey Vladimiroviçin Bakıya dəvət olunmasında məqsəd "Qeyri-üzvi sintez və materialşünaslıq" sahəsində elmi əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi, bu sahədə birgə layihələrin həyata keçirilməsinin mümkünlüyünü müzakirə etməkən ibarətdir. Görüşdə Moskva Dövlət Universitetinin “Qeyri-üzvi kimya” kafedrasının müdiri prof. Şevelkov Andrey Vladimiroviç “Dəmirin güclü elektron korrelyasiyalı birləşmələri: yeni dəmir dövrünə doğru” mövzusunda  məruzə ilə çıxış etmişdir. 

05.11.2017-ci il tarixində İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzinin professoru Yevgeniy Çulkov gəlmişdir.

Seminarda İnstitutunun direktor müavini,  AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı  İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika (DBFM) mərkəzi haqqında məlumat verərək bildirdi ki, mərkəz yeni nəsil qeyri-üzvi funksional materiallar- topoloji izolyatorlar və Raşba yarımkeçiricilərinin alınması, tədqiqi üzrə dünyanın onlarla elmi tədqiqat laboratoriyalarının birgə tədqiqatlarını koordinasiya edir.  Kataliz  və  Qeyri-Üzvi Kimya İnstitutu  DBFM  ilə  yeni  funksional  materialların nəzəri  proqnozlaşdırılması, alınması,

dizaynı, xarakterizə olunması və tətbiqi imkanlarının öyrənilməsi istiqamətində geniş elmi əməkdaşlıq edir. Bu əlaqələri daha da inkişaf etdirmək məqsədi ilə 2015-cı ildə İnstitutla DBFM arasında “Kvant Kompütinqi və Spintronika üçün Qabaqcıl Materiallar” beynəlxalq laboratoriyası yaradılıb. Məhəmməd Babanlı qeyd etdi ki, bu gün məruzə edəcək həmin mərkəzin professoru Evgeni Çulkov dünyada nəzəri fizika sahəsində nüfuzlu alimlərdəndir və onun Bakıya hazırki səfərində məqsəd  birgə aparılan elmi-tədqiqat işlərinin nəticələrini müzakirə etmək, gələcək tədqiqatları,  elmi əməkdaşlığı daha da inkişaf etdirməkdir. Sonra professor Evgeni Çulkov "Kvant spini fizikasında son nailiyyətlər və topoloji izol­yatorlarda anomal Holl ef­fekt­ləri" mövzusunda məruzə ilə çıxış etmişdir.

Hesabat ilində institutun bir sıra əməkdaşları xarici ölkələrə ezam edilmişlər.

1. İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev 21.02.2017- ci il tarixindən 4 gün müddətinə Qazaxstan Respublikası Elmlər Akademiyasının 70 illik yubileyinə həsr olunmuş Ümumi yığıncağında iştirak etmək üçün Qazaxstanın Almata şəhərinə ezam edilmişdir.

2..AMEA-nın vitse-prezidenti, İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev 23.05.2017-ci il tarixindən 8 gün müddətinə (31.05.2017) İspaniya Krallığının Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi ilə Beynəlxalq laboratoriyada alınan nəticələri müzakirə etmək və gələcəkdə aparılan tədqiqatları planlaşdırmaq məqsədilə İspaniyanın Donostia San Sebastyan şəhərinə ezam edilmişdir.

3. 2017-ci ildə İnstitutun şöbə müdiri akademik Tofiq Nağıyev Florensiya (İtaliya) şəhə­rin­də keçirilən Kataliz üzrə “13-cü Avropa Kon­qresi”ndə, Hollandiyanın Amsterdam şəhərində keçirilən “2nd European Organic Chemistry Congress”də; İsveçrənin Sürix şəhərində “5th internatio­nai confe­rence on Advances in Bio-informatics, Bio-Tehnology and Environmental Engineering”də məruzəçi kimi iştirak etmişdir.

4.“Funksional materialların komponentlərinin sintezi” laboratoriyasının müdiri Əliyev İmir 30 iyun və 03,04,05 iyul tarixlərdə Gəncə Dövlət Universitetində bakalavriat təhsil səviyyəsi üzrə buraxılış yekun Dövlət Attestasiya Komissiyasının sədri təyin edildiyi üçün Gəncə şəhərinə ezam edilmişdir.

5.İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini Babanlı Məhəmməd 25.06.2017-ci il tarixindən 8 gün müddətinə Rusiya EA-nın Sibir filialının Nikolayev adına Qeyri-üzvi Kimya İnstitutuna “Kvant Kompütinqi və Spintronika üçün Qabaqcıl Materiallar” beynəlxalq laboratoriyasının 2017-ci il üçün elmi-tədqiqat proqramı üzrə tədqiqatların bəzi nəticələrini və gələcək əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə etmək üçün Rusiyanın Novo­sibirsk  şəhərinə ezam edilmişdir.

6. Kompozisiya örtük materialları və korroziyadan mühafizə” laboratoriyasının ap.e.i. Verdiyev Suleyman 07.08.2017 -17.08.2017 –il tarixində “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti ilə olan razılaşmaya əsasən Varvara su elektrik stansiyasında olan polad avadanlıqların korroziya davamlılığına tədqiq etmək məksədi ilə Mingəcevir şəhəri Varvara su elektrik stansiyasına ezam edilmişdir.

7. AMEA-nın vitse-prezidenti , İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev 26.08.2017-ci il tarixindən 8 gün müddətinə İtaliyanın Florensiya şəhərində keçiriləcək Kataliz üzrə 13-cü Avropa Konqresində məruzə ilə çıxış etmək məqsədilə Florensiya şəhərinə ezam edilmişdir.

8. №-li lab.ap.e.i. Tapdıqov Şamo 01.09.2017- 11.09.2017-ci il tarixində  10 gün müddə­tinə AR Prezidenti yanında EİF-nun EİF-KETPL-2-2015-1 (25)-56/22/4-M-32 saylı Qrant layihəsi çərçivəsində Hamburq Universiteti, Texniki və Makromolekullar Kimyası İnstitunda Polimer materiallarla aparılan elmi –tədqiqat işləri ilə tanışlıq, gələcək əməkdaşlıq və alınan nəticələri birgə müzakirə etmək məqsədi ilə  Almaniyanın Hamburq şəhərinə ezam edilmişdir.

9.Ekoloji kataliz laboratoriyasının müdiri , k.e.d Arif Əfəndi 09.09.2017-ci il tarixində 8 gün müddətinə (18.09.2017) “Sənaye əhəmiyətli katalitik proseslərin kinetika və mexanizmi “ elmi tədqiqat proqramına uyğun olaraq Orta Dolu Texnik Universitetinə və eyni zamanda 29 Ulusal Kimya Konqresində iştirak etmək üçün Türkiyənin Ankara şəhərinə ezam edilmişdir.

10. Nanoelektrokimya və elektrokataliz” laboratoriyasının müdiri Əliyev Akif Şıxan oğlu 08.10.2017-ci il tarixdən 6 gün müddətinə UMEA-nın Ümumi və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutuna ETP-nın “Polimer karbon nitrid əsasında kimyəvi və fotoelektrokatalik proseslər üçün katalizatorun sintezi və tədqiqi” mövzusunda alınmış nəticələrin müzakirəsi və fotoelektrokataliz sahəsində məsləhətləşmələrin aparılması üçün ezam edilmişdir.

11. İnstitutun direktoru, akademik Dilqəm Tağıyev 03-10 noyabr 2017- ci il tarixlərində 8 gün müddətinə Fransa Respublikasının Paris şəhərində keçiriləcək YUNESKO –nun Baş Konfransının 39-cu sessiyası çərçivəsində elm, təhsil və mədəniyyət komissiyalarının iclaslarında iştirak etmək məqsədilə ezam edilmişdir.

12.“Nanostrukturlaşdırılmış metal- polimer katalizatorları” laboratoriyasının müdiri Zeynalov Nizami  07.11.2017- 11.11.2017-ci  il tarixində 5 gün müddətinə İordaniya Haşimilər Krallığında keçiriləcək “Ümumdünya Elm Forumu 2017“ tədbirində iştirak etmək məqsədilə, İordaniya Haşimilər Krallığına ezam edilmişdir. 

13. 6№ li lab. müdiri Əsədov Mirsəlim 21.11.2017 -27.11.2017-ci il tarixindən 4 gün müddətinə Beynəlxalq Elmlər Akademiyası Assosiasiyasının elektron texnikası üçün funksional materiallar üzrə Elmi Şuranın illik hesabat iclasında məruzə ilə çıxış etmək üçün Moskva şəhərinə ezam edilmişdir.

14. İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini Babanlı Məhəmməd Baba oğlu 03.12.2017-ci il tarixdən 7 gün müddətinə Rusiya Moskva Dövlət Universitetinin Kimya fakultəsində “Kvant Kompütinqi və Spintronika üçün Qabaqcıl Materiallar” beynəlxalq laboratoriyasının 2017-ci il üçün elmi-tədqiqat proqramı üzrə tədqiqatların bəzi nəticələrini və gələcək əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə etmək üçün Rusiyanın Moskva şəhərinə ezam edilmişdir.

 

 

1.9. Elmi kadrların hazırlanması

 

İnstitutun doktorantura və dissertanturasına (2016-ci ilin qəbul planına əsasən) 2017-ci ildə 16 nəfər, doktorantura yolu ilə 8 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 3, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 5), dissertantura yolu ilə 8 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 2, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 6)  qəbul  olmuşdur. Hesabat  ilində 59 doktorant və dissertant müxtəlif ixtisaslardan öz dissertasiya işləri üzrə elmi tədqiqat işləri aparmışlar.İnstitutun doktoranturasında  fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 22  nəfər  təhsil  alır,  onlardan  11-i  əyani,  11-i  qiyabidir.

2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya”ixtisası                                                                     - 6
2301.01 – “Analitik kimya”ixtisası                                                                         - 1
2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz”ixtisası                                                       - 8
3303.01 –“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi”ixtisası                                         - 1
2307.01 – “Fiziki kimya” ixtisası                                                                           - 4
2308.01 –“Elektrokimya”ixtisası                                                                            - 1
2304.01 –“Makromolekullar kimyası”ixtisası                                                         - 1           

Elmlər doktoru hazırlığı üzrə nəfər büdcə hesabına təhsil alır:

2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya”ixtisası                                                                    -  2
2316.01 –“Kimyəvi kinetika və kataliz”ixtisası                                                       -  2
2304.01 –“Makromolekullar kimyası”ixtisası                                                         -  1
3303.01 – “ Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası                                      -  1
2307.01 – “Fiziki kimya” ixtisası                                                                           -  1

İnstitutun dissertanturasında elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 8 nəfər:
2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                                                    - 4
2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                                                    - 3
3303.01 – “ Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası                                     - 1

Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 22 nəfər:

2303.01  – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                                                  - 7
2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                                                    - 4
2304.01 –“Makromolekullar kimyası”ixtisası                                                        - 3
2307.01 – “Fiziki kimya” ixtisası                                                                          - 4
3303.01–“Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası                                       - 4


dissertasiya işi üzrə çalışırlar.

 

 

ELMİ-TƏŞKİLATİ  FƏALİYYƏT

 

a) Elmi Şuranın fəaliyyəti:

  Hesabat dövründə Elmi Şuranın 16 iclası keçirilmiş və bu iclaslarda 2017-ci il üçün struktur bölmələrin işçi proqramları, 2018-ci ildə keçiriləcək elmi-tədqiqat işlərinin planı, İnstitutun doktorantura, dissertantura və magistraturasına qəbul olunanların at­tes­tasiyasının nəticələri, 2017-ci ildə qəbul olunanların fərdi iş planları, Elmi Şuranın 2017-ci il üçün təqvim planı, 2017-ci ildə İnstitutun gənc əməkdaşlarının elmi fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi məqsədi ilə akademik M.Nağıyev adına təsis edilmiş mükafata layiq görülən gənc alimlərin təklif edilməsi, əməkdaşlara ixtisaslar üzrə dosent elmi adının verilməsi, Şuraya təqdim olunmuş monoqrafiyaların çapa tövsiyəsi və İnstitutda işləyən görkəmli alimlərin yubileylərinin keçirilməsi haqqında AMEA-nın qarşısında vəsadətlərin qaldırılması və s. məsələlər müzakirə olunmuşdur. 2017-ci ildə İnstitutda AMEA-nın müxbir üzvləri Heydər Əfəndiyevin 110 illik, Xudu Məmmədovun 90 illik və 2018-ci ildə keçiri­ləcək akademik Murtuza Nağıyevin 110 illik yubileyləri ilə bağlı  müxtəlif məsələlərə baxılıb.

Elmi Şura iclaslarında əməkdaşların baş elmi işçi, aparıcı elmi işçi, böyük elmi işçi vakant vəzifələrini  tutmaq üçün keçirilən müsabiqənin nəticələri müzakirə olunub və AMEA-nın Kimya Elmləri Bölməsinə  təsdiq üçün  təqdim olunub. 16 dekabr 2016-ci il tarixli “Elm” qəzetindəki elana əsasən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə həqiqi və müxbir üzvlüyünə vakant yerlərə namizədlər irəli sürülmüşdür.

Elmi Şuranın iclaslarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman və Sərən­camlarının icrası haqqında, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin sərəncamları və qərarları, Ali Attestasiya Komissiyasının və başqa yerli və xarici elmi təşkilatların məktubları və s. müzakirə olunmuş və onlara müvafiq cavablar verilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında müntəzəm olaraq 2017-ci il ərzində xarici ölkələrdə  ezamiyyətdə olmuş əməkdaşların hesabatları dinlənilmiş və təsdiq edilmişdir.

İlin sonunda struktur bölmələrin 2017-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati hesabatları prezentasiya şəklində aparılmış, “direktorluq hesabatı” təsdiq edilmiş və elmi işlərdə əldə edilən mühüm nəticələr müzakirə edilmişdir.

Şurada 3 nəfərə  2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə (k.ü.f.d. Məmmədov Şərafət, k.ü.f.d. Hüseynov Elçin, k.ü.f.d. Abbasova Nuranə), 3 nəfərə 2307.01 – “Fiziki kimya” ixtisası üzrə (k.ü.f.d. Həsənquliyeva Narqələm, k.ü.f.d. Verdiyev Süleyman, k.ü.f.d. Məcidzadə Vüsalə),  3 nəfərə 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə (k.ü.f.d.  Aykan Natəvan, k.ü.f.d. Əlizadə Gülmirə, k.ü.f.d. Məhərrəmova Mətanət), 1 nəfərə 3303.01 – “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” (t.ü.f.d. Əsədov Səlim) dosent elmi adı verilməsi məsələsi müzakirə olunmuş və  sənədlər AAK-na təqdim edilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında elmi əməkdaşlıqla bağlı yeni müqavilələr müzakirə olunub təsdiq edilmişdir, həmçinin 2017-ci ilə qədər bağlanılmış və fəaliyyətdə olan müqavilələr əsasında aparılan elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə baxılmışdır.

Bu müqavilələr əsasında birgə aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirilməsi, elmi işlərin effektivliyinin artırılması və alınan nəticələrin mühüm olması müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir.

Elmi Şuranın genişləndirilmiş iclaslarında Moskva Dövlət Universitetinin “Qeyri-üzvi kimya” kafedrasının müdiri, professor Andrey Vladimiroviç Şevelkovun “Dəmirin güclü elektron korrelyasiyalı birləşmələri: yeni dəmir dövrünə doğru” və İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzinin professoru Yevgeni Vladimiroviç Çulkovun "Kvant spini fizikasında son nailiyyətlər və topoloji izolyatorlarda anomal Holl effektləri" mövzularında məruzələri dinlənilmişdir.

 

b) Elmi seminarların işi:

AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Dissertasiya Şurasının nəzdində 2316.01 – ”Kimyəvi kinetika və kataliz”, 2303.01 – ”Qeyri-üzvi kimya”, 3303.01 – ”Kimya texnologiyası və mühəndisliyi”  ixtisasları üzrə Elmi Seminar fəaliyyət göstərir. Elmi seminarın tərkibi 20 nəfərdən ibarətdir (2 müxbir üzv, 10 elmlər doktoru, 8 fəlsəfə doktoru). Elmi seminarda hesabat ilində aşağıdakı dissertasiya işləri müzakirə olunmuşdur:

 

1. 29.03.2017-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Senaye Universitetinin “Kimya və qeyri-üzvi maddələrin texnologiyası” kafedrasının doktorantı Əliyeva Mahirə İosaf qızı­nın “Vanadium tərkibli binar oksid katalizatorlar üzərində propilenin oksidləşməsi” mövzusunda 2316.01 "Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müza­kirəsi. Protokol №1

2. 04.04.2017-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dissertan­tı Quliyeva Sevinc “Piroliz qazının izobutan – izobutilen fraksiyasından təmiz izobutan, izobutilen və benzolun  alınması proseslərinin modelləşdirilməsi” mövzusunda 3303.01 –"Kimya texnologiyası və mühəndisliyi" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №2

3. 21.04.2017-ci ildə - Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin doktoran­tı Zeynalov Elşən Tofiq oğlu“Seolittərkibli nikel katalizatorları üzərində pentan-heksan fraksiyasının izomerləşməsi” mövzusunda      2316.01 "Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №3

4. 25.04.2017-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin “Ümumi və Qeyri-üzvi kimya kafedrasının” doktorantı Yaqubov Nağı İbrahim oğlunun “Ca-Ga(İn)-Se(Te) üçlü sistemlərində faza əmələgəlmənin fiziki- kimyəvi əsasları və alınan fazaların xassələri” mövzusunda 2303.01 “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №4 

5. 16.05.2017-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dissertantı Mürsəlova Lamiyə Asif qızı “Oksigen və ozonun iştirakı ilə katalitik kreking prosesinin tədqiqi” mövzusunda 2316.01 "Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №5

6. 07.06.2017-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin doktorantı Abuzərli Fəridə Zaid qızı “Kobalt tərkibli binar oksid katalizatorları üzərində etanolun hidrogenə buxar fazalı konversiyası” mövzusunda  2316.01 “Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №6

7. 13.06.2017- ci il tarixində AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda “Kimyəvi-texnoloji proseslərin modelləşdirilməsi” laboratoriyasının dis­ser­tantı  Xuraman Şamil qızı Hacıəhmədzadənin  “Poliizobutilenin katalitik destruksiyası, modifikasiyası proseslərinin tədqiqi, riyazi modelləşdirilməsi və parametrlərinin hesab­lanması” mövzusunda      3303.01 – "Kimya texnologiyası və mühəndisliyi" ixtisası üzrə namizədlik dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №7

8. 20.06.2017-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Fiziki və kolloid kimya kafedrasının dissertantı Vəliyeva Günay Xanlar qızı "Modifikasiya olunmuş seolitlər iştirakında ksilolların izopropil və üçlübutil spirtləri ilə selektiv alkilləşmə­si” mövzusunda 2316.01 "Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə  dissertasiya işinin müzakirəsi." Protokol №8

9. 20.06.2017-ci ildə AMEA Fizika İnstitutunun 1.8 saylı “Yüksək gərginliklər fizikası və texnikası” laboratoriyasının dissertantı Nəsrin Məhəmməd qızı Hüseynəhlinin “Sənaye tullantı suların ağır metallardan təmizlənməsinin yeni sorbsiya üsulları” mövzusunda 3303.01  "Kimya texnologiyası və mühəndisliyi" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №9

10. 28.09.2017-ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı Osmanova Sevinc Nəsib qızı  “Manqan və reniumun tioamintur­şu­lar­la kompleks birləşmələrinin sintesi, quruluş və xassələri” mövzusunda 2303.01 -“Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №10

11. 06.10.2017-ci ildə AMEA-nın Gəncə Bölməsinin doktorantı Səfərova Lalə Nizami qızı “Benzoy turşusunun aminli və nitro törəmələrinin metal komplekslərinin sintezi və tədqiqi” mövzusunda  2303.01  "Qeyri-üzvi kimya" ixtisası üzrə dissertasiya işinin müza­kirə­si. Protokol №11

12. 03.11.2017- ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və  Qeyri-üzvi Kimya İnsti­tutunun elmi işçisi, doktorant Qasımova Afəridə Məzahir qızı “Acınohur titan­maqnetit konsentratının təbii qazla reduksiyası ilə dəmir tozunun və titan dioksidin alınması” mövzusunda  2303.01  “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №12

13. 08.11.2017- ci ildə AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun “Seolit katalizi” laboratoriyasının elmi işçisi, Əliyeva Mahizər Qafar qızı “Modifikasiya olunmuş seolitlər üzərində tsikloheksanolun oksidləşdirici dehidrogen­ləşməsi” mövzusunda  2306.01  “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №13

14. 17.11.2017- ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsinin “Ümumi və qeyri-üzvi kimya” kafedrasının doktorantı Həsənli Turan Mirzalı qızı “Tl-Gd (Tb) telluridlərinin və onlar əsasında bərk məhlulların alınmasının fiziki-kimyəvi əsasları” mövzusun­da  2303.01  “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №14

 

15. 28.11.2017-ci ildə AMEA-nın akad. M. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı Məmmədova Sevinc Rəhim qızı “Uran və toriumun bis-2-oksi-5-alkilbenzilamin və xlorlaşdırılmış naften turşuları ilə ekstraksiyası” mövzusunda 2303.01 “Qeyri-üzvi kimya”  ixtisası üzrə  dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №15

16. AMEA-nın akad. Y.H.Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun dissertantı Əliyeva Nüşabə Musa qızının “Bir atomlu C2-C4 spirtlərin karbohidrogenlərə çevrilmə reaksiyalarında Zr/Si və Zr/Al oksid əsaslı katalizatorların elektron-akseptor mərkəzlərinin rolunun tədqiqi” mövzusunda 2316.01- Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə dissertasiya işinin müzakirəsi. Protokol №16

 

Cari il ərzində seminarda 16 dissertasiya işinin (1 elmlər doktoru və 15 fəlsəfə doktoru) müzakirəsi olmuşdur.

 

c) Dissertasiya Şurasının işi:

İnstitutun nəzdində 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya“, 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz”, 3303.01 – “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasları üzrə Dissertasiya Şurası fəaliy­yət göstərir. Hesabat ilində Dissertasiya Şurasında 8 nəfər kimya üzrə fəlsəfə doktoru -Əliyeva Mahirə İosaf qızı- Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti­,  Zeynalov Elşən Tofiq oğlu- Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Quliyeva Sevinc Nizami qızı -Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Mürsəlova Lamiyə Asif qızı-“Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi Tədqiqat İnstitutu,Nəsrin Hüseynəhli Məhəmməd qızı-AMEA-nın Fizika İnstitutu, Hacıəhmədzadə Xuraman Şamil qızı- AMEA-nın akad Kataliz və Qeyri üzvi Kimya İnstitutu, Osmanova Sevinc Nəsib qızı - AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu,  Qasımova Afəridə- AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu və 1 nəfər elmlər doktoru elmi dərəcəsi -Yaqubov Nağı İbrahim oğluBakı Dövlət Universiteti almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir.

 

1. Əliyeva Mahirə İosaf qızı - Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti­nin    doktorantı "Vanadium tərkibli binar oksid katalizatorlar üzərində propilenin oksidləşməsi" 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə doktoru-19.05.2017

2. Zeynalov Elşən Tofiq oğlu - Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universite­tinin doktorantı “Seolittərkibli nikel katalizatorları üzərində pentan-heksan fraksiyasının izomerləşməsi” 2316.01- “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə doktoru -26.05.2017

3. Yaqubov Nağı İbrahim oğlu - Bakı Dövlət Universitetinin Ümumi və Qeyri-üzvi kimya kafedrasının doktorantı “Ca-Ga (İn)-Se(Te) üçlü sistemlərində faza əmələgəlmənin fiziki-kimyəvi əsasları və alınan fazaların xassələri” 2316.01- “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasında kimya üzrə elmlər doktoru-30.06.2017

4. Quliyeva Sevinc Nizami qızı - Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin doktorantı. “Piroliz qazının izobutan-izobutilen fraksiyasından təmiz izobutanın, izobutilenin və benzolun alınması proseslərinin modelləşdirilməsi” 3303.01- “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə doktoru -22.09.2017

5. Mürsəlova Lamiyə Asif qızı - “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi Tədqiqat İnstitutunun dissertantı “Oksigen və ozonun iştirakı ilə katalitik krekinq prosesinin tədqiqi” 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə doktoru -29.09. 2017

6Nəsrin Hüseynəhli Məhəmməd qızı - AMEA-nın Fizika İnstitutunun dissertantı “Sə­na­ye tullantı suların ağır metallardan təmizlənməsinin yeni sorbsiya üsulları” 3303.01- “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə doktoru -13.10.2017

7. Hacıəhmədzadə Xuraman Şamil qızı-Kataliz və Qeyri üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı “Poliizobutilenin katalitik destruksiyası, modifikasiyası proseslərinin tədqiqi, riyazi modelləşdirilməsi və parametlərinin hesablanması” 3303.01- “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə dokto­ru  -27.10.2017

8. Osmanova Sevinc Nəsib qızı - AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı  “Manqan və reniumun tioamintur­şu­lar­la kompleks birləşmələrinin sintesi, quruluş və xassələri”  2303.01 -“Qeyri-üzvi kimya”  ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə doktoru- 08.12.2017

9. Qasımova Afəridə Məzahir qızı-  AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı  “Acınohur titanmaqnetit konsentratlarının təbii qazla reduksiyası ilə dəmir tozunun və titan dioksidinin alınması” 2303.01 -“Qeyri-üzvi kimya”  ixtisasında  kimya üzrə fəlsəfə doktoru- 22.12.2017

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri

 

 

2016

2017

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi

3137972

3250593.0

Orta aylıq əmək haqqı

345,0

358.0

o cümlədən

- elmi işçilər

 

428,0

 

447.0

Büdcədən əlavə vəsaitin həcmi

 

 

14322.0

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət

 

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda mükafatlar verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir.

 

1.12. Təltiflər və mükafatlar haqqında məlumat

 

1. İnstitutun direktor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun keçirdiyi İlin Alimi müsabiqəsinin kimya üzrə qalibi olmuşdur.

2. İnstitutun elmi işçisi Natəvan Sultanova  son bir ildə əldə etdiyi  elmi nəticələrə görə   AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanına layiq görülmüşdür.

3.İnstitutun magistraturasının məzunu, kiçik elmi işçi  Nigar İbrahimova AMEA-nın magis­traturasında təhsil alan tələbələr arasında keçirilən  “Magistr-2017” müsabiqə­sinin  1-ci dərəcəli diplomuna layiq görülmüşdür.

4. İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər  Şurasının təşkilatçılığı ilə bu il noyabr ayının 20-də İnstitutda “Akademik Murtuza Nağıyev” adına mükafatın verilməsi üçün gənc alim və mütəxəssislər arasında müsabiqə  elan edilmişdir. Komissiya müsabiqə  namizədlərindən 1-nin fəaliyyətini yüksək  qiymətləndirmişdir. Elmi işçi Fidan İbrahimova Samir qızına elmi fəaliyyətdə fərqləndiyinə görə “Akademik Murtuza Nağıyev” adına mükafatın diplomu təqdim olunmuş, iki gənc isə – elmi işçi Vüsal Əhmədov Musa oğlu və kiçik elmi işçi Səbinə İsmayılova Zahid qızını həvəsləndirici mükafata layiq görmüşlər.

  

4.1. İnstitutun elmi istiqamətləri üzrə problem şuralarının fəaliyyəti

 

İnstitutun nəzdində fəaliyyət göstərən “Qeyri-üzvi, analitik, fiziki kimya“  və “Kataliz”  üzrə Problem Şuraları 2017-ci ildə müntəzəm olaraq bütün dissertant və doktorantların elmi-tədqiqat işlərinin mövzularını müzakirə edib.

4.2.   “Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələri rəhbər tutaraq AMEA-nın 2020-ci ilədək İnkişaf Konsepsiyası ilə bağlı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:

 

Bilik iqtisadiy-yatın formalaş-ması

Elmin inkişaf etdiril-məsi

Elmin maddi-texniki bazasının yeniləşdiril-məsi

Hal-hazırda İnstitut qabaqcıl xarici ölkələrdə istehsal olunmuş 40 yaxın müasir  cihazlarla təchiz olunmuşdur. Bax 4.3.8.

 

 

Elmin informasiya təminat sisteminin təkmilləşdiril-məsi

İnstitutun saytı müasir proqramlardan olan HTMH, CSS və PHP proqram paketləri vasitəsi ilə hazırlanır. İnstitut haqqında Wikipedia bazasında olan informasiyanın yerləşdirilməsi məqsədi ilə yaradılmış işçi qrupu bu məlumatları həmin bazaya yerləşdirir.

İnstitutun saytında və AMEA-nın “SCİENCE.AZ” saytında olan İnstitutun səhifəsi mütəmadi olaraq yenilənir.

 

 

Elmin maliyyələşdirilməsi işində diversifikasiyanın aparılması

Elmi proqramların yerinə yetirilməsi ilə büdcədənkənar vəsaitin həcminin artırılması istiqamətində tədbirlər görülür.

 

 

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmaların bazarın tələblərinə uyğunlaşdırıl-ması

 

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmalar bilavasitə bazarın (Respublikanın iqtisadiyyatının) tələblərinə uyğunlaşdırılır.

 

 

Milli İnnovasiya Sisteminin formalaşdırıl-ması

AMEA-nın Elmi İnnovasiya Mərkəzi və Rəyasət Heyətinin İnnovasiya şöbəsi ilə birgə araşdırmalar aparılır.

 

 

Elm və istehsal arasında əlaqələrin gücləndirilməsi

– İlk dəfə olaraq bir mərhələli bərk fazalı reaksiya ilə mikrodalğa texnologiyasından və yerli xammal olan Daşkəsən maqnetitindən istifadə etməklə  bir sıra metallarının  ferritləri alınmış və onların karbon monooksidin oksidləşməsində yüksək aktivliyi müəyyən edilmişdir;

–     Gümüş tioqallat (AgGaS2) əsasında yüksək rentgendozimetrik xarakteristikalara malik monokristalların yetişdirilməsi üçün üsul təklif edilmiş və göstərilmişdir ki, geniş intervalda yüksək rentgen həssaslığa malik olan AgGaS2 kristalları soyudulmadan qeyri-ətalətli rentgen şüalarını qeyd edən cihazlarda tətbiq oluna bilər;

–     Ferrosen törəmələri əsaslı nanokompozit məhlullarından istifadə etməklə müxtəlif təyinatlı tutumlarda formalaşan şlamların təmizlənməsi üçün Bakı ş. “EKOL Mühəndislik Xidmə­tləri” QSC-nın Ekoloji Monitorinq Departamentinin Kompleks Tədqiqatlar labora­toriya­sında sınaq tədqiqatları aparılmışdır. Məlum olmuşdur ki, kompozitin təsiri ilə emal şlam­larından qum və mexaniki qarışıqlardan ibarət çöküntü yaranır;

–     Keçid metalların komplekslərinin Azərbaycanın ağır neftlərinin hasilinə və nəqlinə təsiri öyrənilib. Bu komplekslər əsasında hazırlanmış kompozit ilə asfalten və qətranların miqdarı çox olan Muradxanlı neftinin dinamik özlülüyünün 60.75% azalması müəyyən edilmişdir. Neftlə birlikdə çıxan lay sularının codluğunu kompozit aşağı salaraq, onu ekoloji təmiz suvarma su səviyyəsinə qədər təmizləyir;

–     EP-300 qurğusunda (Sumqayıt şəh.) etilen istehsalının yan məhsulu – ağır qətranın emalı nəticəsində yüksək təmizliyi olan (98,9%) naftalinin alınma prosesi təklif edilir. Prosesin mahiyyəti ondan ibarətdir ki,  karbohidrogenlərin pirolizində istifadə edilən xammaldan asılı olaraq tərkibində 36%-ə qədər naftalin olan məqsədyönlü məhsulun texnoloji cəhətdən əlverişli sadə üsulla çıxımı və təmizliyi yüksək dərəcədə artırılır;

–     Hidrogen energetikası üçün universal enerji daşıyıcısı olan hidrogenin alınması məqsədi ilə bərpa olunan xammal kimi bioqazın istifadəsi istiqamətində onun hidrogen sulfiddən təmizlənməsi ilə yanaşı sərbəst kükürdün alınması üçün dəmir tərkibli tullantılar əsasında effektiv, ucuz katalizatorlar işlənib hazırlanmışdır;

 

–       Acınohur titanmaqnetit konsentratının təbii qazla reduksiyası vasitəsilə və bioaktiv xitozan (0,01%) modifikatorundan istifadə etməklə titan 4-oksidin rutil və anataz formalarının istiqamətli sintezinin optimal rejimi və parametrləri müəyyən edilmiş və prosesin texnoloji sxemi verilmışdır.

–     Lantanoidlərin qallium sulfid tərkibli şüşələri alınmış, onlarda həyəcanlanma (l=976 nm) zamanı şüalanmanın infraqırmızı sahədən görünən sahəyə keçməsi müşahidə edilmişdir ki, bu da həmin maddələrdən antistoks lüminofor kimi optiki lifli rabitə xətlərində və gecə görmə cihazlarında istifadə edilməsini mümkün edir.

–     Nanoölçülü gümüş hissəcikləri saxlayan kvaternizə olunmuş poli-4-vinilpiridin hidrogeli əsasında sintez olunmuş kompozitlərdə doksisiklin antibiotiki immobilizə olunmuş və müəyyən edilmişdir ki,  doksisiklin nanokompozitin tərkibində bioloji aktivliyini uzun müddət saxlayır və onun daşıyıcıdan tədricən ayrılması azı 48 saat ərzində müşahidə olunur.

– Karbamid əsasında yüksək elektron sıxlığına malik polimer karbon nitrid materialları alınmışdır. Onların əsasında temperatura, köhnəlməyə və korroziyaya davamlı örtüklərin, yüksək keyfiyyətli elektron və optiki təbəqələrin, həmçinin müxtəlif çoxfunksiyalı kompozit innovativ materiallarının yaradılması mümkündür

– Mineral tullantılardan qiymətli metalları ayırıb saflaşdıran mobil pilot sisteminin qurulması və yarımsənaye sınaqlarının keçirilməsi məqsədilə Daşkəsən filiz yatağının istismarı dövründə əmələ gəlmiş tullantıların mineraloji və kimyəvi tərkibi öyrənilmiş və onların yuyulma məhlullarından bir sıra metalların müvafiq sorbentlərlə ayrılması üsulu təklif edilir.  

 

4.3.2. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi

 

Cari ildə zəruri normativ-hüquqi sənəd təkmilləşdirilməyib.

 

4.3.3. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması

 

Akademik M.Nağıyev adına  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası  AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının Rəyasət Heyəti tərəfindən təsdiq olunmuş  fəaliyyət planına uyğun olaraq İnstitut rəhbərliyinin dəstəyi ilə 2017-ci ildə bir sıra elmi-ictimai tədbirlər həyata keçirmişdir.

Cari il fevralın 12-də Kaspi Liseyinin “Ağ şəhər“ filialının şagirdləri üçün tədbir keçiril­mişdir. Tədbir çərçivəsində şagirdlər insti­tutun müxtəlif laboratoriyaları ilə tanış olmuş, müasir cihaz və avadanlıqlar haqqında onlara məlumat verilmişdir.

İnstitutun alimləri və gənc mütəxəssisləri aparılan tədqiqat işləri, onların praktiki əhə­miyyəti və tətbiq perspektivləri barəsində şagirdlərə geniş informasiya vermişlər. Bun­dan başqa şagirdlərə institutda vaxtilə çalışmış və hal-hazırda işləyən görkəmli alimlər həyat və elmi fəaliyyətləri haqqında da,  məlumat verilmişdiir

Analoji tədbir cari  ilin aprel ayının 13-də institutda   Gənc Alim və Mütəxəssislər  Şura­sının təşkilatçılığı ilə  Kimya-Biologiya Təmayüllü Respublika Liseyinin  şagirdləri “Açıq qapı” günü keçirilmişdir. Hazırda, ölkəmizdə elmin, təhsilin inkişafı və onların müasir səviyyədə inteqrasiyası üçün böyük imkanlar yaranmışdır və  bu isti­qa­mətdə akademiyada mühüm işlər görülür. Bu cür tədbirlərin keçirilməsində məqsəd şagirdlərin dünyagörüşünün formalaşdırıl­ması, onlarda kimya elminə marağın artırılmasıdır.Tədbir çərçivəsində şagirdlər üçün kimya fənni üzrə viktorina keçirilmiş və qaliblər tərifnamə ilə təltif olunmuşlar. Bundan başqa açıq qapı çərçivəsində məktəbli uşaqlar üçün  Şura üzvlərindən Samirə Məmmədova, Gülşən Nəhmətova  və Sevinc Osmanova tərəfindən  müxtəlif maraqlı əyləncəli elmi şoular göstərilmiş, onların müxtəlif laboratoriyalara ekskursiyası təşkil olunmuşdur.

Sonda  İnstitutun gənc alimi  Şamo Tapdıqov  məktəblilər qarşısında “Cansız  polimerlər canlı orqanizmlərdə”  mövzusunda məruzə ilə çıxış etmiş, onları  maraqlandıran sualları cavablandırmışdır.

Eləcə də UNİCER özəl tam orta məktəbin şagirdləri üçün ekskursiya təşkil olunub.Baş tutan ekskursiya zamanı məktəblilərə institutun tarixi və burada aparılan tədqiqat işləri barədə məlumat verilib,  elmi müəssisənin laboratoriyaları ilə tanış olan şagirdlər üçün müxtəlif əyləncəli və maraqlı təcrübələrəyani göstərilib.

 

Bundan  başqa  məlum olduğu kimi  Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) ilə Təhsil Nazirliyinin birgə təşəbbüsü və AMEA  Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının təşkilatçılığı ilə Bakıda yerləşən orta məktəblərdə yaradılan istedadlı şagirdlərin "Kiçik Akademiya"ları fəaliyyət göstərir. Cari ildə Suraxanı rayonu Bülbülə qəsəbəsi 232 saylı və Səbail rayonu 162 saylı tam orta məktəblərdə bununla bağlı keçirilən tədbirlərdə İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının üzvləri fəal iştirak etmişlər. Eləcə də, cari ildə    ali məktəb tələbələrinin  institutda yay təcrübəsi təşkil olunmuşdur.  

Ötən il olduğu kimi cari ildə də  İnstitutda Şuranın təşəbbüsü ilə “Fiziki-kimyəvi  analiz üsullarından” - Elektron  paramaqnit  rezonansı, İnfraqırmızı spektroskopiya, Ultrabənöv­şəyi  spektroskopiya,  Rentgenoqrqfik analizdən mühazirə və seminarlar  təşkil olunmuş­dur. Bu tip seminar və mühazirələrin keçirilməsində  məqsəd  gənc mütəxəssisləırin, o cüm­lə­dən doktorant və magistrlərin fiziki-kimyəvi analizin  nəzəri əsaslarının    mənim­sənilməsi və əldə etdikləri  biliklərin praktik olaraq istifadəsini təmin etməkdən ibarətdir. 

Noyabrın 21-də  görkəmli kristalloqraf alim, AMEA-nın müxbir üzvü Xudu Məmmədovun anadan olmasının 90 illik yubileyinə həsr olunan beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. Konfransın keçirilməsində Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının üzvləri fəal iştirak etmişlər. 

AMEA Rəyasət Heyətinin müvafiq qərarına uyğun olaraq institutda gənc mütəxəssislər, eləcə də doktorant və magistrlər üçün xarici dildən hazırlıq kurslarının təşkilində  Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası fəal iştirak etmişdir. 

İl ərzində İnstitut gənclərindən 1 nəfər  elmlər doktorluğu üzrə dissertasiya işini,  2 nəfər isə   fəlsəfə doktorluğunu müdafiə etmişdir. 4 nəfər dosent elmi adına layiq görülmüşdür. 

İnstitutun elmi işçisi Natəvan Sultanova  son bir ildə əldə etdiyi  elmi nəticələrə görə   AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanına layiq görülmüşdür.

 

İnstitutun magistraturasının məzunu, kiçik elmi işçi  Nigar İbrahimova AMEA-nın magis­traturasında təhsil alan tələbələr arasında keçirilən  “Magistr-2017” müsabiqə­sinin  1-ci dərəcəli diplomuna layiq görülmüşdür.  

Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının üzvləri  “20 yanvar”,  ”Xocalı soyqırımı“ kimi respub­lika əhə­miy­yətli  anım günlərinin İnstitutda qeyd edilməsinin  təşkilində aktiv iştirak  etmişlər.

 

4.3.4. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə

 

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş, 2173 səhifəlik material hazırlanıb elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri: İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə, Əsgərova Günel, Babaxanova Nailə.

 

4.3.5. Təşkil olunmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi

 

Bax 1.7

 

4.3.6. AMEA-nın beynəlxalq elmi əlaqələrinin genişləndirilməsi barədə

 

Elmi Şuranın genişləndirilmiş iclaslarında Moskva Dövlət Universitetinin “Qeyri-üzvi kimya” kafedrasının müdiri, professor Andrey Vladimiroviç Şevelkovun “Dəmirin güclü elektron korrelyasiyalı birləşmələri: yeni dəmir dövrünə doğru” və İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzinin professoru Yevgeni Vladimiroviç Çulkovun "Kvant spini fizikasında son nailiyyətlər və topoloji izolyatorlarda anomal Holl effektləri" mövzularında məruzələri dinlənilmişdir.

  

4.3.8. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi

 

 Şöbənin nəzdində aşağıdakı qruplar fəaliyyət göstərir:

-  Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

-  Spektral analiz qrupu

-  Elektron mikroskopiyası qrupu

-  Element analizi qrupu

Şöbənin tədqiqatlarının əsas istiqaməti müxtəlif sinif  təbii və süni birləşmələrin rentgenoqrafik, termiki, spektral, elektron mikroskopiya və element analizlərinin aparılmasından ibarətdir. Şöbə bu tədqiqatların aparılması üçün müasir cihazlarla təmin olunmuşdur.

2017-ci ildə şöbənin qrupları tərəfindən aşağıda qeyd olunan analizlər aparılmışdır.

Quruluş kimyası, rentgen və termiki analiz qrupu

  1. Rentgenefaza analizi-483 nümunə
  2. Termiki analiz- 69 nümunə

 

Spektral analiz qrupu

  1. İQ spektr-249 nümunə
  2. UB spektr-138 nümunə

Elektron mikroskopiya qrupu

  1. SEM analizi-157 nümunə
  2. AFM analizi-6 nümunə

 

  

 

4.3.9. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması

 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

Dövri nəşrlər sahəsində Azərbaycan Kimya Jurnalının və Kimya Problemləri Jurnalının 1, 2, 3 nömrələri çap olunmuş, 4-cü nömrələri isə nəşrə təqdim olunmuşdur. Kimya Prob­lemləri Jurnalı  2017-ci il oktyabr ayından  Web of Science bazasına daxil edilib.

 

Elmi işlər üzrə direktor müavini                       AMEA-nın müxbir üzvü

                                                                                 Məhəmməd  Babanlı

 

 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun

2016-cı il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 

H E S A B A T

(direktorluq hesabatı)

 

Hesabat dövründə İnstitutda elmi-tədqiqat işləri aşağıda göstərilən 3 problem üzrə aparılmış 8 mövzunun, 32 işi üzrə  39  mərhələsi yerinə yetirilmişdir.

 

 

Qeyri-üzvi kimya

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir.

Problem         

Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi

 

Bu problem üzrə (3 mövzu, 13 iş, 16 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

– Zəylik yatağından götürülmüş alunitin sulfat turşusu ilə işlənməsi yerinə yetirilmişdir. Dehidratlaşdırıcı yanma nəticəsində alınan alunit yanığının sulfat turşusu ilə emalı, alüminium birləşmələrinin məhlula çıxarılmasının optimal şəraitlərinin öyrənilməsi üzrə alüminium birləşmələrinin məhlula keçməsi dərəcəsinin alunitin dehidratlaşma  vaxtından və temperaturundan, yanığın həll olmasının temperatur və həllolma müddətindən, turşunun qatılığından asılılığı müəyyən edilmişdir, belə ki, alüminiumun məhlula keçməsinin maksimal çıxımı (97-98%) aşağıdakı optimal şəraitdə baş verdiyi müəyyən edilmişdir: 85-900C-də temperatur, 35%-li sulfat turşusu 45-50 dəqiqə müddətində, Al2O3-ün məhluldakı miqdarı 140 q/l, dəmirin miqdarı 5,6 q/l, SiO2 isə 0,4 q/l təşkil edir.

xTiO2.yH2O polititanatların 600-9000C temperaturlarda  Na2SO4, K2SO4 və bioaktiv xitozan (0.01 kütlə %)  modifikatorlardan istifadə etməklə gözərdilməsi ilə rutil, anastaz və brukit fazalarının alınması tədqiq edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, xitozandan istifadə edildikdə 600-7000C-də anataz forma (tetraqonal sinqoniya) çoxluq təşkil edir (80%). 800-9000C intervalında közərdilmədən alınan kütlədə rutil forma  (kubik sinqoniya) çoxluq  təşkil edir (90%). Bioaktiv xitozanın polisaxarid fraqmentlərinin təsiri ilə anataz səthlərinin laylı quruluşlu funksilaşması baş verir.

 

Daşkəsən  Filizsaflaşdırma  kombinatının tullantılarından qiymətli metalların  çıxarılmasının optimal parametr və rejimləri müəyyən edilmiş, Azərbaycanda ilk dəfə  olaraq filiz tullantılarından təbiətə ziyan vurmadan faydalı metalların yuma üsulu ilə hasilat texnologiyası işlənib hazırlanmışdır.

 

– Oksisulfid şüşələrin sulfid şüşələrə nisbətən termiki və kimyəvi cəhətdən davamlılığını nəzərə alıb hesabat dövründə  La2O3- As2S3- Ce2O3,  La2O3- As2S3- Sm2O3,  La2O3- As2S3- Er2O3 sistemlərində şüşə əmələgəlmə sahələrinin sərhədləri müəyyən edilmiş, yeni fazaların fiziki-kimyəvi və optiki xassələri öyrənilmişdir. Müəyyən olunmuşdur ki şüşə  əmələgəlmə sahəsi  lantanoidlərin  nüvəsinin yükünün artması istiqamətində azalır.Bu da lantanoid oksidlərinin  quruluşunda metal atomunun koordinasiya ədədinin dəyişməsi ilə əlaqədardır. Alınan şüşələr lazər şüalarının təsirinə davamlıdır. Raman spektrdə  As-S, La-O və  Er-O rabitələrinə məxsus zolaqların  intensivliyinin güclənməsi və spektrdə enerjinin böyük olan tərəfə qismən (180,220 və 370 sm-1) sürüşməsi  şüşələrdə kovalentliyin  güclənməsi və ehtimal ki yeni rabitələrin yaranması ilə izah oluna bilər.

 

– Sb2S3-PbSbS3 və (Bi2Se3)1-xMnx , CaGa2Se4-GaSe və As2Se3-CrSe sistemləri fiziki-kimyəvi analiz metodlarları vasitəsilə tədqiq edilmış və faza diaqramları qurulmuşdur. Bi2-xSbxT3-y-zSySez tərkibli ərintilərinin termoelektrik və (GaS)1-x(Se)x:Yb tərkibli ərintilərin dozimetrik xassələri öyrənilmişdir. (Bi2Te3)1-x (Sb2Te3)x bərk məhlul ərintilərində stibiumun nadir-torpaq elementləri ilə, tellurun isə selen və kükürdlə əvəz olunması ilə ilk dəfə alınmış Bi1.88Sb0,06Nd0,06Te2,82Se0,09S0,09 tərkibli  material 350 K-də yüksək termoelektrik effektivliyə (Z=3.52.103 K-1) malik olub, soyuducu sistemlərdə və termogeneratorlarda tətbiq oluna bilər.

 

Ağır p-elementlər əsasında topoloji izolyator xassəli qarışıq laylı bəzi telluridlərin mükəmməl monokristalları yetişdirilmiş, beynəlxalq kollaboratorlarla birgə tədqiqi nəticəsində bu materialların terahers detektorlarda sahə-effekt tranzistorları kimi tətbiqinin mümkünlüyü müəyyən edilmiş və monokristallik layların nanopulcuqlarından yığılmış nanoantennalar əsasında skanedici sınaq qurğusu vasitəsilə müxtəlif qeyri-şəffaf  obyektlərin daxili görüntülərinin yüksək keyfiyyətli təsvirləri alınmışdır.

 

Mingəçevir su anbarının sualtı polad  qurğularında mikrobioloji bakteriyaların və onların həyat fəaliyyətinin nəticəsi olan hidrogen sulfid korroziyası aşkar edilmişdir. Bu mikroorqanizmlər anaerob xassəli olub sudakı SO42-  ionları ilə  qidalanaraq  H2S ifraz etməklə, pittinq korroziyasına səbəb olurlar.

 

Üzvi batareyalarda elektrod materialı kimi perspektivli material olan dördəvəzli  fenilendiaminlərin monomer və oliqomerlərinin, onların komplekslərinin alınma üsulları işlənib hazırlanmışdır.

 

– Heksametilferrosen və oktametilferrosen təkmilləşdirilmiş metodikə üzrə yüksək çıxımla sintez olunmuşlar. Heksametilferrosen və heksametilferrosenium sistemində baş verən elektron mübadilə reaksiyasının kinetik tədqiqatları nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, HmFс+HmFс+ əsasında hazırlanmış elektrod dönərlik və məhlulda davamlılıq baxımından ferrosen-ferrisinium elektrodundan daha perspektivli elektroddur.

 

– Reniumun(ІV) α-amin ß-oksipropion turşusu (serin) ilə ([MLH][ReX6], [MLH][Re2X8] və [LH]2[ReX6], [LH]2[Re2X8] (HX, X= Cl-, Br-)), manqanın(II) [MnL1L2(H2O)2]Cl2, [MnL1L2Cl2]  L1- 2-amin-3-hidroksipropion turşusu (HO2C-CH(NH2)CH2)OH və L2-karbamidlə(CH4N2O)), mis(II) kationunun dimetilsulfoksidlə [(CH3)2S=O]2CuCl2·2H2O, vanadium xloridin (C5H5)2VCl natrium pentakarbonil reniumla Na+Re(CO)-5 qarşılıqlı təsirindən (C5H5)2V-Re(CO)5 tərkibli bir sıra koordinasion birləşmələri sintez edilmiş, onların quruluş və xassələri müasir fiziki-kimyəvi metodlarla öyrənilmişdir.

 

– İki əsaslı aromatik karbon turşularının d-elementlərlə koordinasion polimerləri əsasında kompozit materiallar hazırlanmış və onların ağır neftlərin reoloji xassələrinə təsiri öyrənilərək, neftin kinematik özlülüyünün 60%-dən çox aşağı salınması müəyyən olunmuşdur.

 

 

Kimyəvi kinetika və kataliz, fiziki kimya

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem  

Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması.

 

Bu problem üzrə (4 mövzu, 15 iş, 18 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar:

 

– Metanın metanola oksidləşməsi prosesi üçün temperatura və oksidləşdiriciyə qarşı davamlı biomimetik katalizator – dəmirtetrafenilporfirin kompleksində fenil qruplarının H atomlarının halogenlə (F) əvəz olunmuş forması − 5,10,15,20-Tetrakis (Pentaflüorofenil)-21H, 23H-Fe(III)Cl kompleksindən istifadə edib, biomimetik katalizator sintez olunmuş və onun üzərində metanın hidrogen peroksidlə monooksidləşməsi prosesi üçün axınlı kvars reaktoru olan qurğu yığılmış, reaksiya məhsullarının qaz-maye xromotoqrafında analiz şəraitləri təyin edilmişdir.

 

– Piridinin azot 1-oksid ilə oksidləşməsi reaksiyasının sürətinə səthin və reaksiya zona həcminin (0,9-5,4sm-1 intervalda) təsirinin öyrənilməsinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Reaktorun daxilində səthin və reaksiya zona həcminin (S/V-faktor) dəyişməsi reaksiya məhsullarının çıxımının azalmasına səbəb olur: S/V=0,9sm-1, S/V=2,0sm-1, S/V=3,2sm-1, S/V=5,4sm-1 qiymətlərində 2,2- və 2,3-dipiridillərin çıxımları müvafiq olaraq 20,5 və 21,9 küt%;14,3 və 19,3 küt%;15,4 və 17,1 küt%; 8,8 və 11,2 küt% təşkil etmişdir.

 

– Fülleren dudası, Fe- tetrafenilporfirin kompleksi  və nano-titan dioksid katalizatorları iştirakında  izopropilbenzolun  və tsikloheksenin oksidləşmə  reaksiyalarının  aparılması üçün  2 tip qurğu – qazometrik  və barbotaj tipli (havanın axını) istifadə olunmuşdur.  Fulleren C60 dudasının və anataz nano-TiO2 əlavələri kumolun molekulyar oksigenlə model oksidləşmə prosesini əsaslı sürətləndirir. Fe-tetrafenilporfirin kompleksi qatqıları* isə yalnız hidrogen peroksidlə aparılan kumolun  və tsikloheksenin oksidləşmə proseslərində güclü katalitik effekt göstərir.

Kumolun barbotaj tipli reaktorda katalitik (nano-TiO2-PC-500 + C60 dudası) oksidləşmə prosesi aparılmış və alınmış məhsullar  xromato-kütlə üsulu ilə analiz edilmişdir.

 

– Eksperimental və kinetik metodlarla eləcə də metal kationlarının oksigen atomları ilə rabitə enerjilərinin analizi nəticəsində naften karbohidrogenlərinin metal-seolit katalizatorları üzərində oksidləşdirici dehidrogenləşməsi reaksiyalarında alınan məhsulların hər biri üçün aktiv mərkəzlərin təbiəti və metal kationlarının rolu müəyyən edilmişdir. Bu aktiv mərkəzləri nəzərə almaqla reaksiyalar üçün mərhələli mexanizm təklif edilmiş və proseslərin nəzəri əsaslandırılmış kinetik modelləri işlənib hazırlanmışdır.

Kimya-texnoloji sistemlərin modelləşdirilməsi və optimal layihələşdirilməsi metodu əsasında, krekinq və piroliz qazlarının emalı kompleksinin tam riyazi modeli işlənib hazırlanmış, iqtisadi meyyar kimi gəlir norması seçilmiş və dinamik proqramlaşdırılma metodu ilə kompleksin proseslərinin optimal uzlaşdırılmış texnoloji rejimləri təyin edilmişdir.

 

– Xlorlu aromatik karbohidrogenlərin oksidləşməsi katalizatorların ümumi xarakteristikası öyrənilmişdir, Mo,P modifikasiyalı və SiO2 yaxud Al2O3 daşıyıcılı  oksovanadium sistemlərinin xlortoluolların (XT) qaz fazalı  selektiv oksidləşmə prosesində ən aktiv və selektiv sistemlər olduğu qeyd edilmişdir. Katalizatorlar  yüksək regenerasiya qabiliyyətli olub, dəfələrlə istifadəyə yararlıdılar. Katalizatorların aktivlik və selektivliklərinə əsasən  reaksiyanın optimal şəraiti seçilmişdir.  p- və m-xlortoluollar yüksək selektivlik göstərir (72–92%), Xlormalein anhidridinin çıxımı 24–32%-dir. p-Xlor toluol m-xlor törəmələrindən  daha çox reaksiya qabiliyyətinə malikdir.  

Xlorbenzol, xlortoluolların tərkibindəki xlor atomlarının miqdarı və vəziyyəti ilə katalitik oksidləşmə reaksiyasının konversiya, selektivliyi arasında korrelyasiya   müəyyən edilmişdir ki, bu da  oksidləşmə məhsullarının  paylanmasını proqnozlaşdırmağa  imkan verir.

 

– İlk dəfə olaraq dietilaminin m-toluil turşusu ilə asilləşmə reaksiyasının mikrodalğalı şüalanma sahəsində aparılmasının mümkünlüyü tədqiq olunub, proses  mikrodalğalı şülanmanı intensiv udan  Zn-B-P/Al2O3/Аl-katalizatorun iştirakı ilə aparılıb.

Katalizatorların turşuluğunun ammonyakın termodesorbsiya  metodu ilə təyinində mikrodalğalı elektromaqnit şüalanma sahəsindən istifadə olunub.

 

İlk dəfə olaraq tərkibində keçid metalları olmayan nanoquruluşlu polimer karbon nitridin hidrogen molekulunu aktivləşdirmək xassəsi müəyyən edilmiş və bu katalizatorun iştirakı ilə çoxtonnajlı sənaye məhsulu olan polistirol istehsalında   fenilasetilenin stirola  selektiv hidrogenləşmə üsulu işlənib hazırlanmışdır.

 

Sualtı  obyektlərin  aşkar edilməsi üçün geniş tezlik intervalına malik akustik antenaların hazırlanması məqsədi  ilə  poli-N-vinilpirrolidon və qummiarabik sopolimeri əsasında ölçüləri 7-9 nm olan yeni sinif pyezoelektrik  gümüş  nanokompozitləri  alınmışdır.

 

– Renium xalkogenidləri əsasında ikili birləşmələrin və üçlü ərintilərin nazik örtük təbəqələrinin elektrokimyəvi alınma üsulu işlənib hazırlanmışdır. Elektrokimyəvi yolla alınmış Re-Se-Cu nazik təbəqələr diod kimi yarımkeçiricilər texnikasında və fotoelektrod materialı kimi günəş enerjisinin çevrilməsində perspektivli materiallar hesab edilirlər.

 

 

– Vanadium (IV) aşağı parçalanma temperaturlu (Tparç>110÷1200C)  π-tip metalüzvi birləşməsi – (C5H5)2V=O·(THF)5 (I) və yuxarı parçalanma temperaturlu (Tparç=180-1940C>) ion tip çaxır turşu liqandlı karboksilat kompleksi (II)

 

(II) müvafiq olaraq onların tetrahidrofuran və su məhlullarından əvvəlcə daşıyıcı səthinə hopdurulması, sonra isə alınmış nümunələrin birinci halda 180-2000C, ikinci halda isə 180-3000C temperatur intervalında termiki işlənmə yolu ilə daşıyıcı səthində vanadium oksid tərkibli nazik təbəqəli nümunələr əldə olunmuşdur. Bu yolla alınan təbəqələrin 5000C temperatura qədər közərdilməsi təbəqənin tərkib və faza dəyişirikliklərinə məruz qalmamışlar.

Aparılmış spektral İQ və quruluş (RFA, QXA) tədqiqatları nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, üzvi liqandın və termiki işləmə mühitinin təbiətlərindən asılı olaraq alınan örtüklərin tərkib və quruluşlarında bəzi fərqləndirici cəhətlər ortaya çıxmışdır ki, bu da xammal kimi götürülmüş vanadium (IV) və (V) müxtəlif oksidləşmə dərəcəli vanadil kompleksləri əsasında formalaşdıqlarını düşünməyə əsas verir.

 

– Molibden ilə nikelin birgə çökdürülməsi üçün sitrat-ammonyak və ammonyak elektrolitlərinin tərkibi işlənib hazırlanmışdır. Nikelin reduksiyasının sürəti sitrat və ammonium ionlarının nisbətindən asılıdır, ammonyakın qatılığı artdıqca, alınan ərintilərin tərkibində nikelin miqdarı artır. Bundan əlavə, ammonium ionlarının miqdarı artdıqca, ərintilərin tərkibində oksigenin də miqdarı artır.

Sitrat ionlarının elektrolizdə iştiraki molibdenin reduksiya sürətini azaldır. Sitrat və ammonium ionlarının nisbətini dəyisməklə ərintilənin tərkibini də dəyiımək mümkündir.

 

– İstər Al–Mo–Si əsaslı, istər Mg–Zr, istərsə də Mg–Al–Zr əsaslı sorbentlər sulu məhlullardan Co2+, Ni2+ və Cu2+ ionlarına görə yüksək sorbsiya tutumlarına  malikdir. Hər üç  sorbenti dəniz, neft və lay sularından belə mikroelementlərin çıxarılmasında münasib  ion-mübadilə materialları kimi istifadə etmək olar.         10000C temperaturda közərdilmiş Al–Mg–Zr əsaslı sorbentin mikrospektroskopik analizi nəticəsində 4 alınmış spekrtdən eyni tərkibdə kiçik faiz fərqləri ilə mikrokristalların alınması müşahidə olunur.

 

Filiz emalı tullantı sularından yüksək faizlə (90-95%)  Cu2+ və Zn2+ ionlarının  çıxarılması üçün modifikasiya olunmuş bentonit  filtri  hazırlanmış və İran İslam Respublikasının Gilan Almas şirkətində sənaye miqyasında sınaqdan  keçirilmişdir.  Alınan nəticə  təbii bentonit və ənənəvi istifadə  olunan aktiv kömürdən 1,5 dəfə yüksəkdir.

 

 

Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi

 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem

Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi

 

Bu problem üzrə (1 mövzu, 4 iş, 5 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakına diqqət yetirmək olar:

 

–Neft lay sularının maye fazalı ekstraksiya üsulu ilə asfalten, gətran birləşmələrindən və bərk faza hissəciklərindən təmizlənməsi üçün texnoloji sxem təklif olunmuşdur. Texnoloji sxemin  ekstraksiya bölməsi lay sularına görə ardıcıl, həlledici- toluola görə çarpaz olaraq üç pilləli ekstraktor şəkilində təklif edilmişdir. Laboratoriya təçrübələri və bir cox hesablamalar nəticəsində çirkab neft sularının asfalten və qatran bırləşmələrindən təmizlənməsi üçün maye fazalı ekstraksiya prosesini istifadə edərək, səmərəli texnoloji sxem işlənib hazirlanmışdır.

 Bu və bu tipli proseslərin riyazi emalı üçün ötən hesabat ilində hazırlanmış  proqram təminatı  təkmilləşdirilmiş, 1000-dən çox tənliklə ifadə olunan kinetik reaksiyaların daxil edilməsi, düzəlişi və həlli üçün yeni modul hazırlanmışdır. Yeni modul 4-cü tərtib Runge-Kutta üsulunu həyata keçirir.

 

– Laylı quruluşa malik kristalların formalaşdırılması prosesində qallium monosulfid-aşqar sistemi üçün, seqreqasiya prosesinin fazalararası səth sərhədinin stabilliyini və ya qeyri-tarazlığını nəzərə alan, aşqarların diffuziyalı-seqreqasiyalı paylanması modeli işlənmişdir. İlkin məlumatlardan və təcrübi nəticələrdən istifadə edərək GaS-aşqar sistemin qeyri-stasionar kristallaşması prosesinin modelləşdirilməsi aparılmışdır. Kristalların dielektrik xassələrinə, dc- və ac-keçiriciliyinin üst-üstə düşən qanunauyğunluqlarına görə hoppanma mexanizmi seçilmiş və kristalın əsas fiziki parametrləri hesablanmışdır.

 

EP-300 qurğularında əmələ gələn etilen istehsalının yan məhsullarının – yüngül və ağır qətranın katalitik emalı prosesinin sadə texnologiyası işlənib hazırlanmışdır. Ağır qətranın katalitik emalı nəticəsində 98,9% naftalinin ağır fraksiyadan ayrılmağını təmin edən üsul təklif olunmuşdur. Naftalinin təmizliyi    96 %-ə çatdırılmışdır.

Etilen istehsalında alınan yüngül qətranın emal prosesi üçün alüminium, toluol və hidrogen xlorid əsasında hazırlanmış, karbohidrogenlərin çevrilməsini, benzol və toluolun zənginləşdirilməsini təmin edən effektli kompleks katalizator işlənib hazırlanmışdır.

 

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının, habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat

 

1. “Azərbaycan Respublikasında sənayenin inkişafına dair 2015-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın həyata keçirilməsi üzrə Tədbirlər Planı əsasən (4.12 və 4.15) bəndlər üzrə 

– Meliorasiya və su təsərrüfatı sistemində magistral su kəməri və hidrotexniki qurğuların tikintisində deformasiya olunmuş kanal bəndi və korroziya əleyhinə hermetiklər kimi modifikasiya olunmuş bitum-polimer kompozisiya örtüyü “Bikoplast” təklif olunur.

– Hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması və mühafizəsinin təşkili məqsədilə orada baş verən fiziki-kimyəvi proseslər öyrənilir və alınmış nəticələr əsasında onların mühafizə sistemi təklif ediləcək.

– EP-300 qurğularında əmələ gələn etilen istehsalının yan məhsullarının ağır qətranından təmizliyi 98-99%-ə çatan naftalinin alınma prosesi təklif edilir.     

– Elektrokimyəvi üsulla sərt mühitlərdə fəaliyyət göstərən, yüksək enerjili elektrik kontaktlarında aşınmaya, istiliyə və korroziyaya davamlı təbəqələr kimi hərbi sənayedə istifadə oluna bilən ərintilərin alınması təklif edilir.

– Krekinq və piroliz qazlarının emalı kompleksinin optimal layihələşdirilməsi misalında kimya-texnoloji sistemlərin modelləşdirilməsi və optimal layihələşdirilməsinin yeni metodu (optimal uzlaşdırılmış material və istilik axınlarının təyini) işlənib hazırlanmışdır.

– Mineral tullantılardan qiymətli metalları ayırıb saflaşdıran mobil pilot sisteminin qurulması və yarımsənaye sınaqlarının keçirilməsi məqsədilə Daşkəsən filiz yatağının istismarı dövründə əmələ gəlmiş tullantıların mineraloji və kimyəvi tərkibi öyrənilmiş və onların yuyulma məhlullarından bir sıra metalların müvafiq sorbentlərlə ayrılması üsulu təklif edilir.

– Filiz emalı tullantı sularından yüksək faizlə (90-95%)  Cu2+ və Zn2+ ionlarının  çıxarılması üçün modifikasiya olunmuş bentonit  filtri  hazırlanmış və İran İslam Respublikasının Gilan Almas şirkətində sənaye miqyasında sınaqdan  keçirilmişdir.

2. Azərbaycan Pespublikası Prezidenti İlham Əliyevin 20 sentyabr 2016-cı il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında informasiya cəmiyyətinin inkişafına dair Milli Strategiyanın həyata keçirilməsi üzrə 2016-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində tapşırılmış işlərin icrası (2.2,  2.3 və  5.1,  5.2) bəndlər üzrə tədbirlər mütəmadi olaraq keçirilir. 

 

 

Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsi haqqında alınmış mühüm nəticələr 

“MiNERAL XAMMALIN KOMPLEKS EMALI” şöbəsi 

 PROBLEM

Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi 

   MÜHÜM  NƏTİCƏ 

Daşkəsən filiz hövzəsində yerləşən Alunit filizinin emal məhsullarından istifadə etməklə ərazidə yerləşən Filizsaflaşdırma kombinatının tullantılarından qiymətli metalların  çıxarıl­ma­­sı­­nın optimal parametr və rejimləri müəyyən edilmiş, Azərbaycanda ilk dəfə  olaraq filiz tullantılarından təbiətə ziyan vurmadan faydalı metalların yuma üsulu ilə hasilat texnologiyası işlənib hazırlanmışdır. (şəkil 1). 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Arif Heydərov, Aybəniz Quliyeva və geologiya-mineralogiya üzrə elmlər doktoru Çingiz Qaşqay (AMEA Geologiya və Geofizika İnstitutu)

 

                                       

                                     Şəkil 1. Daşkəsən Filizsaflaşdırma kombinatının tullantılarından qiymətli metalların

                                    çıxarılmasının laboratoriya şəraitində mobil texnoloji qurğusu

 

A.A.Haydarov, Ch.M.Kashkay, A.A.Guliyeva, A.B.Huseynova, Z.R.Jafarov and ets. Recovery of precious metals from Dashkesan mineral tailings by combined methods. Azerbaijan Chemical journal. 2016, №3, c. 121-129.

 

   

“QEYRİ-ÜZVİ FUNKSİONAL MATERİALLAR” şöbəsi

PROBLEM

Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi

                                                                            MÜHÜM  NƏTİCƏ

1. Ağır p-elementlər əsasında topoloji izolyator xassəli qarışıq laylı bəzi telluridlərin mükəmməl monokristalları yetişdirilmiş, beynəlxalq kollaboratorlarla birgə tədqiqi nəticəsində bu materialların terahers detektorlarda sahə-effekt tranzistorları kimi tətbiqinin mümkünlüyü müəyyən edilmiş və monokristallik layların nanopulcuqlarından yığılmış nanoantenalar əsasında skanedici sınaq qurğusu vasitəsilə müxtəlif qeyri-şəffaf  obyektlərin daxili görüntülərinin yüksək keyfiyyətli təsvirləri alınmışdır (şəkil 2).

İcraçilar: AMEA müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Ziya Əliyev

                                              

                                              Şəkil 2. Sahə-effekt tranzistorları üçün nano antennaların SEM  təsviri

 

Viti L., Coquillat D.,Politano A.,Kokh K.A., Aliev Z.S., Babanly M.B.,Tereshchenko O.E., Knap W., Chulkov E.V., Vitiello M.S. Plasma-Wave Terahertz Detection Mediated by Topological Insulators Surface States // Nano Letters, 2016, v.16, pp.80−87.

 

2. Mingəçevir su anbarının sualtı polad  qurğularında mikrobioloji bakteriyaların və onların həyat fəaliyyətinin nəticəsi olan hidrogen sulfid korroziyası aşkar edilmişdir. Bu mikroorqanizmlər anaerob xassəli olub sudakı SO42-  ionları ilə  qidalanaraq  H2S ifraz etməklə, pittinq korroziyasına səbəb olurlar (şəkil 3).

 

İcraçılar: kimya üzrə fəlsəfə doktoru Hilal Tahirli, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Süleyman Verdiyev, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Könül Baxşəliyeva (Mikrobiologiya İnstitutu)

                                       

                                        Şəkil 3. Polad nümunələrin Mingəçevir su anbarında korroziya

                              sınaqlarından sonrakı görünüşü, a –ilkin metal; b– 4 aylıq sınaqdan sonra;  c – 11 aydan sonra.

 

H.M.Tahirly, S.Ch.Verdiev, K.F.Bakhshaliyeva, acad. D.B.Taghiyev. Corrosion of carbon steel St-3 under exploitation of hydrotechnical utilities builts on the Kura and Aras rivers. Reports of National Academy of Sciences of Azerbaijan, 2016, № 2.

 

“KOORDİNASİYA BİRLƏŞMƏLƏRİ” şöbəsi

PROBLEM

Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi.

                                                                           MÜHÜM  NƏTİCƏ 

Üzvi batareyalarda elektrod materialı kimi perspektivli material olan dördəvəzli  fenilendiaminlərin monomer və oliqomerlərinin, onların komplekslərinin alınma üsulları işlənib hazırlanmışdır.

                                         

                                                            Dördəvəzli fenilendiaminin mis ilə polimer kompleksi  

 

İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü Əjdər Məcidov, k.ü.f.d. Pərizad Fətullayeva, k.e.i. Səbinə İsmayılova  

С.З.Исмаилова, А.А.Меджидов, П.А.Фатуллаева, Р.Дж.Касумов, И.Мамедов.

Полу­чение полимера конденсацией о-фенилендиамина и п-ксилилендибромида и его свойства. Журнал Неорганической Химии. 

 

“NANO- VƏ  ELEKTROKATALİZ” şöbəsi

PROBLEM

Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbent­lə­rin yaradılması

                                                                            MÜHÜM  NƏTİCƏ 

1. İlk dəfə olaraq tərkibində keçid metalları olmayan nanoquruluşlu polimer karbon nitridin hidrogen molekulunu aktivləşdirmək xassəsi müəyyən edilmiş və bu katalizatorun iştirakı ilə çoxtonnajlı sənaye məhsulu olan polistirol istehsalında   fenilasetilenin stirola  selektiv hidrogenləşmə üsulu işlənib hazırlanmışdır.

2.

                                               

                                                       Fenilasetilenin stirola və etilbenzola çevrilməsi

 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Vaqif Əhmədov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru İsrafil Əhmədov, Vüsal Əhmədov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Həbib Nurullayev

 

V.M. Akhmedov, I. Ahmadov, H.G. Nurullayev, V.M. Ahmadov. New metal-free  Catalysts  for the selective hydrogenation of multiple bonds in aromatic hydrocarbons based on graphitic carbon nitrides.  Azerbaijan Chemical Journal, 2016,  № 4.

 

 2. Sualtı  obyektlərin  aşkar edilməsi üçün geniş tezlik intervalına malik akustik antenaların hazırlanması məqsədi ilə poli-N-vinilpirrolidon və qummiarabik sopolimeri əsasında ölçüləri 7-9 nm olan yeni sinif pyezoelektrik gümüş nanokompozitləri  alınmışdır.

 İcraçılar: akademik Dilqəm Tağıyev, kimya üzrə elmlər doktoru Nizami Zeynalov, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Şamo Tapdıqov, Səadət Hümbətova

 

S.F.Humbatova, N.A.Zeynalov, D.B.Taghiyev, Sh.Z.Tapdigov, S.M.Mammedova. Chitosan polymer composite material containing of silver nanoparticle // Digest Journal of Nanomaterials and Biostructures, 2016, Vol.11,. № 1, p.39-44.

        

SORBSİYA PROSESLƏRİ” şöbəsi

PROBLEM

Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbent­lə­rin yaradılması

                                                                            MÜHÜM  NƏTİCƏ

Filiz emalı tullantı sularından yüksək faizlə (90-95%)  Cu2+ və Zn2+ ionlarının  çıxarılması üçün modifikasiya olunmuş bentonit  filtri  hazırlanmış və İran İslam Respublikasının Gilan Almas şirkətində sənaye miqyasında sınaqdan  keçirilmişdir.  Alınan nəticə  təbii bentonit və ənənəvi istifadə  olunan aktiv kömürdən 1,5 dəfə yüksəkdir. (şəkil 4). 

İcraçılar: kimya üzrə elmlər doktoru Əli Yaqubov, Şahab Nasseri,  Elvin Cabbarov

 

Ş.A.Nasseri, G.R.Kiani, A.I.Yaqubov, A.Alemi, A.N.Nuriev. Kinetics and thermodynamics study of zinc ions adsorption on to modified nanobentonite Chemical Engineering, 2016, V. 82,  №12, p. 820-826.

                                    

                                   Şəkil 4. Filiz emali tullanti sularindan cu2+ və zn2+ ionlarının  çıxarılması üçün

                                                                  istifadə olunan qurğunun texnoloji sxemi

 

1 - flotasiya çəni, 2 - qarışıq üçün çən, 3 - zəif axın üçün çən, 4 - ilkin çökdürülmə,

5- tarazlayıcı çən, 6- hidroliz üçün bioreaktor, 7-  bioreaktor antasid, 8- asetat çəni,

9 - metan üçün çən, 10 - aktiv şlam reaktoru, 11 - bioloji çökdürülmə çəni, 12 - xloru qarışdırma çəni, 13 - karbon filtri, 14 - bentonit uf – filtri, 15 - aktiv şlamın saxlanılması üçün yer, 16 - əhəngin içəri ötürülməsi üçün sistem, 17 -  atomun ötürülməsi üçün sistem, 18 - xlorun ötürülməsi üçün sistem

 

 

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər

 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Rusiya EA-nın İ.B.Qrebenşikov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunun “Nanoölçülü sistemlərin fiziki kimyası” laboratoriyası, Tomsk Dövlət Universiteti, Moskva Energetika İnstitutu, Belarusiya  Dövlət Informatika və Radioelektronika Universitetinin  kimya  kafedrası,  Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu,  Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “Azdövsutəslayihə” H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyini, qeyd etmək olar.

İnstitut alimləri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və onun nəzdində olan “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universitetinin “Fizika” kafedrası, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə birgə əməkdaşlıq edirlər.

Bundan əlavə 2016-cı il ərzində  Almaniya, Fransa, İtaliya, İcveç, Hollandiya, Danimarka, Türkiyə, Tayvan və s. ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri və Universitetləri ilə elmi əməkdaşlıq davam etmişdir.

İnstitutda 2015-ci ildə açılmış iki beynəlxalq laboratoriya, İspaniyanın Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzi (DİPC) ilə birgə "Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar" və Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Huddersfild Universiteti və Be­larusiyanın Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­yaları öz fəaliyyətlərini uğurla davam etdirmişdir.

“Kvant Kompütinq və Spintronika üçün Qabaqcıl Mate­riallar” laboratori­yasında DİPC  tədqiqatçıları  tərəfindən topoloji izolyatorlar  xassəli bir sıra birləşmələrinin səth və elektron quruluşlarının nəzəri hesablanması və eyni zamanda Avropanın digər qabaqcıl elmi mərkəzlərdə onların fiziki xassələrinin eksperimental tədqiqi aparılmışdır. Azərbaycan tədqiqatçıları tərəfindən məqsədyönlü axtarış üçün bu materialların uyğun sistemlərinin kompleks fiziki-kimyəvi, kristalloqrafik, termodinamik tədqiqi aparılmış və onların bəzilərinin monokristalları sonrakı tədqiqatlar üçün  yetişdirilmişdir. 

İNTERLABCAT laboratoriyasında karbohidrogenlərin oksidləşməsində universal katalizator kimi tədbiq olunan nanokarbon katalizatorlarının fundamental aspektləri tədqiq olunmuşdur. 

 

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak

 

2016-cı ildə İnstitut əməkdaşları tərəfindən təqdim edilən

 2 layihə qranta layiq görülmüşdür

 

  1. Azərbaycan Respublikasinin Prezidenti Yaninda Elmin İnkişafi  Fondu. Layihənin adı: Kompleks elmi-tədqiqat proqramlarılayihələri müsabiqəsi. “Dərman preparatlarının immobilizə olunması üçün tərkibində  azot və oksigen saxlayan  yeni hidrofob və biosid polimerlərin sintezi və tədqiqi”. Layihənin rəhbəri –k.ü.f.d. Şamo Tapdıqov. (Az2016-cı ildə İnstitut əməkdaşları tərəfindən təqdim edilən
    2 layihə qranta layiq görülmüşdür
    Azərbaycan Tibb Universiteti, AMEA Fizika İnstitutu ilə birgə). Təqdim olunduğu il – 2016.  Layihənin müddəti - 24 ay. Layihənin məbləği -150 000 AZN.
  2. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Elmin İnkişafı Fondu. Layihənin adı: “Atmosfer azotun pilot qurğuda hidrogen peroksidlə azot-1 oksidinə koherentsinxronlaşdırılmış fiksasiyası”. Layihənin rəhbəri k.ü.f.d. Nemət Əlizadə. Təqdim olunduğu il –2015. (2016-2018-ci illərdə həyata keçirilməsi planlaşdırılır). (Bakı Dövlət Universiteti ilə birgə). Layihənin məbləği -200 000 AZN.

 

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi

 

AMEA-nın Rəyasət Heyətinin 15 oktyabr 2014-cü il tarixli 15/3 nömrəli qərarı ilə Akademiyada magistratura təhsil pilləsinin yaradılması, İnstitutda elmlə təhsilin inteqrasiyasına, gənclərin elmə cəlb edilməsinə və elmi kadr potensialının yüksək səviyyədə inkişafına səbəb olmuşdur.

2015/2016-cı tədris ilində İnstitutun  magistraturasına  “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə 3 bakalavr qəbul olunmuşlar. Magistrlər I  kursu  müvəffəqiyyətlə başa vuraraq (akademik göstərici)  yüksək təqaüdə layiq görülmüşlər. Hal-hazırda II kursun III semestrində təhsil alırlar. 2016/2017- ci tədris ilində  magistraturaya “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə yüksək balla 2 bakalavr qəbul olunmuşlar: Oruclu Elmir Nəcəf oğlu, Ağazadə Aytən İsmət qızı.(AMEA RH-nin 07.09.2016 il 10/2№li qərar).

AMEA-nın Rəyasət Heyətinin 19 oktyabr 2016-cı il tarixli 13/2 №li qərarına əsasən  2017/2018 -cı tədris ili üçün  İnstitutun  magistraturasına  daha  3  ixtisasdan 8 yer üzrə qəbul planı təsdiq olunmuşdur.

 

1.6. Nəşriyyat  fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt  Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr, elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

Hesabat ilində İnstitut əməkdaşları tərəfindən yüksək impakt faktorlu xarici jurnallarda məqalələr dərc olunmuşdur: Неорганические материалы, Физика Твердого Тела, Журнал Органической Химии, Nano Letters, ACS Nano,  Nano Research, Scripta Materiala,   Journal of Solid State Chemistry, Journal of Materials Science:Materials in Electronics, Physica Statis Solidi, Metallurgical and Materials Transactions, Semiconductors, Journal of the Chemical Society  of Pakistan, Asian Journal of Chemistry, Biological and Chemical Research, Journal of Chemistry and Chemical Engineering, Journal of Environmental Science, Computer Science and Engineering and Technology. Ümumiyyətlə bu il 161 məqalə, o cümlədən xaricdə 98, respublikada 63 məqalə çap olunmuşdur. Dövri nəşrlər sahəsində “Azərbaycan Kimya Jurnalı”nın və “Kimya Problemləri Jurnalı”nın 1, 2, 3 nömrələri çap olunmuş, 4-cü nömrələri isə nəşrə təqdim olunmuşdur. İnstitutun əməkdaşları Almaniyanın Berlin Texniki Universitetində, Drezdenin “Bərk Çisim və Materialların Tədqiqi” Leybnits İnstitutunda və  Münhen, Tegernze şəhərlərində, Bolqarstanın Sofiya, İspaniyanın Donostia-San Sebastian və Bilbao, Ukraynanın Lvov və Kiyev, İtaliyanın Neapol, Tayvanın Hsinçu, Gürcüstanın Batumi, Rusiyanın Moskva və Voronej, Fransanın Marsel, Makedoniyanın Skopje, Türkiyənin Mersin və sair xarici ölkələrdə keçirilmiş konfranslarda məruzələrlə çıxış etmiş və xarici ölkələrdə 101 tezis çap olunmuşdur.

Bu il ərzində ingilis və rus dillərində 125 səhifəlik bukletlər, İnstitutun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş respublika elmi konfransının materialları (478 səh.), konfransın proqramı(19 səh.), institutunun 80 illik tarixini və naliyyətlərini əks etdirən “Институт Катализа и Неорганической Химии-80 лет” adlı kitab(494 səh.), qısa bukletlər  çap edilmişdir.  Hesabat ilində İnstitutun əməkdaşları tərəfindən 4 kitab  nəşr edilmişdir:

 

-Изида Мамедъярова, Дильшад Селимханова, Эльшан Акберов. «Коррозия и наво­дороживание металлов в гетерогенных средах» LAP LAMBERT Academic Publishing, Saarbrücken, Deutschland. /Германия - 2016. 132 с.  

 

-V.Ə. Qasımov. "Kimyəvi elementlərin lantanoidli üçlü sulfidlərinin kristalloqrafik xarakteristikaları". "Ləman nəşriyyat poliqrafiya" MMC, Bakı-2016. 504 s.

 

-Г.И. Келбалиев, Ф.М. Садыхов, Г.М. Самедзаде, А.Н. Мамедов,  Д.Б. Таги­ев. "Теория и практика гранулирования порошкообразных материалов". Баку: ЭЛМ. 2016. 330 с.

 

-Изида Мамедъярова, Дильшад Селимханова "Коррозия стали в средах электро­лит-углеводород и защита ингибиторами" LAP LAMBERT Academic Publishing, Германия - 2016. 138с.

 

 

2016-cı ildə impakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuş məqalələr

Thomson Reuters sisteminə daxil olan impakt faktorlu jurnallar 

1. Viti L., Coquillat D.,Politano A.,Kokh K.A., Aliev Z.S., Babanly M.B.,Tereshchenko O.E.,Knap W., Chulkov E.V., Vitiello M.S. Plasma-Wave Terahertz Detection Mediated by Topological Insulators Surface States. // Nano Letters, 2016, v.16, pp.80−87. TR- 13.779

2. Caputo M., Panighel M., Lisi S., Khali L., Santo G.D., Papalazarou E., HrubanA.,  Konczykowski M., Krusin-Elbaum L., Aliev Z.S.,  Babanly M.B., Otrokov M. M., Politano A., Chulkov E.V., Arnau A., Marinova V., Das P.K., Fujii J., Vobornik I., Perfetti L., Mugarza A., Goldoni A., Marsi M. Manipulating the Topological Interface by Molecular Adsorbates: Adsorption of Co-Phthalocyanine on Bi2Se3 .// Nano Letters, 2016, 16(6), pp.3409-14.TR- 13.779

3. Papagno M., Eremeev S., Fujii J., Aliev Z.S., Babanly M.B., Mahatha S. Vobornik I., Mamedov N., Pacile D.,Chulkov E. Multiple Coexisting Dirac Surface States in Three-Dimensional Topological Insulator PbBi6Te10// ACS Nano, 2016, v.10, pp. 3518-3524. TR- 13.334

4. Lamuta C., Cupolillo A., Politano A., Aliev Z.S., Babanly M.B.,Chulkov E.V. and  Pagnotta L. Indentation fracture toughness of a single-crystal Bi2Te3 topological insulator. // Nano Research, 2016, v.9(4), pp.1032-1042. TR- 8.893

5. Lamuta C., Campi D., Cupolillo A., Aliev Z., Babanly M.,Chulkov E.,Politano A.,Pagnotta L. Mechnical properties of Bi2Te3 topological insulator investigated by density functional theory and nanoindentation. // Scripta materiala, 2016, v.121, pp. 50-55.TR- 3.305

6. Babanly D.M., Aliev Z.S., Imamaliyeva S.Z.,Zúniga F.J., Madariaga G., Tagiyev D.B. An investigation of the Tl –Te-I system and crystal structure of the Tl5Te2I. // Journal of Alloys and Compounds, 2016, v.688, p.997-1005. TR-3.014

7. Yagubov N.I.,Aliyev I.I.Ю .Guseynova  A.Q., Heydarova H.A.,Cafarova E.K. Invset­ige­tion in  GaTe-CaTe system // Chemical senses. İssue 9(2) November 2016 V.41. p.1042-1048.TR 2.5.

8. Yagubov N.I., Aliyev I.I., .Aliyev O.A., Gasimov E/A/ Invsetigetion in  CaTe-In2Te3 system //Chemical senses. İssue 9(2) November 2016 V.41. p.872-879.TR-2.5.

9. Yagubov N.I., Aliyev I.I., Aliyev O.A. Liquidus surfase projection for the CaTe-Ga-Te quasi- ternary system. // Chemical senses. İssue 9(2) November 2016 V.41. p.959-967.TR-2.5.

10. II;yasli T.M/, Khudiyeva A.G/, Aliyev I.I. Glas formation and propetes of glasses based on  As2S3. // Chemical senses. İssue 9(2) November 2016 V.41. p.968-977, TR-2.5.

11. Aliev Z.S.,Zúñiga F.J., Koroteev Y.M., Breczewski T., Babanly N.B., Amiraslanov I.R., Politano A, Madariaga G., Babanly M.B.,Chulkov E.V. Insight on a novel layered semiconductors: CuTlS and CuTlSe. // Journal of Solid State Chemistry, 2016, v.242, pp.1-7. TR- 2.265

12. Yasin I.Jafarov, Sevda A.Ismayilova, Ziya S.Aliev, Samira Z.Imamaliyeva, Yusif A.Yusibov, Mahammad B.Babanly. Experimental study of the phase diagram and thermodynamic properties of the Tl-Sb-Se system // CALPHAD: Computer Coupling of Phase Diagrams and Thermochemistry, 2016, 55, p.231-237. TR - 2.129.

13.  Eminov Sh.O.,Tagiyev D.B., AliyevA.Sh., Soltanova N.Sh., Guliyev J.A., Jalilova Kh.D., Ismayilov N.J., Hasanov I.S., Rajabli A.A., Mamedova G.Kh., Gurbanov I.I., Mahmood Elrouby «Photo and electrical peculiarities of the nanostructured glass/ITO/AAO and glass/ITO/CdS systems». //Journal of Materials Science: Materials in Electronics, vol. 27, number 9, 2016, p. 9853-9860. TR – 1.798

14.  Lamuta C., Cupolillo A., Politano A., Aliev Z., Babanly M.,Chulkov E., Alfano M., Pagnotta L. Nanoindentation of single-crystal Bi2Te3 topological insulators grown with the Bridgman–Stockbarger method. //  Physica Status Solidi B, 2016, pp.1–5. TR-1.522

15  Aliyev A.Sh., Tahirli H.M., Mahmoud Elrouby, Soltanova  N.Sh., Tagiev D.B. «Electro­chemical Fabrication And Characterization Of Corrosion-Resistant, Ternary, Lead-Based Alloys As A New Material For Steel Surface Protection».

//  Metallurgical and Materials Transactions B, 2016, v.47, Issue 3, pp. 2072-2078. –TR – 1.474

16.  Yagubov N.I., Aliyev I.I.., .Guseynova  A.Q., Heydarov B.A. Preparation and properties of the solid soltions GaIn2Se4(Te4)1-x(GaSe)x // The Qarterly Journal of Mechanics and Applied Mathematics İssue 4(2) November 2016 V.69. p.614-620. TR- 1

17. Mustafaeva S.N., Asadov S.M. Low-Temperature Conductivity of Gadolinium Sulfi­des. // Semiconductors. 2016. Vol. 50. №. 9. P. 1137-1140. TR- 0.701

18. Mамедов Ф.М., Нифтиев Н.Н.Диелектрические свойства слоистых монокрис­таллов FeGaInS4в переменном электрическом поле. // Физика и техника полу­проводников, 2016,т. 50, вып.9,ст. 1225-1229. TR- 0.701

19. Ф.И.Шекилиев, Г.З.Сулейманов. Исследование процесса жидкофазной экстрак­ции кобальта из водных растворов. Журнал Неорганическая химия. Москва. 2016. №12. TR- 0.649

20. Mамедов Ш.Г.,Бахтиярлы И.Б., Гурбанов Г.Р.Характер взаимо­действия в сис­теме Sn2Sb6S11-PbSnSb4S8 . //Журнал неоргани­чес­кой химии, Москва-2016,т.61, №9,с.1240-1243. TR- 0.649

21. S.F.Humbatova, N.A.Zeynalov, D.B.Taghiyev, Sh.Z.Tapdigov, S.M.Mammedova. Chitosan polymer composite material containing of silver nanoparticle. // Digest Journal of Nanomaterials and Biostructures, 2016, Vol.11, No.1, p.39-44. TR- 0.61

22. Мамедов А.Н., Тагиев Э.Р., Алиев З.С., Бабанлы М.Б.Границы области гомоген­ности твердых растворов (YbTe)х(PbTe)1–х и (YbTe)х(SnTe)1–х .// Неорг. Матер., 2016, т.52, № 6, с. 593–595TR- 0.567

23. Алиев И. И.,    Ягубов Н.И., Тагиев С.И., Новрузова Ф.А. Физико-химическое ис­сле­до­вание системы CaGa2Se4– GaSe. // АНР Неорганические  материалы. 2016. т.52. №4.с. 392-395. TR - 0.567

24. S.M.Asadov, A.N.Mamedov, S.A.Kulieva Composition- and Temperature-Dependent Thermodynamic Properties of the Cd, Ge||Se, Te System, Containing CdSe1 – хTeх Solid Solutions.// Inorganic Materials, 2016, Vol. 52, No. 9, pp. 876–885. DOI: 10.1134. TR- 0.567

25. Mustafaeva S.N., Asadov S.M., Gojaev M.M., and Magerramov A.B.  Complex Dielectric Permittivity and Electrical Conductivity of (TlGaSe2)1-х (TlInS2)х Solid Solutions in an AC Electric Field. // Inorganic Materials. 2016. Vol. 52. № 11. P. 1096-1102. TR - 0.567

26. Келбалиев Г.И., Расулов С.Р., Рзаев А.Г., Сулейманов Г.З.,  Мустафаева Г.Р.  Моде­ли­рование фильтрации нефтей в пористой среде и технология жидкофазной экстракции асфальтенов. // Теоретические основы химической технологии, 2016, т.50, №6, с. 1–11.TR-0.547

27. Усубалиев Б.Т., Алиева Ф.Б., Муншиева  М. К.,  Сафарова П. С., Мамедова.З. А. Синтез и исследование физико-химических свойств и структуры (диаква) бензол -1,2,4,5-тетракарбоксилата димеди(II). //Журнал общей химии. Санкт-Петербург «НАУКА», том 86, выпуск 1, 2016, стр.89-91 TR- 0.481

28. А.М.Алиев, З.А.Шабанова, У.М.Наджаф-Кулиев, С.М.Меджи-дова. Окисли­тельное дегидрирование циклогексана на модифицированных цеолитах. // Нефтехимия, 2016, №4, c. 407-414. TR-0.495

29. Исмаилова В.Э.,  Ягубов А.И., Махмудов Ф.Т., Мурадова Н.М Законо­мерности равновесия сорбции ионов свинца (Pb2+)  и марганца (Mn2+) из растворов на природных и синтетических сорбентax. Журнал Прикладная химия 2016, т. 89, вып. 1 с. 56- 60. TR - 0.307

30. Sh.Z.Tapdiqov, N.A.Zeynalov, S.F.Humbatova, E.F.Nasiyyati, D.T.Babayeva. Hydrogels for immobilization of trypsine based on poly-N-vinypyrrolidone and arabinogalactan graft  copolymers. // Journal of the Chemical Society of Pakistan, 2015. vol. 37, No 12,  p.1112-1118. TR-0.276

31. Д.Б.Тагиев, Г.И.Келбалиев, Г.З.Сулейманов, С.Р.Расулов, Ф.И.Шекилиев, В.И.Керимли. Кинетика растворения асфальтосмолис­тых  веществ в арома­тических растворителях.  Журнал Химия и технология топлив и масел. Москва. 2016. №3. TR-0.273

32. Sh.A.Nasseri, G.R.Kiani, A.I.Yaqubov, A.Alemi, A.N.Nuriev. Kinetics and thermodynamics study of zinc ions adsorption on to modified nanobentonite. Wulfenia journal, Chemical Engineering, 2016, V. 82,  № 12, pp. 820-826. TR-0.267

33. А.А.Гасанов, Г.З.Сулейманов, Г.И.Келбалиев. Жидкофазная экстракционная очистка сточных вод лакокрасочных производств в экстракторе с мешалкой. Журнал Химия и технология воды. Москва. 2016. Т. 38.№ 6. TR-0.258

SCOPUS sisteminə daxil olan impakt faktorlu jurnallar

34. Sh.Z.Tapdiqov, N.A.Zeynalov, S.F.Hmbatova, J.A.Nagiev, A.Isazadeh, M.Hasanova, S.Safaraliyeva. Content of arabinogalactan from cherry gum (Prunus avium) and as a polymer carrier for immobilization of trypsin.//Asian Journal of Chemistry, İndia, 2016, vol.28, No 1, p.189-193.SCOPUS -0.153

Digər sistemlərə daxil olan impakt faktorlu jurnallar

35. А.M.Pashajanov. Extraction-Atomic-Absorption Determination of Germanium with 2-Hydroxy-5-T-Butylphenol-4-Methoxy-Azobenzene.// Journal of Advances in Chemistry (JAC), India, 2016  Vol 12, No 6. p 4112-4116Global IF 1.415

36.N.İ.İsmayılov., A.M.Pashacanov., // Azo-Substitute of Ethoxy Acridine- A New Reagent for Extraxtion- Photometric Determionation of Tellurium (IV) // Journal of Advances in Chemistry (JAC), India,  2016 ,Vol 12, No 11. p 4476-4479Global IF 1.415

37.V. Akhmedov, A.Ismailzadeh. The role of CO2 and H2O in genesis of gas-oil hydrocarbons: Current performance and outlook. Biological and Chemical Research, 2016, v.3, pp.12-34. Global Impact Factor – 0.876

38.Nagieva I.T. Ali-zadeh N.I.,Nagiev T.M. Coherent-Synchronized Oxidation of Pyridine with Nitrous Oxide to 2,2- and 2,3-dipyridil. //Journal of Chemistry and Chemical Engineering (USA). 2016. №10. p.99-102.Global Impact Factor – 0.654

39.A.M.Pashacanov //  Extraction concentrating of tungsten (VI) in complex form with 2-hydroxy-5-tretbutylphenol-4’-methyl-azobenzene and its determination by atomic-absorption spectrometry.  // International Journal of Chemical Studies, India,  2016, Volume 4, No 5,  p.49-51. Global Impact Factor - 0.565

40.Babayev E.M., Efendi A.C. Yunisova F.A. Aykan N.F. Catalytic Activity of Oxovanadium Catalysts Supported SiO2 or Al2O3  in the Selective Oxidation of p-Chlorotoluene. //Journal of Environmental Science, Computer Science and Engine­ering & Technology, March 2016- May 2016; A; Vol.5. No.2, P. 17-22. Global Impact Factor – 0.546

41.Usubaliyev B.T.,  Tagiyev D.B., Aliyeva Q.M., Munshieva M.K., Mamedova H.F.  Effect of the substitute on the structure of the complex compounds of paraaminosalicylates of the lead ( II) synthesis and  physical-chemiCal studies of coordination compounds of oktaakvabispara-aminosalisilat ion of the lead (II).  Bulletin  of  Environment,Pharm­acology and Life Sciences, India. Volume 5 (9) August -2016,  p.14-20. Global Impact Factor – 0.533

42.Usubaliyev B.T., Munshieva M.K., Nurullayev V.H., Aliyeva F.B., Safarova P.S. Syn­thesis, Physical-And  Structure-Chemical of Research Of Coordinating compounds of Diaquo-1,2,4,5 Beenzoltetracarbonat Dicopper  (II ). Bulletin  of Environment,Pharmacology and Life Sciences India Volume 5(3) feb-2016, р.12-17.Global Impact Factor – 0.533

43.Usubaliyev B.T.,  Munshieva M.K., Nurullayev V.H., Aliyeva F.B., Safarova P.S., Tomu­yeva  A.S.  Synthesis And Structural-Chemical  Research of Coordinating compounds of Tetraaqua Bisbenzol -1,2,4,5 Tetracarboksilat Dizinc (II ).  Bulletin  of  Environment,Pharmacology and Life Sciences, India, Volume 5 (4) march-2016. p.10-16. Global Impact Factor – 0.533

44.Irada G. Malikova, Arif  Dzh. Efendi, Adile M.Aliyeva, Huseyn  M.Faradjev, Jeyran T. Rustamova, Lala G. Magerramova. Mechanism and Kinetic Model of Heterogeneous Catalystic Process of Demercaptanization of Oil. // Elixir Applied Chemistry. 2016, V.99. pp. 43300–43304.Global Impact Factor – 0.454

45.Gudret I. Kelbaliyev, Asif N. Mamedov, Qasim M. Samedzade, A., M. Gasimova, Dilgam B. Tagiyev and Manaf R. Manafov. Modelling of granule formation process of Titan- Magnetite powdered materials by the method of rolling. // Elixir Materials Science.  2016, 96, р. 41434-41442 Global İmpact Factor – 0.454

46.Azizova A.N., Tagiyev D.B., Gasimov Sh.G., Hasanov Kh.I. Complexes of palladium with tetramethylethylenediamine and their properties. // Elixir Applied Chemistry, 2016, V.99, pp.4335–4339. Global Impact Factor – 0.454

47.Gulu. A. Bagirzade, Dilgam B. Tagiyev and Manaf .R. Manafov /  Kinetics of vapor phase ammoxidation of o-xylene on V-Sb-Bi-Cr / γ-Al2O3 oxide catalyst II. Development of kinetic reaction model/ Elixir Applied Chemistry 94 (2016), pp. 40096-40099.Global Impact Factor – 0.454

48.Гейдарзаде Г.М., Мамедова С.A., Османова У.Г.,  Салимова Т.А., Ягубов А.И. Применение Даш-Салахлиниского бентонита в сорбцион­ных процессах. Журнал Наука и Мир.2016,том 1, с.46-50. Global Impact Factor - 0.325

49.P.A.Muradova, Y.N.Litvishkov. Synthesis and Investigation of the Activity of Cu-Cr-Co/Al2O3/Al-Catalysts in the microwave Radiation-Stimulated Reaction Joint Deep Oxidation of Hydrocarbons and Carbon Monoxide. Modern Research in Catalysis. 2016, vol.5, pp.11-18.Google IF 0.380

50.E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, P.E.Kalantarova, N.N.Khankishiyeva. İnvestigation of voltampere characteristics of diodic structure on base of thin films of rhenium chalcogenides. İnternational Journal of Engineering Sciences Research Tecnology. March, 2016. P795-802. 5(3) - Publication Impact Factor (PIF) International institute of organized research (I2OR): 4.116

51.E.A.Salakhova, D.B.Tagiyev, P.E.Kalantarova, K.F.Ibrahimova. The Ectrochemical Method For Obtaining thin Coverings Of Rhenium Chalcogenides. İnternational Journal of Engineering Sciences Research Tecnology. 5(10);  October, 2016. P390-399, Publication Impact Factor (PIF) International institute of organized research (I2OR): 4.116

52.Zeynalov A.M., Abdullayev R.J., Mammadov A.B., Mammadov U.A. Cyclohexatriene Benzene Structure. IOSR Journal of Applied Chemistry. 2016, vol.9, Issue 6, ver.I (Jun. 2016), pp.10-16. African Quality Centre for Journals - 1.237

53.Zeynalov A.M., Mammadov U.A., Abdullayev R.J., Mammadov A.B., Mammadov M.G. Chemical Composition and Structure of Sulphur Monochloride. IOSR Journal of Applied Chemistry. 2016, vol.9, issue 6, ver.II, pp.10-14. African Quality Centre for Journals - 1.237

54.Nagi I.Yagubov, ImirI. Aliyev, Gumay A.Guseynova, Oktay A/ Aliyev.  Investigation in  CaSe-CaGa4Se7 System.  // East European Scientific Journal. 2016. 25-29. Inter­national Citation Report (ICR) - 0.572

РИНЦ məlumat bazasına daxil olan impakt faktorlu jurnallar

55.Бабанлы Д.М.,Имамалиева С.З., Гусейнова Р.Г., Тагиев Д.Б. «Фазовая диаг­рамма системы Tl-Te-I в области составов Tl2TeI6-TeI4-I» //Международный журнал прикладных и фундаментальных исследо­ваний. 2016, №2, с. 216-218. РИНЦ – 0.847

56.Бабанлы Д.М., Имамалиева С.З., Гаджиева К.И., Тагиев Д.Б., «Фазовая диаграмма системы Tl-Te-I в области составов TlI-Tl2TeI6- I.» //Между­на­род­ный журнал прикладных и фундаментальных исследо­ва­­ний. 2016, №4, с. 894-898. РИНЦ – 0.847

57.Мамедов А.Н., Салимов З.Э., Кулиева С.А., Бабанлы М.Б. 3D моделирование поверхностей кристаллизации и расслоения жидких фаз в тройной системе Сu–Tl–Sn. //Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований, 2016,№2 (часть 1), C.18-20 РИНЦ – 0.847

58.Имамалиева С.З.Т-х диаграмма системы Tl2Te-Tl9TmTe6. // Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований, 2016, №6  (часть 3), с.451-455.РИНЦ – 0.847

59.Имамалиева С.З.Т-х диаграмма системы Tl9TmTe6-Tl9BiTe6. // Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований, 2016, №7  (часть 5), с.792-795. РИНЦ – 0.847

60.Худиева А.Г., Ильяслы Т.М., Аббасова Р.Ф., Исмаилов З.И., Алиев И.И. Исследование тройной системы Nd-As-S по различным разре­зам. // Международный журнал прикладных и фундамен­таль­­ных ис­следований, 2016. № 4. часть 5. с.902-904.РИНЦ – 0.847

61.Мамедов А.Н., Самедзаде Г.М., Гасымова А.М., Шарифова У.Н., Исаченко Т.А., Шарифова И.Г., Абдулрагимова О.Ш., Восстанов­ление офлюсованных окатышей титаномагнетитовых концентратов песчаников природным газом с получением металлизованных окатышей. //Международный журнал прикладных и фунда­ментальных исследований, 2016, часть 2, N.2, с.174-177 РИНЦ – 0.847

62.Гурбанов Г.Р., Мамедов Ш.Г., Мамедов А.Н. Выращивание монокристаллов и термодинамические функции соединений системы SnS-Bi2S3-PbS. // Международный журнал прикладных и фунда­мен­таль­ных исследований. 2016.  № 3(часть 2), c.243-246РИНЦ – 0.847

63.Кевсер Дж., Машадиева Л.Ф., Maмедов A.H., Юсибов Ю.А. Термодинамические свойства твердых растворов в системе 2SnTe-AgBiTe2 // Международный журнал прикладных и фундаменталь­ных исследований.  2016.  № 7(часть 3), c. 404-407246РИНЦ – 0.847

64.Мамедов А.Н., Ибрагимова A.C. Термодинамическая триангуляция системы Ag-Ge-Se.//Международный журнал прикладных и фундаментальных иссле­дований, 2016,№7 (часть 2), C.553-557 РИНЦ – 0.847

65.Мамедьярова И.Ф., Селимханова Д.Г., Бахышова Д.А.Ингибиторы коррозии стали на основе утилизации остатка или отхода промышленных продуктов нефтепереработки или нефтехимии. Нефтепереработка и нефтехимия 2016, №2, с. 48-52. РИНЦ- 0.372

66.Ф.С.Ибрагимова, Э.Р.Тагиев, Н.Б.Бабанлы, А.Н.Мамедов. 3D‑Моделирование поверхностей кристаллизации Ag2Se и PbSe в тройной системе Ag‑Pb‑Se. // Конденсированные Среды и Межфаз­ные Границы, 2016,Т.18, № 2, c.219-224.РИНЦ – 0.324

67.А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, Ф.В.Алиев, А.М.Гусейнова. Моделиро­вание кинетики каталитического окислительного превращения метана в этилен и ацетилен  в двухступенчатом реакторе. // Химическая промыш­лен­ность сегодня, Москва, 2016, №2, c.12-19. РИНЦ – 0.187

68.А.М.Алиев, А.Р.Сафаров, А.М.Гусейнова. Расчет предварительного матери­ального баланса химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза.  // Химическая промышлен­ность сегодня, 2016. №3, c.16-28. РИНЦ – 0.187

69.Зейналов С.Б., Будагова Р.Н., Ходжаев Г.Х. Распределение   продуктов реакции  оксидов этилена и пропилена  со спиртами нафтенового ряда. //  Химическая промышленность сегодня. 1916, №1, с.48-53. РИНЦ – 0.187

70.S.I.Najafova, El.Sh.Mamedov, N.M.Ismaylov, D.S.Veliyeva, T.N.Kulibe­kova, I.R.Rushinaz. Biotechnology for treatment of pesticide­contaminated soils. European Applied Sciences 2016, # 2, p. 5-7. РИНЦ 0.084.

 PATENT İŞİ

Hesabat ilində İnstitutun 4 ixtiraya dair iddia ərizəsi Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin Sənaye Mülkiyyəti Ekspertiza Mərkəzinə (Az Patent) göndərilmişdir və İnstitutun ixtiraçıları Azərbaycan Respublikasının 11 patentini almışlar.

2016-cı ildə İnstitutun aşağıda qeyd olunan laboratoriyalarının əməkdaşları tərəfindən  Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinə  4 iddia ərizəsi göndərilmiş və bütün işlərə ilkin ekspertizanın müsbət rəyi alınmışdır. 

İDDİA ƏRİZƏLƏRİ

                                                                                                                             Cədvəl 1

 

 

2016-cı ildə İnstitutun aşağıdakı qeyd olunan laboratoriyalarının əməkdaşları Azərbaycan Respublikasının 11 patentini almışlar. (Cədvəl 2)

  1. Lab. № 11 – 1 patent  (Lab. rəh.  Ə.Ə.Məcidov)
  2. Lab. № 15 – 4 patent  (Lab. rəh.  A.M.Əliyev)
  3. Lab. № 2 –   1 patent  (Lab. rəh.  G.Z.Süleymanov)
  4. Lab. № 27 – 1 patent  (Lab. rəh.  S.B.Zeynalov)
  5. Lab. № 6 –   2 patent  (Lab. rəh.  M.M.Əsədov)
  6. Lab. № 10 – 1 patent  (Lab. rəh.  M.M.Əhmədov)
  7. Lab. № 7 –   1 patent  (Lab. rəh.  V.M.Əhmədov) 

Qeyd olunan ixtiralar üzrə iddiaçı və patent sahibi AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutudur.  

2016-ci ildə  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən alınmış Patentlər

                                                                                                                             Cədvəl 2

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

Patentin №-si və Dövlət reyestrində qeydiyyat tarixi

 

1

 

11

 

“Yüksək dispersli metal tozunun alınma üsulu”

 

Ə.Ə.Məcidov

İ.H.Mehdiyev 

Z.D.İbayev

İ.R.Əmirasla­nov P.Ə.Fətullayeva

 

İ 2016 0011 25.02.2016

 

2

 

 

15

 

“1,3-Tsikloheksadienin

 alınma üsulu”

 

A.M.Əliyev

S.M.Məcidova

Z.A.Şabanova

Ü.M.Nə­­­­­cəf-Quliyev G.Ə.Əli-zadə.

 

İ 2016 0012  

25.02.2016   

 

3

 

 

 

2

15

23

 

Ferrosen və onun törəmələri poladın  korroziyasının

ingibitoru kimi”

G.Z.Süleymanov

H.M.Tahirli,

İ.H.Süleymanova  Z.Z.Şərifov

A.T.Xanlarov 

H.N.Məmmədov  

R.M.Muradxanov A.M.Əliyev

 

 

İ 2016 0013  

    25.02.2016      

 

4

 

 

 

15

6

 

“Dəniz suyunun şirinləşdirilməsi üsulu”

                                  

A.M.Əliyev Ə.Ə.Sarıcanov M.M.Əsədov

 

İ 2016 0043 

27.05.2016  

 

5

 

27

 

“Kraun-efirlərin alınması üsulu”

                        

R.N.Budaqova S.B.Zeynalov H.X.Xocayev

 

İ 2016 0081

03.08.2016     

 

6

 

 

6

 

   “Rentgenhəssas material”

                          

M.M.Əsədov S.N.Mustafayeva C.T.Hüseynov

 

İ 2016 0071

03.08.2016 

        

 

7

 

 

15

 

“Asetilenin alınma üsulu”

                                   

 

A.M.Əliyev F.V.Əliyev          K.İ.Mətiyev

M.K.Al-Dosari

 

İ 2016 0090

21.09.2016                

 

 

8

 

 

 

10

 

 

“Hidrogen sulfiddən kükürdün alınması üsulu”

 

 

 

Ə.A.İbrahimov, M.M.Əhmədov, R.M.Vəkilova

 

 

 

 

 

 

İ 2016 0091

21.09.2016                

 

9

 

 

15

 

“Tsikloheksanonun alınma üsulu”

A.M.Əliyev

S.M.Məcidova

M.Q.Əliyeva

G.Ə.Əli-zadə

Z.A.Şabanova

 

İ 2016 0114

 

10

 

 

7

 

Fenilasetilenin stirola selektiv hidrogenləşmə üsulu

V.M.Əhmədov

İ.D.Əhmədov

N.Y.Melnikova

H.Q.Nurullayev

V.M.Əhmədov

 

İ 2016 0115

 

11

 

6

 

Fotohəssas material

 

E.M.Kərimova

S.N.Mustafaeva

M.M.Əsədov

 

İ 2016 0103

   

İNSTİTUTUN   TƏTBİQ   İŞLƏRİ

 AMEA-nın akademik M. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun 2016-cı ildə nəzərdə tutulmuş innovasiya xarakterli işlərin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat

İşin adı

2016-cı ildə nəzərdə tutulmuşdur

Yerinə yetirilmişdir

Məsul şəxslər

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Polietilen-Bitum mo­difi­ka­siyası əsa­­sında hidro­fob-elas­tik her­me­tik­lə­rin alın­ma­sı (keçici).

 

Texniki şərtlərin və töv­siyələrin tət­biqi üç­ün meli­o­rasiya və su təsərrüfatı ASC-yə təq­dim et­mək.

 

Texniki qurğuların və ma­gistral kanalla­rın ti­kin­­ti­sində tikiş­lərin dol­durul­ması üç­­ün tövsiy­ə olu­nan polistirol-Bitum kipləşdiri­cilərinin tətbiqi üçün tex­niki şərtlər hazırlanıb me­lio­­rasiya və su təsərrüfatı ASC-yə təqdim edilmişdir.

Müqa­vilə əsasında “Xan arxı” kanalının tikintisin­də 1800 m2 sahədə tətbiq edilmişdir (tətbiq aktı var).

 

t.ü.f.d.

T.Hüseynzadə

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

Klatrat əmələ gə­ti­rmənin neft qur­ğula­rı­nın hasilat­la­rı­­nın artırıl ma­sın­da tətbiqi

(tətbiqə hazırlanır).

Alınan kompo­zit­lərin neft quyu­larında sı­naqdan keçirilmə­si.

2015-ci ildən baş­la­ya­raq sintez etdiyi­miz bəzi ke­çid me­tal­ların kom­pleks­­lə­rinin Azər­bay­ca­nın ağır neftləri­nin hasi­li­nə və nəqlinə təsiri öyrə­nilir. Cari ildə bu kom­pleks­lər əsasın­da hazır­lanmış 1% kompo­zit məh­­lulu ilə asfalten və qətranla­rın miqdarı çox olan Murad­xanlı neftinin kinematik özlü­lü­yü­nün 

83.42 mm2/san-dən

41.86 mm2/san-ə, di­na­mik özlü­lüyün isə 32.74 mm2/san düş­düyü təs­diq edilmiş­dir. Belı ki, dina­mik özlülük 60.75% aza­lır. Neftlə birlikdə çı­xan lay sularının cod­lu­ğunu kom­po­zit aşağı salaraq, onu ekoloji tə­miz suvar­ma su səviy­yə­sinə qə­dər təmiz­ləyir.

k.e.d.

M.Munşiyeva

k.e.d.

B.Usubəliyev

 1.7. Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat 

İnstitutun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş respublika elmi konfransı və Nağıyev qiraətləri 15-16 noyabrda keçirilmişdir. (təşkilatçılar – AMEA-nın Kimya Elmləri Bölməsi və AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu). Konfransın materialları (478 səh.), proqramı (19 səh.) İnstitutun 80 illik tarixini və nailiyyətlərini əks etdirən “Институт Катализа и Неорганической Химии – 80 лет” adlı kitab (494 səh.) çap edilmişdir. 

 

1.8. Beynəlxalq əlaqələr və qrantlar haqqında məlumat 

Hesabat ilində institutun bir sıra əməkdaşları xarici ölkələrə ezam edilmişlər.

15.12.2015-ci il tarixində 71 gün müddətinə (02.03.2016) Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə laboratoriyasının müdiri k.ü.e.d. Eldar  Zeynalov Almaniyaya, Berlin Texniki Universitetinə tədqiqat işlərinin aparılması üçün ezam olunmuşdur. (Ezamiyyət zamanı Almaniyanın Drezdendəki “Bərk Çisim və Materialların Tədqiqi” Leybnits İnsitututunun və Vildaudakı “Tətbiqi Elmlər Universiteti”-nin aparıcı alimləri və mütəxəssisləri ilə görüşlər keçirilmiş, birgə işlərin aparılması, müştərək layihələrin təqdim edilməsi ətrafında danışıqlar aparılmış və imkanlar araşdırılmışdır).

AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı və “Beynəlxalq əlaqəlar, qrant layihələri və innovasiya“ şöbəsinin müdiri k.ü.f.d. Ziya Əliyev 31.01.2016-cı il tarixində 5 gün müddətinə Almaniyanın Münhen, Tegernze şəhərinə Beynəlxalq Materialşünaslıq Cəmiyyətinin 30-cu yubiley görüşü və Çoxkomponentli Heterogen Tarazlıqlar üzrə beynəlxalq seminarda iştirak etmək üçün ezam olunmuşlar. Qeyd olunan görüşdə AMEA akad. M.F.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda yeni sinif funksional materiallar-topoloji izolyatorların sintezi və tədqiqi sahəsində  aparılan işlər barəsində geniş məruzə edilmiş və həmin məruzə böyük maraq cəlb etdiyindən yeni əməkdaşlıq imkanları yaranmışdır.

Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə laboratoriyasının müdiri k.ü.e.d. Eldar  Zeynalov 30.03.2016-cı il tarixində 3 gün müddətinə Bolqarıstanın Sofiya şəhərinə Avropa Komissiyasının Sofiyadakı Nümayəndəliyində seminarda iştirak etmək üçün,  “Beynəlxalq əlaqəlar, qrant layihələri və innovasiya“ şöbəsinin müdiri k.ü.f.d. Ziya Əliyev 01.05.2016-cı il tarixində 39 gün müddətinə Ispaniyanın Donostia-San Sebastian şəhərinə, Donostia Beynəlxalq Fizika Mərkəzinə tədqiqat işlərinin aparılması üçün, Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə laboratoriyasının müdiri k.ü.e.d. Eldar  Zeynalov 15.05.2016-cı il tarixində 14 gün müddətinə konfransda iştirak və məruzələrlə çixiş etmək məqsədi ilə Ukraynanın Lvov şəhərinə Lvov Politexnik Milli Universiteti və Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutuna, Akademik Dilqəm Tağıyev 26.06.2016-cı il tarixində 7 gün müddətinə İtaliyanın Neapol şəhərində keçirilmiş Beynəlxalq “4th Blue Sky” konfransında iştirak etmək üçün ezam olunmuşlar.

Aparıcı elmi işçi k.ü.f.d., dos. Şamo Tapdıqov 29.05.2016-cı il tarixində 62 gün müddətinə Tayvanın Hsinçu şəhərinə ezam olunmuşdur. Ezamiyyət müddətində Tayvan Biotexnologiya ve Biokimyəvi Mühəndislik Cəmiyyətinin prezidenti, Milli Chunq-Chenq Universitetinin Kimya Mühəndisliyi Departamentinin professoru ve Biotexnologiya uzrə Asiya Federasiyasi Baş katibinin müavini Wen-Chien Lee ilə görüşlər keçirmiş və gələcəkdə doktorant və magistrlərin elmi təcrübələrinin aparılması və öyrənilməsində Milli Tsinq Hua Universitetinin təqaüd proqramlarından istifadə imkanları müzakirə edilmişdir.

AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı 26.06.2016-cı il tarixində 5 gün müddətinə Rusiyanın Voronej Dövlət Universitetinə Beynəlxalq Elmi Müşavirədə istirak etmək üçün, akademik Dilqəm Tağıyev, Nanoelektrokimya və elektrokataliz laboratoriyasının müdiri k.ü.e.d. Akif Əliyev 20.09.2016-cı il tarixində 5 gün müddətinə və Gürcüstanın Batumi şəhərinin Qeyri-üzvi və elektrokimya institutuna məruzə, görüşlər aparılması üçün, Fiziki-kimyəvi texnologiyalar və onların modelləşdirilməsi laboratoriyasının müdiri k.ü.e.d. Mirsəlim Əsədov  04.10.2016-cı il tarixində 3 gün müddətinə Rusiyanın Moskva şəhərinə REA Fiziki Texnologiyalar İnstitutunun (REA Fİ) təşkil etdiyi ICMNE-2016 & QI-2016 Beynəlxalq konfransda iştirak etmək üçün ezam edilmişlər.

“Beynəlxalq əlaqəlar, qrant layihələri və innovasiya“ şöbəsinin müdiri k.ü.f.d. Ziya Əliyev 30.09.2016-cı il tarixində 7 gün müddətinə birgə elmi tədqiqatlar aparmaq üçün Fransanın Marsel şəhərinə,  AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı 26.10.2016-cı il tarixində 4 gün müddətinə Makedoniyanın Skopje şəhərinə Kimya və texnologiya üzrə 2-ci beynəlxalq türk dünyası konfransında iştirak etmək və  “Metal xalkogenidləri əsasında 3D topoloji izolyatorların kimyəvi dizaynı” mövzusunda plenar məruzə ilə çıxış etmək üçün, Ekoloji kataliz laqboratoriyasının müdiri, k.e.d. Arif Əfəndi 15-21.08. 2016-cı il  tarixində Türkiyənin Mersin şəhərinə Ulusal Kimya Konqresində məruzə ilə çıxış etmək üçün, Çimnaz Şabanova 08-11.11.2016-cı il tarixində Ukraynanın Kiyev şəhərinə “Vətəndaş cəmiyyətinin təşəbbüsü ilə beynəlxalq maliyyə qurumlarının hesabatlılığı” seminarında iştirak etmək üçün,  “Beynəlxalq əlaqəlar, qrant lahiyələri və innovasiya“ şöbəsinin müdiri k.ü.f.d. Ziya Əliyev 06.11-13.11.2016ci il tarixində İspaniyanın Bilbao şəhərində yerləşən Bask Ölkəsi Universitetinə magnit aşqarlarla legirlənmiş laylı 3D Topoloji izolyatorların sintezi, kristal və səth topografiyalarının öyrənilməsi üçün ezam edilmişlər. 

Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fonduna 2014-2016-cı illərdə təqdim olunmuş və qalib gəlmiş qrant layihələri

 1.Layihənin adı: ”Propilenin hidrogen peroksid iştirakı ilə propilen oksidi, akrolein, allen, metilasetilen, propion aldehidi və asetona koherent-sinxronlaşdırılmış oksidləş­məsi”. Layihənin rəhbəri – k.ü.f.d. Lətifə Həsənova (k.ü.f.d. Nəhməd Əlizadə iştirakçı). Layihənin müddəti – 2014–2016-cı illər. Layihənin məbləği – 80 000 AZN. 

2.Layihənin adı: “Alternativ enerji mən­bələrində istifadə və elektron texnikası üçün çoxkomponentli metal xalkogenidləri əsasında yeni funksional materialların alınması və tədqiqi". Layihənin rəhbəri – müxbir üzv Məhəmməd Babanlı. Layihənin müddəti ­– 24 ay (2014–2016). Layihənin məbləği – 80 000 AZN. 

3.Layihənin adı: “Yanacaq elementləri üçün hidrogenin alınması və təmizlənməsi katalizatorlarının sintezi”. Layihə rəhbəri-müxbir üzv Əjdər Məcidov, iştirakçı müxbir üzv Mübariz Əhmədov. Layihənin  müddəti – 2014–2016-cı illər.  Layihənin məbləği–90 000 AZN.  

4.Layihənin adı:  “Laya vurulan suyun asfalten və mexaniki hissəciklərdən maye faza ekstraksiya üsulu ilə təmizlənməsi texnologiyasının işlənməsi”. Layihənin rəhbəri – müxbir üzv Qüdrət Kəlbəliyev, k.e.d., prof. Gülməmməd Süleymanov (iştirakçı). Layihənin müddəti – 2014–2016-cı illər. Layihənin məbləği – 90 000 AZN. 

5.Layihənin adı: “Neft məhsullarının neft şlamlardan ayrılması prosesinin intensivləşdirilməsi və texnoloji rejimin təyin edilməsi”. Layihənin rəhbəri – AMEA-nın Geologiya və Geofizika İnstitutunun t.ü.e.d., prof. Arif Quliyev, k.e.d., prof. Gülməmməd Süleymanov (iştirakçı). Layihənin müddəti – 2014–2016-cı illər.  Layihənin məbləği – 80 000 AZN 

6.Layihənin adı: “I-V qrup elementlərinin lantanoidli üçlü və mürəkkəb sulfidlərinin kristalokimyəvi  xarakteristikaları”. Layihənin rəhbəri – k.ü.f.d., b.e.i. Vaqif  Qasımov. Layihənin müddəti – 2014–2016-ci illər (18 ay).  Layihənin məbləği – 15 000 AZN. 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Elmin İnkişaf Fondunun

2015-2017-ci illərdə  görülmüş və görüləcək qalib qrant layihələri 

1.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. Layihənin adı: “Renium əsasında yarımkeçirici xassəyə malik yeni materialların alınması“. Layihənin  rəhbəri – k.e.d. Elza Salahova. Layihənin müddəti – 2015-2016-cı illər (12 ay). Layihənin məbləği – 60 000 AZN. 

2.Azərbaycan Respublikasinin Prezidenti Yaninda Elmin İnkişafi Fondunun Sənaye Qrantı. Layihənin adı:  “Hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması və mühafizəsinin təşkili”. Layihənin rəhbəri –k.ü.f.d., dosent Hilal Tahirli.  Layihənin müddəti – 2015–2016-cı illər (12 ay). Layihənin məbləği – 95.000 AZN. 

3.Azərbaycan Respublikası Elmin İnkişaf Fondu. Layihənin adı:   “Müxtəlif çeşidli nano-TiO2 kata­lizatorlarının aktivliyinin alitsiklik karbon turşularının mürəkkəb efirlərinin alınmasında tədqiqi“. Layihənin rəhbəri – k.e.d., prof. Eldar Zeynalov. Layihənin  müddəti – 2015– 2016-cı illər (12 ay). Layihənin məbləği – 80.000AZN. 

4. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında  Elmin İnkişaf Fondunun Gənc alim və mütəxəssislərin 3-cü qrant müsabiqəsinin qalibi. “Laylardan qalıq ağır neftlərin çıxarılması üçün  koordinasion polimer əsaslı yeni kompozit materialların alınması və tədbiqi”. Layihənin rəhbəri – k.e.i. Firuzə Əliyeva.  Layihənin müddəti – 2015-2016-cı illər. Layihənin məbləği – 20.000AZN. 

5. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun Gənc alim və mütəxəssislərin 3-cü qrant müsabiqəsi. Layihənin adı: ″Modifikasiya olunmuş sintetik və təbii matrislər əsasında Pd, Pt, Ni nanokompozitlərinin formalaşması proseslərinin və katalitik xas­sələrinin tədqiqi″. Layihənin rəhbəri – k.e.i. Aytən Babayeva. Layihənin  müddəti – 12 ay (2015-2016). Layihənin məbləği – 40 000 AZN. 

6. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu. Layihənin adı:   “Yeni nəsil Günəş çevriciləri üçün yüksək fotoeffektivliyə malik CdS, CdTe nanotellərinin elektrokimyəvi yolla sintezi, optiko-fiziki parametrlərinin təyini və spirtlərin foto­elektrokatalitik çevrilməsinin tədqiqi”. Layihənin rəhbəri – k.e.d. Akif Əliyev. Layihənin müddəti – 2015–2017-ci illər. Layihənin məbləği – 240 000 AZN. 

Bundan əlavə  2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu tərəfindən elan edilmiş müsabiqədə 2 layihə qranta layiq görülmüşdür (bax 1.4). 

1.9. Elmi kadrların hazırlanması 

AMEA-nın 20 aprel 2016-cı il tarixli 7/15 nömrəli qərarına əsasən İnstitutda Təhsil şöbəsi yaradılıb.

İnstitutun doktorantura və dissertanturasına (2015-ci ili qəbul planına əsasən) 2016-cı ildə 14 nəfər,  doktorantura  yolu ilə 5 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 2, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 3), dissertantura yolu ilə 9 (elmlər doktoru hazırlığı üzrə 1, fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 8)  qəbul olmuşdur.

Hesabat  ilində  56 doktorant  və  dissertant  müxtəlif  ixtisaslardan öz dissertasiya işləri  üzrə  elmi tədqiqat işləri aparmışlar. İnstitutun  doktoranturasında  fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 25 nəfər  təhsil  alır,  onlardan  10 əyani və 15 qiyabi:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                          -   9

2301.01 - “Analitik kimya” ixtisası                                              -   1

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                            - 10

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası              -   2

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                                 -   2

2308.01-“Elektrokimya” ixtisası                                                 -   1

Elmlər doktoru hazırlığı üzrə 5 nəfər büdcə hesabına təhsil alır.

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                         -   2    

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                             -   2    

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                               -   1

İnstitutun dissertanturasında  elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  7 nəfər

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                       -   3

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                         -   2    

3303.01-“Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası              -   1

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                               -   1    

Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün  19 nəfər:

2303.01 - “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası                                       -   7

2316.01 - “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası                         -   4    

2304.01 -“Makromolekullar kimyası” ixtisası                             -   2    

2307.01-“ Fiziki kimya” ixtisası                                              -   3

3303.01-“Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası        -   3

dissertasiya işi üzrə çalışır:

 

 

ELMİ-TƏŞKİLATİ  FƏALİYYƏT 

a) Elmi Şuranın fəaliyyəti:  

Hesabat dövründə Elmi Şuranın 14 iclası keçirilmiş və bu iclaslarda 2016-cı il üçün struktur bölmələrin işçi proqramları, 2017-ci ildə keçiriləcək elmi-tədqiqat işlərinin planları, İnstitutun doktorantura, dissertantura və magistraturasına qəbul olunanların at­testasiyasının nəticələri, 2016-cı ildə qəbul olunanların fərdi iş planları, Elmi Şuranın 2016-cı il üçün təqvim planı, 2016-cı ildə İnstitutun gənc əməkdaşlarının elmi fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi məqsədi ilə akad. M.Nağıyev adına təsis edilmiş mükafata və “Gənclər üçün Prezident mükafatı”na layiq görülən gənc alimlərin təklif edilməsi, əməkdaşlara ixtisaslar üzrə dosent elmi adının verilməsi, Şuraya təqdim olunmuş monoqrafiyaların çapa tövsiyəsi və İnstitutda işləyən görkəmli alimlərin yubileylərinin keçirilməsi haqqında AMEA-nın qarşısında vəsatətlərin qaldırılması və s. məsələlər müzakirə olunmuşdur. İnstitutun 80 illik yubileyinə hazırlıq ilə bağlı müxtəlif məsələlərə baxılıb.

Elmi Şura iclaslarında əməkdaşların baş elmi işçi, aparıcı elmi işçi, böyük elmi işçi vakant vəzifələrini  tutmaq üçün keçirilən müsabiqənin nəticələri müzakirə olunub və AMEA-nın Kimya Elmləri Bölməsinə  təsdiq üçün  təqdim olunub.

Elmi Şuranın iclaslarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman və Sərəncamlarının icrası haqqında, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin sərəncamları və qərarları, Ali Attestasiya Komissiyasının və başqa yerli və xarici elmi təşkilatların məktubları və s. müzakirə olunmuş və onlara müvafiq cavablar verilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında müntəzəm olaraq 2016-cı il ərzində xarici ölkələrdə  ezamiyyətdə olmuş əməkdaşların hesabatları dinlənilmiş və təsdiq edilmişdir.

İlin sonunda struktur bölmələrinin 2016-cı il üzrə elmi və elmi-təşkilati hesabatları prezentasiya şəklində aparılmış, “direktorluq hesabatı” təsdiq edilmiş və elmi işlərdə əldə edilən mühüm nəticələr müzakirə edilmişdir.

Şurada 2 nəfərə  2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə (k.ü.f.d.  Məmmə­dova Ülviyyə və k.ü.f.d. Yunisova Firuzə), 4 nəfərə 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə (k.ü.f.d. Abbasov Mir-Heydər, k.ü.f.d. Əliyev Ziya, k.ü.f.d. Məmmədova Naibə, k.ü.f.d. İmaməliyeva Samirə) dosent elmi adı verilməsi məsələsi müzakirə olunmuş və  sənədlər AAK-na təqdim edilmişdir.

Elmi Şuranın iclaslarında elmi əməkdaşlıqla bağlı yeni müqavilələr müzakirə olunub təsdiq edilmişdir, həmçinin 2016-cı ilə qədər bağlanılmış və fəaliyyətdə olan müqavilələr əsasında aparılan elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə baxılmışdır.

Bu müqavilələr əsasında birgə aparılan elmi tədqiqatların əlaqələndirilməsi, elmi işləmələrin effektivliyinin artırılması və alınan nəticələrin mühüm olması müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir.

 

b) Elmi seminarların işi:

AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda Dissertasiya Şurasının nəzdində 2316.01 – Kimyəvi kinetika və kataliz, 2303.01 – Qeyri-üzvi kimya, 3303.01 – Kimya texnologiyası və mühəndisliyi  ixtisasları üzrə Elmi Seminar fəaliyyət göstərir. Elmi seminarın tərkibi 20 nəfərdən ibarətdir (2 müxbir üzv, 10 elmlər doktoru, 8 fəlsəfə doktoru). Elmi seminarda hesabat ilində aşağıdakı dissertasiya işləri müzakirə olunmuşdur:

 

1. 24.02.2016-cı ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dissertantı Əhmədova İradə Cavid qızının -“Propen, izobuten və heksen-1-in pentasil tipli yüksək silisiumlu seolit katalizatoru üzərində çevrilməsində sıxlaşma məhsullarının rolu” mövzusunda 2316.01 -"Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə disser­tasiya işinin müzakirəsi. (Protokol №1)

 

2. 06.04.2016-cı ildə Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı Nəcəf-Quliyev Ülvi Mehdi oğlunun “Modifikasiya olunmuş seolit katalizatorları üzərində tsikloheksanın 1,3 tsikloheksadienə oksidləşdirici dehidrogenləşməsi reaksiyasının kinetika və mexanizminin öyrənilməsi” mövzusunda 2316.01 -"Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə disser­tasiya işinin müzakirəsi. (Protokol №2)

 

3. 11.04.2016-cı ildə Azərbaycan Elmi- Tədqiqat Su Problemləri İnstitutunun doktorantı Sadıxov Qorxmaz Rizvan oğlunun. “Hövsan Aerasiya stansiyasında üzvi mənşəli çöküntülərin utilləşdirilməsi və zərərsizləşdirilməsinin texnologiyası” mövzusunda disser­tasiya işinin müzakirəsi. (Protokol №3)

 

4. 03.05.2016-ci ildə  Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dissertantı Abbasova Ülviyyə Ələsgər qızının “Metil spirtinin qarışqa turşusuna oksidləşməsi prosesinin modelləşdirilməsi” mövzusunda 3303.01.-“Kimya-texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası üzrə disser­tasiya işinin müzakirəsi. (Protokol №4)

 

5. 11.05.2016-cı ildə Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı Nasseri Şahab Allahqulu oğlunun “Sənaye tullantı sularından metal kationlarının mis(II),və sinkın sobsiyası” mövzusunda 3303.01.-“Kimya-texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisası üzrə disser­tasiya işinin müzakirəsi. (Protokol №5)

 

6. 01.06.2016-cı ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dissertantı Həsənova Fərqanə Çingiz qızının “Nikel tərkibli binar katalizatorlar üzərində qliserinin hidrogenə buxar fazalı konversiyası” mövzusunda  2316.01 - "Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisası üzrə disser­tasiya işinin müzakirəsi. (Protokol №6) 

7. 27.10.2016-cı ildə akad. Yusif Məmmədəliyev adına Neft-kimya Prosesləri institutunun doktorantı İsayeva Yeganə Surət qızının “Nanoölçülü komponentlər saxlayan heterogen katalizator üzərində  benzolun  propan və  propilenlə   alkilləşməsi”  mövzusunda 2316.01  “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisası üzrə disser­tasiya işinin müzakirəsi.  (Protokol №7) 

Cari il ərzində seminarda 7 dissertasiya işinin (2 elmlər doktoru və 5 fəlsəfə doktoru) müzakirəsi olmuşdur. 

c) Dissertasiya Şurasının işi: 

İnstitutun nəzdində 2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya“, 2316.01 – “Kimyəvi kinetika və kataliz”, 3303.01 – “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasları üzrə Dissertasiya Şurası fəaliyyət göstərir. Hesabat ilində Dissertasiya Şurasında 6 nəfər (Tomuyeva Aynurə Şəmil qızı - Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti,Qəhrəmanova Şahnaz İsmayıl qızı -Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu, Əhmədova İradə Cavid qızı -Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti,Nəcəf- Quliyev Ülvi Mehdi oğlu -Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu,NasseriŞahab  Allahqulu oğlu  - Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu, Ülviyyə Ələsgər qızı Abasova - Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) kimya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir.

1. Tomuyeva Aynurə Şəmil qızı Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu­nun doktorantı  Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin əməkdaşı “Cu, Zn, Cd, Co, Ni metallarının o – və p- ftal turşuları ilə kompleksləri əsasında klatrat birləşmələrin sintezi və quruluş - kimyəvi tədqiqi” 

2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru. 22.01.2016                                                                                                                                      

2.Qəhrəmanova Şahnaz İsmayıl qızı -Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu­nun  dissertantı “Mn2+ və Cu2+ kationlarının bəzi çox koordinasiyalı karbon və sulfoturşularla əmələ gətirdikləri birləşmələrin sintezi və tədqiqi”

2303.01 – “Qeyri-üzvi kimya” ixtisasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru. 04.03.2016       

3.Əhmədova İradə Cavid qızı -Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dissertantı “Propen, izobuten və heksen-1-in pentasil tipli yüksək silisiumlu seolit katalizatoru üzərində çevrilməsində sıxlaşma məhsullarının rolu”.

2316.01 -"Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisasında kimya üzrə fəlsəfə dokto­ru. 15.04.2016                                                                                                                                               

4. Nəcəf- Quliyev Ülvi Mehdi oğlu -Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun doktorantı 

“Modifikasiya olunmuş seolit katalizatorları üzərində tsikloheksanın 1,3 tsikloheksadienə oksidləşdirici dehidrogenləşməsi reaksiyasının kinetika və mexanizminin öyrənilməsi”.

2316.01 -"Kimyəvi kinetika və kataliz" ixtisasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru. 20.05.2016  

5. Nasseri Şahab  Allahqulu oğlu  -  İran İslam Respublikasının vətəndaşı Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun dissertantı "Sənaye Tullanti Sularindan Mis (Ii) Və Sink Ionlarinin Sorbsion Çixarilma Texnologiyasi".

3303.01 - “Kimya texnologiyası və mühəndisliyi” ixtisasında texnika üzrə fəlsəfə doktoru.  24.06.2016 

6. Abasova Ülviyyə Ələsgər qızı - Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dissertantı  “Metil spirtinin qarişqa turşusuna oksidləşməsi prosesinin modelləşdirilməsi”

3303.01 – “Kimya texnologiyasi və mühəndisliyi” ixtisasında texnika üzrə fəlsəfə doktoru. 27.09.2016                                                                                                                                     

7. İsayeva  Yeganə  Surət qızı- AMEA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu

”Nanoölçülü komponentlər saxlayan heterogen katalizatorların üzərində benzolun propan və propilenlə oksilləşdirilməsi”

2316.01 - Kimyəvi kinetika və kataliz ixtisasında kimya üzrə fəlsəfə doktoru-09.12.2016 

 

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri 

 

2015

2016

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi

2943546

3137972

Orta aylıq əmək haqqı

346,0

345,0

o cümlədən

- elmi işçilər

 

374,2

 

428,0

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət 

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda mükafatlar verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir. 

1.12. Təltiflər və mükafatlar haqqında məlumat 

1. Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun 80 illik yubileyi ilə  əlaqədar  uzunmüddətli məhsuldar elmi və elmi-ictimai fəaliyyətlərini nəzərə alaraq  İnstitutun laboratoriya müdirlərindən: t.ü.e.d.  Fikrət Sadıxov,  k.ü.f.d. Lətifə Həsənova,  k.ü.e.d. Akif Əliyev, k.ü.e.d.  İxtiyar Bəxtiyarlı,  k.ü.e.d., Arif Heydərov və k.ü.e.d. Arif Əfəndi Kimya Elmləri Bölməsinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuşlar. 

2. Elmin inkişafınada göstərdikləri elmi fəaliyyət və xidmətlərini nəzərə alaraq,  İnstitutun AMEA-nını müxbir üzvü, şöbə müdiri Əli Nuriyevə, “Kompozisiya örtük materialları və korroziyadan mühafizə” laboratoriyasının  aparıcı elmi işçiləri- t.ü.f.d. İzida Məmməd­yarovaya, k.ü.f.d. Aydın Kazımova  və “Elmi nəşrlər” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi t.ü.f.d Zoya Zaytsevaya  şəxsi işinə   yazılmaqla təşəkkür elan edilmişdir. 

3. İnstitutunun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş Respublika Elmi Konfransı çərçivəsində  elmi işçilər- Ülvi Nəcəf-Quliyev, Nətavan Soltanova, Elmir Babayev, Səadət  Hümbətova elmi fəaliyyətdə fərqləndiklərinə görə “Akademik Murtuza Nağıyev”   adına mükafatın diplomu ilə təltif olunmuşlar.

AzərbaycanRespublikasınınPrezidentiyanındaElminİnkişafıFondu və dünyanın tanınmış elmi-analitik informasiya təminatçısı və mənbəyi olan "Thomson Reuters" şirkəti  Azərbaycan elmi ictimaiyyəti üçün “Web of Science-2016” mükafatları təqdim etmişdir.

Mükafatçıların siyahısı aparıcı axtarış platforması olan Web of Science bazası əsasında tərtib olunub. 

– “Ən yaxşı tədqiqat İnstitutu” nominasiyasında İnstitut AMEA institutları     arasında 3-cü ən yüksək nəticəni göstərmişdir.

– İnstitutun əməkdaşları Məhəmməd Babanlı Ziya Əliyev ən çox istinad  

   olunan «görkəmli elmi məqalə» nominasiyasında qalib olmuşlar.

 

 

4.1. İnstitutun elmi istiqamətləri üzrə problem şuralarının fəaliyyəti 

İnstitutun nəzdində fəaliyyət göstərən “Qeyri-üzvi, analitik və fiziki kimya“  və “Kataliz”  üzrə Problem Şuraları 2016-cı ildə müntəzəm olaraq bütün dissertant və doktorantların elmi-tədqiqat işlərinin mövzularını müzakirə edib.

 

4.2.  “Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələri rəhbər tutaraq AMEA-nın 2020-ci ilədək İnkişaf Konsepsiyası ilə bağlı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:

 

Bilik iqtisadiy-yatın formalaş-ması

Elmin inkişaf etdiril-məsi

Elmin maddi-texniki bazasının yeniləşdiril-məsi

Hal-hazırda İnstitut qabaqcıl xarici ölkələrdə istehsal olunmuş 40 yaxın müasir  cihazlarla təchiz olunmuşdur: Son 5 ildə alınan cihazlar:

- İnduktiv birləşmiş plazmalı kütlə

  spektrometri;

- Avtomatik rentgen difraktometri;

- Kütlə spektrometrli qaz xromatoqrafı;

- İnfraqırmızı və Ultrabənövşəyi

  spektrometrlər;

- Termoanalizator;

- Qaz adsorbsiya porozimetri və elektron

   mikroskopu.

 

 

Elmin informasiya təminat sisteminin təkmilləşdiril-məsi

İnstitutun saytı müasir proqramlardan olan HTMH, CSS və PHP proqram paketləri vasitəsi ilə hazırlanır. İnstitut haqqında Wikipedia bazasında olan informasiyanın yerləşdirilməsi məqsədi ilə yaradılmış işçi qrupu bu məlumatları həmin bazaya yerləşdirmək və institutun elmi kitabxanasında avtomatlaşdırılmış kitabxana informasiya sisteminin yaradılması üçün hazırlıq işləri aparılır.

İnstitutun saytında və AMEA-nın “SCİENCE.AZ” saytında olan İnstitutun səhifəsi mütəmadi olaraq yenilənir.

 

 

Elmin maliyyələşdirilməsi işində diversifikasiyanın aparılması

Elmi proqramların yerinə yetirilməsi ilə büdcədənkənar vəsaitin həcminin artırılması istiqamətində tədbirlər görülür.

 

 

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmaların bazarın tələblərinə uyğunlaşdırıl-ması

Tətbiqi elmdə aparılan araşdırmalar bilavasitə bazarın (Respublikanın iqtisadiyyatının) tələblərinə uyğunlaşdırılır.

 

 

Milli İnnovasiya Sisteminin formalaşdırıl-ması

AMEA-nın Elmi İnnovasiya Mərkəzi və Rəyasət Heyətinin İnnovasiya şöbəsi ilə birgə araşdırmalar aparılır.

 

 

Elm və istehsal arasında əlaqələrin gücləndirilməsi

– Topoloji izolyator xassəli yeni materialların sintezi,  istiqamətli aşqarlanma yolu ilə onlara əlavə funksionallıq, xüsusən də maqnit xassələri verilməsi; alınan materialların fiziki-kimyəvi və funksional xassələrinin tədqiqi, spintronikada, kvant kompüterlərinin, təhlükəsizlik sistemində və tibbdə istifadə olunan yeni nəsil tepahers detektorların hazırlanmasında tətbiq imkanlarının araşdırılması;

– Smart biomimetik materiallar əsasında yüksək həssaslığa malik biomimetik sensorların yaradılması;

– Molekulyar naqillər kimi nano-elektronikada perspektiv materiallar hesab olunan və molekul zəncirində bir neçə qarışıq valentli metal atomu saxlayan xətti quruluşlu metal-strinq komplekslərin sintezi istiqamətində tədqiqat işləri davam edilir.

– Fullerenlərin, metal saxlayan karbon nanoborularının, nanoliflərin, funksional-laşdırılmış karbon nanostrukturlarının, nanoölçülü titan dioksidin, eləcə də qeyri metal tərkibli maddələrin, stabil radikalların və metalporfirinlərin karbohidrogenlərin molekulyar oksigen və hidrogen peroksidlə oksidləşmə reaksiyalarında katalizator kimi tətbiqi yeni müasir elmi istiqamətlərin və sənaye proseslərinin işlənilməsinə və yaradılmasına geniş imkanlar verəcəkdir.

– Dərman maddələrinin təsir müddətini artırmaq üçün daşıyıcı kimi təbii və sintetik polimerlərdən istifadə etməklə onların immobilizə olunmuş nanokompozit materiallarının alınması istiqamətində işlər davam etdirilir.

– Karbamid əsasında yüksək elektron sıxlığına malik polimer karbon nitrid materialları alınmışdır. Onların əsasında temperatura, köhnəlməyə və korroziyaya davamlı örtüklərin, yüksək keyfiyyətli elektron və optiki təbəqələrin, həmçinin müxtəlif çoxfunksiyalı kompozit innovativ materiallarının yaradılması mümkündür

   – Elektrokimyəvi üsulla sərt mühitlərdə fəaliyyət göstərən, yüksək enerjili elektrik kontaktlarında aşınmaya, istiliyə və korroziyaya davamlı təbəqələr kimi hərbi sənayedə istifadə oluna bilən ərintilərin alınması təklif edilir.

– Hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korro-ziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması və mühafizəsinin təşkili məqsədilə orada baş verən fiziki-kimyəvi proseslər öyrənilir və alınmış nəticələr əsasında onların mühafizə sistemi yaradılır.

 

4.3.2. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi 

Cari ildə zəruri normativ-hüquqi sənəd təkmilləşdirilməyib.

4.3.3. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması 

Akademik M.Nağıyev adına  Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası  AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının Rəyasət Heyəti tərəfindən təstiq olunmuş  fəaliyyət planına uyğun olaraq İnstitut rəhbərliyinin dəstəyi ilə 2016-cı ildə bir sıra elmi-ictimai tədbirlər həyata keçirmişdir.

 

Cari  ilin may ayının 25- də İnstitutda   Gənc Alim və Mütəxəssislər  Şurasının təşkilatçılığı ilə   Bakı Avropa Liseyinin şagirdləri üçün “Açıq qapı” günü keçirilmişdir. Hazırda AMEA-nın qarşısında duran əsas vəzifələrdən biri  elmlə təhsilin vəhdətinin təmin edilməsi, kadr hazırlığı sisteminin müasir standartlara uyğun olaraq təkmilləşdirilməsi, elmi tədqiqat işlərinin nəticələrinin tədris prosesində tətbiqidir. Bu kimi tədbirlərin keçirilməsində məqsəd şagirdlərdə ilkin elmi dünyagörüşün formalaşdırılması, onlarda kimya elminə marağın artırılmasıdır.  Açıq qapı çərçivəsində məktəblilər  üçün “əyləncəli elmi şoular” göstərildi, onların müxtəlif laboratoriyalara ekskursiyası təşkil olundu. Sonda  İnstitutun   gənc tədqiqatçısı Aygün İsazadə məktəblilər üçün  “Kimya və həyat” mövzusunda məruzə ilə çıxış etdi, onları maraqlandıran sualları cavablandırdı.

Cari ildə İnstitutda Şuranın təşəbbüsü ilə “Fiziki-kimyəvi  analiz üsullarından” - Elektron  paramaqnit  rezonansı , İnfraqırmızı spektroskopiya, Ultrabənövşəyi  spektros­kopiya, Nüvə maqnit  rezonansı, Rentgenoqrqafik analizdən mühazirə və seminarlar  təşkil olunmuşdur. Bu tip seminar və mühazirələrin keçirilməsində      məqsəd  gənc mütəxəs­sis­ləırin, o cümlədən doktorant və magistrlərin fiziki-kimyəvi analizin  nəzəri əsaslarının    mənimsənilməsi və əldə etdikləri  biliklərin praktik olaraq istifadəsini təmin etməkdən ibarətdir. Mühazirə və seminarlar  İnstitutun bu sahədə ixtisaslaşmış mütəxəssisləri tərəfindən aparılmışdır.

Bu ilin 10- 15 noyabr tarixlərində  AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə Gəncə şəhərində "XXI əsrdə dünya elminin inteqrasiya prosesləri" mövzusunda beynəlxalq forum keçirilmişdi. Forum çərçivəsində interaktiv müzakirələr təşkil olunmuş, beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. Forumda Türkiyə, Makedoniya, Belarus, Rusiya, Polşa, Almaniya, Gürcüstan, Özbəkistan, İran, Pakistan, İraq kimi 14 ölkədən 28 xarici,  eləcə də Azərbaycandan  ümumilikdə 150-yə yaxın  gənc alim və mütəxəssislər qatılaraq  apardıqları elmi – tədqiqat işlərinin nəticələrini müzakirə edərək qarşılıqlı fikir mübadiləsi aparıblar.

 

İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının sədri Faiq Məmmədov Forumun Təşkilat Komitəsinin üzvi  kimi Forumun yüksək səviyyədə keçirilməsində   fəal iştirak etmişdir. Konfrasda  İnstitutun 10-a  yaxın gənc alim və mütəxəssisi  apardıqları  elmi-tədqiqat işlərinə dair məruzələr etmiş və onların nəticələri konfrans materialları şəklində nəşr olunmuşdur. Aprelin 22-də Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası və AMEA Kimya Elmləri Bölməsinin birgə təşkilatçılığı ilə Bakı Avropa liseyində "Elm guşəsi"nin açılışı olub.

 

İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər  Şurasının təşkilatçılığı ilə bu ilin oktyabr ayının 1- dən noyabr ayının 1- dək İnstitutda “Akademik Murtuza Nağıyev” adına mükafatın verilməsi üçün gənc alim və mütəxəssislər arasında müsabiqə  elan edilmiş, 7 nəfər gənc tədqiqatçı müsabiqədə iştirak üçün sənədlərini təqdim etmişdir. Həmin gənclər institutun 80 illiyinə həsr olunmuş konfransda  “Nağıyev qiraətləri” çərçivəsində məruzələr etmişlər. İnstitut rəhbərliyinin əmri ilə yaradılan  müsabiqə komissiyasının qərarına əsasən bu mükafata şura üzvləri   Ülvi Nəcəf-Quliyev, Natəvan Soltanova, Elmir Babayev  və  Səadət Hümbətova layiq görülmüşlər.

 

15-16 noyabr tarixlərinndə  İnstitutun 80 illiyinə həsr olunmuş  Respublika  elmi konfransı   keçirilmişdir. Konfransda   kimyəvi kinetika və kataliz, kimya mühəndisliyi və texnologiyası, qeyri-üzvi kimya sahələri üzrə son illərdə respublikada aparılan elmi – tədqiqat işlərinin nəticələri və gələcək perspektivləri müzakirə olunmuşdur.Tədbir çərçivəsində müvafiq seksiyalar üzrə 25 şifahi məruzələ  dinlənilmiş, 185 poster nümayiş olunmuşdur. Konfransın yüksək səviyyədə keçirilməsində Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası da təşkilatçılardan biri kimi aktiv iştirak etmişdir.

Oktyabrın 31-dən noyabrın 5-dəkII Respublika  elm festivalı keçirilmişdir. Festivalın işçi qrupunda  İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının sədri  Faiq Məmmədov təmsil olunmuş və    şura  üzvləri festivalın keçirilməsində fəal iştirak etmişlər. Şura tərəfindən İnstitutun elmi-ictimai fəaliyyətini əks etdirən “slayd-rolik” və “sərgi eksonantları” hazırlanmış və  festivalda nümayiş etdirilmişdir. Şura üzvlərindən Samirə Məmmədova, Gülşən Nəhmətova  və Sevinc Osmanova festivalda  müxtəlif maraqlı əyləncəli elmi şoular göstərmişlər.

AMEA  Rəyasət Heyətinin müvafiq qərarına uyğun olaraq institutda gənc mütəxəssislər, eləcə də doktorant və magistrlər üçün ingilis dilindən hazırlıq kurslarının təşkilində  Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası fəal iştirak etmişdir.

Bundan başqa Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası  “20 yanvar”, ”Xocalı soyqırımı“ kimi respublika əhəmiyyətli  anım günlərinin İnstitutda qeyd edilməsinin  təşkilində aktiv iştirak  etmişlər. 

 4.3.4. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə 

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş, 2173 səhifəlik material hazırlanıb elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri: İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə, Əsgərova Günel, Babaxanova Nailə.

 

4.3.5. Təşkil olunmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi

 

Bax 1.7

 

4.3.6. AMEA-nın beynəlxalq elmi əlaqələrinin genişləndirilməsi barədə

02.06.2016-cı il tarixində Elmi Şuranın genişləndirilmiş iclasında Rusiyanın Tomsk Dövlət Universitetinin aparıcı elmi işçisi k.ü.e.d. Eldar Musa oğlu Dəhnəvinin “Bəzi oksigen tərkibli birləşmələrinin alınması texnologiyalarının aktual məsələləri” mövzusunda məruzəsi dinlənilmişdir. 

 

4.3.7. Azərbaycan alimlərinin elmi diasporunun imkanlarından istifadə etməklə beynəlxalq layihələrdə iştirakı 

Xaricdə yaşayan bir sıra kimyaçı həmvətənlərimiz (Camal Musayev (ABŞ), Sadiq Quliyev, Hacalı Nəcəfoğlu və Vəli Qasımov (Türkiyə), Hüseynqulu Sadıqov, Aftandil Mehdiyev və Eldar Dəhnəvinin (Rusiya)) İnstitutun əməkdaşları ilə birgə tədqiqatlar aparmağa hazır olduqlarını bildiriblər.

4.3.8. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi 

Cari ildə İnstitutda fəaliyyət göstərən müasir cihazlarla təchiz edilmiş (induktiv birləşmiş plazmalı kütlə  spektrometri;  avtomatik rentgen difraktometri;  kütlə spektrometrli qaz xromatoqrafı; infraqırmızı və ultrabənövşəyi  spektrometrlər; termoanalizator; qaz adsorbsiya porozimetri və elektron mikroskopu) “Fiziki-kimyəvi analiz” şöbəsi əməkdaşların elmi-tədqiqat işlərinin tədqiqində yaxından köməklik göstərir.  

4.3.9. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

2016-Cİ  İLDƏ  ELMİ VƏ ELMİ-TƏŞKİLATİ

FƏALİYYƏT HAQQINDA HESABAT

2016-ci ildə fundamental və tətbiq xarakterli elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində  akademik, 5 müxbir üzv, 35  elmlər doktoru, 145  fəlsəfə doktoru, 298  elmi işçi, həmçinin doktorant və dissertantlar iştirak etmişlər.

Əməkdaşların ümumi sayı 487  nəfərdir.

 

Elmi-tədqiqat işləri 5  istiqamət  üzrə yerinə yetirilmişdir:

 

v  katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi;

v  karbohidrogenlərin çevrilməsi, qaz kimyası və ətraf mühitin qorunması üçün  səmərəli katalizatorların və adsorbentlərin işlənib hazırlanması;

v  kimyəvi proseslərin kinetika və mexanizminin öyrənilməsi, modelləşdirilməsi və opti­mal­laşdırılması;  

v  müxtəlif təyinatlı funksional materialların, nanokompozitlərin, molekulyar  maqne-tiklərin və keçiricilərin sintezi;

v  yerli mineral xammalın emal və praktiki əhəmiyyətli qeyri-üzvi birləşmələrin  alınma­sı  üçün səmərəli proseslərin yaradılması.

 

  • Bu istiqamətlərə daxil olan 8mövzu, 32 iş və 39 mərhələ üzrə elmi-tədqiqat işləri aparılır.
  • İnstitutda 30 laboratoriyanı birləşdirən 8 elmi şöbə və 5  elmi yardımçı şöbə fəaliyyət göstərir. 

 

İNSTİTUTUN ŞÖBƏLƏRİ VƏ  LABORATORİYALARI

I.“Mineral xammalın kompleks emalı” şöbəsi

1. “Qeyri-filiz mineral xammalının  emalı” labaratoriyası

2. “Dəmir və titan tərkibli filiz xammalının  emalı” labaratoriyası

3. “Əlvan metaltərkibli mineral xammalın emalı”  laboratoriyası

4. “Analitik kimya“ laboratoriyası

II. “Qeyri-üzvi funksional materiallar” şöbəsi

1. “Keçid   elementlərinin xalkogenidləri” laboratoriyası

2. “Funksional materialların komponentlərinin  sintezi” laboratoriyası

3. “Funksional qeyri-üzvi maddələrin termodinamikası” laboratoriyası

4. “Kompozisiya örtük materialları  və  korroziyadan   mühafizə” laboratoriyası

III. “Koordinasiya birləşmələri” şöbəsi

1. “Molekulyar  maqnetiklər və keçiricilər” laboratoriyası

2. “Keçid  metallarının  metal-üzvi birləşmələri” laboratoriyası

3. “Nadir  metalların  kompleks birləşmələri” laboratoriyası

4. “Metal-klatrat birləşmələr” laboratoriyası

IV. “Koherent - sinxronlaşdırılmış  oksidləşmə  reaksiyalari”  şöbəsi

1. “Monooksigenaz reaksiyalarının modelləşdirilməsi”  laboratoriyası

2. “Biomimetik sensorlar  və  azot 1-oksidlə  oksidləşmə” laboratoriyası

3. “Biomimetik  katalizatorlar üçün  üzvi  liqandların  sintezı” laboratoriyası

4. “Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə” 

laboratoriyası

V. “Oksidləşdirici heterogen  kataliz” şöbəsi

1. “Seolit  katalizi” laboratoriyası

2. “Ekoloji  kataliz“ laboratoriyası

3. “Katalizatorların hazırlanması” laboratoriyası

VI. “Nano- və  elektrokataliz” şöbəsi

1. “Nanokompozit  katalizatorlar” laboratoriyası

2. “Nanostrukturlaşdırılmış  metal-polimer  katalizatorları” laboratoriyası

3. “Metal-üzvi  birləşmələr  əsasında  nanokatalizatorlar”  laboratoriyası

4. “Nanoelektrokimya və elektrokataliz” laboratoriyası

5. “Renium  ərintilərinin elektrokimyası  və  elektrokatalizi” laboratoriyası

VII.“Kimyəvi və ekoloji proseslərin modelləşdirilməsi  və texnologiyası”  şöbəsi

1. “Kimyəvi-texnoloji proseslərin  modelləşdirilməsi” laboratoriyası

2. “Fiziki-kimyəvi  texnologiyalar və onların modelləşdirilməsi” laboratoriyası

3. “Kimya sənayesinin yan məhsullarının  emalı” laboratoriyası

4. “Zəhərli  kimyəvi  maddələrin zərərsizləşdirilməsi” laboratoriyası

VIII. “Sorbsiya  prosesləri”  şöbəsi

1. “Qeyri-üzvi  sintetik  sorbentlər” laboratoriyası

2. “Mineral  sorbentlər“ laboratoriyası

   Elmi-yardımçı qurumlar:

 “Elmi-informasıya  və  patent tədqiqatları”   şöbəsi

 “Elmi  nəşrlər”  şöbəsi

 “Beynəlxalq əlaqələr, qrant  layihələri  və  innovasiya” şöbəsi

 “Təhsil” şöbəsi

 “Fiziki-kimyəvi analiz” şöbəsi

 

2015-ci il üzrə elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

 H E S A B A T

(direktorluq hesabatı)

Hesabat dövründə İnstitutda elmi-tədqiqat işləri aşağıda göstərilən 3 problem üzrə aparılmış 8 mövzunun, 32 işi üzrə  42  mərhələsi yerinə yetirilmişdir. 

Qeyri-üzvi kimya

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem: Mineral və bərpa olunan xammal emalının fiziki-kimyəvi əsasları və yeni qeyri-üzvi funksional materialların sintezi 

Bu problem üzrə (3 mövzu, 13 iş, 16 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

- Hesabat dövründə müxtəlif qatılıqlı hidrogen sulfid qazının zərərsizləşdirilməsi və paralel olaraq sərbəst kükürdün alınması istiqamətində tədqiqat işləri aparılmışdır. Bunun üçün mövcud ədəbiyyat materialına əsaslanaraq, H2S-in maye fazada tutulmasına üstünlük verilmişdir.Ədəbiyyat materialı toplanmış, laboratoriya qurğusu qurulmuşdur. Hidrogen sulfidin HNO3 turşusu ilə qarşılıqlı təsiri öyrənilmiş və reaksiya məhsulu olan NO-nun NO2-yə, reaksiya mühitində HNO3-ə çevrilməsi üçün tədqiqat işləri aparılmışdır. Müəyyən edilmişdir ki, reaksiyanın aparılma temperaturu 250C, götürülmüş HNO3-ün qatılığı 30%, qazın verilmə sürəti 100-200 ml/dəq. H2S-hava nisbəti=1:4 olduqda, H2S- tamamilə kükürdə çevrilir və reaksiya mühitində HNO3 tamamilə  regenerasiya olunur.Beləliklə, sübut edilmişdir ki, heç bir  katalizator sərf etmədən, başqa reagentlər götürmədən, nitrat turşusunu bərpa etməklə H2S-dən kükürdün alınması və H2S-i tam tullantı qazlarından təmizləmək mümkündür.

- Titanmaqnetitli qum daşlarından konsentratların alınması, bu konsentratlarin CH4-lə reduksiyası, maqnit fraksiyasından ПЖ-3 (98%Fe) markalı dəmir ovuntusu və qeyri-maqnit fraksiyasından titan (rutil TiO2) fraksiyasının ayrılmasının prinsipial texnologiyası işlənib hazırlanmışdır.Titan konsentratının 15%-li HCl turşusu ilə (bərk maddə:maye turşu nisbəti=1:10) ~850C temperaturda 1 saat müddətində TiCl4 koaqulyantından (konsentratın kütləsinin 0.01-0.05%-i qədər) istifadə olunması ilə işlənməsi TiO2-ın konsentratda kütləsinin 40%-dən 92%-çatdırılmasına imkan vermişdir. 3%-li NaOH məhlulu (bərk:maye=1:6)ilə 15-20 dəqiqə qaynadılmaqla (~100-1050C) konsentrat  silisiumdan  təmizlənmiş və bərk halda metatitan turşusu kütləsi alınmışdır. Metatitan turşusunun 850-9000C-də gözərdilməsi ilə tərkibində 96-98% TiO2 olan rutil-texniki titan dioksid alınmışdır.

- Hesabat dövrü ərzində Gədəbəy rayonunda «Azərbaycan Beynəlxalq Mədən Əməliyyatı» şirkətinin ərazisində olan mis kolçedan yatağından tədqiqat işlərini yerinə yetirmək üçün filiz və tullantı nümunələri gətirilmiş, onların mineroloji və kimyəvi tərkibi araşdırılmışdır. Müəyyən edilmişdir ki, kükürd kolçedanlı filizin 90%-dən çoxu pirit mineralından, az miqdarı isə xalkopirit, sfalerit, markozit və pirrotin mineral qarışığından ibarətdir. Mis-sinkli filizlər isə tərkibcə dəyişkən olub, xalkopirit, sfalerit və barıt kimi əsas minerallardan təşkil olunmuşdur. Təqdim olunan süxur və tullantılar əsas kompo­nentlərin miqdarının azlığına görə fərqləndikləri halda, mineroloji tərkiblərinə görə filizdən fərqlənmirlər. Materialların mineroloji tərkibini Bruker D8 difraktometrində, nəcib metalların konsentrasiyası Varian və Perkin Elmer atom adsorbsiya cihazında, kompleks element analizi isə Bruker S2 Picofox rentgen floressent analizatorunda aparılmışdır. Nümunələr bir neçə sahədən götürüldüyü üçün tədqiqatlar müxtəlif tərkibli tullantı filiz nümunələri üzərində aparılmışdır.      Komponentlərin hipoxlorit məhlulu ilə yuyulması laboratoriya şəraitində yeraltı yumanı oxşar edən spiralvari borularda və perkolyasiyon kalonkalarda (hündürlük-1 metr, diametr-10 sm) aparılmışdır. Yerləşdirilən tullantıların miqdarı 500 q-dan 5 kq-a qədər dəyişdirilmişdir. Təcrübələr qapalı şəraitdə getdiyindən heç bir atmosfer çirklənməsi müşahidə olunamamış və oksigensiz şəraitdə çox yaxşı nəticələr vermişdir. Məhlullardan nəcib metalların sorbsiyası qızıla selektiv olan Amberlit D360 sorbenti ilə aparılmışdır. İlkin təcrübələr model xloridli mis və sink məhlullarında sorbsiyanın öyrənilməsi ilə aparılmışdır.  Sink və mis ionlarının sorbsiyasına aid təcrübələr statistik şəraitdə izlənilmişdir. Bu ionların xlorid və hipoxloritli məhlullardan sorbsiyası üçün yüksək turşulu kationit KУ-2 və yüksək əsaslı anionit AB-17-dən istifadə edilmişdir.

- ШХ15 poladı üzərində qarışıq Cr-Ti karbidləri formalaşdırılmış örtüyə molibdenin daxil edilməsi ilə poladın korroziyaya və eroziyaya dayanıqlığı əsaslı şəkildə yüksəldilmiş və onun pittinq əmələgətirmə potensialı 200 mV müsbət tərəfə sürüşdürülmüşdür. Termodiffuziya üsulu ilə işlənmiş bu tip poladlar sənayenin bir çox sahələrində, o cümlədən hərbi sənayedə də istifadə oluna bilər.

- Spektrin İQ-ya yaxın sahəsində lantanoidlərin qarışıq kationlu sulfid matrisalarında Nd3+ ionunun güclü işıqlanma effektinə malik olması bu materiallardan lazer elementi kimi istifadə olunmasına imkan yaradır. Qeyd olunanları və lantanoidlərin xalkogenidli şüşələrinin spektrin İQ sahəsində akustooptiki cihazlarda optiki linza, süzgəc (filtr)  kimi işlənə biləcəyini, hətta xalkogenidli şüşələrdən hazırlanmış nazik təbəqələrdə aşırma effektinin müşahidə edilməsi ilə əlaqədar onlardan EHM-nın yaddaşında istifadə olunmasına imkan yaratdığını nəzərə alaraq hesabat dövründə La2S3–Ga2S3–Nd2S3, La2S3––Ga2S3–EuS və Sm2S3 –Ga2S3 – EuS sistemlərində şüşəəmələgəlmə sahələrinin sərhədləri müəyyən edilmiş  və yeni fazaların fiziki-kimyəvi və termodinamiki xassələri öyrənilmişdir.

Şüşə əmələgəlmə sahələrinin nümunələri kükürd təzyiqi altında ilkin komponentlərdən 1425K temperaturda kvars reaktora yerləşdirilmiş «stekloqrafit butada aparılmışdır. Kəskin soyutma prosesi  reaktoru sintez temperaturundan  birbaşa otaq temperaturunda suya salmaqla həyata keçirilmişdir.

Bundan başqa hesabat dövründə (Ga2S3)1-x(La2S3 )x-y(Nd2S3)y –tərkibli şəffaf şüşədə ilk dəfə olaraq lazer xassəsi öyrənmək məqsədilə spektrin görünən və İQ sahəsində adsorbsiya spektrləri çəkilmişdir.Müəyyən olunmuşdur ki, göstərilən tərkibli şüşə otaq temperaturunda 1,08 mkm dalğa uzunluğunda lazer xassəsi göstərir. Lakin müvafiq kristallik matrissalarla müqayisədə Nd3+ ionunun lazer xassəsi şüşələrdə zəifdir. Bu da şüşələrdə şüa itkisinin nisbətən çox olması ilə əlaqədardır. Hesab edirik ki, lazerin keyfiyyətinin yüksəldilməsi aktivatorun optimal qatılığı və nümunənin uzunluğu hesabına artırmaq mümkündür. 

- Sb(Bi)-Te sistemlərində tetradimitəbənzər laylı quruluşa malik birləşmələrin nSb2×mSb2Te3 və nBi2×m Bi2Te3 homoloji sıraları mövcuddur. Lakin həmin birləşmələrin yalnız az bir qismi bu sistemlərin faza diaqramlarında öz əksini tapmışdır. Tetradimitəbənzər quruluşlu fazaların kristalloqrafik xüsusiyyətlərini araşdırmaqla müəyyən edilmişdir ki, Sb(Bi)-Te sistemlərinin ənənəvi üsulla qurulan faza diaqramlarında homoloji sıraların ayrı-ayrı nümayəndələrinin fərdi şəkildə alınması mümkün olmur. Əridilmə və termiki emal yolu ilə alınan nümunələr, bir qayda olaraq müxtəlif birləşmələrin qarışığından ibarət olur. Onların difraksiya mənzərələri çox oxşar olduğundan faza diaqramlarının Sb-Sb2 Te3 və Bi-Bi2Te3 tərkib intervallarında geniş bərk məhlul sahələrinin mövcudluğu təsəvvürü yaranır. Lakin kristalloqrafik analiz göstərir ki, qeyd edilən homoloji sıraların ayrı-ayrı nümayəndələrinin geniş homogenlik sahələrinin olması mümkün deyil.

Qeyd edilənləri, həmçinin stibium və bismut telluridlərinin topoloji izolyatorlar və termoelektrik materialları kimi böyük maraq kəsb etməsini   nəzərə alaraq, hesabat ilində Sb-Te və Bi-Te  sistemlərinin faza diaqramları yeni yanaşma tətbiq etməklə təkrar tədqiq edilmişdir. Tətbiq edilən yanaşmada nümunələr standart metodikadan fərqli olaraq müxtəlif tərkibli maye məhlullardan istiqamətli kristallaşma yolu ilə alınmışdır. Alınan nümunələrin mayedən ilk kristallaşan hissələri rentgenfaza analizindən keçirilmiş və DTA üsulu ilə tədqiq edilmişdir. 

Ovuntu difraktoqramlarının analizi əsasında bu birləşmələrin tetradimitəbənzər laylı quruluşda kristallaşmaları müəyyən edilmiş və qəfəs parametrləri təyin edilmişdir.

Dəqiqləşdirilmiş faza diaqramları əsasında göstərilən birləşmələrin monokristallarının yetişdirilmə  metodikaları işlənib hazırlanmış və onların bir neçəsi mükəmməl iri kristallar şəklində  alınmış, Laue və SEM üsulları ilə onların monokristallığı təsdiq edilmişdir. Alınan monokristal nümunələri topoloji izolyator xassələrinin tədqiqi üçün beynəlxalq kolaboratorlara təqdim edilmişdir. 

- Oksalat turşusu törəmələri, karbon turşularının hidrazidləri, aminturşular və onların törəmələri keçid metallarla çoxnüvəli kompleks  birləşmələr əmələ gətirmək qabiliyyətinə malikdir. Buna görə də biz bu sistemlərə oxşar sintezlərlə məşğuluq.

Keçən müddət ərzində bizim tərəfimizdən  tərkibində  karboksilat, oksalat və digər qruplar olan müxtəlif  liqandlarla  keçid metalların çoxnüvəli  kompleksləri sintez olunmuşdur.

1. Salisil aldehidi ilə  N,N-ditsikloheksiltsikloheksil qlisin hidrazon  sintez olunmuşdur.

Bu liqandla Cu(II), Co(II), Ni(II), Mn(II)  və Fe(III) kompleksləri alınmışdır. İQ-, elektron absorbsion spektroskopiya, termoqravimetriya üsulları ilə müəyyən olunmuşdur ki,alınmış komplekslər iki nüvəlidirlər

2. Salisilhidrazid ftalimidlə  iki nüvəli metal komplekslərin sintezi və tədqiqi

3. 8-aminoxinolin  törəmələri və salisil aldehidi və onun analoqları ilə əmələ gəlmiş şiff əsasları, həmçinin onun hidrogenləşmiş analoqları ilə Cu(II), Ni(II), Co(II)  və Pd(II) kompleksləri sintez olunmuşdur. Bu komplekslərin tərkibində metal miqdarının analizi eləcə də termoqravimetrik analiz, İQ-, elektron spektroskopiya analizi göstərir ki, komplekslər M(L)X tərkibinə uyğundur, X-həlledici molekuludır. 

Göstərilmişdir ki, şiff əsası kompleksəmələgəlmə prosesində asanlıqla oksidləşdirici dehidrogenləşmə reaksiyasına uğrayır.

4. Tərkibində fəza hərəkəti çətinləşdirilmiş amin qrupu olan 2,2,6,6-tetrametil-piperidin törəməsinin aminturşularla qarşılıqlı təsirindən gözlənilən aminturşunun əvəzinə hidroxlorid duzu alınmışdır ki, onun struktur quruluşu rentgenstruktur analiz üsulu ilə müəyyən olunmuşdur. 

- Mono- və ikiəsaslı karbon turşuları ilə bəzi d-elementlərin koordinasion polimerləri  RFA, İQ- spektroskopiya və DTA üsulları ilə öyrənilmişdir. Onlar ilk dəfə olaraq neftçıxarmaya tətbiq olunmuşlar: sahə laboratoriyalarında ayrı-ayrı neft quyularından götürülmuş neft nümunələrinə təsirləri yoxlanılmışdır. Qöstərilmişdir ki,  bu tip polimerlər laylara vurulduqda neftlə təmas nəticəsində onun tərkibindəki sudan başqa heteroatomlu aromatik birləşmələrlər qeyri-valent rabitələr əmələ gətirməklə, onları kiçik hissələrə parçalayaraq neftin özlüyünü 50-60% aşagı salır. 

- Bioloji fəal liqand kimi istifadə edilən β- merkaptoetanol HS-CH2CH2OH sistamin reduktazanın tio-modelidir. Başlanğıc maddələrin stexiometrik nisbətləri və digər fiziki-kimyəvi faktorlar tənzimlənərək ədəbiyyatda quruluş və xassəsi məlum olmayan altınüvəli [Pd6(SCH2 CH2OH)n] yeni qeyri-klaster tipli kompleks birləşmə alınmışdır. Ondan kristallar yetişdirilərək quruluşu spektoskopik və rentgen quruluş analizi üsulu  ilə müəyyənləşdirilmişdir.

Yeni alınan çoxnüvəli kompleksdə dörd ədəd Pd-O rabitəsinin anormal uzunluğa malik olması spirt hidroksil qrupunda –O-H-  rabitəsinin tam qırılmaması və Pd....O ½ kovalent rabitənin yaranması müşahidə edilir Yəni oksigen – hidrogen rabitəsi tam qırılmayıb və hidrogen- metal rabitəsi tam yaranmayıb. Kompleksdə  bimodal xarakterli paylanmanın müşahidə edilməsi bunu subut edir. 

kimyəvi kinetika və kataliz, fiziki kimya 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem   Katalizin fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi, yeni katalizatorların və adsorbentlərin yaradılması

Bu problem üzrə (4 mövzu, 15 iş, 21 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakılara diqqət yetirmək olar: 

- İlk dəfə olaraq  əsas işçi elementi dəmirporfirin biomimetik katalizatoru olan yarımkeçirici (Si) tərkibli katalaz tipli biomimetik elektrod hazırlanmışdır. Elektrodun yüksək aktivliyi və həssaslığı H202-in məhlulda 10-6 küt.%-ə qədər qatılığını təyin etməyə imkan verir və H2O2-in təsirinə qarşı davamlı olub təkrar istifadə üçün yararlıdır. 

- Tsikloheksanın H2O2 ilə biomimetik (per-FTPhPFe(III)/Al2O3) oksidləşməsi reaksiyasının mexanizminin öyrənilməsi istiqamətində aparılan tədqiqatların nəticələri göstərir ki, bu proses tsikloheksanol, tsikloheksanon və tsikloheksenin alınması ilə gedən ardıcıl-paralel reaksiyalardan ibarətdir.Biomimetik katalizator səthində tsikloheksanın H2O2 ilə oksidləşməsi reaksiyasının elektron ötürülməsi və aralıq substrat - katalizator kompleksinin əmələ gəlməsi ilə rabitələrin zəncirvari paylanması prinsipinə əsaslanmış hər mərhələsinin mexanizmi verilmişdir. 

- Yodometrik üsulla maddələrdə (H2O2) aktiv oksigenin miqdarını və məhlullarda turşu ədədinin təyini kimi analitik üsullar təşkil olunmuş və reaksiya məhsullarının analizində istifadə edilmişdir.Tsikloheksanın və izopropilbenzolun müxtəlif katalizatorları iştirakında oksidləşməsi proseslərinə dair Thomson Reuters, Web of Science/Knowledge,  Elsevier’s Scopus, Google Scholar, ScienceResearch elektron bazalarından müasir ədəbiyyat toplanılıb, sistemləşdirilib  təhlil edilmişdir.PC-500 anataz nano-TiO2  və fülleren C60 dudasının  əlavələri kumolun molekulyar oksigenlə oksidləşmə prosesini əsaslı surətdə sürətləndirir. Fulleren dudasının qatqıları ilə aparılan reaksiyada kiçik induksiya dövrü müşahidə olunur. Katalizatorların birgə istifadəsi sinergetik effektlə səciyyələnir.Nano-TiO2 (PC-500) iştirakında kumolun (RH) molekulyar oksigenlə oksidləşmə prosesində uyğun reaksiya şəraitində {[RH]=6,6mol/l (25 cm3), [TiO2] = 4q/l, reaksiyanın müddəti=6saat,100oC-də} kumolhidroperoksid əsas oksidləşmə məhsuludur.N-hidroksiftalimid (NHFİ), ferrosen (FS) və hidrogen peroksidin (H2O2) iştirakı ilə aparılantsikloheksanın (TH) oksidləşmə prosesində uyğun reaksiya şəraitində {[TH] = 8,7 mol/l (50cm3), [FS] = 1q/l (50mq), [NHFİ] = 20 q/l (1q), [H2O2] = 100 ml/l (5ml), reaksiyanın müddəti = 6 saat, 70oC-də} bir mərhələdə adipin turşusu alınır. 

- Krekinq və piroliz qazlarının emalı kompleksinin optimal layihələşdirilməsi misalında kimya-texnoloji sistemlərin modelləşdirilməsi və optimal layihələşdirilməsinin yeni metodu (optimal uzlaşdırılmış material və istilik axınlarının təyini) işlənib hazırlanmışdır.

- Aparılmış tədqiqatlar nəticəsində tsikloheksanın oksidləşdirici dehidrogenləşməsi ilə 1.3 tsikloheksadienin yüksək çıxımla (23.3% ) alınması üçün Cu, Zn, Co, Cr kationları ilə modifi­kasiya olunmuş təbii klinoptilolit seoliti əsasında yüksək aktiv polimetalseolit katalizatoru sintez olunmuşdur. Bu katalizator üzərində reaksiyanın kinetik qanuna­uyğunluqları öyrənilmişdir. CuZnCoCr-klinoptilolit katalizatoru  üzərində tsiklo­heksanın 1,3 tsiklo­heksadienə selektiv oksidləşdirici dehidrogenləşməsi reaksiyasının ehtimal olunan getmə mexanizmi öyrənilmiş, nəzəri cəhətdən əsaslandırılmış kinetik modeli işlənib hazırlanmış və kinetik modelin parametrlərinin ədədi qiymətləri hesablanmışdır.Müxtəlif keçid elementlərinin kationları ilə modifikasiya olunmuş təbii və sintetik seolitlər üzərində tsikloheksanolun tsikloheksanona oksidləşdirici dehidrogenləşməsi reaksiyası tədqiq olunmuşdur. Müəyyən olunmuşdur ki, Cu, Pd və Sn kationları ilə modifikasiya olunmuş təbii klinoptilolit üzərində optimal şəraitdə 96.6% selektivliklə 96.1% tsikloheksanon alınır. Tsikloheksanolun tsiklo­hek­sanona oksidləşdirici de­hidro­gen­ləş­mə reaksiyası üçün seçilmiş aktiv metalseolit katalizatoru üzərində reaksiyanın mərhələli mexanizmi verilmiş, kinetik modeli tərtib olunmuş və onun  parametrlərinin ədədi qiymətləri hesablanmışdır. 

- Butanol-2-nin metiletilketona oksidləşməsi prosesi üçün kinetik model tərtib olunmuş və onun əsasında reaktorun optimal tipi seçilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, proses tərpənməz lay katalizatorlu reaktorlarda aparılmalıdır. Məqsədli məhsula görə katalizatorun maksimal məhsuldarlığını təmin etmək üçün prosesin kinetik tənlik əsasında nəzəri optimallaşdırılması aparılmışdır. Nəzəri optimallaşdırılması nəticəsində reagentlərin optimal mol nisbətləri və prosesin optimal temperaturu müəyyən edilmişdir.Prosesin nəzəri cəhətdən əsaslandırılmış kinetik modelinin parametrlərinin ədədi qiymətlərini təyin etmək üçün alqoritm və proqram tərtib edilmişdir. Prosesin riyazi modeli qurulmuşdur. 

- İYT-li diapazonunda elekromaqnit süalanmanı udan heterogen katalizatorlar üçün universal daşıyıcının alınma metodunun işlənib hazırlanması məqsədilə ən əvvəl məlum sənaye daşıyıcıların (silikagel, alüminium oksid) termotransformasion xarakteristikaları  təyin olunmuşdur. İYT-li şüalanmanı yüksək udmaq qabiliyyətinə, böyük səthə və məsaməli struktura malik γ-Al2O3/Al daşıyıcısının hazırlanması  məqsədi ilə  təzə çökdürülmüş alüminium hidroksidin və xirda disperslı alüminium tozunun  qarışığı  ardıcıllıqla  hidrotermal emal olunmuş, qurudulmuş, közərtilmış. Bu mərhələlərdə  alümooksid matrisin formalaşması baş verir. Bütün adı çəkilən mərhələlər  tezliyi 2450Мhs, rezonatorun həcmi 23 litr və maqnetronun maksimal gücü 1000 vatt olan ЕМ-G5593V «Panasonic» markalı mikrodalğalı soba əsasında hazırlanan qurğuda aparılıb. Bununla yanaşı γ-Al2O3 matrisin maqnetit, texniki karbon və titan oksidlə armaturlaşdırılmış nümunələri də eyni şəraitdə tədqiq olunmuşdur.Müxtəlif cərəyan keçirən materiallarla armaturlaşdırılmış alüminium oksid matrisin mikrodalğalı şüalanmanı udma və onu istiliyə transformasiya dərəcəsi öyrənilib. Mikrodalğalı şüalanmanın  katalizator nümunələrinin kütləsinə nüfüzetmə dərinliyi ölçülüb.Dietilaminin m-toluil turşusu ilə asilləşmə reaksiyası uçün  γ-Al2O3 /Al daşıyıcı üzərində Zn-B-P oksid katalizatorun İYT-li şüalanma sahəsində  sintezinin mümkümlüyü tədqiq edilib. Kompozisiyanın termoemalı mikrodalğalı sobada maqnetronun 800 V gücündə aparılıb. 

- Doksorubisin antibiotikinin uzun müddətli bioloji aktivliyini saxlamaq məqsədilə onun immobilizasiyası üçün daşıyıcının tərkibində 14-18 nm ölçülü gümüş nanohissəcikləri olan poli-N-vinilpirrolidon və qummiarabik əsaslı nanobiokompozitlər sintez olunmuşdur. 

- ZSM-5, HY-seolit və ZSM-5(30%)/HY(55%)Al2O3(15%) tərkibli müxtəlif modifikasiyaya malik daşıyıcıların səthində Mo, Re və Pt saxlayan mono-, Re(1%)/Pt(2)/ZSM-5(30%)/HY(55%)Al2O3(15%) və Mo(2%)/Pt(1%)/ZSM-5(30%)/ HY(55%)Al2O3(15%) bi-metal saxlayan nümunələr hazırlanmışdır. Rentqenoqrafik analizin nəticələrinə görə nümunənin tərkibində Pt hissəciklərinin ölçüsü təqribən 15-17 nm təşkil edir .Hazırlanmış nümunələrin iştirakı ilə n-dekanın hidrokonversiya prosesinin kompleks tədqiqi nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, bu katalizatorlar mülayim temperaturlarda yüksək effektivliyə və seçiciliyə malikdirlər.Katalizator dörd aydan çox müddətdə istifadə edildikdən sonra da yüksək katalitik aktivliliyini saxlayır. Online xromatoqraf analizi vasitəsilə reaksiya məhsullarının izoalkanlar, naften və aromatik birləşmələrdən ibarət olduğu müəyyən edilmişdir. Reaksiya məhsullarının PONA metodu ilə müəyyən edilən oktan ədədi 76,37 (I) və 86,88 (II) bərabər olduğu müəyyən edilmişdir.

- Müasir sivilizasiyanın inkişafı keyfiyyətli maye yanacağın və mühüm kimyə-vi yarımməhsulların – 5-hydroxymetilfurfural (HMF) və levulin turşusu – alınması üçün tükənməz bitki mənşəli xammala (sellüloz, heksoz karbohidratlar KH) keçməyi məqsədə uyğun hesab edir.Polimer karbon nitrid – grafitə bənzər g- C3N4 - hal hazırda  müxtəlif  kimyəvi proseslərdə  katalizator  kimi çox geniş tədqiq olunur. Müəyən edilmişdir ki, KH-ın konversiyası prosesində g– C3N4  katalitik aktivlik göstərir və bu zaman alınan HMF -ın çıxımı 4%-dən çox olmur.g- C3N4  inert mühitdə  350- 650o C-də  melaminin  mərhələli qızdırılması yolu ilə alınır.Yuxarıda qeyd edilən katalitik sistemlərin effektivliyini artırmaq məqsədi ilə daşıyıcılar  mineral turşularla  və ya NH4Cl ilə protonlaşdırılır  və sonra PCl3 ilə  modifikasiya  olunur. İQ-, UB-spektroskopik və QMX üsulların nəticələri əsasında demək olar ki, alınmış heterogen katalitik sistemlərin iştirakı ilə KH-ların konvertasiya prosesinin əsas məhsulu 5-HMF-dan  və levulin turşusundan ibarət olub, ümumi çevrilmə dərəcəsi nisbətən aşağı temperaturlarda (100-110 oC) və qısa reaksiya müddətində (2-4 saat)  70-90%, məqsədli məhsulların  isə 40 – 75 % təşkil edir. Alınan  katalitik sistemlər  məqsədli məhsulların yüksək çıxımına, humus maddəsinin az miqdarda alınmasına  imkan verir. Bu sistemlərin  adi süzülmə yolu ilə  regenerasiyası  və 5 - 6 dəfə təkrar istifadəsi mümkün olur. Protonlaşmış  g - C3N4 –ün  katalitik iştirakında proses aşağı temperaturda – 100 oC qədər, reaksiya müddəti 1,5 saat, HMF-ın çıxımı 40% çatır, katalitik sistem 3 reaksiya tsiklində aktivliyini saxlayır. 

- Hesabat ilində vanadiumun V(IV) üzvi liqandlı birləşmələri əsasında nanostrukturlaşdırılmış katalitik sistemlərin yaradılması üçün aşağı parçalanma temperaturuna malik və üzvi həlledicilərdə daha asan həll ola bilən yeni vanadium metal kompleksləri sintez edilmiş, alınan birləşmələrinin itkisiz; yüksək təmizlik dərəcəsini və parçalanmasını təmin edən metodlar işlənib hazırlanmışdır.Qarşıya qoyulmuş elmi-tədqiqat işinin yerinə yetirilməsi üçün dörd oksidləşmə dərəcəli vanadiumun tsiklopentadienil və üzvi turşu liqandlı π- və ion tip komplekslərinin sintezi və onlardan istifadə etməklə daşıyıcı səthində nanostrukturlaşdırılmış katalitik sistemlərin yaradılması imkanları tədqiq edilib. 

- MoS2-nin nazik təbəqə şəklində almaq üçün elektrokimyəvi üsula üstünlük verilir Bu üsulda nisbətən ucuz avadanlıqlardan istifadə etməklə böyük səthə malik nazik təbəqələr almaq və sintez prosesini idarə etmək nisbətən asandır.

Elektrokimyəvi tədqiqatlar üç elektrodlu elektrolizyorda aparılmışdır. Elektrolizyorda temperaturu tənzimləmək üçün UTU-4 universal ultratermostatından və məhlulu qarışdırmaq üçün ALPHA maqnit qarışdırıcısından istifadə olunmuşdur. Müqayisə və köməkçi elektrod kimi uyğun olaraq gümüş/gümüş xlorid (Ag/AgCl/KCl) və platin lövhə istifadə olunmuşdur. Işçi elektrod kimi platin naqildən (0,25sm2) istifadə olunmuşdur.

Laboratoriyada platin elektrodda molibdat ionlarının elektroreduksiya prosesi tədqiq olunmuşdur. Katod polyarizasiya əyrilərinin çəkilməsi üsulu ilə molibdat ionlarının elektroreduksiya prosesinin kinetika və mexanizmi öyrənilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, molibdat ionlarının elektroreduksiya prosesinin sürəti katod potensialının dəyişmə sürətindən və elektrolitin temperaturundan asılıdır. Molibden sulfit ərintinin alınması ücün məhlulun tərkibi və elektroliz şəraiti secilmişdir 

- Təbii və Na formalı bentonitdə sənaye tipli məhlullardan Co2+, Cd2+, Mn2+ və Pb2+ ionlarının 1∙10-3, 1∙10-4 və 1∙10-5N qatılıqda sorbsiyası oyrənilmişdir. Tədqiq olunan sorbentlərin elektronomikroskopik və dispersion analiz metodu ilə quruluşu və digər parametrləri müəyyən olunmuşdur. Bentonitin həm üzvi, həm də su mühitində uzun zəncirli üzvi aminlərlə modifikasiyası öyrənilmişdir. Müəyyənləşdirilmişdir ki, ionogen və qeyri-ionogen üzvi boyalara qarşı bentonit mineralının sorbsiya qabiliyyəti əsaslı surətdə onun kation mübadilə tutumundan, amin duzlarının qatılığından, alkil radikalının ölçüsündən və kontakt vaxtından asılıdır. Hidrofoblaşma prosesində mühitin dəyişdirilməsi mübadilə (hidrofoblaşma) prosesinin effektivliyinin yüksəlməsinə səbəb olur. Təcrübi tədqiqatların nəticəsində bentonitin hidrofoblaşdırılması (oktadesil amin asetatla) optimal şəraiti işlənib hazırlanmışdır. Hidrofoblaşmış bentonitdə metilen bənövşəyi, metilen narıncı, brilliyant yaşılı və rodamin-G boyalarının model məhlullardan sorbsiya qanunauygunluqları, onların məhlulun pH-dan asılılığı öyrənilmişdir. 

Kimya  texnologiyası və mühəndisliyi 

Bu istiqamət üzrə elmi-tədqiqat işləri 1 problem üzrə aparılmışdir. 

Problem: Kimyəvi proseslərin texnologiyası və modelləşdirilməsi 

Bu problem üzrə (1 mövzu, 4 iş, 5 mərhələ) alınan nəticələrdən aşağıdakına diqqət yetirmək olar: 

- Pirokondensatın yüngül qətranından ilk dəfə olaraq yeni texnologiya ilə alkilləşmə prosesində xammal kimi istifadə edilə bilən, təmizliyi 98,5% olan benzolun alınma prosesi təklif olunur. Üsul texnoloji cəhətdən sadəliyi, hidrodealkilləşmə mərhələsini istisna etməyi, az enerji və  metal tutumluğu, iqtisadi cəhətdən əlverişli olması ilə fərqlənir.      

- Strukturlaşmış xam neftin məsamməli neft layında filtrasiya modeli işlənib hazirlanmışdır. Bu model neftin tərkibində olan asfaltenlərin koaqulyasiyası, nanoaqreqat, nanoaqreqatlar klasteri və koaqulyasyoin strukturunun yaranmasını nəzərə alır. Bununla yanaşı, strukturlaşmış qeyri nyuton neftinin Maxsvell tənliyi əsasında yeni  reologi  model də tərtib olunub və işlənib hazılanıbdır. Neft məhsulları və asfaltenlərlə   çirklənmiş suların maye fazalı ekstraksiya üsulu ilə təmizlənməsi prosesinin təcrübi tədqiqi proseslərinə başlanılmışdır. Təcrübələr göstərir ki, neftin tərkibində olan asfaltenlər yüksək dərəçədə aromatik karbohidrogenlərdə həll ola bilər. Bununla əlaqədər olaraq, ekstrasiya prosesi üçün ekstraget kimi toluol secilmişdir. Bununla yanaşı prosesin kinetikası və kütlə mübadiləsi proseslərinin modelləşdirilməsi üzrə uyğun tənlik sistemlərinin tərtibatı aparılır.  Tərkibində asfalten və bərk faza olan neft emulsiyalarının reoloji modellərinin işlənib hazırlanması bu istiqamətdə əsas prioritetdir. Çirkab suların neft məhsullarından maye ekstraksiya üsulu ilə təmizlənməsinin  təcrübi tədqiqatları daha intensiv aparılmışdır və prosesə təsir edən əsas amillər tapılmişdır. Hesablamalar nəticəsində ekstraksiya prosesini daha effektiv aparmaq üçün üc pilləli cirkab suya görə ardıcıl, toluola görə isə çarpaz texnologi sxem təklif olunur. Turbulent axımda maye toluol parçalanır, müxtəlif ölçülü damlalar şəklinə çevrilir. Qeyd etmək lazımdir ki, turbulent axımda, damlalarin  orta ölçüsü  asılıdır qarışdırıcının sürətindən ( burada toluol damlalarınln orta diametri, qarışdırıcının dövr sayı). Beləliklə, qarışdırıcının sürəti artdıqca, damlaların ölçüsüdə azalır, bu da su fazası ilə toluol fazası arasındakı səthi, ekstraksiya prosesinin sürətini və effektivliyini artırır. Nəticidə, toluol damlalarının sayı artdıqca, onların təmaz ehtimalıda artır və koalessenciya nəticəsində fazaların təbəqələnmə sürətidə artır.Bu proseslərin riyazi emalı üçün sinif proqram təminatı  zəruriliyini nəzərə alaraq, bir sıra işlər görülmüşdür:.

- Əhəmiyyətli sistemlər (polyar maddələr, fulleren, texnoloji katalizatorlar və digər maddələr) üçün məlumat bazasının hazırlanması sahəsində tədqiqatlar aparılmış, materialşünaslığın nəzəri və təcrübi obyektləri sahəsində alınan bir sıra obyektlərə bizim tərəfdən rəylər verilmiş və onların nəticələri ABŞ-ın Milli “Standartalar və Texnologiyalar İnstitunda (NİST)” baza məlumatları mərkəzində qəbul edilmişdir.Qarşılıqlı olaraq NİST tərəfindən AcerS-NİST Phase Equilibria Diagrams PC Database licenziyalı programı (bir kompüterdə işləmək üçün) ödənişsiz göndərilmişdir. 

- Saxlama müddəti bitmiş raket yanacaqların oksidləşdirici komponentlərinin zərərsizləşdirməsi üçün eksperimental tədqiqi işlər aparılmışdır və komponentlərin neytirallaşdırma reaksiyasının mexanizmi və optimal şəraiti öyrənilmişdir. Zərərsizləşdirmə prosesin ətraf mühitə ziyan vurmamaq məqsədilə reagentlərin seçimi müəyyənləşmişdir.. Bu məsələnin həlli üçün alınan melanjı  kalsium karbonatla neytrallaşdırmasından sonra,  gübrə kimi istifadə edilən  kalsium nitrata (kalsium selitrası)  keçirirlər. 

1.1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının,

habelə dövlət proqramlarının icrası ilə əlaqədar işlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumat 

“2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf  Dövlət Proqramı”nın həyata keçirilməsi üzrə Tədbirlər  Planına əsasən (3.3.5.3.1. və 3.3.6.4.) bəndlər üzrə 2011-2013-cü illərdə görülən işlər tam yerinə yetirilmiş və sonrakı illərdə yeni təkliflər olmayıb. 

1.2.  Elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsi haqqında alınmış mühüm nəticələr 

Heterogen biomimetik katalizatorlar iştirakında hidrogen peroksid və azot 1-oksid ilə koherent sinxronlaşdırılmış

oksidləşmə reaksiyalarının fundamental əsaslarının inkişaf etdirilməsi və innovasion işlənilmələrin tətbiqi 

İlk dəfə olaraq  əsas işçi elementi dəmirporfirin biomimetik katalizatoru olan yarımkeçirici (Si) tərkibli katalaz tipli biomimetik elektrod hazırlanmışdır. Elektrodun yüksək aktivliyi və həssaslığı H202-in məhlulda 10-6 küt.%-ə qədər qatılığını təyin etməyə imkan verir və H2O2-in təsirinə qarşı davamlı olub təkrar istifadə üçün yararlıdır. 

         İcraçılar: akademik Tofiq Nağıyev, k.ü.f.d. Nəhməd Əli-zadə, e.i. Nurana Məlikova 

  1. Ali-zadeh N.I., Malikova N.N., Nagiev T.M. Catalase biomimetic sensor on base of elektrochemical electrode TphPFe(III)/Al2O3/Pb and TphPFe(III)/Al2O3/Si. Journal of Chemistry and Chemical Engineering (USA), №, 2015, p. 67-70.
  2. Ali-zadeh N.I., Malikova N.N., Nagiev T.M. Peroxidase-biomimetic sensor on base of silicon elektrode TphPFe(III)/Al2O3/Si. 10th European Congress of Chemical Engineering 3rd European Process Intensification Conference. September 27- October 1. 2015, Nice. France. S02-317, p. 1039. 

Müxtəlif sinif karbohidrogenlərin və onların törəmələrinin, zəhərli qazların selektiv və tam oksidləşməsi üçün  heterogen katalizatorların işlənib hazırlanması,

katalizatorların  səmərəsini  yüksəltmək  üçün  fiziki  amillərin təsirinin tədqiqi 

Krekinq və piroliz qazlarının emalı kompleksinin optimal layihələşdirilməsi misalında kimya-texnoloji sistemlərin modelləşdirilməsi və optimal layihələşdirilməsinin yeni metodu (optimal uzlaşdırılmış material və istilik axınlarının təyini) işlənib hazırlanmışdır. 

         İcraçılar: akademik Ağadadaş Əliyev, t.ü.f.d.,ap.e.i. Alla Hüseynova, t.ü.f.d.,b.e.i. Aqil Səfərov 

  1. Алиев А.М., Сафаров А.Р., Гусейнова А.М., Османова И.И.  Материальный баланс химико-технологического комплекса. //Азерб.хим.журнал. 2015, № 4, с. 16.
  2. Алиев А.М., Сафаров А.Р., Гусейнова А.М., Османова И.И.   Этиленовый регион химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза. //Азерб.хим.журнал. 2015, № 3, с. 9. 

Yüksək texnologiyalar üçün yeni qabaqcıl qeyri-üzvi funksional materialların istiqamətli sintezinin elmi əsaslarının yaradılması 

ШХ15 poladı üzərində qarışıq Cr-Ti karbidləri formalaşdırılmış örtüyə molibdenin daxil edilməsi ilə poladın korroziyaya və eroziyaya dayanıqlığı əsaslı şəkildə yüksəldilmiş və onun pittinq əmələgətirmə potensialı 200 mV müsbət tərəfə sürüşdürülmüşdür. Termodiffuziya üsulu ilə işlənmiş bu tip poladlar sənayenin bir çox sahələrində, o cümlədən hərbi sənayedə də istifadə oluna bilər. 

       İcraçılar: k.ü.f.d.  Hilal Tahirli,   e.i. Elşən Əkbərov 

  1. Aliyev A.Sh., Mahmoud Elrouby, Safarova S.M. Electrochemical Synthesis of molibdenium sulfide semiconductor. Materials Sciences in Semiconductor Prosessing. v. 32, 2015, p. 31-39.
  2. Aliyev A.Sh., Tahirli H.M., Mahmoud Elrouby, Soltanova N.Sh., Tagiyev D.B.  Electrochemical Synthesis of Corrosion Resistant Temary Lead Based Alloys on the steel surface. Journal Surface Sciences, 2015.
  3. Гаяанов А.Ф., Тагирли Г.М., Ширинов Т.И., Шабанова Ч.М., Гусейнова Ф.А., Гасанова Н.Г. Разработка системы катодной защиты для нескольких идентичных металлоконструкций в сульфат-сульфит содержащей воде импульсной поляризацией. //Научный-Теоретический и практический журнал «Современный научный вестник». № 45 (242) 2014, с. 53-64. 

Katalitik, elektrokatalitik və fotoelektrokatalitik proseslər üçün oksid və polimer əsaslı nanostrukturlaşdırılmış katalizatorların işlənib hazırlanması

 

Doksorubisin antibiotikinin uzun müddətli bioloji aktivliyini saxlamaq məqsədilə onun immobilizasiyası üçün daşıyıcının tərkibində 14-18 nm ölçülü gümüş nanohissəcikləri olan poli-N-vinilpirrolidon və qummiarabik əsaslı nanobiokompozitlər sintez olunmuşdur.       

        İcraçılar: k.e.d. Nizami Zeynalov,  k.ü.f.d.,b.e.i. Şamo Tapdıqov, e.i. Samirə Məmmədova 

  1. Tapdiqov Sh.Z., Zeynalov N.A., Babayeva D.T., Nasiyyati E.F., Humbatova S.F. Copolymerization of N-vinylpyrrolidone with N,N´-methylen-bis-acrylamide: Properties and Structure//American Journal of Polymer Science, 2015, v. 5, № 1, pp. 18-23.
  2. Humbatova S.F., Zeynalov N.A., Tagiyev D.B., Tapdiqov Sh.Z., Mammadova S.M.  Chitosan polymer composite material containing of silver nanoparticle. Digest journal of nanomaterials and Biostructures. 2015, v. 10, № 4, p. 7.

Kimyəvi proseslərin modelləşdirilməsi, qeyri-üzvi sistemlərdə fiziki-kimyəvi hadisələrin tədqiqi, zəhərli maddələrin zərərsizləşdirilməsi və

kimya sənayesində əmələ gələn yan məhsulların emal texnologiyasının işlənib  hazırlanması 

Pirokondensatın yüngül qətranından ilk dəfə olaraq yeni texnologiya ilə alkilləşmə prosesində xammal kimi istifadə edilə bilən, təmizliyi 98,5% olan benzolun alınma prosesi təklif olunur. Üsul texnoloji cəhətdən sadəliyi, hidrodealkilləşmə mərhələsini istisna etməyi, az enerji və metal tutumluğu, iqtisadi cəhətdən əlverişli olması ilə fərqlənir. 

       İcraçılar: t.e.d.,prof. Fikrət Sadıxov, k.ü.f.d. İdris Hüseynov, mühəndis İradə Məmmədova 

  1. Sadıqov F.M., Məhərrəmova Z.Y., Hüseynov İ.A., Cahandarov Ş.C., Məmmədova İ.H., Sadıqova N.S.. Etilen istehsalında alınan yüngül qətranın emalı. Akademik Toğrul Şahtaxtinskinin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş Respublika Elmi konfransı. 2015. Məruzələrin tezisləri. səh. 163. 

1.3. Müqavilələr üzrə aparılan işlər 

İnstitut tərəfindən bir sıra təşkilatlarla müqavilələr bağlanmış və birgə işlər yerinə yetirilmişdir. Onların arasında Rusiya Federasiyasının Metallurgiya və Metalşünaslıq İnstitutu,  Rusiya EA-nın İ.B.Qrebenşikov adına Silikatlar Kimyası İnstitutunun “Nanoölçülü sistemlərin fiziki kimyası” laboratoriyası, Rusiya EA-nın Fizika və Texnologiya İnstitutu, D.İ.Mendeleyev adına Kimya Texnologiyası Universiteti, Moskva Dövlət Universitetinin kimya fakültəsi, Tomsk şəhərində yerləşən  “Томскнефтехим”  elmi-tədqiqat təşkilatı, Moskva Energetik İnstitutu, Belarusiya  Dövlət Informatika və Radioelektronika Universitetinin  Kimya  Kafedrası,  Qazaxstanın Texnologiya  və Mühəndislik Xəzər Dövlət Universiteti, Sumqayıt Etilen-Polietilen zavodu, H.Əliyev adına Neft Emalı zavodu, Bakı Ovuntu Metallurgiya Zavodu, Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyini, qeyd etmək olar.

İnstitutda 2015-ci ildən Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti ilə birgə elmi-tədqiqat işlərinin aparılması məqsədilə müqavilə bağlanmışdır.

İnstitut alimləri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutu, Radiasiya Problemləri İnstitutu, Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və onun nəzdində olan “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Az.Texniki Universitetinin “Fizika” kafedrası, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və başqa elmi mərkəzlərlə birgə əməkdaşlıq edirlər.

Elmi işlər üzrə direktor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı, akad.H.Abdullayev adına Fizika İnstitutu və Hollandiyanın Advanced Nanofiber Company şirkəti ilə bağlanmış müqavilədə İnstitutumuzda alınan yeni maddə və materialların tətbiq imkanlarını müəyyən etmək üçün onların bir sıra fiziki xassələrinin birgə öyrənilməsi nəzərdə tutulur.

İnstitutun direktoru akademik Dilqəm Tağıyev İspanyanın Donostiya Beynəlxalq Fizika Mərkəzi ilə 2014-cü ildə müqavilə imzalamış və bu müqavilədə  funksional materialların birgə nəzəri və təcrübi tədqiqi nəzərdə tutulmuşdur. Həmin Mərkəz Avropa Birliyinin (Almaniya, Fransa, İtaliya, İsveçrə, Danimarka və s.) Rusiyanın və Yaponiyanın bir sıra aparıcı elmi müəssisələri ilə sıx əməkdaşlıq edir və İnstitutumuzda həmin müəssisələrlə elmi əlaqələrini və birgə tədqiqatlarını koordinasiya edir. Bu əməkdaşlığın nəticələri artıq yüksək impakt-faktorlu beynəlxalq jurnallarda çap olunan bir neçə məqalələrdə öz əksini tapmışdır.

İnstitutun aparıcı elmi işçisi Ziya Əliyev 01.05.2015-ci il tarixindən 2 ay və 01.10.2015-ci il tarixindən 2 ay müddətinə İspanyanın San-Sebastiyan şəhərinin Donostiya Beynəlxalq Fizika Mərkəzində elmi tədqiqat işlərini davam etdirir.

Bu il İnstitutda Almaniyanın Berlin Texniki Uni­ver­­siteti, Böyük Britaniyanın Hoddersfild Universiteti və Be­larusun Minsk İstilik və Küt­lə Dəyişməsi İnstitutu ilə "Neft mən­şəli kaus­tobiolitlərdən alınan na­no­karbon ma­te­­rialları əsasında kata­li­za­tor­ların sinte­zinə və tətbiqinə dair fun­da­men­tal tədqi­qatlar" (İNTERLABCAT) beynəlxalq labora­to­ri­ya yaradıl­mışdır. İNTERLABCAT la­boratoriyasının təkibi:

  1. AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun  “Nano­karbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə” laboratoriyası (k.ü.e.d.,prof. Eldar Zeynalov).
  2. Almaniya Federasiyasının Berlin Texniki Universitetinin “Materialşünaslıq və texnologiya”  laboratoriyası (Prof. Dr. Jörg Fridrix).
  3. Belarusun  Minsk İstilik və Kütlə  Dəyişməsi İnstitutunun “Mikro- və nanoölçülü materialların sintezi və analizi” laboratoriyası (Dr. Sergey Filatov).

4. Böyük Britaniya Krallığının Hüddersfild Uinversitetinin “Materiallar” laboratoriyası (Dr. Vladimir Vishnyakov). 

1.4. Elmi-tədqiqat proqramlarının müsabiqəsində iştirak 

Cari ildə Elmi-Tədqiqat Proqramlarının müsabiqəsinə təqdim olunmuş 2 proqram qalib gəlmişdir:

-  “Qabaqcıl texnologiyalar üçün funksional xassəli yeni qeyri-üzvi maddələrin alınmasının fiziki-kimyəvi əsaslarının işlənməsi” (rəhbər – AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı)

- “Yeni nəsil Günəş çeviriciləri üçün yüksək fotoeffektivliyə malik CdS, CdTe nanotellərinin elektrokimyəvi yolla sintezi, optik-fiziki parametrlərinin təyini” (rəhbər - kimya üzrə elmlər doktoru Akif Əliyev) 

1.5. Fundamental elmlə təhsilin qarşılıqlı əlaqəsi 

2015/2016-cı tədris ili üçün AMEA-nın magistraturasına qəbul haqqında Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının  8/Q saylı 07.09 2015-ci il tarixli əmri ilə və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Prezıdentinin 10.09.2015-ci il tarixli 480 №li  sərəncamına əsasən İnstitutun magistraturasına “Kimyəvi kinetika və  kataliz” ixtisası üzrə (əyani) bakalavrlar qəbul olunmuşlar: İbrahimova Nigar Ziya qızı, Bəhrəmov Eynulla Siyasət oğlu, Abdurəhmanova Nərmin  Ələsgər qızı.

İnstitutda magistratura təhsili ilə bağlı normativ-hüquqi sənədlərə uyğun olaraq tədris prosesi təşkil edilmişdir. 

1.6. Nəşriyyat  fəaliyyəti, elmi məqalələr, o cümlədən xaricdə və İmpakt  Faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələr,

elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar, alınmış patentlər haqqında məlumat

 

 

 

 

 

 

 

 

Elmi  müəssisənin adı

 

 

 

 

 

 

 

o cümlədən xaricdə dərc

olunmuşdur

 

 

 

Kitabların, monoqrafiyaların,

məqalələrin, tezislərin ümumi sayı

Kitablar

Monoqrafiyalar

Məqalələr

Tezis və konfrans materialları

Kitablar

Monoqrafiyalar

Məqalələr

Tezis və konfrans materialları

İmpakt faktorlu jurnallarda dərc olunmuş məqalələr

Dövrü elmi jurnallar

Dərsliklər və elmi-kütləvi nəşrlər

Elmi işçilərin əsərlərinə olan istinadlar

Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İns­ti­tutu

390

5

-

146

238

-

3

97

113

54

6

1

324

- Akademik T.Şaxtaxtinskinin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş respublika elmi konfransının materialları. Bakı, 2015, oktyabr

- Akademik elm həftəliyi – 2015” adlı beynəlxalq multidissiplinar forumu, 2-4 noyabr 2015,  Azərbaycan, Bakı, Materialların toplusu. səh. 150-151.

- Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 92-ci ildönümünə həsr olunmuş doktorant, magistr və gənc tədqiqatçıların “Kimyanın aktual problemləri” IX Respublika Elmi Konfransının Materialları, Bakı-2015, s.56.

- “Monomerlər və Polimerlər Kimyasının müasir problemləri”. III Respublika Elmi Konfransının Materialları, Sumqayıt, 2015, s.

- Akademik Ə.Quliyev adına Aşqarlar kimyası institutunun yaradılmasının 50 illiyinə həsr olunmuş "Sürtgü materialları, yanacaqlar, xüsusi mayelər, aşqar və reagentlər" mövzusunda respublika elmi konfransı. 13-14 oktyabr

-  "Biokimyəvi nəzəriyyələrin aktual problemləri" II-ci Beynəlxalq konfransının materialları, Gəncə, 2015,

- Müasir biologiya və kimyanın aktual problemləri elmi praktik konfrans. Gəncə. 05-06 may 2015.

-  Xəzərneftqazyataq-2014, dekabr. 

İnstitutun əməkdaşlarının məqalələri aşağıda göstərilən mötəbər jurnallarda çap olunmuşdur:

 

Jurnal

İmpact

factor

Məq.

sayı

Physical Review Letters (Amer.Phys.Soc.)

TR - 7.510

1

RSC Advances (Royal Soc.Chem.)

3.840

1

Physical   Review B (Amer.Phys.Soc.)

3.664

1

New Journal of Physics (Almaniya)

3.558

1

Journal of Alloys and Compounds (Elsevier)

2.999

4

Materials Science in Semiconductor Processing (Elsevier)

1.955

1

Digest Journal of Nanomaterials and Biostructures (Rumıniya)

0.945

1

Physics of the Solid State (Springer)

0.821

2

Russian Journal of Organic Chemistry (Springer)

0.658

1

Theoretical foundations of chemical engineering (Springer)

0.576

1

Inorganic Materials. (Springer)

0.556

7

Polish J.Chemical Technology

0.536

1

Russian Journal of Inorganic Chemistry (Springer)

0.489

1

Russian Chemical Bulletin (Springer)

0.480

1

National Academy of  Science Letters (Hindistan)

0.292

1

Russian Journal of Applied Chemistry (Springer)

0.276

2

Intern J. of Adv.  Scientific and  Technical Research

Google IF  3.54

1

Advances in Chemical Engineering and Science

0.89

3

Materials Sciences and Applications

0.83

1

J.of  Materials Science and Chemical Engineering

0.58

2

 

Jurnal

Digər bazaların İF

Məq.

sayı

Modern Research in Catalysis

0.38

1

Journal of the Chemical Society of Pakistan

 0.34

1

Journal of Advances in Chemistry,

Global İF – 1.415 

1

Intern.J.Electronic Commun. Comp. Eng.

 1.091

1

Australian Journal of Basic and Applied Sciences

0.786 

 1

American Journal of Polymer Science

0.776 

1

International Journal of Current Research, 

0.765 

1

Modern Rese­ar­ches in Catalysis

0.380 

1
Journal of the Chemical Society of Pakistan 

0.340 

1

Chemistry Journal (England) 

0.236 

3

American Jornal of Applied sciences 

 SJR IF       0.270

1

Bull. Rus. Acad. Sci. Physics 

0.270 

1

Межд. журн. прикл. и фунд. исследований

1.387 

7

Успехи современного естествознания 

0.662 

1

Химия и химическая Технология 

0.560 

1

Нефтяное хозяйство 

0.375 

1

Нефтепереработка и нефтехимия 

0.372 

5

J.Engineering Physics and Thermophysics 

0.224 

1

European Applied Sciences J.

0.084 

3

Encyclopedia of Chemical Engineering

0.037 

1

 

İnstitutun əməkdaşları tərəfindən aşağıda göstərilən 2 patent alınmışdır:

- “Qoruyucu örtüklərin kation elektroçökməsinin çirkab sularının üzvi həlledicilərdən təmizlənməsi üsulu” // İ 2015 0043 15.072015  (G.Z.Süleymanov F.A.Zoroufi H.M.Tahirli Ə.A.Həsənov R.M.Muradxanov Q.İ.Kəlbəliyev A.M.Əliyev)

- “Çirkab sularının üzvi maddə­lərdən ekstraksiya ilə təmiz­lən­məsi üsulu” // İ 2015 0044 15.07.2015 (Ə.A.Həsənov G.Z.Süleymanov A.M.Əliyev R.M.Muradxanov S.H.Zəkiyeva) 

İnstitutun əməkdaşları tərəfindən ixtiralara cari ildə 16 müsbət rəy alınmışdır:

- “Karboksibenzoil­ferrosenin natrium duzunun  alınma üsulu”// a 2014  0129

24.02.2015. (G.Z.Süleymanov, S.H.Zəkiyeva, R.M.Muradxanov, T.İ.Hüseynova, D.B.Tagiyev)

- “1,3-metiltsiklo­heksadienin alınma üsulu” // a 2014 0140 26.02.2015. (A.M.Əliyev, Z.A.Şabanova, Ə.İ.Kərimov,  Ü.M.Nəcəf-Quliyev)

- “Valerian aldehidinin alınma üsulu” // a 2014 0139 26.02.2015 (A.M.Əliyev, F.A.Ağayev, Ə.Ə.Sarıcanov K.İ.Mətiyev)

- “Kristallaşma prosesinin idarə olunması üsulu” // a 2015 0002 29.06.2015 (D.M.Babanlı, D.B.Tağıyev, S.Z.İmaməliyeva,  İ.M.Babanlı, M.M.Əsədov)

- “Rentgen şüaları detektorunun rentgenhəs­saslığının idarə edilməsi üsulu” // a 2015 0005 18.03.2015 (S.N.Mustafayeva, M.M.Əsədov,  E.A.Kərimova, A.N.Məmmədov)

- “Az həll olan duzların və həll olan kompleks birləşmələrin reaksiyalarının tarazlıq sabitlərinin təyini üsulu” // a 2015 0007 13.03.2015 (D.B.Tağıyev, M.M.Əsədov, Ə.N.Əzizova, İ.S.İmamverdiyeva)

-  “Xalkopirit quruluşlu mis-indium disulfid kristallarının alınması üsulu” // a 2015   0028   18.04.2015 (S.N.Mustafayeva, M.M.Əsədov, A.N.Məmmədov)

- “Kraun-efirlərin  alınması üsulu” // a 2015 0031 12.09.2015 (R.N.Budaqova, S.B.Zeynalov, H.X.Xocayev)

- “Fenilasetilenin stirola selektiv hidrogenləşmə üsulu” // a 2015 0042 25.06.2015 (V.M.Əhmədov, İ.D.Əhmədov, N.Y.Melnikova, H.Q.Nurullayev, V.M.Əhmədov)

- “Valerian turşusunun alınması üsulu” // a 2015 0047 03.08.2015 (A.M.Əliyev, F.A.Ağayev)

- “Tozvari  maddələr  üçün titrəyişli  dənəvərləşdirici” // a 2015 0093 (F.M.Sadıqov, Q.M.Səməd-zadə, Ş.C.Cahandarov, Q.S.Qəhrəmanov, İ.H.Məmmədova,  N.S.Sadıqova)

- “Qazların hidrogen sulfid və kükürd-dioksiddən təmizlənməsi üçün absorbent” // a 2015 0092 26.11.2015  (Ə.A.İbrahimov, M.M.Əhmədov, R.M.Vəkilova, R.H.Həmidov)

- “Ferrosenin tullantısız texnologiya ilə alınması üsulu və  qurğu” // a 2015 0098 (G.Z.Süleymanov, D.B.Tağıyev, Q.İ.Kəlbəliyev, T.İ.Hüseynova, R.M.Muradxanov, F.S.İbrahimova)

- “Renium  tellur misdən ibarət nazik təbəqələrin alınma üsulu” // a 2015 0097 20.08.2015  (D.B.Tağıyev, E.Ə.Salahova, P.Ə.Kələntərova, K.F.İbrahimova)

- “Reniumun üçlü ərintilərinin   nazik təbəqələrinin alınma üsulu” // a 2015 0099 20.08.2015  (D.B.Tağıyev, E.Ə.Salahova, Ə.F.Heybətova, P.Ə.Kələntərova, K.F.İbrahimova)

- “1,4- butandiolun alınma üsulu” // a 2015 0106  27.10.2015  (A.M.Əliyev, F.V.Əliyev,  K.İ.Mətiyev, F.A.Ağayev, A.R.Səfərov) 

Institutun əməkdaşları tərəfindən 5 kitab 1 dərslik dərc olunmuşdur

- А.Мамедов. Термодинамика систем с немолекулярными соединениями. Расчет и аппроксимация термодинамических функций и фазовых диаграмм. LAP LAMBERT Academic Publishing. 2015.115 c.

- Dilqəm Tagıyev, Asif Məmmədov. Tək atomlardan supramolekulyar kimyaya. Bakı, Elm. 2015, 315 s.

- Г.И.Келбалиев, С.Р.Расулов, А.Г.Рзаев. Нефтяная гидродинамика. Москва, 2015. 360 с.

- И.Мамедьярова, Д.Селимханова, Е.Акберов. Азотсодержащие органические соединения как ингибиторы коррозии стали. Германия. LAP Lambert Academic Publishing. 2015. 51 с.

- Babanlı M.B., İlyaslı T.M., Sadıqov F.M., Yusibov Y.Ə. Fiziki-kimyəvi analizin əsasları. Bakı, Azərbaycan nəşr., 2015. 248s.

- Toplayanı V.Qasımov. “Tükənməzlik” AMEA-nın müxbir üzvü Xudu Məmmədova  həsr  olunmuş  məqalələr və xatirələr toplusu. Bakı, Elm. 2015, 218 c. 

 

1.7. Keçirilmiş konfranslar, sessiyalar, seminarlar və yubileylər haqqında məlumat

İnstitutun alimləri bir sıra Beynəlxalq Elmi Mərkəzlərdə və konfranslarda məruzələrlə çıxış edərək ezamiyyətdə olmuşlar:

Hesabat ilində İnstitutun direktoru akademik Dilqəm Tağıyev 23.02.2015-ci il tarixində İspaniyanın Madrid şəhərində 8 gün müddətində keçirilən “Multidissiplinar Enerji və Materialların Tədqiqi” adlı konfransda məruzə ilə  çıxış  etmişdir.

  Akademik Tofiq Nağıyev aşağıda göstərilən elmi konfranslarda məruzələrlə çıxış etmişdir:

- 5th International Conference on Chemistry and Chemical Process (ICCCP 2015) Amsterdam, Netherlands, February 14-15, 2015,Table of Contents p.395, program p.18. Sessiyanın sədri – Tofiq Nağıyev.

- 5th International Conference Operando Spectroskopiya, Deauville, France, May 17- 21, 2015, ID262.

- XII EUROPEAN CONGRESS on Catalysis, Kazan, Russia, 30 August-4 September 2015.

- 34th International Conference on   Solution Chemistry ICSC 2015, 23-28 August 2015, Praque, Czech Republic.

Fiziki-kimyəvi texnologiyalar və onların modelləşdirilməsi laboratoriyasının müdiri k.ü.e.d. Mirsəlim Əsədov 24.05.2015-ci il tarixində 8 gün müddətinə BEA Elmi Şuranın illik hesabatında məruzə ilə çıxış etmək və BEA “Materialşünaslıq Mərkəzində” qeyri-üzvi və yarımkeçirici maddələrin tədqiqi üzrə birgə təcrübələrin aparılmasını təşkil etmək və hesablama proqramları ilə tanış olmaq məqsədilə Minsk şəhərinə ezam olunmuşdur.

Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə laboratoriyasının müdiri, k.ü.e.d. Eldar  Zeynalov 30.06.2015-ci il tarixində 6 gün müddətinə “Polimer və Müasir Materiallar”  Beynəlxalq  simpoziumunda  iştirak   etmək üçün Gürcüs­tanın Batumi şəhərinə - Batumi Dövlət Universitetinə ezam olun­muşdur.

Kimya Elmləri və Texnologiyaları üzrə  I  Beynəlxalq Türk Konqresinin Elmi Komitəsinin üzvü və proqrama daxil edilmiş məruzələrin müəllifi kimi akademik Dilqəm Tağıyev  və laboratoriya müdiri elmlər doktoru Vaqif Əhmədov Bosniya və Herseqovinanın Sarayevo şəhərində 27.10.2015-ci il tarixində 7 gün müddətinə davam edəcək konqresdə iştirak etmək məqsədi ilə ezam olunmuşlar.

İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini Məhəmməd Babanlı 08.11.2015-ci il tarixdən 6 gün müddətinə “Kondensə olunmuş mühitlərdə və faza sərhədlərində fiziki-kimyəvi proseslər” mövzusunda keçirilən VII  Ümumrusiya konfransında  iştirak etmək üçün Rusiyanın Vorenej  şəhərinə ezam edilmişdir. O,  bu il dekabr ayının 7-dən 10-dək Moskva şəhərində Rusiya EA-nın Ümumi və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda (ÜQKİ) keçirilən ənənəvi 73-cü Kurnakov dinləmələrində “Yeni nəsil funksional materialların – topoloji izplyatorların dizaynın fiziki-kimyəvi aspektləri” mövzusunda məruzə ilə çıxış etmişdir. ÜQKİ-un Elmi Şurasının qərarı ilə professor Məhəmməd Babanlı “Fiziki-kimyəvi analizin inkişafında və yeni funksional materialların alınmasında böyük xidmətlərinə görə”  Rusiya EA-nın Kurnakov medalı və diplomla təltif edilmişdir. 

 

1.8. Beynəlxalq əlaqələr və qrantlar haqqında məlumat

 

Elmi müəssisələrin adları

Alınmış qrantların ümumi sayı

O cümlədən, xarici ölkə alimləri ilə birgə alınan qrantların sayı

Qrantın məbləği, AZN

Qrant hansı fond və təşkilatdan alınmışdır

 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və

Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu üzrə cəmi:

 

9

 

40.000

60.000

240.000

80.000

80.000

20.000

95.000

80.000

50.000

 

Azərb.Respublika Prezidenti yanında Elmi İnkişaf Fondu

9

 

70.000

120.000

80.000

90.000

80.000

80.000

90.000

90.000

40.000

Azərb.Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fondunun (SOCAR)

 

1

9.000

Ukrayna Elmi-Tədqiqat Mərkəzi

 

2015-ci il ərzində İnstitutun əməkdaşları Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin Elm Fondunun (SOCAR) 9 qrantına layiq görülmüşlər:

- “Neft və qaz sənayesinin avadanlıqları üçün korroziyaya davamlı nazik mühafizə təbəqələrinin alınması” (Rəhbər – k.ü.e.d. Akif Əliyev və məsləhətçi – akademik Ağadadaş Əliyev)

- “Propilenin hidrogen peroksidin iştirakı ilə propilen  oksidi, akrolein, allen, metilasetilen, propilen aldehidi və asetona koherent-sinxronlaşdırılmış oksidləşmə” (Rəhbər – k.ü.f.d. Lətifə Həsənova)

- “Yanacaq elementləri üçün hidrogenin alınması və təmizlənməsi katalizatorlarının sintezi”  (Rəhbər – AMEA-nın müxbir üzvu, k.ü.e.d. Əjdər  Məcidov)

- “Neft məhsullarının neft şlamlarından ayrılması prosesının intensivləş-dirilməsi və texnoloji rejimin təyin edilməsi“ (Rəhbər – k.ü.e.d. Gülməmməd Süleymanov, Arif Quluyev – AMEA Geologiya İnstitutu)

- “Alternativ enerji mənbələrində istifadə və elektron texnikası üçün çoxkomponentli metal xalkogenidləri əsasında yeni funksional materialların alınması və tədqiqi” (Rəhbər – AMEA-nın müxbir üzvu, k.ü.e.d. Məhəmməd Babanlı)

- “Laya vurulan suyun asfalten və mexaniki hissəciklərdən maye faza ekstraksiya üsulu ilə təmizlənməsi texnologiyasının işlənməsi” (Rəhbər – AMEA-nın müxbir üzvu, t.ü.e.d. Qüdrət Kəlbəliyev)

- “Kimya və neft  kimyası sənayesinin proses və aparatlarının hesablanması və optimallaşdırılması üçün proqramlar paketinin işlədilməsi” (Rəhbər – k.ü.f.d. Manaf Manafov)

- “Bəzi biogen metalların kompleks birləşmələrinin sintezi və onların kənd təsərrüfatında mikrogübrə kimi istifadəsi”. (Rəhbər – Quliyeva Esmira).

-  Metanın asetilenə və 1,4-butandiola selektiv oksidləşməsi. (Rəhbər – akademik Ağadadaş Əliyev). 

 Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elmin İnkişaf Fondunun 9 qrantına layiq görülmüşdür:

 

- “Renium əsasında yarımkeçirici xassəyə malik yeni materialların alınması” (Rəhbər – k.ü.e.d. Elza Salahova)

- “Yeni nəsil Günəş çevriciləri üçün yüksək fotoeffektivliyə malik CdS, CdTe nanotellərinin elektrokimyəvi yolla sintezi, optiko-fiziki parametrlərinin təyini və spirtlərin foto­elektrokatalitik çevrilməsinin tədqiqi”. (Rəhbər – k.ü.e.d. Akif Əliyev).

- “İfrat yüksək tezlikli (İYT) elektromaqnit sahəsi ilə stimullaşdırılan heterogen-katalitik  reaksiyalar üçün universal katalizator daşıyıcısının sintezinin elmi əsaslarının işlənib ha­zır­lanması“. (Rəhbər – AMEA-nın müxbir üzv Yuri Litvişkov).

- “Müxtəlif çeşidli nano-TiO2 kata­lizatorlarının aktivliyinin alitsiklik karbon turşularının mürəkkəb efirlərinin alınmasında tədqiqi“. (Rəhbər – k.ü.e.d., prof. Eldar Zeynalov).

- “Polimer mühitində metal nanozərrəciklərinin ölçüsünü və zeta potensialını təyin edən Zetasizer Nano ZS90 (Malver, Böyük Britaniya) markalı cihazın sifarişi”. (Rəhbər – k.ü.f.d. Şamo Tapdıqov).

- “Mineral tullantılardan qiymətli metalları ayırıb saflaşdıran mobil pilot sisteminin qurulması və yarımsənaye sınaqlarının keçirilməsi”. (Rəhbər – k.ü.e.d., prof. Arif Heydərov).

- Azərbaycan Respublikasinin Prezidenti Yaninda Elmin İnkişafi Fondunun Sənaye Qrantı. “Hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaşdırılması və mühafizəsinin təşkili”. (Rəhbər –k.ü.f.d., dosent Hilal Tahirli).

- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun Gənc alim və mütəxəssislərin 3-cü qrant müsabiqəsi. ″Modifikasiya olunmuş sintetik və təbii matrislər əsasında Pd, Pt, Ni nanokompozitlərinin formalaşması proseslərinin və katalitik xas­sələrinin tədqiqi″. (Rəhbər – k.e.i. Aytən Babayeva).

- Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında  Elmin İnkişaf Fondunun Gənc alim və mütəxəssislərin 3-cü qrant müsabiqəsinin qalibi. “Laylardan qalıq ağır neftlərin çıxarılması üçün  koordinasion polimer əsaslı yeni kompozit materialların alınması və tədbiqi”. (Rəhbər – k.e.i. Firuzə Əliyeva). 

   Ukrayna Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin 1 qrantına layiq görülmüşdür:

 

- “Azərbaycan ərazisində Xəzər dənizinin sahilboyu hissəsinin özünütəmizləmə qabiliyyətinin artırılmasının biotexnologiyasının hazırlanması” (Rəhbər – k.ü.f.d. Elnur Məmmədov) 

 

1.9. Elmi kadrların hazırlanması

 

Elmi müəssisə-nin adı

Doktoranturada təhsil alanlar

 

Xaricdə doktoranturada təhsil alanlar

Xaricdə elmi təcrübə keçənlər

Doktoranturayayeniqəbul

Doktoranturanı bitirib

Dissertasi-yamüdafiə olunub

Müdafiəyə hazırlanıb

Dissertantlar

Əyani

Qiyabi

Əyani

Qiyabi

o cümlədən

o cümlədən

Elmlər doktoru

Fəlsəfə doktoru

Elmlər doktoru

Fəlsəfə doktoru

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu üzrə cəmi

10

17

-

-

2

-

5

1

-

1

1

27*

    *Disertanturada  fəlsəfə doktoru hazırlığı üzrə 2 xarici vətəndaş

 

 

İnstitutun doktoranturasında elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üzrə 3 nəfər (qiyabi), fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üzrə 27 nəfər təhsil alır, onlardan 10 əyani, 17 qiyabi.

İnstitutun dissertanturasinda elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üzrə 10 nəfər, fəlsəfə doktoru  elmi dərəcəsi almaq üzrə 17 nəfər dissertasiya işləri üzrə çalışırlar (onlardan 2 nəfər xarici vətəndaşıdır).

İnstitutun Ümumi Elmi Seminarında 3 dissertasiya işləri müzakirə olunmuş və açıq müdafiəyə təqdim olunmuşdur, onlardan elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üzrə 1, fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üzrə 2 dissertasiya işi.

İnstitutun nəzdində fəaliyyət göstərən D 01.021 Dissertasiya Şurasında 7 dissertasiyanın müdafiəsi keçirilmişdir: elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üzrə 5 (1 İnstitut əməkdaşıdır),  fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üzrə 2.

 

1.10. Maddi-texniki təchizat və maliyyə məsələləri

 

 

2014

2015

AMEA tərəfindən büdcə maliyyələşdirilməsi

3112719

2943546

Orta aylıq əmək haqqı

360.0

346,0

o cümlədən

- elmi işçilər

 

390,0

 

374,2

 

1.11. Sosial sferada fəaliyyət

İnstitut əməkdaşlarına bayramlarda mükafatlar verilir və  ehtiyacı olan əməkdaşlara müəyyən sosial  yardımlar göstərilir.

 

1.12. Təltiflər və mükafatlar haqqında məlumat

 

Azərbaycan MEA-nın 70 illiyi ilə əlaqədar olaraq:

1. Laboratoriya müdiri AMEA-nın müxbir üzvü, t.e.d., prof. Qüdrət Kəlbəliyev “Şöhrət” ordeni və İnstitutun elmi katibi k.e.d. Mina Münşiyeva “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur;

2. Uzunmüddətli məhsuldar elmi və elmi-ictimai fəaliyyətlərini nəzərə alaraq İnstitutun bir sıra əməkdaşı Kimya Elmləri Bölməsinin Fərmanı ilə təltif olunmuşlar (k.e.d.Nizami Zeynalov, k.ü.f.d. Esmira Qulu-zadə, k.ü.f.d. Hilal Tahirli, k.e.d. Elza Salahova, k.e.d. İmir Əliyev, k.e.d. Sərdar Zeynalov və k.ü.f.d. Rəna Mirzəyeva);

3. Elmin inkişafında elmi nailiyyətləri və xidmətlərinə görə İnstitutun 31 nəfər əməkdaşına şəxsi işinə yazılmaqla təşəkkür elan edilmişdir.

Institutun Gənc Alim və Mütəxəssislər  Şurasının təşkilatçılığı ilə cari ilin oktyabr ayının 1-dən noyabr ayının 1-dək İnstitutda  “Akademik Murtuza Nağıyev” adına mükafatın verilməsi üçün gənc alim və mütəxəssislər arasında müsabiqə  elan edilmiş, 4 nəfər gənc tədqiqatçı bu müsabiqədə iştirak üçün sənədlərini təqdim etmişlər. İnstitut rəhbərliyinin əmri ilə yaradılan  müsabiqə komissiyasının qərarına əsasən bu mükafata k.ü.f.d.  Zümrüd Şabanova  və e.i. Sevinc Osmanova  layiq görülmüşlər.

Şura üzvlərindən iki nəfəri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun keçirdiyi Gənc alim və mütəxəssislərin 3-cü qrant müsabiqəsinin  qalibi olmuşdur.(e.i. Firuzə Əliyeva,  k.e.i. Aytən Babayeva)

 

4.1. İnstitutun elmi istiqamətləri üzrə problem şuralarının fəaliyyəti 

İnstitutun nəzdində fəaliyyət göstərən “Qeyri-üzvi, analitik və fiziki kimya“  və “Kataliz”  üzrə Problem Şuraları 2015-ci ildə müntəzəm olaraq bütün dissertant və doktorantların elmi-tədqiqat işlərinin mövzularını müzakirə edib təsdiqləyiblər. 

 

4.2.  “Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələri rəhbər tutaraq AMEA-nın 2020-ci ilədək İnkişaf Konsepsiyası ilə bağlı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:

 

Bilik iqtisadiyyatın formalaşması

Elmin inkişaf etdirilməsi

Elmin maddi-texniki bazasının yeniləşdirilməsi

Cari ildə İnstitutun maddi-texniki bazası yeni cihazlarla təmin olunmuşdur:

- İnduktiv birləşmiş plazmalı kütlə

  spektrometri;

- Avtomatik rentgen difraktometri;

- Kütlə spektrometrli qaz xromatoqrafı;

- İnfraqırmızı və Ultrabənövşəyi

  spektrometrlər;

- Termoanalizator;

- Qaz adsorbsiya porozimetri və elektron

   mikroskopu.

 

 

 

Elmin informasiya təminat sisteminin təkmilləşdiril-məsi

2014-cü ildən Institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq yenidən işlənilməyə başlamışdır.

İnstitutun əməkdaşları bir sıra Beynəlxalq  Elmi Mərkəzlərdə və konfranslarda məruzələrlə çıxış etmişlər:

- Amsterdam (Hollandiya), Praqa (Çexiya), Kazan (Rusiya), Nitsa (Fransa), Minsk (Belarus), Madrid (İspaniya), San-Sebastyan (İspaniya), Kiyev (Ukrayna), Mançester (Böyük Britaniya), İstanbul (Türkiyə), Sarayevo (Bosniya və Hersoqoniya), Voronej (Rusiya), Batumi (Gürcüstan)

- İnstitut əməkdaşlarının 146 elmi məqaləsi, onlardan 68 İmpakt Faktorlu, 238 məruzə tezisləri,  5 monoqrafiya və 1 dərslik. Elmi işçilərin əsərlərinə olan 350 istinadlar aşkar edilmişdir. 2 patent və 16 ixtiraya müsbət rəy alınmışdır.

İnstitutun saytı müasir proqramlardan olan HTMH, CSS və PHP proqram paketləri vasitəsi ilə hazırlanır. Saytda İnstitutun tarixi, elmi fəaliyyətinin istiqamətləri, strukturu, beynəlxalq əlaqələri, tətbiq olunan işlər haqqında məlumatlar, əməkdaşların təltifləri, gənc alimlər sırasının fəaliyyəti və kitabxana haqqında məlumatlar yerləşdirilib. Eyni zamanda İnstitutun fəaliyyəti və nailiyyətləri haqqında Photodex ProShow Producer və Power Point proqramlarından istifadə etməklə video slaydlar hazırlanmış və onlar monitorlar vasitəsilə müxtəlif sərgilərdə nümayiş etdirilir.

İnstitut haqqında Wikipedia bazasında olan informasiyanın yerləşdirilməsi məqsədi ilə işçi qrupu yaradılmış və bu məlumatları həmin bazaya yerləşdirmək və institutun elmi kitabxanasında avtomatlaşdırılmış kitabxana informasiya sisteminin yaradılması üçün hazırlıq işləri aparılır.

“Azərbaycan kimya jurnalının” elektron versiyası, onun saytı yenidən işlənib hazırlanmış və Network Technologies provayderində yerləşdirilmişdir. Sayt mütəmadi olaraq yenilənir, yeni nömrələr dərc olunduqca saytdakı müvafiq yerə qoyulur, əvvəlki illər üzrə arxiv bazası hazırlanır və onlar da müvafiq illər üzrə öz bölmələrinə yerləşdirilir. Saytın strukturu jurnalın məzmununa və formatına tam uyğunlaşdırılmışdır. Saytın daxilində jurnal haqqında, redaksiya heyəti, həmçinin beynəlxalq redaksiya heyəti, mündəricat, məqalələrin tərtibi qaydaları, kimyadan elmi jurnallar. Azərbaycanın elmi mənbələri, qonaq kitabı kimi menyular yaradılmışdır.

“Azərbaycan kimya jurnalının” 1997-ci ildən bu günə qədər çıxan bütün nömrələrinin illərə görə axtarış modulu mövcuddur. Jurnalın elektron versiyası  www.akj.az ünvandadır. Hal-hazırda jurnalın 2015-ci ilə aid 3 nömrəsi dərc olunub və 4-cü nömrəsi çapa hazırlanıb. “Kimya problemləri jurnalının” müasir tələblərə  uyğun  3 nömrəsi dərc olunub və 4-cü isə çapa hazırlanır.

 

 

Elm və istehsal arasında əlaqələrin gücləndirilməsi

“Ferrosenin və onun bəzi törəmələrinin dizel yanaacqlarının keyfiyyət göstəricilərinə təsiri” (Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı zavodunda sınaqdan keçirilmişdir).

“Mineral tullantılardan qiymətli metalları ayırıb saflaşdıran mobil pilot sisteminin qurulması və yarımsənaye sınaqlarının keçirilməsi”.

“Hidrotexniki qurğuların metal avadanlıqlarının istismar şəraitində korroziyaya davamlılığının proqnozlaş-dırılması və mühafizəsinin təşkili”.

EP-300 qurğularında əmələ gələn etilen istehsalının yan məhsullarının – yüngül və ağır qətranın emalı prosesinin sadə texnologiyası işlənib hazırlanmışdır

  

4.3.2. AMEA-nın fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra zəruri normativ-hüquqi sənədlərin təkmilləşdirilməsi 

25.12.2014-cü ildə Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş İnstitutun yeni Nizamnaməsinə magistratura təhsilinin təşkili ilə əlaqədar  əlavə və dəyişikliklər  edilmişdir:

1. Nizamnamənin 2.2-ci bəndinin 8-ci yarımbəndi (doktorantura və dissertantura yolu ilə yüksək ixtisaslı mütəxəssislər hazırlamaq) çıxarılsın;

2. Nizamnamənin 3.1.-ci bəndinə aşağıdakı məzmunda yarımbənd əlavə edilsin:

“qanuna uyğun olaraq magistratura, doktorantura və dissertantlıq yolu ilə ixtisaslı kadrlar hazırlamaq”. 

 

4.3.3. Gənc alim və mütəxəssislərin elmi fəaliyyətinin stimullaşdırılması 

Cari ilinaprelin 29-da İnstitutunda  Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası tərəfindən mexanika, optika və elektronika sahəsində dünyanın aparıcı şirkətlərindən  olan  OPTEK  şirkəti ilə birgə “Kütlə spektroskopiyası“ adlı ümumrespublika elmi seminarı keçirilmişdir. Seminarın keçirliməsində məqsəd  kütlə spektroskopiyası sahəsində avadanlıqlarla işləmək metodlarının istifadəçilər tərəfindən mənimsənilməsini təmin etmək,  bu sahədə  son nailiyyətləri seminar iştirakçıları ilə bölüşməkdən ibarət idi. Seminarda  AMEA-nın KEB İnstitutlarının, Geologiya və Geofizika,  Fizika , Radiasiya Problemləri İnstitutlarının, həmçinin Bakı Dövlət Universiteti və Azərbaycan  Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin spektroskopiya sahəsində çalışan çənc mütəxəssisləri  iştirak  etmişlər. Tədbirdə OPTEK şirkətinin partnyoru  olan CAMECA kompaniyasının mütəxəssisləri məruzə ilə çıxış etmis  və yerli mütəxəssislərin suallarını cavablandırmışlar.

Cari ilin iyun ayında İnstitutda Şuranın təşəbbüsü ilə “Müasir tədqiqat üsulları” adlı Respublika konfransı keçirilmişdir.  Elektron  paramaqnit  rezonansı, Nüvə maqnit  rezonansı, İnfraqırmızı spektroskopiya, Ultrabənövşəyi  spektroskopiya, Rentgenoqraqfik analizdən mühazirələr dinlənilmişdir. Seminarın keçirilməsində məqsəd gənc alim, doktorant və mütəxəssislərin  fiziki-tədqiqat üsullarının nəzəri əsaslarının daha yaxşı mənimsənilməsi və bu biliklərin praktiki olaraq istifadəsini təmin etməkdən ibarətdir. Mühazirə və praktiki məşgələlər İnstitutun bu sahədə ixtisaslaşmış mütəxəssisləri olan AMEA-nın müxbir üzvi Əjdər Məcidov, kimya üzrə fəlsəfə doktorları Vaqif Qasımov və Mirheydər Abbasov tərəfindən aparılmışdır.

AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının təşkilatçılığı ilə 2–4 noyabr tarixində “AMEA-nın 70 illiyi”nə həsr olunan “Akademik Elm Həftəliyi – 2015” Beynəlxalq Multi­dissiplinar Forum keçirilmişdir. İlk dəfə olaraq Forum çərçivəsində interaktiv müzakirələr təşkil olunmuşdur. Bu müzakirələrin təşkil olunmasında əsas məqsəd respublikada fəaliyyət göstərən elmi-tədqiqat və təhsil müəssisələri, müvafiq nazirliklər, elmin inkişafına dəstək verən fondlar, sahibkarlıq subyektləri və media nümayəndələri ilə birgə mövcud problemlərin həlli yollarını araşdırmaqdan ibarət olmuşdur. Forum çərçivəsində keçirilən beynəlxalq konfransda dünyanın 22 ölkəsindən 300-ə yaxın gənc tədqiqatçı iştirak etmiş, 150-dən artıq məruzə dinlənilmişdir.

İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının sədri Faiq Məmmədov Forumun Təşkilat Komitəsinin üzvi  kimi Forumun yüksək səviyyədə keçirilməsində fəal iştirak etmişdir. Konfrasda  İnstitutun 20-yə yaxın gənc alim və mütəxəssisi apardıqları  elmi-tədqiqat işlərinə dair məruzələr etmiş və onların nəticələri konfrans materialları şəklində nəşr olunmuşdur.

Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının sədri və üzvləri İnstitutun elmi nailiyyətlərini əks etdirən guşənin hazırlanmasında və  02–04  iyun 2015-ci il tarixində  Bakı Ekspo Mərkəzində keçirilən XXII Beynəlxalq "Xəzər neft və qaz 2015" (Caspian Oil & Gas 2015) sərgisində  və  AMEA-nın 70 illiyinə həsr olunan sərgidə  nümayiş etdirilməsində yaxından iştirak etmişlər.

Bundan başqa Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası  “20 yanvar”, ”Xocalı soyqırımı“ kimi respublika əhəmiyyətli  anım günlərinin İnstitutda qeyd edilməsində fəal iştirak etmişdir.

Bu ilin mart ayının  12-də İnstitutda   Gənc Alim və Mütəxəssislər  Şurasının təşkilatçılığı ilə Bakı Avropa Liseyinin şagirdləri üçün “Açıq qapı” günü keçirilmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki,  elmlə təhsilin vəhdətinin təmin edilməsi, kadr hazırlığı sisteminin müasir standartlara uyğun olaraq təkmilləşdirilməsi, elmi-tədqiqat işlərinin nəticələrinin tədris prosesində tətbiqi AMEA-nın qarşısında duran əsas vəzifələrdəndir. Belə tədbirlərin keçirilməsində məqsəd şagirdlərin dünyagörüşünün formalaşdırılması, onlarda kimya elminə marağın artırılmasıdır. Tədbir çərçivəsində şagirdlər üçün kimya fənni üzrə viktorina keçirilmiş və qaliblər tərifnamə ilə təltif olunmuşlar. Bundan başqa, məktəblilər üçün əyləncəli elmi şoular nümayiş etdirilmiş, müxtəlif laboratoriyalara ekskursiyalar təşkil edilmişdir. Həmçinin  Şura üzvü Şamo Tapdıqov “Ağıllı-smart polimerlər” mövzusunda məruzə ilə çıxış etmiş, şagirdlərin suallarını cavablandırmışdır.

Bu il ilk dəfə olaraq Akademiyanın bir neçə institutunda, o cümlədən Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya  institutunda  magistratura pilləsi üzrə qəbul üçün elan verilmişdir. Gənclərin ali məktəblərdən elm mərkəzlərinə istiqamətlənməsini, həmçinin magistraturaya qəbulla əlaqədar  müsabiqəyə hazırlıqlı gənclərin cəlb olunmasını təmin etmək məqsədi ilə AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası ali təhsil ocaqlarında elmi seminarlar təşkil etmişdir. Belə seminarlardan biri İnstitutun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası ilə birgə cari ilin may ayında Bakı Dövlət Unversitetinin kimya fakültəsinin tələbələri üçün keçirilmişdir. Şura sədri   Faiq Məmmədov İnstitutun  tarixi, orada aparılan elmi-tədqiqat işlərinin istiqamətləri və müəs­sisənin müasir tipli maddi-texniki bazası haqqında seminar iştirakçılarına geniş məlumat vermiş, həmçinin İnstututda gənclər üçün yaradılan imkanlardan, onların əldə etdikləri uğurlardan və ilk dəfə olaraq bu il İnstitutda magistratura pilləsi üzrə “Kimyəvi kinetika və kataliz” ixtisasında qəbulun aparılacağından söz açaraq qeyd etmişdir ki, Universitet tələbələrinin bu qəbulda iştirak etməsi gələcəkdə onlar üçün elmi fəaliyyət istiqamətində böyük perspektivlər  yaradacaqdır. Sonra  İnstitutunun Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının üzvü kimya üzrə fəlsəfə doktoru Şamo Tapdıqov “Ağıllı smart və ya intelligent polimerlər” mövzusu üzrə maraqlı  təqdimatla çıxış etmişdir. 

AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının 2014-cü ildən start verdiyi  layihələrdən biri “Bu günün şagirdi və sabahın alimi” layihəsidir.  Layihə çərçivəsində gənc tədqiqatçılar tərəfindən şagirdlərə eksperimental tədqiqatlar təqdim olunur. Bu layihənin həyata keçirilməsində məqsəd  şagirdlərdə ilkin dünyagörüşünün formalaşdırılması, onlarda elmə marağın artırılmasıdır. Şuranın üzvləri AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının  keçirdiyi bu layihədə fəal iştirak edir. Belə ki, cari ilin   mart ayında  Bakı şəhərinin Qaradağ rayonunda yerləşən Əliheydər  Kazımov adına 228 saylı orta məktəbdə və aprel ayında Suraxanı rayonu Hövsan qəsəbəsində yerləşən 270 saylı tam orta məktəbdə layihə çərçivəsində tədbir keçirilmişdir. Hər iki tədbirdə Institutun gəncləri  AMEA-nın digər institutlarının əməkdaşları ilə birgə  məktəblilərə müxtəlif elmi şoular təqdim etmişlər. Nümayiş olunan elmi şoular şagirdlər tərəfindən maraqla qarşılanmışdır.   

AMEA Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası və  Azərbaycan  Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun birgə təşkilatçılığı ilə İsmayıllı rayonu üzrə şagirdlər arasında keçirilən “Riyazi məntiq” olimpiadasının keçirilməsində İnstitutun Gənc Alimlər  Şurasının üzvləri  yaxından iştirak etmişdir. 

4.3.4. Elmi fəaliyyətdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi barədə 

AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun göndərdiyi formalar (1A, 1B, 6, 7, 8 (A,B)) 3 dildə (azərbaycan. Rus. ingilis) doldurulmuş, 2173 səhifəlik material hazırlanıb elektron variantda  həmin instituta göndərilmişdir. 

2015-ci ildən institutun Web-saytı yeni struktura uyğun olaraq  yenidən işlənilməyə başlanılışdır. Web-qrupun üzvləri:

İsmayılova Arzu, Məmmədov Faiq, Abdullayeva Fəridə, Kərimbəyova Elşanə, Əsgərova Günel, Babaxanova Nailə. 

 

4.3.5. Təşkil olunmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi 

Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin 14 aprel 2015-ci il tarixində keçirilmiş iclasında laboratoriya müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü, k.e.d., prof. Əjdər Məcidovun “Molekulyar maqnetiklər və keçiricilər” mövzusunda elmi məruzəsi dinlənilmişdir.

AMEA-nın M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya Institutu 2015-ci il oktyabrın 22-də görkəmli Azərbaycan alimi kimyəvi reaksiyaların kinetika və mexanizminin tədqiqi, karbohidrogenlərin katalitik çevrilmələrinin öyrənilməsi, kimyəvi proseslərin modelləşdirilməsi və optimallaşdırılması, kimya texnologiyasının nəzəri əsaslarının işlənilməsi ilə əlaqəli geniş problemlərlə məşqul olmuş Azərbaycan Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü Toğrul Neymət oğlu Şahtaxtinskinin anadan olmasının 90 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi konfrans keçirilmişdir.

Konfransın əsas elmi istiqamətləri:

- Reaksiyaların kinetikası və kimya texnoloji proseslərin modelləşdirilməsi;

- Qeyri-üzvi materialların kimyası və texnologiyası;

- Neft-kimyasında və neft emalında kataliz;

- Yüksəkmolekullu birləşmələr və polimer materiallar.

Konfrans materialları kitab şəklində dərc olunmuşdur. 

4.3.6. AMEA-nın beynəlxalq elmi əlaqələrinin genişləndirilməsi barədə 

İspaniyanın “Bask Ölkəsi Universitetinin” (University of the Basque Country) professoru (Full Professor) Yevgeni Vladimiroviç Çulkovun “Bərk cisimlərin elektron quruluşlarında relyativistik effektlər, ikiölçülü Buçkov Raşba sistemləri və Topoloji İzolyatorlar” və Elmi hesablamalar üzrə Emerson Mərkəzi, Emory Universiteti, Corciya 30322, ABŞ professor Camal Musayevin “Yeni Katalizator və Texnoloji Layihə istiqamətində çoxprofilli və birgə tədqiqatlar” mövzusunda məruzələri dinlənilmişdir.

 

4.3.7. Azərbaycan alimlərinin elmi diasporunun imkanlarından istifadə etməklə beynəlxalq layihələrdə iştirakı 

Xaricdə yaşayan bir sıra kimyaçı həmvətənlərimiz (Camal Musayev (ABŞ), Sadiq Quliyev, Hacalı Nəcəfoğlu və Vəli Qasımov (Türkiyə), Hüseynqulu Sadıqov və Aftandil Mehdiyev (Rusiya)) İnstitutun əməkdaşları ilə birgə tədqiqatlar aparmağa hazır olduqlarını bildiriblər. Camal Musayev və Sadiq Quliyev İnstitutda maraqlı elmi məruzə ilə çıxış ediblər.

 

4.3.8. AMEA-da elmi-müəssisələrin maddi-texniki bazasının və elmi cihaz parkının gücləndirilməsi istiqamətində işlərin davam etdirilməsi 

Cari ildə İnstitutda fəaliyyət göstərən fiziki-kimyəvi tədqiqat cihazlarından  kollektiv istifadə mərkəzi müasir avadanlıqlarla (induktiv birləşmiş plazmalı kütlə spektrometri; avtomatik rentgen difraktometri; kütlə spektrometrli qaz xromatoqrafı;  infraqırmızı və ultrabənövşəyi  spektrometrlər; termoanalizator;  qaz adsorbsiya porozimetri və elektron mikroskopu) təchiz olunmuşdur. 

4.3.9. AMEA-da nəşriyyat fəaliyyətinin müasir tələblərə uyğun qurulması üçün xüsusi proqramın hazırlanması 

Azərbaycan Kimya jurnalının və Kimya Problemləri jurnalının  müasir tələblərə uyğun buraxılışları təşkil olunub.

4.5. 2015-ci ildə İnstitutmuzun elmi fəaliyyətinin əsas göstəriciləri aşağıdakı cədvəllərdə əks olunmuşdur. 

 

elmi-tədqiqat işləri planlarının yerinə yetirilməsi

 

Elmi müəssisələrin adları

Problemlər

Mövzular

İşlər

Mərhələlər

2015-ci ildə tamamlanmış

Mövzular

İşlər

Mərhələlər

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu üzrə cəmi:

 

 

 

3

8

32

42

-

-

42

I

 

II

 

III

 

1-3

 

4,5,6,8

 

7

 

13

 

15

 

4

16

 

21

 

5

 

-

 

-

 

-

-

 

-

 

-

 

16

 

21

 

5

 

tətbiq olunmuş elmi nəticələr 

Elmi müəssisənin adı

Tətbiq olunmuş elmi-tədqiqat işləri

 

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu üzrə cəmi:

 

Tətbiq üçün təqdim edilmiş işlər - 5

1  tətbiq olunub

1  keçicidir

 

 

 

 

Təsərrüfat müqavilələrinə əsasən görülmüş işlər

 

Elmi müəssisələrin adları

Müqavilələrə əsasən yerinə yetirilən işlərin sayı

Təhvil verilmiş işlərin dəyəri (manat)

Yerinə yetirilmiş işlər üzrə daxil olan məbləğ (manat)

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu üzrə cəmi:

-

-

-

elmi populyar nəşrlər haqqında məlumat

 

Elmi müəssisənin adı

Nəşrin adı

Elm sahəsi

Nəşr olunduğu il

Çap edən nəşriyyatın adı

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu üzrə cəmi:

 

-

-

-

-

patent-lisenziya işləri

 

Elmi müəssisənin adı

Patentə verilmiş iddia sənədlərinin sayı

Respublikada alınmış patentlər

Xarici ölkələrdə alınmış patentlər

Ekspertizadakı sənədlər

Akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu üzrə cəmi:

16

2

-

-

kadr  potensialı

 

Yaş həddi

Elmi işçilər

onlardan alimlik dərəcəsi olanlar

elmlər doktorları

fəlsəfə doktorları

cəmi

kişilər

qadınlar

cəmi

kişilər

qadınlar

cəmi

kişilər

qadınlar

30 yaşa qədər

 

34

 

2

 

32

 

-

 

-

 

-

 

-

 

-

 

-

30-39 yaşda

42

8

34

-

-

-

14

7

7

40-49 yaşda

33

7

26

 

 

 

15

6

9

50-59 yaşda

42

16

26

 

 

 

20

6

14

60-69 yaşda

90

34

56

22

18

4

57

19

38

70 və yuxarı yaşda

 

67

 

29

 

38

 

15

 

12

 

3

 

46

 

17

 

29

Elmi işçilərin ümumi sayı:

 

 

308

 

 

96

 

 

212

 

 

37

 

 

30

 

 

7

 

 

152

 

 

55

 

 

97

KQÜKİ-nun 2015-ci il üzrə müqayisəli göstəriciləri

 

1

Çap olunan işlər

2014

2015

 

Monoqrafiya, kitab

6

6

 

Məqalə, cəmi

Respublikada

Xaricdə

139

51

88/61

146

49

97

 

Tezislər, cəmi

Respublikada

Xaricdə

143

40

103

238

125

113

 

Patent

Müsbət rəy

3

7

2

16

2

Kadrlar cəmi

487

483

 

Elmi işçilər

AMEA-n həqiqi üzvləri

AMEA-n müxbir üzvləri

Elmlər doktoru

Fəlsəfə doktoru

314

2

6

38

159

308

2

6

37

152

3

Doktoranturada cəmi (əyani, qiyabi)

Doktoranturaya (əyani, qiyabi) qəbul

Elmlər doktoru

Fəlsəfə doktoru

27(13+14)

8(3+5)

2

6

27 (10-17)

2 (2 əyani)

2

2

4

Dissertanturada cəmi

Dissertanturaya qəbul

Elmlər doktoru

Fəlsəfə doktoru

14

5

1

4

27

9

1

8

5

Müdafiə olunan dissertasiya işləri

Elmlər doktoru

Fəlsəfə doktoru

8

1

7

2

1

1

6

Müdafiəyə hazır

Elmlər doktoru

Fəlsəfə doktoru

-

-

-

2

1

1

7

AMEA-n mühüm nəticələri sırasına daxil olunmuş

5

5

 

      İnstitutun direktoru                                     akademik Dilqəm Tağıyev

 

 

 

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

İddia ərizəsinin №-si və ilkinlik tarixi

 

1

 

3

 

«İstilik sistemlərində və metal səthlərində əmələ gələn  pas/duz çöküntülərinin  təmizlənməsi üçün  ətraf mühitə zərər verməyən yüksək keyfiyyətli qarışığın (“SAD”)

alınması»

 

 

S.Ə.Quliyev

A.Ş. Əliyev

H.M.Tahirli

V.A.Məcidzadə

D.B.Tağıyev

 

 

a 2017  0008

16.01.2017

 

2

 

10

 

«Kaustik dolomitin alınma üsulu» 

                                                                 R.H.Həmidov                                                                                                A.İ.Аğayev                                                               M.M.Əhmədov                                                                                                                   İ.Ə.Talıblı                                                                                         S.R.Səlimova                                                                   M.İ.Хəlilova

 

 

a 2017 0049

14.03.2017

 

3

 

6

 

«Rentgenhəssas monokristal material»

 

S.N.Mustafayeva

S.M.Əsədov

C.T.Hüseynov

 

a 2017 0061

06.04.2017

 

4

 

3

 

«Sb2Se3 nazik yarimkeçirici təbəqələrinin alinmasi üçün

elektrolit»

 

V.A.Məcidzadə

A.Ş. Əliyev

P.H.Quliyev

D.B.Tağıyev

 

a 2017 0062

11.04.2017

 

5

 

15

«Toluolun disproporsiyalaşma üsulu ilə benzolun və ksilolların

alınması»  

A.M.Əliyev 

V.Ş.Ağayev

Ə.Ə. Sarıcanov

 

a 2017 0089

25.05.2017

 

6

 

29

«Ağır qətrandan azulen qarışığın alınması» 

F.M.Sadıqov

Z.Y. Məhərrəmova

Q.N. Hacıyev

N.İ. Heydərli

G.H. Həsən-zadə

D.B.Tağıyev

 

a 2017 0095

09.06.2017

 

 

 

Lab.

 

İxtiranın adı

 

Müəlliflər

 

İddia ərizəsinin №-si və ilkinlik tarixi

 

 

1

 

12

18

 

«Azot-1 oksid və azot turşularının alınma üsulu »  

T.M.Nağıyev

N.İ.Əli-zadə

L.M.Həsənova

İ.T.Nağıyeva

Ç.A.Mustafayeva

N.N.Məlikova

E.S.Bəhrəmov

 

 

 

a 2019 0026

   20.09.2019

 

 

2

 

10

 

«Alunit filizinin ammonyak-qələvi üsulu ilə emalı»

 

 

R.H.Həmidov

D.B.Tağıyev                                                                                 

Ə.A.İbrahimov

E.A.Teymurova

A.İ.Ağayev

 

a 2019 0057

31.10.2019

 

 

 

3

 

13

 

«Tullantı qazıarında xlorbenzolların və xlortoluolların zərərsizləşdirilməsi  üsulu»

 

D.B.Tağıyev                                                                                 

A.C.Əfəndi

N.F.Aykan

İ.H.Məlikova

F.Ə.Yunisova

E.M.Babayev

B.A.İsmayılova                                                             

 

a 2019 0079

   23.10.2019

 

 

4

 

10

 

«Təbii dolomitdən MgCl2 və gipsin

alınma üsulu»

 

R.H.Həmidov

 

 

a 2019 0121

   22.10.2019

 

 

5

 

28

 

“Dekalin hidroperoksidin alınma üsulu”

 

E.B.Zeynalov

M.İ.Nadiri

Y.M.Nağıyev

L.İ.Əhmədova

Ə.B.Hüseynov

N.Ə.Abdurəh­manova

 

a 2019 0133

 

 

 

 

 

2018-ci ildə verilmiş iddia ərizələrindən 5-nə 2019-cu ildə ekspertizanın

 müsbət rəyi  alınmışdır

 

 

 

1

 

12

18

 

«Azot turşularının alınması üsulu»  

T.M.Nağıyev

N.İ.Əli-zadə

L.M.Həsənova

İ.T.Nağıyeva

N.N.Məlikova

E.S.Bəhrəmov

 

a 2018 0109

   22.10.2019

 

2

 

15

 

«Metiltsikloheksanonun alınma  üsulu» 

A.M.Əliyev

M.Q.Əliyeva

Ü.M.Nəcəf-Quliyev

G.Ə.Əli-zadə

Z.A.Şabanova

Ə.Ə.Sarıcanov

F.M.Məmmədov

S.R.Məmmədova

 

a 2018 0108

   11.09.2019

 

3

 

10

 

«Alunit filizinin turşu ilə emal üsulu»

 

R.H.Həmidov

 

a 2018 0106

   02.10.2019

 

4

 

10

 

«Kvars qumunun dəmirdən təmizlənməsi üsulu»

R.H.Həmidov

D.B.Tağıyev

H.M.Tahirli

A.İ.Ağayev

V.Ə.Qasımov

 

a 2018 0107

   02.10.2019

 

5

 

15

 

«Metil- tsiklopentadienin alınma üsulu»

A.M.Əliyev

M.Y.Abbasov

N.K.Abbasova

Ü.M.Nəcəf-Quliyev

Z.A.Şabanova

G.Ə.Əlizadə

M.Q.Əliyeva

 

a 2018 0115

  21.10.2019

 

JURNALLAR
Faydalı linklər